23 Mart 1939 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

En Büyük Kay bımız O'nun için yazılan yazılar ve şiirler Ikinci tab'ı çıktı umhuriy S3]fl 5336 Telgraf ve mektub adresl: Cumhurlyet tstanbuJ Posta fcutusu: tstanbul No. 248 İdare ve matbaa fasmı 24299 24290 r BrŞBFllOB 16 İTİ3n Memel şehri Almanlara hugün teslim olunacak Litvanya, ültimatom Yeni seçilecek mebuslanmız karşısında baş eğdi Dün 28 vilâyette istişarî seçim hazırlığı yapıldı Hitler bugün muazzam nümayişle Memel'e gidiyor Millı Şef tsmet Inönü bu intihab devresi için devlet merkezimizden namzed gösterildi Ankara 22 (Telefonla) Ankara Vilâyetinin 1387 ıkinci müntehibi bugün bulundukları kazada toplanarak istişareye arzedilen meb'us namzedleri üzermdeki reylerinı belirttiler. Bu arada Ankara şehrinin 322 ikinci müntehibi sabah saat 9,30 da Halkevi salonunda toplancLlar. Başvekil ve Vekillerle eski Başvekil Telefon: Başmuharrlr ve evl: 22366 Tahrir heyetl: 24298 İstanbul müntehibi sanilerinden bir grup Celâl Bayar ve refikası, eski Maarif Ve« Parti Gene! Sekreterliğinden alkili Saffet Ankan ve validesi, Prof. Ba dığım emir üzerine sizleri buraya davet yan Afet ve daimî ikametgâhları Ankara etmiştim. Ikinci müntehibler kâmilen buda olmasmdan dolayı ikinci müntehib se radadır. Toplantıyı açıyorum. Bu içtiçilmış olan meb'uslar da salonda idıler. maın maksadmı Parti Genel Sekreterüği Halkevi salonu Parti bayraklarile do namına ikinci müntehiblerle temasa menanmıştı. Partı Vilâyet Başkanı Anka mur edilen Genyönkurul azasından Ara Valisi Nevzad Tandoğan toplantıy: masya meb'usu Esad Uraz arz ve izah şu nutukla açtı: edecektir.» Urkası Sa. 9 sütun 3 te] Anketimizin verdiği netice Litvanyada örfi idare ilân edildi,Memerde şenliklervar Bize düşen vazife ekoSlovakya hâdisesinin garb demokrasilerınde uyandırdığı heyecan bütün şiddetilc devam ediyor. Almanyadan korkusu olan memleketlerde matbuatın mütemadiyen «hak» dan, «adalet» ten, «milliyet prensipi» nden bahsettiğini görüyoruz. Bu gibi vaziyetler karşısında ahnması icab eden tedbirlerin kelime oyunundan ziyade millî birlik olduğunu sezenler parmakla sayılacak kadar az. Almanyanın hareketlerine bakarak: Arkadaşlar, görüyorsunuz, bunun sonu aleyhimize çıkacak. Geliniz birleşelim ve tehlikeyi önliyelim! Diyenlerin yanmda, Yedi milyonluk bir millet nasıl zaptedilirmiş? Dünyada «hak» denüen şeyden eser kalmadı mı? Bu ne vahşettir? Gibi korkunc sesler çıkararak haykıranların sayısı' kat kat fazla. Hatta bu gürültünün uzaktan duyulan akisleri bi•zkn taraflara bile sirayet etmiş görünüyor. Her nekadar ağrbaslı Türk matbuatında hiçbir telâs eseri yoksa da, iç sahifelerin mes'uliyetsiz sükununa gömülen bazı arkadaşlar, yanık yürekli garb matbuatınm avaz avaz haykırdığı «insanlık» ve «adalet» kelimeleri üzerinde kars'hkh münakaşaya girişmiş bulunuyorlar. Bsnsi: Haksız kuvvet canavardır! Derken, bir başkas* cevab veriyor: Kuvvetsiz hakkm pısınk bir adamdan ne farkı var sanki? İçınde yasadığımız son derece karışık giinler zarfında bu gibi metafizık münakasalara dalmaktansa etrafımızda geçen hâdıseleri müspet bir gözle tetkik etmenin daha faydalı olduğunu biz Türkler iyi anlamış bulunuyoruz. Eski zaman.n kahvehanelerinde yapılan felsefe sohbetlerine yeni dünya veda etmiştir. Hak nedir? Hobbes'in ve on yedinci asrın iddia ettiğı gibi kuvvet'in bir zaferi mi? Yoksa Kant'ın ve talebelerinin söylemek istedikleri gibi, insanda doğuştan mevcud bir cevher mi? Hiçbir felsefe mektebinin halledemediği bu meseleyi şimdi, dünyanın iki ayağı bir pabuca girdiği şu sıralarda münakaşaya kalkmak herhalde lüzumsuz oisa gerek. Biz Atatürk çocuklan, inkılâbünız daima ileri götürmek ıçin her dakika reNADİR NADİ lArkast Sa. 5 sütun 3 te] verecedl çay Ankara 22 (Telefonla) Reisicumhur tsmet Inönü ve reiikaları tarafından şehrimizde oazifedar olan bcaı aubaylar ailelerile birlikte yarın saat 17 de Cumhur Riyaseti kösküne davet edildiler. Başvekil ve Vekiller de bu davette bulunacaklardır. Kabul resmini bir çay ziyafeti takib edecektir. Yarınki toplantıdan sonra, Riyaseticumhur köşkünde yapılmakta olan kabul resimlerine bir müddet fasıla verileceği anlaşılmaktadır. Vali Lütfi Kırdar halkın dilekleri için ne diyor? «Gazetenizin açtığı imar anketine verilen cevablar arasında düşünceme uygun gelenler de vâr» Litvanya istiklâlinra yıManümünde Kovono şehrinde Litvanya Cumhur Reisi orduyu teftig ederken Londra 22 (Hususî) Litvanya kb Memel'e muvasalat edecek ve Memel binesi, Alman ültimatomunu müzakere ederek, M*rnel'i Almanyaya iadeye kara vermiştir. Kabinenin bu kararı üzerine Memel şehri dün gece Litvanyalılar arafmdan tahliye edilmiştir. Al man kıtaatı yarın sabah şehre girecekerdir. Hitler, bugün Berlinden Memel'e hareket etmiştir. Alman devlet reisi Doyçland zırhlısile Memel'e gidecektir. Alman devlet reisine bir filo refakat edecektir. Hitler, bu suretle ilk defa olarak Almanyaya bir de liman olan bir mmtaka ilhak edildiğini tebarüz ettirmektedir. Alman devlet reisi yarın sabah saat 9 da Almanları tarafından tezahüratla karşılanacaktır. Memel'in Almanyaya terki hakkında alman mütemmim malumata nazaran, Alman Hariciye Nazın Fon Ribbentrop Berlinde kendisile görüşmeğe giden Litvanya Hariciye Nazırına bir ültimatom vermiş ve Memel'in Almanyaya iadesini, aksi takdirde Litvanyanın yapitahtı olan Kaunas'ın tayyareler vasıtasile bombardıman edıleceğini bildirmiştir. Litvanya kabinesi bu tehdid karşısında Memel'i Almanyaya iade etmek mecburiyetinde kalmıştır. lArkası Sa 1 sütun 1 de] Fransız Cumhur Reisinin Londra'daki temasları Majeste Jorj tarafından verilen resmî ziyafette dünya sulhunu tehdid eden meseleler etrafında şayanı dikkat nutuklar söylendi Bir müddettenberi rahatsız bulunan İstanbul Vali ve Belediye Reisi Lutfi Kırdar dün öğleden evvel Tepebaşı tiyatro binasındaki müntehibisanilerin toplantısmda hazır bulunmuş, öğleden sonra da Parti merkezine gelerek bu yoklama neticesinin tasnifinde ve intihab hazırlıklarının tanzimi işinde hazır buulnmuştur. Bir muharririmiz, dün, Vali ile görüşmüştür. Lutfi Kırdar, rahatsızlığına alâka gösterilmesini şükranla kaydettikten sonra, Belediyeler Bankasından alınacak beş milyon liralık istikrazla yapılması istenilen işler hakkında gazetemizin açtığı ankete verilen cevabları mevzuubahs eden muharririmize şunları söylemiştir: Hastahğıma rağmen bu cevablarla çok alâkadar oldum. Bunlarm bir kısmı, kendi sokaklarının yapılmasını isti[Arkası Sa. 7 sütun 5 de] Edirne 22 (Hususî muhabirimizden)ııııııııııııııııııımııııı ımıııııııııı Bulgar Başvekili Köseivanof bu sabah ııııııııiiiııııııııııııı ıııııınıı saat sekizi on geçe Karaağac istasyonuna muvasalat etmiş ve garda Umumî Müfettiş General Kâzım Dirik, refikası, Valı Niyazi, garb hudud komutanı, Bulgar konsolosu, refikası ve Emnıyet Direktörü ile halk tarahndan hararetle karşılanmıştır. Dr. Köseivanof, trenden inerek karşılıyanlann ellerini sıkmış ve kendilerini selâmlıyan polis ihtiram müfrezesini teftiş etmiştir. Bu sırada Bayan Maide Dirik tarafından Madam Köseivanof'a ve kızı Peyevay'a birer büketle bademezmesi takdim edilmiştir. Başvekil, Karaağac garında 25 dakika kalmış ve bu müddet zarfında garbî Trakya Umumî Valisi M. Gavdas, Türk, Bulgar kazalan hakkında ve Edirne Valisile görüşmüş ve tren hareket etmezden evvel dost Başvekil Türkiyeyi ziyaretleri intıbalarını bana aynen şu sözlerle bildirmiştir. Bulgar Başvekili Köseivanof, Edirne muhabirimize beyanatta bulundu Vali Lutfi Kırdar ııııııııııımııımııımııııııııııı IIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIB Müşteralc emniyet Londra, devletlerin vereceği cevabı bekliyor Romanya hükumeti, millete hitaben bir tebliğ neşrederek endişeye mahal olmadığım bildirdi Majeste Jorj, Parise yaptığı ziyaret esnasında Fransız Cumhur Reisi tarafından karşılanırken Londra 22 (a.a.) Dün akşam Buckingham sarayında 195 davetlinin huzurile Löbrön şerefine verilmiş olan ziyafette Kral ve Reisicumhur İngiliz Fransız tesanüdüne ve iki memleektin idealleri arasındaki birliğe işaret etmiş lerdir. Kral, her iki hükumetin halihazırda dünyada zuhur etmiş olan bütün vahim meselelerin dostane bir surette hallini temin için bütün gayretlerini sarfetmekte olduklarını, fakat hiçbir zaman hukuka ve beynelmilel münasebetleri idare etme[Arkası Sa. 5 sütun 4 te\" « Son hudud noktasında dahi Türkıye matbuatının bir mümessilini görmekle büyük bir memnuniyet duyuyorum. Komşu ve dost Türkiyede kaldığım günler içinde Türk matbuatının iki memleketi biraz daha yakınlaştırma bakımından yaptığı ve yapmakta devam ettiği kıy metli neşriyatınm Türkiye ile Bulgaristan arasında mevcud samimî dostluk münasebetleri ve iki mületin birbirine olan içli duygulannı bir kat daha kuvvetlendireceğinde şüphem yoktur. Bundan duyduğum derin memnuniyet ve şükran hislerimi matbuatınıza ve matbuatınız vasıtasile de buradan Ankaraya ve Ankaradan bu• lArkası Sa. 9 sütun 6 da] Viyanada halka gösteriş yapan Alman motörlü kıt'aları (Yazısı 9 uncu sayfada)