29 Ekim 1938 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 7

20 Teşrinievvel 1938 15 yılda 2976 kilometrelik demiryolu, AKŞAM Sahife 7 şa yirmi bir bin kilometrelik yol yapıldı Cümhuriyet nafiasının elde ettiği .w. neticeler bir rekor teşkil eder Cümhuriyetin ilânında sermayesi tamamen ecnebi 9 şirket vardı. 15 yıl içinde 143 şirket kuruldu, ecnebi sermayeli şirketlerden çoğu satın alındı Cümhuriyetin en çok ehemmiyet verdiği işlerden biri de saltanat hükü- metlerinin çok ihmal ettiği şimendifer. elliği inkişaf ettirmek ve memleketin her tarafını demir rayl, döşemek olmuştur. Bu sahada başarılan işler pek büyüktür. Cümhuriyellen sonra memlekette yapılan şimendiferlerin Türk sermaâyesile Türk mühendis ve İş- çileri tarafından yapılmış olması bu muvaffakıyetin kıymet ve ehemmiye- tini birkat daha yükseltmektedir. 15 yılda 2976 kilometre demiryolu yaptık 600 küsur sene süren saltanat dev- rinde bütün memlekette ancak 4177 kilometre demiryolu yaptırılmış olduğu halde Cümhuriyet dejimi on beş sene- de 2976 kilometre şimendifer yoptır- mağa muvaffak olmuştur. Bunu sene- lere taksim edecek olursak her senede 200 kilometreye yakın şimendifer ya- pılmış demektir. Cümhuriyet hükü- meti, bu şimendiferleri yapmak için devlet bütçesinden 347 milyon lira tah- sis etmiştir. Padişahlık devrinde orta Anadoluda demiryolu Ankaradan ileri gidememiş- ti. Yapılmış olan şimendiferler de uzun seneler çalışılarak ikmal edilebilmiş» ti, Haydarpaşadan İzmite şimendifer yapılmasına bundan 67 yıl önce baş- Yanmış ve ancak 21 yıl sonra Ankaraya yarılabilmişti. 1856 yılında yapılması nâ başlanılmış olan 608 kilometre uzunluğundaki Aydın demiryolunun inşaatı 56 yıl sürmüştü. Halbuki Cümhuriyet devrinde on beş yl içinde Türk parası ve Türk mü- hendisi ve işçisinin elile 2976 kilomet- re uzunluğunda demiryolu yapılmıştır ki, bu sürat bakımından bir rekor teğ- kil eder. Cümhuriyet nafıası, bundan BULGANSTAN TEKRDAĞI — / İ MARMARA DENIZ / 5 / — ÜR, ÇaNanraLI m. Türkiye Cümhuriyeti dahilinde mevcut, yapıl, cuz rma, Şara ve 2 makta ve yapılacak olan demir yolları haritası ne kadar iftihar etse yeri vardır. Şimendifer inşasında bir rekor Bu husustaki sürate bir misal olmak üzere 1938 yılında yalnız Sivas - Er. zurum hattı üzerinde ve yalnız bir ta“ raftan ilerilemek suretile 200 kilomet- relik demiryolu döşenmiştir ki, rayları makine ile döşenen başka memleket- lerde senede bu kadar uzun demiryolu döşendiği yerler çok azdır. Bunu ancak Cümhuriyet hükümetinin yapıcılık kudreti ve Türk ulusunun yaratıcılık kuvveti başarabilir. Çünkü Türk, çe- tin işler başarmak için yaratılmıştır, a KA Me 7 di Vav 2 imendifer hatlarımız üzerinde bir köprü Nafıa Vekili B. Ali Çetinkaya Satın aldığımız demiryolları Cümhuriyet hükümetimiz bir taraf. tan öz demiryollarımızın çelik ağları- nı örer ve üretirken diğer taraftan da yabancı şirketlerin elinde bulunan de. miryollarını satın alarak millileştir- mek politikasını takip etmiş ve muvaf- fakıyetle başarmıştır. Bu politika ile son on beş yıl içinde 294 kilometresi dar ve 3429 kilometresi geniş hat ol mak üzere ceman 3723 kilometre uzun- luğundaki Odemiryolları yabancıla- rin elinden satın alınarak öz demiryol ağlarımıza perçilenmiştir. Bununla beraber yaptığımız demir- yollar sona ermiş değildir. Daha pek Çok demiryollar yapılması için hazır. lıklarımız vardır. Cümhuriyet naflası, hummalı inşa faaliyetini gösterirken, tarifelerde aile. ler ve tüccar için halkın nefine olarak çok mühim tenzilât yapmış ve bu bü- yük tenzilâta rağmen varidat azalmak Şöyle dursun bir kat daha artmıştır. Satın alınan hâtlarda esaslı tamirat yaparak malzemelerinin yenileştiril. mesi ihmal edilmemiş, son sistem bir. çok lokomotifler yolcu, yük ve soğuk hava vagonları ısmarlanmış ve satın alınmıştır. 15 yılda 21 bin kilometre yol yaptık Cümhuriyet idaresi, imparatorluk devrinden ana vatanda 18335 kilomet. re yola tevarüs etmiştir. Bunların 4450 kilometresi toprak yol, 13885 kilomet- resi de kırma taştan yapılmış şose ha- İ Jindeidi. Fakat bu yollar, bakımsızlık- tan harap ve perişan bir hale gelmişti. Cümhuriyet nafıası muayyen bir prog- ramla işe başlamış ve mevcud yolları, bir taraftan tamir ederken, diğer ta- raftan da yeni yol inşaatına başlamış- tır. Bu programlı mesai sayesinde 15 sene zarfında yollarımızın uzunluğu 39,000 kilometreye varmış, yani yol şe- bekemiz bir mislinden fazla büyümüş- tür. Yeniden inşa ve yol şebekemize ilâ» ve edilen yol miktarı 21,000 kilometre. dir. 12,000 menfez tamir edildi 18,000 yeni menfez yapıldı On dört yıllık Cümhuriyet devrinde 12,000 den fazla ahşap menfez tamir edilmiş ve 18,000 menfez de yeni ola- rak inşa edilmiştir. Saltanat acz ve ihmal içinde çöküp gittiği zaman Türk vatanında ancak 105 kadar büyük şose köprüsü bırak. söven ari İVAN öne a ) js e i KA > ——.—.—.. plaka olan hatlar bir ehemmiyet vermiş, bu hususta tan. zim ettiği plân dairesinde faaliyete geç- miş ve memleketi Bursa, Yalova, Ber- gama, Manisa, Aydın, Malâtya, Kay- seri Samsun, Iğdır, Mersin, Erzincan, Antalya, Sirkeli - Karagöl, Dim - Alân- ya, Ankara bölgelerine ayrırarak ova- ları sulama, kanal açma, bataklıkları kurutma ameliyesine başlamış ve bu ameliyelerden şimdiye kadar parlak neticeler alınmıştır. Şirketler Cümhuriyetin ilânında sermayeleri tamamen ecnebi olmak üzere memle- | kette dokuz muhtelif şirket vardı. 15 İ Cümbhuriyet yılı zarfında 141 i elektrik, biri hava gazı, biri tramvay üzere 143 şirket ve müessese kurul. muş ve bunların ekserisi Türk fen adamlarile işçileri ve sermayedarları tarafından kurularak işletmeye konul- muştur. Ecnebi sermayeli şirketlerin en büyüğü olan İstanbul elektrik şir- keti İstanbul ve İzmir telefon, İstan- olmak mıştır. Bunlar, memleket ihtiyaçlarını | bul' su, İstanbul ve İzmir rıhtım, Üs. karşılamaktan çok uzaktı. Cümhuriyet hükümeti bu köprüleri tamir etmekle beraber 14 senede yeniden 84 büyük köprü inşa etmiştir. Bunların uzunlu. ğu 6,465 metredir. Cümhuriyet hükü- meti su ve sulama işlerine de büyük miryollarla Cümhuriyet idaresi de- Akdenize, Garbı Şarka bağladı. Bu iş için kendi bütçesinden 15 yılda 347 milyon lira sarfetti küdar - Kadıköy ve İzmir hava gâzı şir- ketleri de hükümetçe satın alınmıştır. Diğer ecnebi sermayeli şirketlerin milli müesseseler hal konulması, ve bele. diyelere ma! edilmesi prensibi hassasi- yetle takip edilmektedir. Karadenizi