29 Ekim 1938 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 13

i 29 Teşrinlevvel 1938 AKŞAM Sahife 19 Yeni Türkiye ve Ulu Şefimiz hakkında tanınmış devlet adamlarının fikir rl 9lü Atatürk Türkiyesinin doğuşunu yakından görmek veya Türx inkılâp hamlelerini uzaktan takib etmek fırsatını bulanlar bu eser karşısında daima hayranlık duymuşlardır muazzam Atatürk gibi velüd bir dehanın saç- tağı ışık altında Türk milletinin on beş senelik kısa bir zaman parçasına sığ- dırdığı muazzam eseri muhtelif vesi. Telerle görmek imkânını bulanlar, hangi branştan olurlarsa olsunlar devlet şefi, siyaset adamı, iktisatçı, â5- ker, muharrir, edip - bu uyandırılmış millet ve topraktan en az hayranlık hislerile ayrılmışlardır. Türk milleti ve eserilâ'yakından temas etmek im- kânını bülamayıp sadece hamlelerini takip edenler bile genç Türk milletile onu yaratan Büyük Şefin hayranıdır. Tar. On beş senelik Cümhuriyet devrin. de Türkiyeye gelmiş, onun büyük kah. ramanile bizzat konuşmuş, Atatürkün mesai arkadaşlarile temas etmiş, yeni Türk milleti ve eserini yakından gör- müş devlet adamlarının bu topraklar. dan ayrılırken ifade ettikleri hislerle Atatürkün eserini takip eden büyük devlet adamlarının muhtelif vesileler- Je izhar ettikleri düşünceleri aşağıda söylendikleri tarih sırasile okuyacak- sınız. Bunlar kısa bir zamanda başarılmış olan muazzam eserin hakkı teslim edenler ağzından ifadesidir: TiTULESKU Eski Rumen en Hariciye Nazırı Beş sene “evvel Rumen Harlei Nezareti makamı- nı işgel eden Ve bütün Avrupanın tanıdığı bir şah- siyet olan B. Tİ- tülesku 1933 s nesinde Türkiye. yi ziyaret etmiş! ve bütün mem- lekette “gördüğü yeniliklerden des rin bir hayran- hk duymuştu. B. Ttülesku Anka radar şu sözleri söyliyerek ayrıldı: «Ankarayı çek tatlı bir heyecanla terkediyorum. Türk milletinin son se- nelerde tahakkuk ettirdiği harikulâde neticeler karşısında hayranlıkla dolu- yum.s B. Titülesku 18 Birinciteşrin 1933 ALBER SARO Fransa Dahiliye Nazırı Yeni Türkiye doğarken Fransa» | Bin Ankara bü- Yük elçisi olarak memleketimizde bulunan ve yeni İğ Türkiyeyi hamlelerile pek | Yakından tanı - Yan B. Sare Fran. ız Maarif Nazır. İsrindan dö Mon- Zi'nin Pürkiye hakkında neşret- tiği, esere yazdı- Öl mukaddimede Şu sözleri söylüyor; “İtiraf ederim ki, bir milletin yeni- mesini görmek kadar güzel birşey Yoktur. Ben 1925 de Ankarada buna #ahid oldum. Türkiyenin yenileşmesi. Pi büyük bir heyecan ve takdir hisleri» temaşa ettim. Aradan seneler geç- Miş olmasına rağmen bu hayret ve tak- T hisleri azalmamıştır. «Bu münasebetle Türkiyeyi Anka. Sig yeni baştan bina eden azımkâr, T, iyi gören, vatanperver kütle a Auygularımı söylemek is. çim. Herkesten evvel da Mustafa B. Sare ran, yeni hükümeti bina eden bu em- | salsiz hayat vericiyi hatırlıyorum. Mustafa Kemal Hazretlerinin şahsın» | da büyük bir askeri şefin cvsaf ve ce saretile siyasi bir deha birleşmiş. ve | memleketine bir yenileşme fikri üfle. miştir,» İ 3 İkinciteşrin 1933 | HiNDENBURG | Müteveffa Alman .. .. Reisicümhuru Müteveffa Al man Relsicüm- huru mareşal fon Hindenbürg Tür- kiye Cümhuriye- tinin onuncu yıl- dönümü müna - sebetile Alatür- ke © gönderdiği mektupta mem- leketimiz hakkın- daki hissiyatını şu sözlerle ifade etmiştir: «Benimle bera- ber bütün Al man milleti yüksek rehberliğiniz al tında modern Türk devletinin temelleş- | tiğini derin bir alâka ile takip etti, Türk milliyetçiliğini nasıl uyandırdı. ğımızı, nasıl kuvvetlendirdiğinizi, çalış- kan ve terakkiyi sever milletinize, bü- tün dünyada takdirler celbeden siyasi ve iktisadi yükselişi için, müdebbir bir elle nasıl yol açtığınızı büyük hay- ranlık ve takdirle gördük. «Alman milletinin, felâktili zaman- larda Türk milletinden gördüğü dost- luğu hiç bir vakit unutmıyacağını, bi- lâkis onu dalma muhafaza edeceğini ve derinleştireceğini zatı devletlerine | temin etmek benim için bir ihtiyaçtır, «Yükselen milletinizin sulhperver bir terakki ve metin bir devlet idaresi. le, ileride daha mesud bir istikbale er- mesini dilerim.» Hindenburg 6 İkinciteşrin 1934 HERYO Fransız Mebusan Meclisi reisi Bir zamanlar Eransada Başve» Killik makamını işgal etmiş ve bütün Fransanın en tanınmış bir şahsiyeti olan B. Heryo memleke- timizde bir ted- kik seyahati yap- muştı. “Türklerle yakından temas ettikten oOsonra memleketine dö- nen B. Heryo Uni- versltö des Anna- les'de Türkiye hakkında Iki konferans vermiş, bü konferanslardan birincisin- de Atatürkün şahsiyeti hakkımda şu sözleri söyemiştir: «Yeni Türkiye Reisicümhuru Gazi Mustafa Kemal bende çok derin bir intiba uyandırdı. Gazinin vasfı mümey. yizi samimi vatanperverliktir. Böyle bir vatanperverlik karşısında eğilmek lâzımdır.» «Gazinin şahsında Kromvele benzi- yen müşterek şemail vardır. Türkiye- l nin ıslah ve terisiki münhasiren fevka- lâde bir azım ve irade ve nüfuzu nazar İsabeti göstermiş olan Gazinin eseri- dir. Bu zat me istediğini bilir ve gaye- sine Gazinin düsturu şudur: «Ya | ya ölüm.» 8 Birincikânun 1933 ie Heryo heri sierra yeni B. Heryo defalar alkışlarla kesilen nulkunu şu cümlelerle bitirmiştir: «Hür, asri, halkçı, lâik ve cümhuri- yetçi Türkiye hakkında asil, vefakâr, iemiz Türkler hakkında size bir fikir verebildim. Temennilerim, eski dest Türklerle dostluk rabıtalarını kuvvet- lendirmektir. «Ben buna elimden geldiği kadar ça- hışacağım, Bir şiir ve musiki, ahengi içinde Büyük reislerinin irşadı ile her- gün terakki ve tekâmüle doğru giden yeni Türkiyenin cazibesine behim gibi her Fransizın tutulmamasına imkân yoktur.» 15 Birincikânun 1933 Dr. STOYADINOVİÇ Yugoslav Başvekili Cümhuriyetin 13 üncü yıldönü- münde Ankarayı ziyaret eden dost ve müttefik Yu- goslavyanın kıy - metli Başvekili B, Stoyadinoviç An- karada Cümhuri- yet bayramı şen- liklerini o bizzat gördükten sonra İstanbula gelmiş ve memleketine hareket ederken gazetecilere ihti saslarını şu cümlelerle anlatmıştır: «Dest ve müttefik Türkiyeyi Cüm- huriyet bayramı şenliklerinde ziyaret etmek gibi müstesna bir mazhariyete EB. Sloyadinoviç İ nail oldum. Bu sayede Türkiyeyi ken- di kuvvetini ve tahakkuk ettirdiği te- rakkiyatı gözden geçirdiği bir sırada görebidim. «Cümhurreisi Atatürk gibi büyük ve dinamik bir şahsiyetin sevk ve ida- resi altında bu kadar ax bir zaman zar- fında elde ettiğiniz neticelere hayra- nım. Başka memleketlerin uzun sene- lerde ve hatlâ asırlarca müddet yapa- madıklarını siz birkaç senede başara- bildiniz. «Cümhurreisi Alatürk, ünvanı gibi hakikaten yeni Türkiyenin babasıdır. Yeni ve bembeyaz, mağrur Ankarada görülen dinanizın ordunuzda da mev- cuttur. »Dest ve müttefik Yugoslavyanmn 'Türk ordusunu zabt ve rabt altında ve İ şevk ve hahiş içinde bu kadar iyi ha- sırlanmış olduğunu görmekten duy- duğum sevinci söylemeğe lüzum var mıdır?» 3 İkineiteşrin 1936 Dr. ŞAHT Alman İktisad Nazırı bulundu. ğu sıralarda An- karayı (ziyaret '<5 eden meşhuf ik. © tisadcı Dr. Şaht o zaman bizzat © görüşmek imkâ- © nunı elde ettiği Şi Atatürkün yük- sek şahsiyeti hak- kında şu sözleri söyledi: «0 yalnız Ça- nakkale zaferini kazanan adam değil ayni zamanda bugünkü Türkiye- yi, maddi ve manevi bugünkü varlık. larile iktisad ve kültür bakımından ya- ratmış olan ve Türkiyeyi yepyeni bir büyük devet olarak yüksek istikbale namzed yapan şahsiyettir.» B. Şeht eskiden tanıdığı” Türkiyeyi Mesir Alman iktisatçısı Dr. Şaht : | Hikmet Feridun «Şunu tebarüze lüzüm hissediyorum | ki, hiç bir memlekette bir milletin ma- | nevi varlığında .bu kadar süratli detin | bir değişiklik olmamıştır.» 18 İkinciteşrin 1936 METAKSAS Yunan Başvekili İ 1937 senesi teş« rinievvelinde Ahi- — karayı viyardi & den döst ve müt- tetik Yunan mil. leti Başvekili B. Metaksas yeni Türkiye ve onun yaratıcısı hakkın- daki ihtisalsarını şu sözlerle ifade etmiştir: «Güzel memle- ketinizi ve onun modem hükümet (OB. Metaksas merkezini ziya- ret ekmek fırsatını bulduğumdan do- layı bilhassa bahtiyarım. Çok kısa bir zaman içinde Türkiyede elde edilen muağzam terakkileri bilmiyor değil dim. Fakat Türk milletinin mübeccel bir şef olarak malik bulunmakla bahti-| yar olduğu büyük yaratıcısının ilham | ettiği hamle sayesinde onun mümtaz arkadaşlarının yardımile yapılmakta | olan harikulâde eser karşısında duydu- | Zum hayranlığı ifade için söz bulamı- | yorumu «Yeni Türkiyeyi her ziyaret eden ku- | rucu bir işte bütün verimile çalışan kuvvetli ve kıymetli bir milletin arzet- tiği bu cazip manzara karşısında meb- hut kalır,» 19 Birinciteşrin 1937 i TATARESKU 'Eski Rumen Bi Keve Eski Rumen Baş- i vekili B. Tatares-” ku Ankaradan şu” intibalarla aynı- © dı; ; « Türkiyeden ayrılırken muaz- zam İlerleyişinde Büyük Şefinin yaratıcı dehasile yürüyen çalışkan ve kiyasetli bir milletin parlak “ : İnaliyet ve tez fitretlerinin itmi- nan verici inti- baını götürüyorum.» 30 Birinciteşrin 937 RUZVELT Amerika Reisicümhuru Muharririmiz B. Tataresku Amerikaya yap- tığı seyahatte İlk dela olarak Ame- rikanın en bü" yük adamı Reisi- cümhur B. Ruz- velt ile görüşerek kendisinden Tür- kiye hakkındaki fikrini sormuştu. Esasen Atatür- ke ve onun ya- rattığı memleke- te olan havranlı- anı kendilerine gönderdiği bir mektup- la izhar eden B. Ruzvelt Hikmet Feri- | duna demiştir ki — Türkiye hakkında ne düşündüğü- | mü soruyorsunuz. Çok iyi yürilyorsu- nuz. Başımızda çok büyük bir insan var.| dır. Az zaman içinde yaptığınız inkı- B. Ruzvelt kılâbınızı büyük bir O memnuniyetle takip ediyorum.p «Türkiyeye ilkfırsatta gitmek niye | tindeyim. Türkiye görmek istediğin” memleketleri eh başındadır. il «Türkiye, büşiidaki büyük insanlaş yeni bir papil ulaşmış olan bir yer. dir.» / GENERAL MARİÇ Yugoslav Harbiye Mazırlarından Nanrı bulunan © general Mariç de 4 Türkiyeyi ziyaret etmiş ve Türk or- dusunun manev. ralarında bulun- © duktan sonra e ta bulunmuştur? «Ziyaretim Tür. kiyenin her sa- hada tahakkuk ettirdiği büyük teraka ki ve inkişaflarım görmek ve takdir etmek fırsatını temin etti, Yeni Türki. yenin yaratıcısının dehası her tarafta bariz bir şekilde göze çarpmaktadır. «Türk askernin meziyetleri malüm- dur. Hududsüz bir vatanperverlikle meşbu olan ve yüksek kumandanma karşı tam bir emniyet beslemekte bus Tunan Türk ordusu memleket dahilin. deki milli müdafaa sanayiinin temin ettiği en asri vasıtalarla mücehhez ola- General Mariç ; rak dünya orduları arasında birinci safta yer alabilir. Bu sayede Türkiye ile ittifak arzuları çoğalmaktadır, «Hülâsa Türkiyedeki ziyaretimdem aziz ve silinmez bir hatıra muhafaza ediyorum.» 27 Mayıs 938 Dr. FUNK Alman iktisad Nazırı Bu ay içinde memleketimizi zi 5 yaret eden Alman » İktisad Nazırı B. Funk Ankaradâ ; gazetecilere mem- leketimiz hakkın- daki ihtisaslarını şu sözlerle İfade etmiştir: «Türkiyeyi xi- yaret eylediğim - den dolayı fevka- lâde bahtiyarım. «Yeni Türkiye nin her tarafında yapicıhk iradesile büyük faaliyet tem posu müşahede eyledim. Türkiye Cüm« hurbaşkanının idealile meşbu bulunan Türk devlet adamlarının Büyük Dâhi“ nin gayelerini tahakkuk ettirmek ve millet ve memleketi yeniden kurmak» la mesgul olduklarını gördüm.» ; $ Birinciteşrin 1938 Dünya mattiiitinda 15 senedenberil "Türkiye ve onun Büyük yaratıcısı Atas türkün şahsiyeti hakkında muhtelif lisanlarda sayısız neşriyat yapılmak tadır. Bunlardan bir kısmı günlük hâs dise meraklılarına cevap veren eserler olmakla beraber geniş bir tedkik maji sulü olan büyük bir kısmı politika, ede» bivat ve larih külliyatları içinde bala oldukları hakiki kıymeti daima muha. faza edeceklerdir. Dr. Funk aknlkin mike Bakimi > di