29 Ekim 1938 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 12

i İ i | Sahife 12 Saltanat devri köylü ile hiç meşgul ölmem Gümburiyet, köylünün derdlerini dinledi, ni ıslah etti, istihsalât arttı Ziraat enstitülerimiz dünyanın mükemmel müesseseleridir. Veteriner ve orman işlerine büyük ehemmiyet era Eski idareler, geniş biz ziraat mem- RK leketi olan güzel yurdumuzu bir ha- rabezare çevirmiş, köylerimizi ve köylülerimizi tamamile ihmal etmiş- — lerdi. Bu çok mühim nöktayı en bü- yük isabetle gölen Büyük Önderi- miz Atatürk millet ve hükümete icab eden direktifleri vermiştir. Büyük Şefin direktiflerile hareket eden Cümhuriyet hükümeti, ziraat ve köycülük mevzuunu, her bakım- dan ele alarak üzerinde çalışmıştır. Ziraat Vekâletinin 15 senelik bilân- çosu şu dört bahiste mütalâa eğile- bilir: 1 — Umumi çalişmalar,2 — Ziraat işleri, 3 — Orman işleri, 4.— Veteriner işleri. Ziraat enstitüleri ve mektenlefi Saltanat devrinde, medeni dün- yada mevcud yüksek tahsil mücss&- selerine benzer bir mücsesemiz yok- tu. Bu yokluğu gören cümhuriyet ida- resi, Ankarada yüksek ziraat onsti- tülerini vücude getirdi. Ziraat enstitülerinin iki gayesi vardır; I — Memleketin muhtaç ol- duğu ilim elemanlarını yetiştirmek, 2 — Memleketi ziral istihsal şart ve imkânları bakımından tedkik etmek. , Enstitü, şimdiye kadar 480 mezun vermiştir. Bunlar enstitüde ve Zi- rTaat Veklâeti kadrolarında çalışı- yorlar. Bugünkü talebe mevcudu 700 dür. İlim ve tedris kadroları da Türk ve ecnebi olmak üzere 144 tür. Vekâlet bundan başka orta ziraat mektepleri, zirai kurslar, köy eğitmen« leri kurslarını açmış, Avrupa ve Amerikaya talebe göndermekte bu- lunmuştur. Neşriyat ve propagan- da işlerine büyük ehemmiyet miştir. Zirai kongreler de tertib etmek. tedir, Ziraat işleri Vekâlet, tohum. cinslerini ıslah et- mek ve âzami randıman verecek ye- ni cins tohumlar yetiştirmek, köylü- ye fidan ve saire tevzi etmek için memleketin muhtelif yerlernide to- hum ıslah istasyonalrı ve nümune çillikleri tesis etmiştir. Islah ve deneme servisinin -faali- yeti seneden seneye arttırılarak bu sene köylüye 2,000,000 kilo tohum dağıtabilecek “bir dereceye getiril miştir. Memleketin en mühim bir mahsu- lü olan buğday tohumlarının ve ziraat usullerinin ıslahı için onbeş senedenberi devam eden çalışmalar müsbet ve muvaffakıyetli neticeler vermiştir. Yeşilköy ve Ankara buğ- day ıslah istasyonları köylüye sert ve yumuşak buğday, Eskişehir ıslah istasyonu ak buğday, yayla buğda- yı, sert ak buğday, Adapazarı ıslah istasyonu bin tane çesidii buğday tohumlukları vermektedir. Arpa ve yulaf istihsaline ve cinsle- rinin mükemmelleştirilimesine de bü- yük ehemmiyet veriimiş bulunuyor. Bu mesâinin neticesi olarak 928 sene- sinde 135,200 hektar arpa ekilmiş iken 1936 senesinde arpa ekilen terazi 444,842 hektara yükselmiştir. Memleketin mühim bir mahsulü olan pirinç zeriyatının ıslah ve tevsil gayesine de âzami dikkat ve ehemmi- yet verilerek bu hususta bir kanun ve talimatname meriyete konmuş ve muhtelif vilâyetlerde 200,000 dekar- hk kesik sulama çeltik ziraati yapıl miştir. Vekâlet, hayvan yemi nebatları- nın, yoncanın ve Sudan çayırının zeriyatını da ihmal etmemiş, bu sa- bada da yapılan çalışmalar, çok müs- bet neticeler vermiştir. Ziraat âletleri Vekâlet zeriyat kalitesinin ıslahın- da ve İstihsalâtın arttırılmasında büyük bir hassasiyetle çalışırken, bu işin başarılmasını temin edecek olan ziraat âletlerini ön plânda tutmuş, emeline div 76TT m Se ver- | Ziraat Vekili B. Faik Kurdoğlu mış, yerli pulluk imalâthanelerinin inkişafına yarıyacak yardım ve hi- maye tedbirlerini almış, köylülerin tohumlarını meccanen temizlemek için 912 kalbur makinesi, yüzlerce selektör ve 1937 senesinde zirai kombinalar için 155 traktör, 41 har- man makinesi, 7 biçer döğer ve 247 pulluk mübayaa elmiştir. Meyvacılık ve bağcılığın, zeytin. ciliğin ıslah ve inkişafı için köylü- ye meccanen yüz binlerce meyva fi- danları; asma çubukları tevzi etmiş, yabani zeytin ağaçlarını da aşıla- makta bulunmuştur. Ağaçlara ve fi- danlara ârız olan hastalıklarla esaslı bir. mücadele yapılmakta ve bu hü- susta en fenni mücadele esasları tat- bik edilmekte, hasta ağaçlar ilâçlan- dırılmaktadır. Pamuk mahsulünün artışi Son on beş senede memleketimiz- de pamuk zeriyatının. arttırılmasına ve cinslerinin islahına âzami ehem- myiet verilmiştir. Bu hususta pa- muk zeriyatının artış nisbetini an- lamak için bu istatistiğe bir göz gez- dirmek kifayet eder. Ekilen saha Alınan mahusl Sene Hektar 'Ton 1932 158,116 20,209 193$ 162,140 28,052 1934 197,060 34,865 1935 209,945 52,257 1936 255,636 51,779 1937 230,581 64,735 Randımanın bu suretle mütema- diyen artması, bilhassa yüksek ve- rimli nevilerin ziraat çevresine 80- kulmasında ve gittikçe daha rasyo- nel bir ziraat sisteminin tatbikinden ileri gelmektedir, 'Tavukçuluğa, o ipekböcekçiliğine sarfedilen gayretler çok verimli ve muvaffakıyetli olmuştur. Veteriner işleri Hayvan ve hâyvan mahsulleri, memleketimiz için bellibaşlı bir re- fah ve setvet hazinesidir, Ziraat Ve- kâleti bu serveti korumak ve inki- şaf ettirmek için hayvan hastalıkla- rile mücadeleyi, hayvan cinslerinin ıslahını, en mühim bir vazife addet- miş ve bu sahada çok verimli ve fen- ni bir program dairesinde çalışmış- tır Hayvan hastalıklarına açılan mücadeleden alınan parlak neticeler, veterinerlerimiz için gurur ve ifti- harla kaydedilecek büyük bir mu- vaffakıyet teşkil eder, Hayvan cinslerini ıslah etmek için en cins damızlık hayvanlar satın alınmış, muhtelif aygır, sığır ve Me- rinos depoları tabii ve suni tohüum- lama İstasyonları kurulmuş, her se- AKŞAM 29 Teşrinlevvel 1038 Gümhuriyet devrinde memleketin sıhhi vaziyeti çok iyileşti Salgın hastalıklar azaldı, sıtma müca- delesi çok mükemmel neticeler verdi Evvelce 78 hastane varken Cümhuriyet devrinde hastanelerin mıkdarı 397 yi buldu “ Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekâle- ti tamamen Cümhuriyetin malıdır. Ve- “ kâlet, 15 yıl içinde halkın sıhhati ve yardım teşkilâtı için çalışmış ve buna muvaffak olmuştur. Vekâletin 15 yıllık mesaisini şöylece hülüsa edebiliriz: Devlet sıhhat teşkilâlnı genişlet. © mek, çok miktarda doktor yetiştirmek, ebelerin sayısını; köylere yetişecek ka- dar çoğaltmak, küçük sıhhat memur. © larının adedini ve bilgilerini arttırmak, nümüne hastaneleri kurmak, doğum ve * çocuk bakımevleri açmak, verem sa natoryomlarını çoğaltmak, sıtma, fren- gi ve diğer içtimai hastalıklarla ve © trahomla mücadele etmek, Ankarada bir Türkiye Cümhuriyeti merkez hıf- zıssıhha müessesesi kurmak, hıfzıssıh» ha mektebi açmak, Sıtma, frengi, trahom ve diğer sari ve salgın hastalıklarla mücadele, tıb. bi ve içtimai yardım müesseseleri dev- letin maddi vasıtalaşı sayesinde sene- den seneye mesailerini ve muvaffakı- yetlerini arttırıyorlar, Bugün yurdumuzda bulaşıcı ve sal- gın hastalıkların diğer memleketlerde. ki normal seviyesinden yukarı çıkma” , ması, sâlgın hastalıklarla yapılan mü- cadelenin müsbet neticesidir, Hükümet ve belediye hizme- tinde bulunan doktorlar Cümhuriyet ilân edildiği zaman memlekette umumi muvazene, hususi idare ve belediyelerde çalışan 554 dok- tor mevcud iken 1987 yılında bu dok- torların sayısı 1391 i bulmuştur. On beş senede umumi muvazene, hu susi idare ve belediyeler hizmetinde çalışan eczacı, sıhhat memuru, ebe ve hemşire âdedinde vuku bulan tezayüd miktari da şü istatistikten kolaylıkla anlaşılabilir. 923 937 Eczaci 69 137 Sıhhat memuru 560 1497 Eb 138 486 Hemşire 4 356 Memleketimizin doktor ihtiyacını imkân dairesinde temin için Sıhhat Vekâletine merbut olarak İstanbulda açılan leyli tıp talebe yurdunun bugün bine yakın mevcudu vardır. Leyli tıp talebe yurdunda 1924-1938 senelerinde 522 doktor çıkmıştır. Bu müessese Cümhuriyetin eseridir ve Anadolunun ücra yerlerine hükümet tabiplerin! te- min ediyor, Köylerin ebe ihtiyacını karşılamak için açılan köy ebe mekteplerinin de adedi ve talebe mevcudu günden güne artıyor. Ebe talebe yurdunda 1924-1938 senelerinde 192 ebe neşet et- miştir. Irsi hastalıkları önlemek için evlenmeden evvel tıbbi muayeneyi ka. nuni şekle sokan ilk hükümet, Türki. ye Cümhuriyetidir. 1924-1937 senele- riride küçük sıhhat memurları mekte- ne hayvan sergileri kurulmakta bu- lunulmuş, velhasıl en cins hayvanla- nn memlekette yetiştirilmesi için hiç bir tedbir ve vasıta ihmal edilme- miştir. Ormanlara verilen ehemmiyet Saltanat idaresi memleket için bitmez tükenmez bir hazine olan or- manlara hiç ehemmiyet vermiyordu. Baltasını kapan ormanlara dalarak ağaçları kesiyor, bir çok ormanlar kömür yapmak için insafsızca yakı” yordu Cümhuriyet hükümeti, bu anarşiye derhal nihayet verdi ve memleketin en bellibaşlı seryetlerin- den birini teşkil eden ormanları ko- rumak için esaslı tedbirler aldı. Or- Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekili B. Hulüsi Alataş | binin leyli kısmından 311 ve nehari kıs- İ mundan da 2630 küçük sıhhat memuru çıkmıştır. Frengi ve trahomla mücadele Frengi mücadeleleri, yurdumuzun bu hastalıklarla musap yerleriride bi- tün devlet teşkilâtı tarafından müte- madi kontrol altında ve program dai- resinde devam ediyor. .Cenup ve cenubişarki vilâyetlerimiz- de birçok yurddaşların'kör ve malül olmasına sebebiyet veren trahomla mik. cadeleyi düşüneri ve kuran da Cümhu: riyet hükümetidir. Bü bölgelerde yıl- lardan, asırlardanberi devam eden bu hastalık, imparatorluk ve . meşrutiyet devirlerinde hiç nazarı dikkate alin. mamış, ve hiç bir tedbir ittihaz edilme- mişti. Bügün bu mintakalarda bu müca- dele sayesinde “yüzbinlerce yurddaşta bu hastalıktan eser kalmamış ve göz. leri kör olan vatandaşlar duyulmamış ve görülmemiştir. Sıtma mücadelesi Cümhuriyet hükümetinin malaryalı mıntakalarda açtığı mücadele, muay- yen bir program dairesinde devam edi. yor. Ve halka meccani kinin tevziatı, Malaryalıların kân muâyenesi ve ma laryayı doğuran bataklıkları kurutmak için kanal açmak ameliyesi devam edi. yor. Bu mücadeleden şimdiye kadar alınan neticeler pek parlaktır. Bu hu. sustaki faaliyet ve mücadelenin aza- metini anlâmak için şu istatistiklere | bir göz gezdirmek kâfidir. Sıtma mücadele mıntakalarında açı- lan kanalların uzunluğu; bir mücadeleye girişti, hasta ağaçları tedavi etti. Bu tedbirler sayesinde ormanları- mız, harabiden kurtarıldığı gibi, daha ziyade inkişaf etmeleri imkân- ları temin edilmiş, çıplak yerlere ve dağlara orman yetiştirmek için ağaç- lar dikilmiş, velhasıl bu sahada en müterakki garb memleketlerinin or- mancılık usulleri tatbik edilmiştir. Ormanlarımızın geliri hakkında bir fikir edinmek için 1937 mali se- nesinde 822;881 metre küp kereste, 13,577,648 kental odun ve 755,194 kental odun kömürü istihsal edil. i miştir. Bunların kıymeti 14,759,849 lira tutuyor. Diğer mülteferrik or- manların amenajmanını yaptı, harita. | man mahsullerimizi de bunlara Mâ- larını tanzim etti, bir zaptü rapt altına aldı ve bu husustaki icab eden kanunları da Milet Meclisinden geçirdi, ormanla- ra ârız ölan hastalıklarla da esaslı katiyatı sıkı | ve edetek olursak ormanlarımızın bi- ze senede 15,759,849 lira getirdiği anlaşılır. Bu İstihsale karşı resim olarak senede devlet hazinesine giren para 3,355,148 liradır. 1927 11,703 1928 23,254 1929 21701 1930 133,293 1931 92,309 1932 00,Tr9 1933 * 105,602 1934 122,787 1935 204,700 1936 118,073 1937 167,705 Halka meccani kinin tevziati Sene Kilo 1925 87 Kilo 450 Gr. 1926 2,496 » Ta » 1927 2,Tı9 » 6 » 1928 2,864 ” 583 . 1929 4,181 » 146 » 1930 4,535 » 206 » 1931 6,447 » 114 » 1932 5,154 » 363 » 1933 4831 » 513 » 1934 5,356 » 182 " 1935 6,216 » 591 » 1936 8,060 » 929 » 1937 8,482 » 780 » Sıtma mücadele mıntakala- rında kurutulan bataklıklar Sene Metre murabbat 1925 40,000 1926 182,000 1927 910,559 1928 11,065,898 1929 8,242,136 1930 25.058.916 1931 19,616,B09 1932 7,995,919 1933 8,278,510 1934 131,769,23B8 1935 — 61,504,358 1936 23,562,802 1937 49,687;120 Hastane miktarı Cümlhuriyetin ilânı olan 1923 sene sinde bütün Türkiyede 4,595 yataklı ancak 78 hastane ve dispanser bulünü- yordu. Cümhuriyetin . ilânından 15 yıl sonra devlet hastane ve dispanser. lerinin adedi 897 yi bulmuş yatak ade- di de 10,192 ye varmıştır. Hususi haş- taneler buna dahil değildir. 290 yatak- li 9 hastanenin inşası da bitmek üze- redir. 370 yataklı 6 hastanenin de te- meli atılmıştır. 385 yataklı 2 hastane- nin de projeleri ihzar edilmektedir. Aşı ve serom istihsalâtı Merkez hıfzıssıhha müessesesinin 1930-1937 senelerinde istihsal ettiği sea rom ve aşı istatistikleri şunlardır: Sene Serom Aşı Kilo Kilo 1930 13 154 1931 150 698 1932 191 1849 1933 185 2068 1934 245 2029 1935 276 2592 1936 486 247 1937 64 4233 Yekün 2189 16068 Muhacir, mülteci ve mübadil iskâ Sıhhat ve İçlima!l Muavenet Vekâ» leti memleketimize gelen ve gelmekte olan mübadil ve muhacirlerin iskânile meşgul olmaktadır. 1923 senesinden 1937 senesine kadar memleketimize 771,611 nüfuslu 196,266 hane mübadil, muhacir ve mülteci gelmiş ve bunlar vekâletce yurdun muhtelif yerlerine yerleştirilerek iskân edilmişler ve müs- tahsil bir vaziyete getirilmişlerdir. Hükümet bunların iskânı için 1923- 1937 senelerinde 30,191,850 lira sarfet- miştir. Mübadillere 66,872 hane, 11,609 dükkân, 4,996 arsa, 448,256 tarla, 98606 bağ, 160,300 bahçe, muhtelif hayvan, çift alâtı ve saire tevzi edilmiştir.