23 Haziran 1932 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 2

— Sahife 2 Mecliste bütçe müzakeresi (Baş tarafı birinci sahifede ) — Cam nedir bilmeyen vilâyet- ler vard. Meselâ Hakâri. Bu vilâyete cam gittiği zaman çocuk- lar buz diye ağızlarına götürdüler. , Biz böyle bir memlekte tevarüs ettik ve bu hale getirdik. Işgal görmüş ve yanmış yerlerde imar edilmiştir. Ortada eserler vardır. “Olmayor! Yapılmayor!,, demek doğru değildir. Demiştir. Dahiliye vekili teftişlere çok © ehemmiyet verildiğini ve müfettiş © İbrahim Tali beyin hizmetlerinin fevkalâde olduğunu söylemiştir. Asayiş meselesinde vekil bey: — Daha imha edilecek bir iki © çete vardır. Bunlar da olduktan sonra şarkın vaziyeti normal bir hale gelecektir. Yalnız Mardinde bir sene içinde 6000 mavzer — toplanmıştır. Bu da müfettişliğin > esaslı faaliyetlerinden biridir. de- © miştir. — Vekil bey müfettişi umumilik — teşkilâtının o umumileştirilmesine - taraftar olduğunu ilâve etmiştir. Nüfus meselesi hakkında vekil S Memlekette nüfus : artmak- “tadır. Türklerin velüdiyeti sayesinde j 945-950 senesinde türk nüfusunun — 25 miyona vardığı görülecektir. 936 senesinde yeni bir tahriri nüfus yapılacaktır. © Alman tedbirler (e sayesinde © kaçakçılığın teşkilâtı da iflâs et- mektedir. Bunu aldığım raporlar- da görüyorum. Cumhuriyet ida- o remiz belediyelerde esaslı ıslahat yapmıştır. Ankara şehrinin imarı bu günkü hale getirilmesi cihanda bir mucize olarak telâkki > edilmektedir. © Yakında belediyeler için ban- “ka da yapacağız. Belediyeler bu su- tle ihtiyaç karşısında kapı kapı dolaşarak para bulmak zarure- .tinden kurtulacaktır. Demiştir. - Adliye vekilinin nutku Bundan sonra da Adliye vekili Yusuf Kemal bey kürsüye gelerek adliye cephesinden Sırrı beye cevap vermiş: © — Sırrı bey bana “ Temyizi Ankaraya getirme, Ankarada göl- — gelikler var. Temyiz hâkimleri burada misafir kabul etmeğe , mecbur olacaklar... dedi. Ankara © gölge değil işıktır.. demiş ve bunu .müteakıp temyiz hâkimlerinin yük- “sek seciyelerinden ihtisas mahke- melerinden bahsetmiştir. Bir aralık © Sırrı bey kürsüye çıkarak adliye wekilinin kendi sözlerini yanlış anladığını söylemiştir. Yusuf Ke- © mal bey bunun üzerine oturduğu » yerden: > — Açık konuşalım. Bu kürsü südür demiştir. İnhisarlar o Yeni tayinler ve memur- ların sicilleri İnhisar idarelerinin birleştiril- mesi muamelesine devam olunu- © yor. Yazdığımız gibi Hüsnü bey © ânbisarlar .umumi müdürlüğü va- © zifesini ifaya başlamıştır. Muavin © Asım bey müskirat, Mithat bey © tütün, Münir Hüsrev bey de me- © murin işlerile meşgul oluyorlar. ' Tevhit dolayısile inhisarlar tef- o tiş heyeti riyasetine omüskirat © umumi müdür muavini Hüsnü, inbisarlar levazım müdür müskirat teftiş reisi Bedi, inbi- sarlar mübayaat komisyonu riya- setine tütün inhisarı teftiş reisi » Raşit beyler tayin edilmişlerdir. - Müskirat idaresi tütün inhisar. idaresi binasına naklediliyor. Diğer taraftan bütün idarelerde memur- ların #icillerinin tetkikine başlan- anıştır. “oyun yeri değildir. Türk kürsü- | Bu Sahbahii 23 Hazira. 1932 elgraflar d Vergi hasılatı ne kadardır ? Muhtelif vergilerin son seneler zarfında temin ettiği Büyük millet meclisinde bütçe müzakeresine başlanması müna- sebetile maliye vekili Abdülhalik bey tarafından mühim bir nutuk irat edilmişti. Maliye vekili nut- kunda çok mühim noktalara temas etmiş, bilhassa vergi tah- silâuna ve varidata dair mühim rakkamlar söylemiştir. Vekilin be- yanatının bu kısımlarını aşağıya dercediyoruz : Bütçeyi tertip 'ederken düşün- düğümüz nokta kendi varidatı- mızla masrafımızı kapamak, bu suretle cihanşümul olan krizden milli ve mali bünyemizi sarsma- dan çıkabilmekti. Bunun için va- ridatımız kadar masraf yapmak lâzımdı. Yeni bütçeyi ona göre tanzim ettik. Geçen sene zarfında vuku bulan tahsilât 161 milyon liradır. Muhassasat 194 milyon 500 bin lira idi. Arada 33 buçuk milyon lira fark vardır. Buna rağmen hidematı umu- miyeyi ifa ettik. Bir kısım mas- raflar tehir edildi, sıkı bir tasarruf yapıldı, 930 senesinden müdevver mevcut ile açığın bir kısmı kapa- tıldı, nihayet yeni seneye on milyon liralık bir borç devredildi. Bu borç umumi bütçemize nazaran gayrı kabili iktimam addedilemez. 161 milyon liralık tahsilât ya- pıldığını söylemiştim. Bunun dört milyonu buhran vergisinin neti- cesidir. Yoksa 184 buçuk milyon lira tahmin edilen varidata muka- bil 157 milyon lira tahsilât ol- muştur. Arada 27 milyon 105 bin liralık bir fark vardır. Bu sene tahmin esnasında daha ibtiyatkâr davrandık. 157 milyon alınan varidatı 140 milyon lira olarak tesbit ettik. Bubran vergisi için encümenle 8 milyon lira üze- rinden mutabık kaldık. Vergiler hasılatı Birinci faslımız arazi vergimizdir. Arazi vergi seyrini şöyle takip ediyor. 921, 29; 305431 sıra ile söyliyorum. 927 6.349.000 929 6.204.000 930 5.628.000 senelerinin ... 931 4.952.000 12 ayda 4,952,000 ne mukabil biz bütçeye 4,400,000 lira koyduk. Görülüyor ki 1929 dan itibaren bir tenezzül vardır. 1932 senesi için 1931 senesinden aldığımız yekünndan aşağı bir rakkam tah- min ettik. Bina vergisi, evvelki senelerde 7 şer milyon kadar tutmuştu. Geçen sene kabul buyurulmuş olan kanunla bu vergi tenakus etti 931 de 4,465,000 lira tah- sil edildi. Bunu da tahmin eder- ken 4,150,000 lira olarak aldık. Mühim bir vergimiz de memle- ketin büyük bir serveti olan hay- vanlardan alınır. Arzettiğim gibi ilk tetkikte 13 milyon lira tahmin etmiştik. Neticeyi aldığımız za- manda bilhesap bunu tutacağımızı anladık ve 11,750,000 liraya in- dirdik. Hayvanatımızda, bilhassa büyük hayvanatımızda o tezayüt vardır. Hayvanattan yalnız kıl keçide tenakus vardır. Kazanç vergisinin seyri şudur: 927 de 13,793,000 928 de | 13,716,000 929 da 14,544,000 930 da 13,092,000 931 de bütün sene içinde aldığımız 11,985,800 dür. Kazanç vergisi için arzettiğimiz muhammen varidat 12,200,000 dir. 1931 senesi içinde tahsilâtı- mız olan 12,880,000 rakkami içinde (omemurların iki aylık haziran, temmuz kazanç vergisi dahil değildir. Çünkü memur maaşlarından kazanç vergisi alın- masına dair kanun tatbik edil- miştir. Bu vergi muhammenatının bir milyon lira kadar ihtiyat payı ayrılmıştır. Büyük vergilerimizden bilvasıta vergiler de gümrük ve muamele vergileridir. Gümrük vergisinin seyri ledir: 927 de 59 milyon, 928 de 63 milyon 800,000, 929 da 65 milyon 311,000, 930da 55,700,000 ve 931 içinde 44,090,000. Esasen sene ortasında bu vergiden ve buna müterafik olan muamele vergisinden muhammenatımızı tuta- mıyacağı anlaşılmıştı. Ve bunun için tedbir alınmıştı. Önümüzdeki şöy- varidat miktarı sene de bu vergi için 38,500,000 tahmin ettik. Muamele vergisi, ilk senelerde gümrük resmi ile mütenasiben müteyayit (ogörüniyor. 1927 de 18.214.000, 928 de 18.900.000, 929 da 19.250.000, 930 da 15 milyon 907.000 ,| geçen sene esa- sen vergi tatil ve vergi matrahın- dan mevaddı iptidaiye mukabili tenzilât payları kabul edilmişti. Bu sene içinde aldığımız 9,081,000 liradır. Vergi nispeti 932 senesi senesi için yüzde 6 dan yüzde 10a iblâğ edilmiştir. Binaenaleyh tek- lifimizi 12 milyon olarak yaptık. Bu miktarı muhtemel iktisadi vaziyetleri nazarı teemmüle alarak arzettik, Tenakus görülen varidattan biri de damga resmidir. 927de 5,340,000, 928de 7,921,000, 929de 7,475,000, 930da 6,410,000, 931 mali sene- sinde ise 5,714,000 dır. Bu sene ise 5,250,000 lira olarak arzedil- miştir. Inhisarlar Büyük vergilerimizden bir kısmı da inhisarlar şeklinde temin olun- maktadır. 1932 bütçesinde inhi- sarlardan (o alacağımız ( varidat 36,670,000 lira olarak tahmin edilmiştir. löhisarlar varidatı olarak bu sene bütçeye koyduğumuz 33.675.000 lira bu idarelerin hususi bütçele- rinde kabul buyrulmuş olan vari- dattan bazineye verilecek olan safi hissedir. Ormanlar Mühim varidatımızdan biri de devlet ormanları varidatıdır. Dev- let ormanları varidatı şu suretle bir seyir takip etmektedir. 927de 1,466,000, 928 de 1,564,000, 929 da 1,982,000, 930da 1,872,000, 931 de 1,448,000 liradır. Bu sene 1,100,000 lira tahmin ettik. Maliye vekili bundan sonra bankalardaki tasarrufattan, para- mızın kıymetinden bahsetmiş ve devlet namına vukubulan ayda 14-15 milyon liralık tediyat muntazaman vukubuldukça her memlekette: hissedilen buhranın bizde daha az hissedileceğini söylemiştir. Amerikanın teklifini Fransa kabul etmedi Genevre, 22 (Hususi) — Tah- didi teslihat konferansı esas komisyonu Amerika ( murahhasla- rının talebi üzerine , toplanmıştır. Bu içtimada Amerika murahhası Hooverin (oObir (o beyannamesini okumuştur. Bu beyannamede tah- didi teslihat meselesine artık bir netice verilmesi lâzım geldiğinden bahsile şu tekliflerde bulunuyor : Amerika hükümeti bütün tesli- Feci bir tayyare kazası Roma 23 (A.A.) — Bir askeri tayyare 1500 metre irtifada ateş almıştır. e Tayyarenin (o rakipleri | paraşüt ile inmeğe teşebbüs et- mişlerse de müthiş surette esen rüzgâr üçünü de şiddetle yere çarpmış ve ölümlerini intaç etmiştir. batın üçte bir derecesinde tenzi- lini, tankların, kimyevi muharebenin seyyar ağır topların ilgasını istiyor. Asker miktarıda üçte bir derece- sinde indirilecektir. Bu tenzilât için Almanyanın vaziyeti esas olacaktır. 65 mil- yonluk bir memlekette sükünu temin için 100 bin asker kâfidir. bu miktar müstemlekâtı olan dev- Nazarı dikkati celp için Lozan 23 (A. A.) — Alman tabiiyetinde bulunan bir meçnun Lozan gölü istikametinde bir kaç el . tabanca © atmıştır. (o Tevkif edilen merkum, bu hareketile alman irat sahiplerinin mukadde- ratı hakkında konferansın nazarı dikkatini celbetmek istemiş oldu- ğunu beyan etmiştir. letler için müstemlekâtın vüsatine “göre tezyit edilebilecektir. Bombardıman tayyareleri, zırhlılar da üçte bir derecesinde indirile- cektir. Fransız murahhasi, Amerikanın tekliflerini reddetmiştir. Sovyet murahhası memnuniyetle karşıla- mıştır. Alman murahhası, Alman- yanın da teklifi memnuniyetle karşıladığını söylemiştir. Bir inek bir adamın kolunu kırdı Çırpıcıda mandra sahibi Emin efendi ineklerini ahira sokarken hayvanlardan birisi koluna vur- muştur. Adamçağızın kolu müteaddit yerlerinden kırılmıştır. - Ekmek fiati Belediye lüzum gördükçe değiştirecek Hafta başı geldiği halde bele- diye ekmek fiatlerini değiştirme- miştir. Gerçi zahire borsasında yirmi para kadar bir tenezzül görülmüşse de bu fiat düşüklüğü yalnız bir cins buğdaya taallük ettiğinden ekmek fiatlerinin de- Zişmesi için kâfi sebep olarak görülmemiştir. Belediye, bundan sonra ekmek fiatini muayyen günlerde değil, her lüzum gördükçe değiştirmeğe karar vermiştir. Binaenaleyh fiat- lerde esaslı bir tenezzül olur olmaz yeni fiat derhal ilân ve tatbik edilecek! i Pa Bir ceset bulundu Boğulduktan sonra sokağa atılmış Dün Çırpıcıda bir kadın cesedi bulunmuştur. Cesedin bir kaç gün evvel iple boğulmak suretile öldürülerek atıldığı anlaşılmak- tadır. | Cesedin henüz hüviyeti tesbit edilmemiştir. Zabıta ve müddei- umumilik tahkikat yapıyor. Bir mavna parçalandı Seyrisefain idaresinin Kadıköy vapuru dün köprüde Kâmilin mavnasına çarpmıştır. Mavna par- çalanmıştır. Bulgar misafirler Dün Ankarada bir çay ziyafeti verildi Ankara 22 (A.A. ) — Balkan birliği cemiyeti tarafından bulgar gazetecileri ve Kitga balet heyeti şerefine bugün Gazi çiftliğinde bir çay ziyafeti verilmiştir. Ziyafette başvekil Ismet paşa hazretlerile hariciye vekili Tevfik Rüştü, maarif (vekili: Esat, Halk fırkası grupu reis vekilleri, Ali ve Cemil beylerle, mebuslar, gazeteciler ve Bulgar sefareti erkânı hazır bulunmuşlardır? Balkan birliği kâtibi umumisi Ruşen Eşref ve birlik âzasından Fazıl OAbmet beylerle, Bulgar heyetinden M. Sakizoff arasında çok samimi nutuklar teati edilmiş ve musiki muallim mektebi tale- belerile Kitga balet heyeti tara- fından milli şarkılar söylenmiştir. Ayrılırken İsmet paşa “yaşa, diye alkışlanmıştır. Irakta ne oluyor? Ingilizler tayyare ile asker gönderiyorlar Kahire 22 (A.A.) — Reuter ajansından ( bildiriliyor: (Büyük Britanyanın Irak âli komiserinin takviye kıtaatı talep ettiği zanno- Inmaktadır. Northamtonshire alayından bir kıtanın yarın Kahireyi terketmesi için tedabir ittihaz edilmiştir. Bu alayın diğer 3 bölüğü de igünde 14Öx kilometre katecek olan 20 tayyare ile cumartesi gününe kadar Iraka gönderilecektir. Şurayı devlet azalığı AAnkarâ, 22 — Muhtelit encü- men münhal bulunan üç şurayı devlet azalığı için 9 namzet tesbit etmiştir. Bunlar sabık Gümüşhane valisi Hüsnü, Kütahya valisi Nusrat, şurayı devlet baş mua- vinlerinden Ferit, Muammer, Talât, Kayseri valisi Fuat, hazine hukuk müşaviri Salâhaddin, Aydın valisi Feyzi, sabık Ankara mebusu Sami beylerdir. Bu zevattan Hüsnü, Nusrat ve Ferit beylerin intihapları ihtimali kuvvetlidir. İntihap cumartesi içti- mada olacaktır.