23 Haziran 1932 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 1

Meclis aysonunaka bitirecek, müzakeratını yaz tatili yapacaktır. AKŞAM Tahdidi teslihat konfe- ransı acele içtimaa davet edildi. esas komisyonu — Sene 14 — No: 4921 — fiatı her yerde: 5 kuruş PERŞEMBE — 23 Haziran 1932 Telefonlar: Tahrir 21686 — Idare 21434 — Klişe 20113 Cenevrede Akşam Dünyayı sarsan müthiş buhran karşısında Avrupa devletleri nihayet anlaşmak zaruretini hissettiler Düşünülen tedbirler şunlardır: 1 - Her devlet milli müdafaa bütçesinden yüzde 15 tenzilât yapacak. 2 - Bombar- dıman tayyareleri ilga edilecek. 3 - Sivil tayyarecilik beynelmilel teşkilâta tabi tutulacak. 4 - Zehirli gaz ve mikrop harbi menedilecek. 5 - Terki: teslihat konferansı üç senede bir toplanacak. 6-Bu kararların tatbiki beynelmilel bir komisyon tarafından daima müra- kabe edilecek. 7 - Harp malzemesi ve mühimmat fabrikaları devletlerin kon- trolü altında bulunacak. 8 - Iktisadi ve mali beynelmilel tedbirler alınacak.. Lozanda Beau Rivage otelinde toplanan Tamirat konferansı içtima halinde Cenevre 20 — Siyasi hava tıpkı Cenevre iklimine benziyor. Barometro her gün, hattâ her saat mütehavvil : Bakıyorsunuz hava güneşli. Birdenbire mavi semayı kara bulutlar kaplıyor. Ortalığı kasvet basıyor. Yeşil dağlar gözden kayboluyor. Gölün suları korkulu ürpermeler geçiri- yor: Fırtınal.. Zannediyorsunuz ki ümit verici, iç açıcı renkler tabi- attan ebediyen silinmiştir... Bir saat geçmiyor, yağmur duruyor, bulutlar sıyrılıyor, gök yüzü açılıyor... Cenevrede, konferans muhiti de bir iki haftadan beri aynı temevvüçlere uğradı. Düne kadar siyasi hava kasvetli ve ümitsizdi. Dün akşamdan beri barometro yükseldi. Ufukta iyi alâmetler belirdi. Bunun uğurunu Lozan şehrinde bulanlar yok değil !, Israet paşanın Türkiye sulhunu imzaladığı yerde şimdi Avrupa devletleri Alman- yanın tamirat borçları meselesini konuşuyorlar. İlik temasta ortalığı hiç beklenmiyen bir nikbinlik ve bir hüsnü niyet havası sardı. Alman obaşvekili von Papen -intizarların hilâfına- uysal bir adam çıkmış.. M. Herriot ile çabucak sevişmişler. M. Macdonalt, behemehal bir netice elde etmek azmile gelmiş.. O derece ki, borçlar meselesi 48 saat zarfında esasından hallediliverdi. JAlmanya, umumi harpte Fransayı, Belçikayı, Sırbistanı ve sair yerleri tahrip etti, harpten bizzat ve yegâne mesuldür diye, her sene, bu devletlere, tamirat bedeli olarak (hakiki o sayısını ancak allah bilir.. ) O milyarlar (o ödüyordu. Galiba nakten veya aynen senede aşağı yukarı bir buçuk milyar altın mark kadar bir para.. Her halde, 1l teşrinisani 1918 den, 15 haziran 1931 tarihine kadar zavallı Almanya, galip devletlere tamirat bedeli olarak 20 milyar 598 milyon altın mark (— 124 milyar fransız frangı) ödemiş!.. Ve tabii, artık bir santim bile ödeyemiyecek hale gelmiş.. Lozan konferansında, bu işe çare bulmak isteyorlar. Şimdilik, ilk ağızda, geçen temmuzdan 1932 temmuzuna kadar “Hoover “tarafından ilân edilen tecili tediyatın, konferans müddetince otemdidine (karar verildi. Bu karar - bir hüsnü niyet alâmeti olarak - almanları memnun etti, Borçları büsbütün silmek kararı - Amerika razı olmadığı için - şimdilik mümkün görülmedi. Almanyaya toptan ve bir odefalık bir yekün teklif edeçekler, ilerde bir | istikraz şeklinde tediye edecek... Lozan konferansının ehemmiyeti, yalnız bu borçlar meselesinden dolayı değildir. Lozanda, bütün Avrupanın iktisadi hastalığına, para meselesine çare aranacaktır. Bunun için üç komisyon teşkil ediliyor: 1 - Tamirat; 2- Para istikrarı; 3 - Iktisadi Avrupa meseleleri. Para komisyonu. bütün devlet- ler arasındaki mali meseleleri görüşecek ve naktın istikrarına çare bulacaktır. Bu komisyona (Devamı dördüncü sahifede ) eee AKŞAM Bugün 16 Sahifedir Yaz tatili Meclis 30 haziran akşamı tatil yapacak Ankara, 22 — Meclis, cumar- tesi günü bütçeden başka işlerle meşgul olacak ve pazar günkü içtimaımda bütçenin müzakeresi ikmal edilecektir. Elde daha 39 kanun lâyıhası mevcut olduğun- dan bu kanun lâyıhaları haziran sonuna kadar intaç edilecek ve meclis 30 haziran perşembe günü yaz tatili yapacaktır. Yalnız talebe mektep kasketi giyebilecek... Ankara, 22 — Talebe olma- yanlerm mektep kasketi giyme- | melari hakkında meclise bir ka- nun Jâyıhası tevdi edilmiştir. Bundan sonra mektep kasketleri nümunelerini vekâlet tesbit ede- cek ve kanuna muhalif hareket edenlerlerden 20 liraya kadar para cezası alınacaktır. memuru vardır. 927 senesinde devlet Mecliste bütçe müzakeresi Camı buz diye ağızlarına götüren çocuklar var “Biz böyle bir memlekete tevarüs ettik ve bu hale getirdik,, Ankara 23 — Büyük millet meclisi dün Kâzım paşanın riya- setinde ( toplanmıştır. : Içtimada maliye, düyunu umumiye, tapu ve kadastro, gümrük ve inhisar- lar; dahiliye, emniyeti umumiye, jandarma posta telgraf, sıhhiye ve adliye bütçeleri müzakere ve kabul olunmuştur. Bundan “sonra maliye vekili kürsiye gelerek Kocaeli mebusu Sırrı beyin tenkitlerine cevap vermiştir. Mustafa Abdülhalik B. bu: arada “devletin memur teşkilâtı hakkında “izahat vermiştir. Bu izahata nazaran 926 senesinde maliyenin 10845 memuru, bütün devletin de 54401 memuru bulun- makta iken 932 senesinde maliyenin , 8992 memuru, Devletin de 41901 | memurlarının maaşlarının miktarı | 34 milyonu mütecaviz iken bu rakkam geçen sene 32 milyona inmişti. Maliye vekili bu izahatı verdikten sonra: — Görüliyor ki Sırrı beyin söy- lediği gibi devlet teşkilâtı me- murla boğulmuş değildir. Memur adedi seneden seneye artmamıştır. Demiştir. Bundan sonra Kastamonu me- busu Suat bey söz almış: — Geçen sene tekaüt tahsisatı 13 milyon lira idi. Bu sene 18 milyona çıktı. Önümüzdeki seneler bu belki 25 milyona çıkacaktır. Bunun yerine mütekaitlere emval vererek hazine ile alâkalarını kese- lim. demiştir. Manisa mebusu Refik Şevket bey maliye memurlarının çoğunun âli tahsil görmediklerini . en çok kırtasiyeciliğin maliyede olduğunu, muhtelif dairelerdeki hukuk müşavirliklerinin birleştiril- mesi lâzım geldiğini. ileri sür- müştür. Dahiliye vekili Şükrü Kaya bey harici ticaret ofisinin lüzumsuz- luğundan, demiryolları inşaatının ileriye götürülmesinin olacağından bahsetmiştir. muvafık © Abdülhalik bey tekrar kürsiye gelerek bunlara cevap vermiş ve maliye memurlarının tahsili için bir kurs açıldığını, . bazı müşavirliklerinin birleştirilmesi için bir lâyiha projesi yapıldığını söylemiştir. Maliye vekili gayrı hukuk © mübadil bonoları hakkında Celâl Nuri bey tarafından sorulan suale karşı: — Istanbuldan başka diğer yerlerdeki emlâk bonolar muka- bilinde satılıyor. Bonolar bittik- ten sonra elde fazla emlâk kalırsa bunlar ipotek edilir ve alınacak paralar taksim olunur demiştir. Şükrü Kaya beyin nutku Bundan sonra dahiliye bütçesinin müzakeresine o başlanmıştır. Bu münasebetle Şükrü Kaya bey kürsiye gelerek bazı izahat ver- miştir. Şükrü Kaya bey: ( Devamı ikinci -sahifede ) si — Niçin?... — Herkes görürdül... — Keşke altın kalbim olacağına şöyle altın dişim olsaydıl.. isinin cc mmm emme