31 Aralık 1967 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 18

Akis'in Hikâyesi 1954-1968 Türkiye'nin istikrarlı bir demokra- her tarafta müsamahanın hâkim olacağı, hür- riyetlere karşı saygılı davranılacağı inana herkese hâkimdi. Hayret! DP bunun tam aksi yolu tuttu ve AKİS'i AKİS yapan orta- mı, sanki arzulayarak yarattı. Zira böyle bir ortama hiç bir lüzum yoktu. Kudreti tartışılmayan, mem- lekete hâkim bir DP İktidarı oyu- nun bütün kaidelerine saygılı dav- ranarak Türkiye'yi rahatlıkla ve ü- züntüsüz idare edebilirdi. Bunun ye- rine DP liderleri her tarafta düş- manlar görmeye başladılar. AKİS tam bir tarafsızlıkla ya- yınına koyuldu. Kapağında Celâl Bayar'ın bulunduğu ilk sayısı 6 bin basılmıştı. Bunun yarısı satıldı. O- nu, kapağında yeni Başbakanın bu- lunduğu ikinci sayı takip etti. O bi- raz daha az basıldı, biraz daha faz- la satıldı. Ankara'nın siyasi çevre- lerinde dergi ilgi uyandırmıştı. En tarafı, fazla konuşulan tarafsızlı- gıydı ve bu, bir türlü anlaşılmıyor- du. İnönü'ye o günler AKİS "Men- deres tarafından mahsustan taraf- sızlık kisvesi altında çıkartılmış bir dergi" diye tanıtılmıştır. . Mende- res'e ise şöyle denilmiştir: — DP işinde muhalif bir grup Bin size karşı bir ll organı 0- larak finanse etmektedi Halbuki AKİS tarifsiz maddi sıkışıklık 15 bin. liralık Gerçi biraz ilân alınabiliyordu ama bayiler henüz göndermeye başlamamışlardı. o Derginin yaşayıp yaşamayacağından emin olmak is- tiyorlardı. Yaşamazsa, paranın üs- tüne oturacaklardı. AKİS'in her bir sayısı oradan buradan para denk- leştirilerek çıkıyor, bazen matbaa, para getirilmezse dergiyi vermeye- ceğini söylüyor, omatbaa sahibine yüzsuyu dökülüyor, zaman zaman da matbaa değiştiriliyordu. Metin Toker'in iki ortağı, gaze- tecilikle doğrudan bir ilgileri de ol- madığından ve zaten bütün yük, so- rum ve yetki onun üstünde bulun- duğundan bir teklifi o sıralarda ileri sürdüler: Kendi beşer bin lira- lık kredilerini de Toker üzerine al- dığı takdirde hisselerini devrede- ceklerdi. AKİS böylece, çıkışının ikinci a- yında Metin Toker'in tam idaresi- ne girdi ve sonuna kadar fiilen öy- le devam etti. FEYZİOĞLU — KIRCA AKİS'in yarattıkları Hukuken çok değişiklikler gös- tererek.. Harikulade bir karar A KİS, daha ilk yaz içinde, adı Tür- kiye'de belki de en fazla geçen dergi payesine yükseldi Nâmı, ti- rajının çok Üstündeydi Bilhassa si- yasi çevrelerde herkes ondan bah- sediyordu. Her partiden en namlı isimler AKİS sütunlarında imzalı makalelerini yayınladılar. Bunların arasında Fatin Rüştü Zorlu, Mü- kerrem Sarol, Fethi Çelikbaş, Hay- reddin Erkmen, Hikmet Bayur, Faik Ahmet Barutçu, Server Somuncu- oğlu gibi politikacılar da vardı. A- KİS genel havası itibariyle her hangi bir partiden değildi Ama DP'nin tuttuğu antidemokratik gi- dişi şiddetle yeriyor, onun şampi- yonları aleyhinde vaziyet alıyor, DP liderlerine doğru yolu göster- meye içinde, idarecileri muhalefet olarak alıyor- lardı ve AKİS ile uğraşmak hevesi o çevrelerde belirmişti. İki olay bu temayülü hızlandırdı ve kuvvetlen- dirdi: Metin Toker Eylül ayı içinde İsmet İnönü'nün kızı Özden İnönü ile nişanlandı., Kasım ayında Dev- let Bakanı Dr. Sarol ile ilgili kam- panyası başladı. DP liderleri İsmet İnönü'nün kızıyla nişanlanmanın, si- yasi tarafsızlığa mâni hali olamaya- cağını anlamıyorlar, zaten siyasi ta- rafsızlığı da düşmanlık gözüyle gö- rüyorlardı. "Sarol Olayı" AKİS'in harikula- de kaderinin başlangıcını teşkil, et- t. O sıralarda derginin tirajı 15 bini bulmuştu. Sarol, Basın işlerini tedvire memur Ama aynı çıkarıyordu: Nüfuzunu kullanarak bu gazetesine bir çok resmi daireyi, hattâ ilko- kulları abone yapmıştı. AKİS bu- nun doğru bir hareket olmadığını yazdı. İlkokullara gelen ve bandla- rı dahi açılmayan Türk Sesi gaze- telerinin Oo fotoğraflarını yayınladı. Sarol'un davranışı hiç kimse tara- fından makbul sayılmadı. AKİS, tedvire memur bir deyken şahsi gazete çıkaramayaca- AKİS