6 Nisan 1964 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 33

Kramer, romanda, sinemaya ae ve savaşan insanları kendine konu e- dinmişti. Ama herşeyin ötesinde sağ- lam bir kuruluşu, söylemek istediği bir sözü vardı. Listeler arasında bir adam | Dmytıyk, yazar Herman wo- uk'un romanında söylemek iste- diklerini ayni sertlik ve ayni gözüpek lik içinde sinemada söyleyebilir o miy- di? Bu. herşeyden önce bir cesaret işiydi. Dmytryk MoCarthy'cilik siya- setinin bir sonucu olarak ortaya Çı- kan stüdyolararası-aklı-karalı ve girip listelerden ak olanını hedef tuttuğu için "Denizde İsyan" ın pek derin- lerine inmedi ve suyun yüzünde dolaş mayı daha uygun buldu. Bir western denemesi olan "Bro- ken Lance-Kanlı Ok"da beklenmedik çıkış yaptı. Konu gereğince toprak ağalarıyla küçük çiftçilerin (o araların- daki amansız çatışmayı, eski günleri- ni aratan bir eleştirmeci tutumuyla Sinemaya aktardı. "Kanlı Ok"un arka- sından "The Mountain-Dağların Fe- daisi”, "Raintree Country-Hayat A- gacı" birer kötü deneme, "The Young Lions - Genç Aslanlar" ise, yarım bir çıkış yaptı Konu gereğince toprak doğru gidiyordu, virajı almıştı. Gerilemenin en ilgi çekici örneği ise, yirmidokuz yıl sonra yeniden ya- pımına girişilen ünlü "Der Blue An- gel-Mavi Melek" in yeni biçimi "The Blue Angel-Mavi Melek" ti. Alman a- sıllı rejisör Joseph von o Sternberg'in filmografisinde önemsenen filmlerin den biri olan ilk "Mavi (oMelek" Dmytryk'in yeni "Mavi Melek" inden - aradan bunca yıl geçmesine karşı- lık - yine de kat kat üstündü. Üstün dü, çünkü Sternberg, Heinrich Mann' nın bu romanını sinemaya aktarırken içinde yaşadığı günün gerçeklerini, toplumu ve Birinci Dünya Savaşının hemen arkasından artık (o iyideniyiye çökmeye başlamış küçük burjuva sı nıfının önce yaşamak ve kalabilmek için didinmesini, direnmesini, sonra da güçsüzlüğünü anlayarak (yenilgiyi kabullendiğini hikâye ediyordu. o Ay- rıca Stemberg'in elinde -şimdi bizim için hayli eskimiş ve modası geçmiş bir yorum sayılmasına karşılık - Emil Jannings ve Marlene Dietrich gibi iki iyi oyuncusu da vardı. Dmytıyk'in "Mavi Melek" ppyuykin "The Blue Angel-Mavi Melek" inde de ayni konu işlenmek tedir. Aradaki tek küçük fark, Dmytıryk in senaryocusu Nigel Balchin'in hikâ- yeyi 1990 ile 1959 yılları arasında ge çirtmesidir. Olaylar in günü- müze aktarılması, gerçekte Dmytryke hiç birşey kazandırmamıştır. Rejisör olarak Dmytıyk'i o günlerin toplumu kesin olarak ilgilendirmemektedir. Hikâye, son derece düzenli bir ya- şama serüvenini sürdürmekte olan öğ- retmen Rath'ın (Curd Jurgens) gün- lerden birgün şarkıcı bir küçük sokak kadınına tutulmasını ve Lola Lola'- nın (May Britt) yaşını ve Lola Lola'- relanen Rath'ı yeni ve bilmediği bir dünyaya götürmesini anlatmaktadır Hikâyesinin baş kişisi ali öğretmen “Dmnytryk sathiliği" nde O vermekte- dir. Öğretmen saatinde kalkan, sa- atinde okuluna giden düzenli bir ha- yatın kişisidir. Okuluna gelir, sını- fına girer ve dersine başlar. Sınıfı, yeni yeni ergenliklerini (o sürdürmek- te olan delikanlıların sınıfıdır. | Öğ- retmen, beklenmedik bir oanda öğ- rencilerinden birinde oLola Lola'run bir fotoğrafını yakalar. Mutaassıp ve kadınlara karşı çekingen bir adam o- lan öğretmen, bu yeni olayı olağan- üstü bir tepkiyle karşılar. Hemen o gece, Lola Lola'nın şar- kı söylediği gazinoya gider ve (genç kadına öğrencilerini rahat bırakmala, rını söyler. Lola Lola için öğretmen Rath yepyeni ve şimdiye kadar hiç rastlaşmadığı bir kişidir. Ama gös- terdiği tepki, genç kadının başka yön den onurunu yaralar ve öcünü alma- ya kalkışır. Bu, öğretmeni genç öğ- rencileri karşısında aşağılamaktır. Bu nu başarır da... Yâlnız, gördüğü ya- kın ilgi, öğretmenin Lola Lola'ya kar- şı daha başka türlü davranmasını sağlar. Çevre gereken baskıyı yapar ve öğretmen buna karşı durabilmek, ken di kendini yenebilmek için Lola Lola ile evlenmeye kadar işi vardırır. Fa- kat, çevrenin ilk baskısı, bu evlenme- ye itme ile cevap vermek olacaktır. Dmytryk ve senaryocusu (o Balc- hin, ellerinde toplum, gelenekler o ve dan yararlanmazlar. li olan öğretmen ile genç sevgilisinin SİNEMA aşk serüvenleri ve öğretmenden çıka rılacak yaşlı erkek seks dramıdır. Bu nu da - e hak! - başarırlar, "Mavi Me- lek", Curd Jurgens'in alabildiğine mübalâğalı, May Britt'in de tutuk ve kötü oyunu sebebiyle melodram çık- mazına girer ve kalır. AKİS/33