6 Nisan 1964 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 17

AKİSİN YAZI SERİSİ: 5 İzmirde yunan Vahşeti ye George Dörtler Konseyinin 21 Mayıs 1919 toplan- tısına Anadolu hakkında bir plânla geldi. Türkiyeden İzmir ve havalisi, Ermenistan adı verilen bölge ve İstan- bul alınıyor, Anadolunun ii kalan kısmı bir türk devle- tinin idaresinde toplana bu devlet Amerika Birleşik Devletlerinin mandası ilm veriliyordu. Clemenceau, bu İngiliz plânına karşı hiddetini gizle- medi. Fransız Başbakanının o toplantıda söylediği şu- ur: — Zannetmiştim ki size Musulu vermekle, bir tren hattının geçirilmesi için Suriyeden bir parça alınması- na ve Kilikyanın Ermenistana bağlanmasına razı olmak- la bir takım avantajlara hâk kazanmış sayılacağım, Ön- ce, Kuzey Anadoluda Fransaya bir manda verilmesini dü- şündünüz. Sonra, bütün Anadolu bize teklif edildi. Şimdi ise, Fransaya hiç bir şey verilmemektedir. Bana öyle geliyor ki, bu sizin Lord Curzon ile yâp- tığınız görüşmelerin sonucudur. Lo 'urzon Fransaya karşıdır. Fransadan Musulu alıyorsunuz, Kilikyayı veri- yorsunuz, demiryolu e diye m bir par- çasını alıyorsunuz ve ona bütün Anadoluyu vaad etmiş olduğunuz halde onu taksimin li e e Bu bana biraz fazla gibi geliyor. ütün Av- rupalılar arasında Türkiyede en büyük iktisadi ve mali menfaatlere sahip memlekettir. Niyetim size karşı ital- yanlarla bir komplo yapmak değildir. Ama umumi efka- rın İtalyan tezinin yanında yer almasını ve size karşı ayaklanmasını da önleyemem." me” George buna şu cevabı vermiştir: Clemenceau Fransanın Küçük Asyada, iktisa- di ii. 1 numaralı" yere sahip bulunduğunu söylü- yor. Dış ticaret bakımından birinci İngilteredir. Harpten önce ikinci Almanyaydı, Fransa bunların çok gerisinden, üçüncü olarak geliyordu. Doğu demiryollarında, ve Bağdat hattında fransız parası bulunduğu doğrudur. Ama bu hat, ister istemez değişik idareler altına konulacak toprakları katetmektedir. NN Ben umumi menfaati düşünerek Anadolunun Ameri- ka mandası altına konulması gerektiği kanaatine var- dım. M. Clemenceau bu kararın Fransayı atlatmak için alındığını ileri sürüyor." Burada, Amerika Cumhurbaşkanı Wilson müdahale etmiştir: Evvelâ şunu söyleyeyim ki sizin teklif ettiğiniz görevi üzerine almak, Amerika için çok zor olacaktır. Ameri! n Anadoluda bir menfaati yoktur, oraya ser- maye Kh amıştır. Bize teklif ettiğiniz rolü ancak bir yük olarak ve amerikan umumi efkârının şiddetli müma- naatına rağmen il edebiliriz. Küçük Asyada biz hiç dir şey istemiyoruz. Amerika Ermenistan mandasını ca- mile insani e En mi alacaktır. Amerikan umumi efkârı Ermenistanla ilgilidir. Dün Anadolunun bir Yunanlıların, yaktığı Yenişehir Camii AKİS 17/29