6 Nisan 1964 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 32

5 Filmler "Mavi Melek" E ward Dmytryk, 1933 yılında Para- mount stüdyosuna memur olarak girdiği zaman, yaşı ancak onbeşi bu- luyordu. Stüdyo memurluğunun yanı sıra öğrenciliği de bir arada götür- me çabasındaydı. Üç yıl sonra Cali- fornia Teknik Üniversitesine (o yazıl- dı, matematik ve fizik (bölümünden sında sayılıyordu. Giderek ayni stüd- yonun baş montajcılığına getirildi. Uzun yıllar - 1930 ile 1939 arası - baş montajcılık yaptı. Ama Dmytıyk bu- nunla da kalıcılardan değildi. o Baş- montajcılık, derken senaryoculuk, ar- kasından da - tabii olarak - rejisör- lüğe başladı. McCarthy' cilik akımı başgösterdi- ğinde Dmytryk'in adı da ünlü Holly- AKİS/32 NE M A wood'lu "10 lar" ın arasına karışır. Amerikan aleyhtarı çalışmaları araş- tırma komisyonunda sorguya (o çekile cekken, İngiltereye geçti; birkaç film çevirdi. Dönüşünde, ayni komisyon- ca kongreye hakaret suçundan hüküm giydi, hapis cezasını çektikten sonra da birlikte çalıştığı arkadaşlarını' bil- direrek temize çıktı, Hollywood'da ye niden kendine iş bulabildi. Edward Dmytryk'in ilgiyi (üzerine çektiği ilk filmi, Hollywood'dan İn- giltereye geçtiği ve orda çevirdiği "Give Us This Day-Yarın Bizimdir" dir. Daha sonraki filmi "The Sniper- Katil Bunlar" da savaşların, savaş sonrasında insan üzerindeki yıpratıcı ve ezici baskı gücünü incelemektedir. O günlerde tanıştığı yapımcı Stan ley Kramer, Dmytryk'e konusunu yi- ne savaştan alan ikinci bir filin - "Eight Iron Men-Sekiz Demir Şöval- ye" - teklif etti. "Sekiz Demir Şö- valye" gerçi "Katil Ruhlar" kadar ba şanlı olamadı ama, oyuncu Kirk Doug- .ii a Emil Jannings ile Marlene Dietrich ilk "Mavi Melek" te Herşeyin ilki iyidir! las ile Dmytryk'in birbirlerine (o yak- laşmalarını sağladı. Yahudi göçü. Fi- listin davası. Birinci Dünya o Savasın dan sonra defteri kapatılmış ve uyu- tulmuş uluslararası (o meselelerdendi. Fakat iş, İkinci Dünya Savaşının ar- kasından yeniden alevlendi, yahudiler dünyanın dört bir tarafından o Filis- tine göç etmeye başladılar, kutsal top- raklar üzerinde araplar, ingilizler, ya midiler birbirlerine girdiler. Dmytryk'in, başrolünde Kirk Doug las'ın oynadığı Kimi "The Juggler" Kahraman Hokkabaz", bu konuyu iş- lemekte ve doğrusunu söylemek gere- kirse, Otto Preminger'in o göz boya- yıcı, herşeyi sadece yüzünden ve yal- dızlı yanından alan filmi (o"Expdus" ünden kat kat üstün bir film niteliği taşımaktadır. Stanley oOKramer-Dmytryk ortak çalışması ertesi yıl bir roman-sinema adaptasyonunda da devam etti. Ya- zar Herman Wouk'un "The Came Mutiny-Denizde İsyan" romanı O ya- yınlandığında hayli gürültü koparmış, hakkında ileri geri bir sürü lâf edil- miş, önüne gelen romanı tartışmaya başlamıştı. Akıllı bir yapımcı (oOolan