14 Mart 1964 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 15

AKİSİN YAZI SERİSİ : 2 Venizelos Makinesini Kuruyor ir küçük krallıktan bir imparatorluk kurmaya niyet- lenmiş Venizelos bunun kolay olmadığını, davanın önce "havasının yapılması" gerektiğini hemen farketti. Birinci Dünya Harbinin sonunda Yunanistanın itibarı öyle fazla yükselt değildi. Gerçi Atinanın çok kudretli dostları, ah- pabları, hatta adamları vardı. Ama Venizelosun ancak har- bin sonuna doğru devirebildiği alman taraftarı Kral Konstantinin tarafsızlık politikası ve Atinada (Aralık 1916 darbesini yapan fransız kuvvetlerinin ölüler vermiş olması büyük batı başkentlerinde Yunanistan aleyhinde bir cereyanın doğmasına yol açmıştı. Venizelos kollarını önce bu cereyanı durdurmak, sonra da onu tersine akıt- mak için sıvadı. 1919-20 yılları, kurnaz giritlinin bu ça- basında ziyadesiyle başarı kazandığını göstermektedir. Venizelos daha Balkan Harbi sırasında, hattâ ondan çok evvel meşhur "Megalo İdea'nın tahakkukunu Ken- disine âdeta "Tanrı tarafından verilmiş bir görev" olarak kabullenmişti. Göz diktiği başlıca iki memleket, vardı: Bulgaristan ve Türkiye. Talihsiz Osmanlı İmparatorlu- gunun XX. Asrın başında hemen bütün dişleri dökülmüş- tü. Herkes Hasta Adamdan ümidi kesmişti ve onun mi- rasının paylaşılması gayretlerini tabii karşılıyordu. Batı âleminde türkleri tutan insaf sahipleri parmakla sayıla- cak kadar azdı ve hele Hristiyanlık-Müslümanlık farkı Osmanlı İmparatorluğunun handlkapını büsbütün arttır- maktaydı. Bu bakımdan Venizelos toplarını Bulgaristanın üzerine nn XX. n başında Bulgaristan batı başkentlerinde büyük bir sevgiye maliktir. Bunların başında ( İngiltere gelmektedir. İngilterenin çabası, Bulgaristanı Rusyanın elinden alıp kendi yanına (oçekmektir. Zira 1912'den önce Bulgaristan askeri gücü fazla, sağlam, müstakar bir memlekettir ve küçük Yunanistana nazaran daha fazla değer taşımaktadır. O günlerin en büyük haber ajansı Reuter ile bütün dünyada itibar sahibi Times gazetesi sıkı birer bulgar dostudurlar. Times'ın 1888'den beri Balkan- lardaki muhabiri olan meşhur James David Bourchier mütemadiyen bulgar propagandası yapmaktadır ve ingiliz umumi efkârını tesir altında bırakmaktadır. Londrada olduğu gibi Pariste, Berlinde ve Viyana ile Moskovada da bulgarlar seslerini duyurabilmektedirler ve 1912'den önce "Balkanların Kuvvetli Adamı" Bulgaris- tandır. Hedef: İngiltere! m için hedef daima ingiltere olmuştur. Ki giritli 1910 civarından itibaren on küsür yıl müddetle bütün politikasını ingiliz dostluğu temeli üzerine bina et- miş ve İngiltereye güven vermeyi her şeyin üstünde tut- muştur. Hele Birinci Dünya Harbi Müttefiklerin zaferi ve Bulgaristan ile Türkiyenin hezimetiyle neticelenince Ve- nizelos Yunanistanı bir nevi "Yakın un İngilteresi" yapmak için açıktan çalışmaya başlamıştır. Venizelosun işlediği tez şu olmuştur: Osmanlı İmpa- ratorluğu tarihe karışmıştır. Bu, Yakın Doğuda bir boş- luk meydana getirmektedir. Bu boşluğun mutlaka doldu- rulması lazımdır. Nitekim, doldurulacaktır da.. Ama. ki- Selanikte fransızların nezaret altına aldığı itiraf devletleri konsolosları AKİS 15/9