17 Mart 1934 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 11
Çanakkale harbinde ti ve E 11 tahtelbahirinin kuman- danı Nasmith, Boylenin raporunu dinledi. O akşam bu iki tahtelbahirin (harbe hazırdır. Harbin bütün dehşetle. İ kumandanları, amiralin sofrasına İrine rağmen silâha sarılan milletler sağ. 425aş ÜAEAİ? & enez mapnamz. “Müt »iş yorgunum, Daha faz- is maneviyatım, sarsıktır. Bunun hakiki bir sebebi yok, Çünkü son | zaferden eminim. Fakat bu $ıra- da talihimiz pek ölgündür. El ça- bukluğu ile bir darbe yapmak için amiralleri ve amiralliği ikna yo - Yanda vuku bulan bütün teşebbüs- | lerim boşa gitti ve bir rüya söndü. “İmanım var, Fakat sağlım bir kalp için yalvarıyorum. Çünkü iki- si de lâzım. Mukadderat bize çok ağır yumruklar indiriyor. Amiral bu sabah, çok cazip bir telgraf al- dı. Bu yüzden Çorçili nasıl met- bedeceğimi bilemiyorum. oÇorçil bizi tutmakta ve bize yardım et- mektedir, Fakat onun da sıkışık bir halde bulunmasmdan endişe ediyorum. Çünkü onun deniz ha- reketlerine başlamakta acele etme sinden bizi çok ağır (o masraflara soktuğu söyleniyor. v Fskat Çorçil hükümeti bu işe sokmamış olsaydı, hükümet bu işe hiç te aldırış etmi i. Sonun- da kazanacağımız muhakkak olan muvaffıkıyetin, her şeyden fazla, harbi bitirmiye yardım edeceğine kaniim. 25 şubatta bir ordumuz bulunsaydı, şimdiye kadar her şey olup bitmişti.,, Ertesi gün, bahriye nezaretin- den bir telgraf aldık.. Bu telgraf benim en fena korkularımı teyit & diyordu. Bahriye nezareti, boğaz- ları mutlaka zorlamamız için vu- © Oku bulan müracaat reddetmekte idi, Yeniden işe başlamaktan, ro- -lümüzü yapacağımız günün hulülü için dua etmekten, ordunun bir ek- siği bulunmamısma ehemmiyet vermekten ibaretti, ; » * . Nisanm otuzuncu günü amiral Guepratte, bizim amiralliğe müra- caat ederek Jovle tahtelbahirinin ertesi sabah, boğazı geçmiye te « şebbüs edeceğini haber verdi. Tah telbahirin kumandanı, talimat ak mak için, bana gelecek, bizim tah- telbahirlerimizden göreceği yar- dımla her gece onlarlı telsiz mu- haberesi yapacak, muhribimizden nasıl istifade edeceğini anlıyacak- ti. Jovle'nin genç zabitanı Petit İhovars, denizçiliğe, meşhür kra- liyetçi bir aileye mensuptu. Onun bu maceraya atılmak için göster- diği derin iştiyak bende iyi bir in- tiba bırakmıştı. Ona açık talih te- menni ettim, Bir kaç saat sonra Jovlenin Kefez torpil (o hattında kaybolduğunu haber alırak mah- zun olduk. Düşman, bu tahtelbahirin mah- velduğunu sevinçle ilân etmeden evvel de biz daha bir fena akibet- ten korkmuştuk, Çünkü bu tihtel- bahirin üst güvertesinde çerçiveler içinde bulunan torpillerinden biri Jovlenin boğaza girmesinden bir kaç saat sonra boğazın suları üze. rinde harice doğru yüzüyordu. Bu sırada ikisi Fransız, üçü İn- “giliz olmak üzere beş tahtelbahir a geçmek için teşebbüs ettiler. Fakat bunlardan E, C, Boy- lenin kumandası altında E 14 tah. telbahiri kurtulabildi. E 14 tahtelbahirinin geri dön- mesini derin bir merak içinde bek- liyorduk. Bu tahtelbahir 21 gün devam eden bir keşiften sonra 18 mayıs günü boğazın medhalinde meydana çıktı, Onu ilk selâmı yan gemi bir ;ransız gemisiydi. F > gemisinin denizçileri tah. gibi te heyecanla (o alkışlıdılar. İanrosta bulunan onun yanına hareket et- 4d ii davetli idiler. hepimizi heyecanlandırmıştı. Bu / iki tahtelbahircinin ruhu hepimize hakim olsaydı, Marmaraya geç- | mek çok kolay olurdu. Boyle bize şunları anlattı: Ken- disi evvelâ deniz yüzünden hare- İ ket etmişti. Fakat projektörlerle | görülerek üzerine ateş açıldığı i- çin dalmıya mecbur oldu. Kendi- si Kefez torpil hattından 90 ka» İ dem aşağıdan giderek “Kilitba- İ hir,, den bir mil mesafede olduğu- İnu anlayınca pireskobu ile be- ! ğızda hareket edebilmek için 22 kademeye kadar yükselmiş ve top ateşi ile torpillere (o aldırmıyarak hareket etmiştir. Boyle, Çanakkaleden uzaklı- şınca bir Türk torpido ganbotuna ateş etmiş. Kendisi brosfoyunu su üzerinde ancak bir kaç (o İahze bulundurduğu ve hemen ( daldığı / için bir su sütununun yükseldiğini görmüş ve ganbotun battığına hük metmiştir. Boyle “Nara,, noktasmı geçtik- ten sonra 90 kadem dipten gide - rek ikide birde piroskoptan istifa- de için yükseliyor, vaziyeti tespit ediyordu. Kendisi altı saat sonra Boylenin macerası | Harbe hazırlan- mak lâzım (Baş tarafı 7 inçi sayıfada) karşısında hiçbir kıymet ifade etmiyen lam milletlerdir, ondan çekinen milletler. İse inkaraza mahkümdurlar ve mahküm olmuşlardır. O halde harp bir | milletin hakkı hayata malik olup olmadığını öl- çen bir mikyastır. 4- Harp ve ahlâki prensip Harp fikri ayni zamanda ahlâka da hizmet eder. Çünkü en son çare olan har- be müracaatla mevcudiyetini muhafaza eden bir milletin yaptığı bu iş ahlâki bir vazifedir. Onun harekâtı hakkımda hük- münü verecek olan en son ve en yüksek hâkim devlettir. Bütün teşebbüslere rağ- men milletlerin fevkinde kalacak bir kuvvet tesisi hiçbir zaman mümkün ola- miyacaktır. Onun için her milletin harp ilân etmek hakkı hukuku devletin musad- dak esası olarak kalacaktır. Harp ve sulh hakkında karar vermek Obürriyeti bir milletin mili istiklâlinin delilidir. Bütün hukuki bağların hududunu sava- şan tarafeynin kuvvet nispetleri tayin €- der. 5- Harp ve sulhperverlik Yukarda saydığımız bütün hekikatle- ri sulhperverlik cereyanı kabul etmiyor. Harbin onlar tarafından reddedilmesi cihan mazariyatıma müstenit sebeplerden ileri geliyor. Sulhperverlik fikrine bakı- lacak olursa insanların hayatı ve maddi refah azami kıymetleri teşkil eder. Ha- yatı ve onun mülklerini en yüksek kıy- metlerden addeden bir nazariye ise ma- teryalizmden başka bir şey değildir. Ha- yat beşerin ve asarı medeniyenin daha mefküreler için mahvedilmesini yüksek Geliboluyu geçmişti, Burada E 14ü kabul etmiyen sulhperverlik materyaliz- takip eden bir çok küçük gemiler vardı. Onun için Boyle buralarda görünerek bataryalarını kullan »; makta bir çok müşkülâta uğrayor- du. Bu hâdiseyi, bir tek dakikası ra- hat geçmiyen üç hafta takip etti, 'E 14 tahtelbahirinin sekiz tor- pilinden biri Bozuk olduğu için a- teş edememişti, Birinin bir nakli- ye gemisine çarptığı, fakat batma- dığı görülmüştü. Geride kalan dört torpil iki gan- bot ile iki nakliye gemisi vurulmuş tur. Bu iki nakliyenin ikincisi bü- yüktü ve iki bacalı idi. (Boyle Marmarada bu nakliye gemisin - den daha büyüğünü görmemişti., Bu geminin 2000 asker taşıdığı tah "min olunuyordu, Torpil, son de - ece şiddetli infilâk etmiş, Boyle, askerlerin denize atıldıklarını gör- müştü. Hali hazırda, dört torpil yiyen dört geminin de battığını bi- liyoruz. Bu yol gemisi White Star gemilerindendi. 6000 asker taşıyordu ve bunların biri de kur- tulamamıştı. . Bu askerler, Kritye vakasınm zayiatinı telâfi etmek üzere acele ile gönderilmekteydi. 6000 yeni askerin ziyar bertaraf, obunların müşkül bir dakikada kâmilen mah volmalarının yapacağı manevi te- sir, her halde müthişti, Bana kalırsa, Boylenin muvaf- fakiyeti, onun torpilleri karşıla - maktaki cesaretinden ve lâzm ol dukça pireskobunu kullanmasın- dan ve Sapir ile E 15 i mahveden hain cereyanlıra karşı gemisini, idare edebilmesinden ileri geliyor» du. Nasmith yemekten sonra kalkıp gitti, Kendisi Boylenin (bütün tecrübeleriyle, kendi (o müstesna mesleki liyakati ve canlı muhay - yelesiyle mücehhezdi. 16 sazt sonra Nasmith Marma- ranın dibinde bulunuyordu. Ken- i disi 23 gün etrafa dehşet saçmış- gece Boyleye Viktorya Kros tı. o dık. © il gez ağa ği iYi min diğer bir şeklidir. Sulhperverlik ha yatın tabii bir kanunu olan mücadele ar- zusiyle kabili telif değildir. Onun için bir millet sulhperverlik âleminin tefek- kürlerine kapılacak olursa hayatının nu- runu muhakkak surette (söndürmeye mahküm eder. 6- Harbin harici sebepleri Kuvvete ve iktısadiyata tanllük eden meselelerin had bir devreye girmesi doğ- rudan doğruya harbi tevlit ( edebilir. Harp, cebir kuvvetine müracaatla düş- mana kendi arzusunu kabul ettirmek i çin siyasetin kullandığı bir vasıtadı. Düşmanın mukavemet arzusunu kırmak için onu azami sürette müdafaasız bir hale sokmak Bizrmdır. Şu halde harekâtı harbiyede takip edilen gaye, düşman ini, onun bütün maddi ve ma- 11 — VAKIT PAR TAYYARE CEMiYETİNE o VERİN KARDEŞLER, Göklerimiz pek çok tayyare i " 17 MART 19ö4 — KURBANINIZI Yahut ASINI in hiç para etmeyen deri ve bağırsaklarla başa çıkarılamaz. rbanlarımızı canlıolarak yahut kurban alacağımız parayı tayyareye vermeliyiz . Eğer başlı başımıza bunu veremezsek bır kaçımız toplanıp bu isi yapmalıyız . | İ YURT BUNU BiZE EMREDİYOR 2236 kilogram hafif benzin, 324 kilogram valvalin, 225 ki- logram ham petrol ve 537 ki- lo “B,, marka mobiloil yağı a- leni münakasa ile almacak- tır. Münakasası 8 —4 —934 Pazar günü saat 14,30 da ya- pılacaktır. Şartnamesini gö- receklerin her gün ve talip- lerin belli saatte Tophanede Merkez satınalma komisyo- nuna gelmeleri, (941) (1160) nevi kuvvet menbalarmı tahrip etmek olmalıdır. Tarihte millet ve hükümdar menafii için harbedildiği g İstibdat Şi # Topçu ve nakliye mektebi ihtiyacı için 50 kilo A, 150 ki- » Merkez Kumandanlığı Satınalma Komisyonu ilânları devirleri atlabıldığı için hükümdar namr| 1oB, 100 kilo C maden yağı, na harpler artık yapılamaz. 150 kilo valvalin yağı ile tah- 7- Harbin muhtelif tarzları | minen 5000 kilo benzin aleni Ölçme taburu ihtiyacı için | aleni münakasa ile almacâk- tır. Münakasası & —4 — 934 Pazar günü saat 15,30 da ya- pılacaktır. Şartname ve nü- munesini göreceklerin her gün ve taliplerin belli saatte | Tophanede Merkez satmak ına Komisyonuna gelmeleri. (940) (1159) » » Merkez kumandanlığı kıt'a ve müesseseleri ihtiyacı için 6000 kilo sabun 18 — 3 — 984 Pazar günü saat 15,30 da pa- zarlıkla satın almacaktır. Ta» | liplerin belli gün ve saatte Merkez kumandanlığı satım alma komisyonuna gelmeleri. * Sebebine göre istilâ, din, miras, is..k- birriyet 5 alabili münakasa ile satın alınacak- > Bütüiöl leri akıl 9 EA ri ta Pazartesi günü saat 14,30 da Gülhane hastanesi için 600 Askeri mahiyetine göre tecavüzi ve tedafüi harpler yapılabilir, Fakat tedafüi harbe girişen tecavüze ve tecavüzi har- be girişen tedafüi vaziyete girebilir, U. mumi harpte, bunun çok şekilleri görül. müştür. Harpte meydan muharebeleri ve mev- te bunların da muhtelif şekilleri görül. ,müştür. Mevzii muharebelerde tecavüzi ve tedafüi büyük hareketler yapılır. Harbin bir şekli de çete muharebele- ridir, Büyük harplere muktedir olmıyan milletlerin mukavemet için çeteler şek- linde mücadeleye hazırlandıkları görül müştür. Bu müşkül muharebe kat'i bir muzafferiyetle neticelenemez. Asri ve- saitle mücehhez olan bir düşman ordusu” 'na çetelerle mukavemet etmek fikri orta- Idan kaldırılmalıdır. 9 - Harp plânı Harbi nasıl idare edeceğini bir hükü- olmalıdır. Bu maksatla başkumandan bir harp plânı hazırlar. Bu plân icabına gö- re değiştirilemiyecek bir plan değildir. Siyasi sebepler, harp sahneleri ve mer- cut kuvvetler ve vasıtalar itibariyle bu .İke) nin fikrine göre en mükemmel harp i edilecektir. Şartname- pi di göreceklerin ka sün iz: | adet tavuk, 100 adet piliç ale- liplerin belli gün ve saatte | Ni münakasasma talip çıkma- Tophanede Merkez satınal. | dığından 20 —3 —934 salı ma komisyonunda hazır bu-| günü saat lde pazarlıkla lunmaları. (948) (1178) | satın alınacaktır. Taliplerin # 5s belli gün ve saatte Merkez Maltepe askeri lisesi “için | satımalma komisyonuna gel “1550” metre nevresimlik bez | meleri. (947) (1179) : Doktor - Operatör Ahmet Asım Doğum ve kadın hastalıkları mütehassisı Do'ttor - Operatör fet Naim H. Cerrahi bastalıkları mütebassısı biye harp kuvvetlerinin muharebede tar- İz istimalllerini öğretir. Asıl muharebe. nin idaresinden manda yürüyüş, ileri karakollar, istikşaf, takip ve ric'at gibi meseleler de tabiyeye dahildir. Gece (Clawsewitz) in fikrine göre sev- külceys in harp maksadı için nasıl kullanılacağını öğretir. Sulh zama- nında harp plânınm hazırlanması sew külceyşe dahildir. Harpte bütün harp kuvvetlerinin harekât: da sevkulceyş var) Muayene saatları. 10-12 Oraköy Şifa sitelerindendir. Harekâtı aalieriyenin ok! Vurdu 15-18 Beyoğlu İstiklâl cad. 1 da mevcut plân mucibince dare edildce. | Telefon 42221 ve 41960 inn mr VOR) plânı kile düşmanla vukubulacak ilk çar- nt tanılmıştr. 1914 te garp cephesinde /Pişmaya kadar sıfır olabilir. Sevkülceyş ,Almanlar o plân esasları dahilinde ta- nazariyat noktai nazarından basit bir nişanının, zabitleriyle neferlerine Jarruza geçmişlerdi. eri Ül ik beki Gl bal on dalyalar verildiğini heber al:| 10- Tab'iye ve sevkülceyş |kikatleri karşısında en zor bir. vesile (Clawsewitz) in nazariyesine göre ta-| şeklini alır. Sadri Etemin küçük Hikâyeleri Kitap halinde basılıyor, yakında çıkacaktır. şezi kitsnhanesi 50
