4 Ekim 1932 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 2
Sayıfa 7 F Kurultayda yedinci gün (Baş tarafı I inc; sayıfada) Diye süslediği dildadesi gibi de gördük, sevdik. Ben onu atlas şalvarı ile başmda altm işlenmiş takkesi ile yahut üç peşli entarisi ile ayaklarında canfes sırmalı ter likleri de sevdim, İşte türkçeyi bu hal ile, yani bütün üzerindeki kıyafet arızala- rmı atarak çırılçıplak öz türkçe - olarak almak istedim. Bunun bün yesini tetkik etmek “kendisinden beklenen gelecek zamanın inikşaf larını vermiye kabiliyeti olup ol - madığımı anlamak istedim. Bu - nun için çare onu diğer lisanlar - la mukayese etmektir. Türkçenin kudretsizliğinden (o kifayetsizli ğinden şikâyetler olur. Hatta bun | ların içinden küfür derecesine ka dar varanlar meselâ türkçenin Af rika vakşilerinden ancak bir ça daha yüksek olduğu iddiasın - da bulunanlara tesadüf edilir. Dü şündüğünü söylemiye kadir ola - mıyanlar düşündüklerini lâyrkile düşünemiyor demektir. Bunu tesbit etsinler de türk - çede ifade edemesinler ben bu - na imkân veremiyorum.,, Bundan sonra Halit Ziya bey Jisanlar arasında mukayese nasıl “ yapılır? Bunu izah ettikten sonra türkçeyi almanca, italyanca ve in gilizce ile mukayese etti. Ve ispat etti ki metin itibarile türkçe bun- ların hepsine faiktir. Türkçenin bu lisanlara nispeti zorlukları a- rapçanın tahakkümünden ve he- nüz bir lügatin lâyıkile © vücude gelirilememiş olmasındandır. Bunları uzun uzadıya izah et - tikten sonra bir zihayat vücudun kendisine arız olan ecnebi cismi daima def ve ifraz etmiye mey - yal olduğunu ve eğer defedemez- se meselâ bir dikiş iğnesinin vü - cutta nazik bir uzva kadar yürü - mesi, saplanarak mevti intaç ede- bileceğini, yahut orada bir tak - yik hadisesi vukua geleceğini söy ledi. Halit Ziya bey en sonunda Ga zi hazretlerini göstererek: “O el, türkçeyi arapçanın tahak- kümünden kurtararak onun ken - di varlığına kendi yaşayışını bah- > şedecektir,, demiştir. Bu uzun hitabesinden sonra Halit Ziya beyin bir çok alkışla - nan teşbihleri vardı. Ve kürsü - den inerken hâlâ alkışlanıyordu. | Halit Ziya beyin konferansı bitin ce celse on dakika tatil edildi. ikinci celsede Ahmet Cevat B. Reis mevkiinde Reşit (Galip bey bulunuyordu. Evvelâ söz a - lan Ahmet Cevat bey kürsüye gel di ve dil hakkındaki (fikirlerini anlatmıya başladı. Bilhassa meş- rutiyet zamanında Elmüşezzep o kunduğunu ve bundan sonra Rak #ion başladığını ve bunun neticesi olarak bir nevi sarf ve nahiv ki- taplarımın meydana geldiğini söy ledi ve dedi ki: — Bu yeni sarf ve nahiv kitap larında arapça ve farisiye (karşı birçok kaideler kondu. Maarif ne zareti kıraat kitaplarının gramer. lerdeki fasıl başlarını aldı. Bütün kitaplar buna göre hazırlandı. Li san tedrisi başladı. Milli şuur da başlamıştı. Fakat bunlara, bu gra | merlere türkçe gramer denemez- di Bundan sonra daha yakın za 'manlara kadar geldi ve “Mevcut 7 Berlin, 3 (A.A) — Almanya reisicümhuru mareşal Hindenbur- gun yalnız Almanyada değil aynı zamanda ecnebi memleketlerde de mazhar olduğu takdir ve hür- metin derecesi müşarünileyhin doğumunun 85 inci yıl dönümü münasebetile kendisine gönderi- len tebrik telgraf ve mektupla- rmdan ve gazetelerde İntişar eden bir çok makalelerden an- laşılmaktadır. Bu gazetelerin ek- Başvekilimiz Elazizde Elaziz, 3 (Hususi) — Başvekil Hazretleri refakatlerinde Sıhhi- ye Vekili Refik Bey, Umum Jandarma kumandanı Kâzım Pa- şa ve umumi müfetliş İbrahim Tali Beyler o'duğu balde bugün | şehrimizi teşrif ettiler. Başveki- limiz vilâyet hududunda Vali ve kumandan Beylerle Belediye, meclısi umumi heyetleri tarafın- dan karşılandılar. Saat onda Maden kasabasını teşrif ederek burada tetkikatta bulundular ve öğle yemeğini orada yediler, Saat yarımda oradan hareket- le yollarda köyiülerin tezahüratı arasında saat on altıda Elazize vardılar. Kasabaya yarım saat mesafede meclis ve cemiyet he- yetleri, on kaza, 33 nabiyelen gelen heyetlerle, memürin ve za- bitan, kıtaat, mektepler, esnaf cemiyetleri, ile . on.binden. fazla. | balk rider karşılandılar, Talebenin dileği üzerine mem. ktepler arasında durarak resim- lerini aldırdılar, Vali konağına misafir edildiler bu gece vilâyet, yarın akşam belediye tara- tarafından şereflerine ziyafet ve- tilecektir. Fu gece kılaat, mektep- liler ve halk tarafından fener ala- yı yapılacaktır. Bütün memleket baştan başa sevgili büyük misafi- rimizi bağrma basarak sevinç içindedir. Rus mütehassısının konferansı Memleketimizde yeni kurula- cak fabrikalar için bir tetkik seyahati yaparak şehrimize dön- müş olan Sovyet (mütehassıs heyetinin reisi Orlof yoldaş ya- nn saat 16da Darülfünunda, heyetin Anadolu seyahatine ait intibaları ve iktısadi tetkiklerinin neticeleri hakında bir konferans verecektir. "ÜNAEEREEEEERENENAEEAEESEEEEEANAEAASARAMAKERAEEREEEEEEA SENA, i gr yg ya yy yaş Casa pil | j | VAKİT Hindenburg 85 85 Yaşında Te serisi başvekil, dahiliye nazın gibi maruf Alman ricali ile mü- tehayyiz bir takım ecnebi zevat tarafından yazılmıştır. Hepsi de bu büyük askeri ve şöbretşiar devlet adamını metbüsena et- mektedirler. Ezcümle British Legion'un re» isi Ceneral Hmilton, Vossische Zeltung'ta şöyle diyor: “Hindenbug, Merkezi Avrupa- da bir kaya gibi, Binesarlei şe- 180 yy yah anna YUNANISTAN müşkül mevkide Kabineyi aceba kim teşkil edecek ? Atina, 3 (Hususi) — Yunan Başvekili M. Venizelos, yeni bir kabine teşkili için sarfedi- len messi akim kaldığı tak” dirde bu karışık vaziyetin için- den nasıl çıkılacağı hakkında gazeteciler tarafından sorulan unle cevap vererek demiştir ki; — Kraliyet fırkası reisi M, Çaldaris, icap eden teminatı vererek kabineyi teşkil ede- mezse, fırkamın müzaheretile, üçük cümburiyetçi fırkalar- $ dan mürekkep bir kabine teş- ? kili mümkündür. Bu takdirde £ küçük çöker fırkalar kıdemlisi olmal $ ein gril, e fa van arına nisbetle daha fazla meb'usu kulunmak hase- bile Başvekâleti M, Kafanda-. ris deruhte edecektir. Şayet bunlar da kabineyi teşkil ede- mezlerse bir müddet istirahat etmek arzusünda bulunmama rağmen memleketi hükümetsiz bırakmıyacağım. Yunan milleti bündan emin olabilir, Atina, 3 (Hususi) — Başve- kil M. Venizelos yeni meclis toplanmazdan evvel istifa et- mek niyetinde 'değildir. Yeni parlâmento 25 teşrinievvelde toplanacaktır. Cümbhuriyetçilerden mürek- kep bir kabine teşkili için sar- fedilen mesai akim kaldığı takdirde muvakkat bir iş ka- binesinin mevkii iktidara geç- mesi düşünülmektedir. Bu takdirde harbiye ve bah- riye nezaretleri, erkânı aske- # riyeye tevdi edilecektir. yy ÜL yy ei Ihtiyar Mareşal hakkında sabık düşmanın bir temennisi | refine dikilmiş olan muazzam kuleler . gibi durmaktadır. Dün- yada milyonlarca kişi endişe ve fakat aynı zamanda “ümit ile dolu olan nazarlarını ona çevir- miştir. Benim gibi “ihtiyar bir askerin, eski bir düşmanın Hin- denburgun daha uzun müddet milletinin mukadderatına hâkim olmasını hürmetle temenni et- mesİns müsaade edilmesini ig» tiyorum.,, Bulgar çeteleri Sır- bistana geçmemiş Sofya, 3 (A.A) — 10 kişilik bir Bulgar çetesinin Yugoslavya arazişine geçmek teşebbüsünde olduğuna dair Belgrattan çıka» nlan haberlerin -yalan olduğu roi merak sabit olunmuştur. Bulgar ve Yugoslav karakolları arasında tüfek ateşi vukubulduğuna dair olan baber- ler hakkında iki tarafın memur- ları tarafından yapılan mey ta bunun ehemmiyetsiz bi, bâdisesinden ibaret b an laşılmıştır. Esasen iik kurşunun Yugoslavya postasından atılış olduğu tahkikat zabiti tarafın- dan söylenmiştir. yz mn vella Hüseyin Re çip. Be- yin ziyafeti Anadoluda —i edilecek fab- rikalar hakkında tetkikat yap: mak işa memleketimize gelen “Sanayi ve mişler, sonra banka erkânile bir- likte Feshane . fabrikasını gez- bulunan Moskova büzük. elçisi Hüseyin Ragıp Bey öğle üzeri mütehassıslar şerefine Tarabyada Tokatlıyan otelinde bir zivafet vermiştir. Ziyafette Iktısat Vekili Celâl ve Sovyet elçisi Suriç yoldaş da hazır bulunmus'ardır. knk çepğii Nafia vekilinin tet- kik seyahatı Ankara, 4 ( Hususi) — Nafıa vekili Hilmi Bey Samsun bat- tındaki takviye ameliyesini tetkik a yay e etmek üzere yarın sivasa haraket edecektir. Vekil Beyin bu seyâ- hatı bir hafta sürecektir, Tabiiyetimize kabul edilenler Ankara, 4 (Husui) — Flistin, Suriye, Bulgaristan Yugoslavya, Remanya ve Rusya mubacirle- rinden 1679 şahıs vekiller heye- tince tabiyetimize kabul edimiştir. dilin kültüre kabiliyeti temin o - | vetifünun Abdülhamidin — delâle | ne sahipleri araplar değildir. Baş lunmamıştır. Fakat dilin zengin | ti ile ün almış bir mekteptir. Di - | kaları ve bunların içinde en bü * ye göstermedi.,, vasıtaları vardır.,, dedi, Cevat beyden sonra Faik Âli bey söz aldı. Cevat bey konferans esnasında edebiyatı (o cedideden konuşmayı kesiyorum.. Reşit Galip bey: yükleri Türkler vardır.,, Bundan sonra edebiyatı cedi « — Dinlenmeniz için on dakika | decilerle daha eskileri arasmdaki dedi ve bahsederken bu edebiyatın Ab - | celseyi tatil etti. dülhamidin tesiri altında kaldığı nı söylemişti. Faik Âli bey buna cevap ve < 3 üncü celse Ali Canip B. receğini bildirdi. Kürsüye gelerek Kâzım paşa tekrar reislik kür- süsünü işgal etmişti. İlk evvel Ali — Cevat bey Servetifünun €- | Canip beye söz verdi. dedi ki: debiyatınım Abdülhamidin teş viki ile vaki olduğunu söylediler. | Ba doğru değildir.,, Faik Ali / Ruşen Eşref | dedi ki: sözlerinin aksini söylediler. Ser « Ali Canip bey tanzimattan son ra yazı ve konuşma dilinin geçir- diği safahattan © bahsedeceğim.. sözünü bitirince | diye başladığı konferansında eski kürsüye geldi ve | ve yeni vaziyetleri tetkik etti. Ya vaziyeti araştırarak eski ve yeni kısımlardan birer şiir okudu. (Es kilerden Ruhu eş'arım) 1 ve yeni lerden de eskiden âşık Hasanın yazdığı bir şiiri okudu. Senin yazın kışa benzer Bir sevdalı başa benzer. Çok içmiş sarhoşa benzer Canip bey bundan sonra Av - rupada büyük bir inkılâp olduğu- nu her milletin kendi dili ile uğ- raşırken bizimkilerin arapça ve farisi peşinden Ka > zı dili ve ilim dili olan arapça ve | tı. — Cevat bey Faik Âli Beyin farisiden bahsederken dedi ki: 500 — 600 sene evvelki hikâ » — İslâm medeniyetinin yegâ » ! yö okudu, Şemsettin Sami be - ki ' e ğin iz il a az ekili e la ila edir sök akn ilime ii temlik edecekle devam edeceğini söylemi şir. sm a Ve “İmanımız var, isÜM iş Türkün ve Türkçenindir) “6 m konferansmı bitirdi. Çok alk“ dı. ği te Kâzım paşa dördüncü “4 m bu suretle bittiğini fakat bu” 4 çı le hakkında bir çok arkadef * P 7 m ik va i rij Bugün 14 te Gol laa m Pe Tutulmasaydılafi Bütün Beyoğlun Istanbul iskân dairesinde “isi pılan sui istimal ve sahtekâf? Tü tahkikatının ilk kısmı biti ikt Tahkikat derinleştirildikç. “H tekârlıkların ne kadar *bÜE da cüretkârlıklarla yapılmak iste «,, diği eyiyce anlaşılmaktadır. gin Hadise yarı yerinde farke D; meseydi, birkaç mahalle mı edecek kadar evin şuna sö temlik © edileceği muhakkah diyenler vardır. “ne lskân müdür Tahsin Bey, © dü kaç gün evvel baber verdij e kendisine gönderilen ölüm WW piş didi mektubunu da tahkiki meşgul olan mülkiye müfettifğ ;., ğine tevdi etmiştir. hin Bu hususta da ayrıca İşt kat yapılmaktadır. tin Milletler cemiyel » “m. Meelisi için yapıla” ,, intibabın neticesi Cenevre, 3 A.A) — Milleti Pe cemiyeti büyük meclisi mez a cemiyet meclisi azasından ol “ azalık müddetleri biten Lehist& Peru ve Yugoslavyanın y Lehistan, Meksikayı ve Çeke! lovakyayı intihap etmiştir. İn haba 52 aza iştirak etmiştir inlibap neticesinde Lehistan * Meksika 46 ve Çekoslovakya” rey temin etmiş'erdir. DTKUSAĞIY Aİ konferansı nere toplanacak? * Cenevre, S(A.A) — Cih iktisadi ve mali konferat toplantısına ait hazırlıklarla m gul olmak üzere Lozan kon tansı tarafından teşkil edi mütehassıslar komitesi iktıs# ve mali konferansın gele Şubatta Londrada içtimaa velini milletler cemiyetine t life karar vermiştir. bı K A pi ve iü Lytton raporu Japonyanın vaziy€ Nevyork, 3 (A.A) — Muke a gueodsBi < ti den bildirildiğine göre Muto, oJaponyanın o Manç sit bugünkü siyasetini Ly raporundaki mütalea ve hük lere tabi olmaksızın < a yin ik mili vi senelik arasındaki faaliyeti Şş bahsetti. ii
