4 Ekim 1932 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1
4 TEŞRİNİEVVEL 1937 ( İ inci sene No. 2389 NUSHASI 5 KURUŞTUR Siirt Meb'usu MAHMUT Umumi Neşriyat ve Yazı Müdürü ETEM İZZET Buhranlı | Vaziyet Büyük e eli düny: Yi şimdiki dünyadan ayıran hu #iyetlerden biri, cihan siyasetini siklet merkezi Avrupadan Atlas Ve Büyük Okyanuslara intikal et- Mesi Harpten evvel, beynel- Milel münasebatın mihveri, İngil- lere ile Almanya arasındaki de- hiz rekabeti idi. İttifakı müselles ve İkilâfı müselles kombinszonla- Fi bu mihver etrafında dönüyor- Büyük harp cihan siyasetini $i- Fazeden çıkarmıştır. Almanya bir #skeri kuvvet olmaktan çıkmıştır. İasati Avrupa Balkanlaşm: Buna zmukabil Snif bir deniz ve kara kuvveti 0- İsrak belirmiştir. İngiltere, Tra- falgar'da temin edip te bir asır fazla bir zamandan beri ida- Me citiği deniz hâkimiyetine Ame yı teşrik etmiştir. Amerika ilelngiltere arasındaki münasebet hoktasından Atlas Oleyapusu, A- Merika ile Japonya ve İngiltere Arasındaki münasebetler nokta- Mindan da Büyük Okyanus dünya “iyasetinin siklet o merkezleri ol- muştur. Bu siklet merkezinin en noktası da uzak şarttır. Bunun içindir ki alâkadar büyük devletlerin harpten sonra ilk meş- #ul oldukları mesele, Aksayi Şark Meselesi olmuştu. 1921 Waşing- ton mukavelesile İngiltere, Ame- ve Japonya yalnız bahri tes- hatı tahdit etmekle kalmıyor! Aksayi Şarktaki statüko'nun kafazasını biribirine - karşı ta Küt ediyorlardı. Bu üç taraflı İâf, sonra uzak Şarkta alâkaları tlan diğer devletlerin de iltihaki- İe dokuz taraflı bir itilâfa mün- Ser oldu. Dokuz taraflı Waşington itilâ- ilk ayrılan Japonya olmuş- » Geçen sene Japonya siya- Si vaziyeti öteden beri Mançurya Üzerinde beslemekte ğu e Mellerin tahakkukuna müsait gör düğünden, bu memleketi işgal et- Si. Orada müstakil. bir hükümet iline yardım etti ve nihayet ©n İki gün evvel de Mançurya Sevletini resmen tanıdı. Japonya- tin Mançuryadaki teşebbüsleri ü- isrine harekete geçen Milletler lin, uzak arka Lytton'un re İliği .altmda bir komisyon gön- ermişti. Bu komisyon tetkikleri. Mi bitirdikten sonra A ör. Bu raporun neşri üzerine- ki, uzak şark meselesi yeni den nlevlenmiştir. omisyonun — tetkik edeci Mesele şu idi: Mançuryada teşkil Silen hükümet, Japon askerleri- pin sserinden ibaret midir; yokan Yu, Mançuryalıların ayrı bir mil K varlık vöcude. getirinek huzur aki hareketlerinin neticesi mi Ür? Eğer Japon süngülerinin cüz Şi ık doğ Seratlarına hâkim ei hakla- yeni hükümetin e lâzımdır. isyona verilen vazifenin $k müşkül ve nâzik olduğu ilk dağarda anlaşılır. Ve bunu tak- ektiği içindir ki, Lytton komün vu idarei maslahat siyasetini Skip ötmek istemiştir. Verilen Yidorda Mançuryaya idari muh- İtiyet verilmesi tavsiye edilmek yer. - Ba, Mi .. lerine uygun |; değildir. Binaenaleyh Eytton ko- Misyonu bir orta hal şekli tavsiye bulunuyor. aş Bununla beraber, mesele ile Şok yakından — alâkadar olan Ünerike ile Japonyanm komle: fmdan tavsiye edilen hal kabul edecekleri şüpheli 8it olduğunu ederek, pir k kıymeti m ği ileri Amerikaya gelinçe; Hariciye Stimson, bir Japon âleti te- Mei ettiği yeni Mançurya hükü- Amerikanın tanımayaca- tilgp Pildirdikten sonra, deniz Mi 1921 Waşingter dale ie Ni etmektedir. Almanya- yala beraberlik mesele- Mandala ileri sürdüğü bir za- Amerikanın da bu tehdi- Sahaya, beynelmilel müna- Önde» tanzimini silâhların tehdi kötye De anları ümitsizliğe sev- yardır. Beynelmilel mü il büyük harpten beri bu ” | van bulamadığım Mustafa Kemaldir. ne şöyle devam etti: Dil kurultayı perşembe günü mesaisini bitiriyor.. Dün Halit Ziya, Ali Canip, Reşat Nuri, Ahmet Cevat Beyler de tezlerini müdafaa ettiler Kurultay dağılınca encümenler mesailerine devam edecekler Dil kurultayı, dün yedinci topla- nışını Gazi Hazretlerinin yüksek hu- zarlarile Dolmabahçe sarayında yap tı. Reis Paşa, tam saat ikide celseyi açtı ve geçen celseye nit zabıtların hülâsasr okunup kabul edildikten sonra Halit Ziya Beye söz verildi. Halit Ziya B.in konferansi Halit Ziya Bey, kurultayı ve ri- yaset makamını eğilerek selâmladı ve: — Hanımefendiler, Beyefendi. Gazi Hz.nin Hitapları sahibini Dolmabahçe sarayın- da kabul etmişler ve iltifnita| bulunmuşlardır... Gazi Hz. muharrire beya. Batta bulunmuşlar, bu meyan- lu, Trakyalı ve Makedonyalı) kep bir ırkın evlâtları, hep ay- ni cevherin damarlarıdır." Frat ler,, Bü 'da beni dinleyin.. Mu- .. .. .. kaidemeile söze başlayarak: “Sili Köprüsü bir yol içinde Mi ve yalpala- Başvekil yarın küşat iş kendi isminden daba büyük bir ün dedi, ve şiddetle alleışland. Halit Ziya Bey devam ederek: “Büyük Gazinin eli hangi tarafı gös terirse o yolu takip etmek lâzım gel diğini söyledi ve dedi ki: v ğa memleketin son Maallim Hanımlar karultay müzaheralını dinlemiye geliyorlar. harda sayarak, türle olarak zannederek bu el, memleke memleketi müfrezesinin muzikasma ayak uydu- dafan edeceğim.” ran çocukların arkasına kendinikaptı rircatına takılan ibtiyarlardan bahse. derek dedi ki: Efendiler? O ihtiyarın bu ha . ismin sıfatlarla münasebeti ir gö ir?” mevzuları” etrafında izahat ler, ileride kendilerinin 2 başları a- vererek İngiliz- Bisan” ele aldı ve klarla dolduğu zaman, ayni bamiyeti göstermeğe kadir lardır. Edebiyatı c« * dedikten sonra İngilizce yazılış ve telâffuz edil — Ben türkçenin ezeli bir üşıkı- yım. Onu, muhtelif devirlerde, muh telif hibaslarile tanıdım. Divan edebi yatmın gazellerile nasıl mestoldum- sa, İzmirde incir işlemeğe giden genç kızların okudukları türkçe şarkılarla da öyle mestoldum. Ben türkçeyi, atlas şalvarile, başı Dın üstüne sıralanmış altın takyesile de gördüm. Şairi şuride dil Nedimin: “O gülendöm bir al şöle bürünsün yürüsün, Ucu gönlüm gibi bir yane sürün sün yürüsün!” Dediği gibi şallara sarılıp salındı Jatarak İ — Tanıdığım lsanların hiç birin- de türkçe fiiller kadar güzelleri yok- tur dedi. ve İngilizcenin “to get” kelimesinden bahsederken: — Kimse bu sözlü bir İngiliz gibi Halit Ziya Beyin. bundan sonra | Almianca ve İtslyancaya temas etti ve almancayi : “Mütkülâti çok, şa | yırtıcı ve bunaltıcı” bir lisan olarak | (Devamı 6 ıncı sahifede) Kuponlar ihtilâfında kat'i netice alınacak Saracoğlu Şükrü ve N. Esat Beyler dün akşam gittiler Şükrü Bey: “Artık müzakerenin uzun | sürmiyeceğini ümit ediyorum...” diyor Saracoğlu Şükrü ve Nurullah Esat B. ler refakatlerinde Harici- ye memurlarından Feridun Ce- —i B. bulunduğu halde Osmanlı borçları hakkında başlayan mü- zakereye devam için dün akşam- ki ekspresle Paris'e gitmişlerdir. Roma'da bulunmakta olan Mali- Bakit işleri müdürü . de Paris'te heyete iltihak slzzektir R Saracoğlu Şükrü B. dün Pera- palas otelinde müzakeratın son Reşat Nuri Beğ Hallt Ziya Beg resmini yapacak . MALATYA, 2. — Fırat üzerinde edilen muzzam Kömürhan köp- rüsünün açılma merasimi ayın beşin | de sant onda Başvekil Pş; tarafından yapılacaktır. Küşat Meçasimi günü ve saati bu suretle kati olarak ter bit edilmiştir. Asyanm en büyük betonarme köp rüsü olan ve dünyanın da muazzam bir köprüsü bulunan bu köprünün İ küüşat merasimi için » burada büyük hazırlıklar yapılmaktadır. Bayek Paza yarn barada bal macaklardır. Şehirde kırk, tane zafer takı kurulmuştur. Küşat resminde Nafin Vekâletinin Türk mütehassls mühendisleri de hazır bulunacaktır. Bu meyanda Vekâletin & köprüler mütehassısı Kemal B. de vardır. Kurtuluş Günü Komisyon merasim Harici ticaret politikamıza verdiğimiz veçhedeki isabet bir defa daha tezahür etti!.. Bu istikamet şudur: Her devlet- le ayrı ayrı görüşmek, her müşkülü ayrı ayrı yenmektir.. İspanya'daki aksülâmel ve yumurta ihracatımızın uğradığı sarsıntı Celâl B.in takipetmek istediği sistemin isabeti ve canlılığı yolunda bariz bir tezahürdür.. Vekil Beyin yeni beyanatı İspanya hükümetinin Türk idbalât eşyası mukabilinde dö- viz vermediğini ve bu cümle den olarak İspanyaya yumurta ihracatımızın durduğunu haber vermiştik. Vaziyet ve İspanya bükümetinin kararı iyiden 'iyi- züh etmiştir. arz ran Türkiye idhalâtı sleyhinde böyle zecri bir karar vermiştir. Bu sebeple İspanyaya külliyet- li mikdarda yumurta sevketmiş olan tacirlerimiz paralarını ala- mamışlar ve müşkülâta düşmüş izin ala- seyirleri üzerinde geçtiği günden be- ri ehemmiyetle meşgul olan İk tısat vekili Mahmut Celâl Bey bu buhranlı vaziyet ile de ya- kından alâkadar olmuş ve yu- murtalarımızın başlıca müşteri si olan İspanya ile ihtilâf nok- talarını doğrudan doğruya iza- le etmek teşebbüsünde bulun- muştur, Halkevi Spor şubesi dün açıldı.. İktisat vekili Celâl Bey Celül Bey dün sattıkları yu- murtanm paralarmı alamayan ve kredi ihtiyacma düşen tacir leri dinlemiş, Ticaret ofisinde tetkikat yapmış, milli bafike (Devamı 6 ıncı sahifede) Dün hem bu şubenin küşadı, hem de idare me Dame yapıldı. v programını hazırladı. ğ İstanbul'un kurtuluş gününün 9 uncu yıldönümünü tesiden ya- ık merasime ait belediyede muhtelif devair mümeassillerin mü rekkep komisyonca (hazırlanan (Devamı 6 nez sahifede) Milliyetin yeni ta- rihi tefrikası Yakın tarihin en acıklı ha- | Dün Halkevi Spor şubesinin küşadında bulunân zevat. İ Dün öğleden sonra Halkevi |vi bir şekle ifrağ etmek vazifei ğem da gördüm. Ben onu, üç peşli safhası hakkında bize şu beya ıralarından biri de ler felâ- O zamanki #por şubesinin resmi küşadı ya | asliye olduğunu söyledi ve şu entarisi içinde de gördüm. Hotozu ve vaşak kürkü ile sedirin üstünde oturduğunu, veyahut Göksuda sey- rana çıktığını da gördüm. Ben, bu son devrin İpekişten aldığı dört met relik kumaşa bürünüp rüzgâr ms onu Ön götürüyor, yoksa o mu rüzgüri pe. | ilk İşimiz iki taraftan mürekkep sinden sürüklüyor farkedemediğim | bir tabrir komitesi teşkil etmek sirmileri benzer kıyafetile de gör | olacaktır. Müzakerenin artık w- zun sürmiyeceğini — ümit ediyo- rum. matta eme ee ben onun ılçıplak kum rk — Barçlar ihtilâfınn kat'i hal yolumu tutmruş ol i, Türkiye i- le Fransa arasınd. miş ki seleleri Saracoğlu Şükrü Bey istasyonda,, © i bazı ihtilâfların da | tan Saracoğlu Şükrü B. de Paris' Ben, türLçeyi bütün ecnebi Bsan- derece buhranlı “bir safhaya gire mediğini söylemek mübalâğalı bir iddia değildir. ballini kolaylaştırmıştır. Fransız sefiri Comte de Chambrun Anka- ra'da bu meseleler etrafında mü- Ahmet ŞUKRU | zakereye girişmiştir. Diğer taraf- te bulunduğu müddet Suriye meseleleri ei sz hükümetile Bükmeler pılmıştır. Bu şubenin mukay- yet azası olarak 82 kişi vardır. Nizamname mucibince beş aza dan fazlasma malik olan şube- ler beşer kişilik heyeti idare se- çerler, İçtima Halkevi Reisi Hâmit iBey tarafından açıldı ve içti- maa iştirak edenlere teşekkür ettikten sonra şubenin progra- mını ve nelerle meşgul olacağı in bütün tafsilâtile anlattıktan sonra intihabata geçildi. İ — Ancak intihap yapılmadan İevvel Cevdet Kerim Bey söz isteyerek bu şubenin Türk genç | İliğini kütle haline toplamağa çalışacağını ve onu. tam ve ka- Dun gitmesine sebep olan bu felâketli harbin faciaları daha evvelden başlamıştı. Harbi hazırlıyan ve Ayas- tefanos muahedesine bağlı- yan Rus diplomatı İgnati- Tin bütün bu macerada him bir rolü vardır. İg- in yalnız Rusça'da çı kan hatıralarından ve o de- sirleri yaşamış ricalin bi- raktıkları o yadigârlardan toplanarak yazılmış olan bu eseri yakında Milliyet tefri- kaya başlayacaktır. zevatı kendi Damına namzet 0- laark gösterdi. Rükneddin B., Sami Bey, Esat Galip B.. Zeki Bey, Fethi Bey. Heyeti umumiye de bu spor cular ve hakkında hemfikir olduğu için bu zevat yeni teşekkül eden Halkevi #por şubesi idare heyetini teş kil ettiler. Bundan sonra bu he yet aralarında ilk içtimalarını akdettiler ve riyasete Fethi Tahsin Beyi, mümessilliğe Rük neddin Beyi ve kitabete de Sa- mi Beyi intihap ettiler. Bu şu- İbenin içtima günleri pazartesi günü olarak tesbit edilmiştir.
