5 Ekim 1932 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1
Cemiyetinde Cenevre'de umumi (o heyet tara- fmdan verilen kararla Milletler Semiyetinin oazalığına kabul e- dilmi; Bu suretle Milletler ce- itıya çık- maktadır. İrak'ın o Milletler ce- miyetine girmesinin, başka dev- İetlerin ıklarile bir tutulamı işi miyetinin azaları eli defa olarak Milletler o cemi- Yetinin mandası altında bulunan bir memleket, “öteki devletlerle müsavi şartlar altında cemiyete âza olmaktadır. Öteki devletle- rin < te »za olmaları yalnız kabullerine münhasır'olan tek bir Ameliyeden ibaretti. Halbuki Mil- İer cemiyetinin mandası altın- da bulunan İrakın üzerinden ön- ce bu manda kaldırıldı ve bu bi- © Tinci merhale geçildikten #onra- ak Milletler o cemiyetine e tinden (farksızdı. Esm- devam ettiği za- ler ve Fransız. dıkları mu funu paylaşmışlardı. Bu paylaşmaya göre, İngiltere kı, Fransa da Suriye ve Musu- İn alacaklardı. Bu taksimi yapan Yazgeçtiği gibi, Felestini de İngi- lerin nüfuzlarma terketmişti. Ancak en güç mesele, Fransa Mx mukavel İdi, Çünkü İngiltere bir taraftan Fransa ile imzaladığı mukavele No İkiler yakla e kasr taksim eder ken, diğer taraftan da Şerif Hü- #yihe İrakı, Suriyeyi, Felestini, büyük Arap dev | i © vadediyordu. aşa bu vaitlere | inan- Ülğı içindir ci metbuu olan dev- bayrağını çek- ttefiki olarak dö- Sulhun arifesinde İn- & güçlükle karş» saladıkları mukaveleler var- 2 — Diğer taraftan bu muka- Yeleler ile mütenakız o Araplara Verilen aitler vardı. 4, 3 — Harbin neticesinde kiç Sir galip devletin arazi ilhak et- Miyeceği hakkında Amerika reisi Sümhuru Wilson tarafından or- Ya atılan prensipler vardı. İşte mandalara © dayanan ve İri Hüseyinle oğullarına birer allık temin eden | tesviye tarzı İagiliz diplomasisinin bu üç mok- | Mi nazarı telif için icat Kkilden ibaretti. Kral Hüseyinin | Börmek istediği o müttehit Arap İmparatorluğu meydana gelme- di. Fakat Arabistan © kendisi *ğulları arasmda taksim Ancak Hüseyin ölünceye kadar İngilizleri affetmedi. Diğer taraf tah Wilson'un da dediği zahiren Arazi ilhak edilmedi am- taksim manda nams altında Yapıldı. Netice her halde İngiliz Fransız emellerine uygundu. Hemen şunu söylemek lâzım- e on öve ki on itlerin İraktaki siyasetleri Fran- i siyasetlerin. daha © çok kyaffakıyesli kı devlet v “iyişi temin etmek yolunda mad- ve manevi yardımlarda bulun- Kalarına mukabil, Fransızlar Su- yede anarşiye £ yakm bir vazi- ihdas etmişlerdir. Ve bugün memleket © arasındaki tezat Manzarası, İngiltere ve Fransa- M0 bu iki memleketi idaredeki Muvat akıyet derecelerini göster- Meni itibarile dikkate şayandır. pm ire siyaseti, bu Memleketin Mü meclisine Birmesile iy yeni bir merhaleye var. bulunuyor. Gerçi || İngiltere yerlerine Türkçe mu kabiller konulmamasından doğa» mahzurları anlattı, 38 mil. yet lehçelerinin Fransadakiler gi- bi kitaplı, edebiyatlı, matbaalı farklar gi üğini, bir zeybe ğin dedi anlayamayacak ve anlaşamayacak iki vatandaşa rast gelinmeyeceğini söyledi: “ıstılah- İe ve gayet cezri hareket etmeli- j Fuat B. Gazi Hazretlerinin yüksek var- lığndan ışık alan dil kurultayın dün, sekizinci toplantısı idi. Ri- yaset makamına geçen Pa şa, tam saat 14 te celseyi Za» bit bülâsası okunup edil dikten sonra Dr. © Saim Ali Bey kürsüye geldi: Saim Ali B. kürsüde — Kurultayın en müşkül devre sine girmiş bulunuyoruz! diye sö- ze başladıktan sonra, “Türk dili hakiki bir medeniyet dili olal mi?” mevzuu etrafında kendi di şüncelerini anlattı ve: “Söz un- surlarımıza kıymet verirsek mak- sat hâsıl olur” diyerek halk dili- ne temas elti ve ilmi ıstılahların balk dilinde pekâlâ karşılıkları bulunabileceği fikrinde bulundu. Ve meselâ: tahmiz mukabilinde çalıklama denilebileceğini söyle“ di ve diğer ıstılahları da ele ala- rak bir çok misaller getirdikten sonra: — Maamafih, dil hamlesi ne kadar çabuk olursa olsun, gene birkaç sene sürer. Bu hamle, amm mandadan vazgeçmekle de İrak- tan tamamile © vazgı ikte- dir. Çünkü İngiltere ile İrak ara- hede vardır. askeri yardım vadeden ve İngik tereye İrakta bazı siyasi, sevkil- ceyşi ve iktısadi menfaatler te- min eden bu mukavele gerçi tam bir beraberlik dairesi içinde ya- pılmıştır. Fakat bu müsavat an- cak 1833 Hünkâriskelesi muahe- desinin müsavatı mahiyetinde an- laşılmalıdır. ni yapacaktır. Cümhuriyet idare- Bununla beraber, İrak'ın Mil- | sinin memlekete kazandırdığı bir letler cemiyetine girmesi yalnız | çok mafin eserleri arasında bu bu memleketin değil, bütün ya-| köprü bilhassa ehemmiyeti haiz- Başvekil Hz. buğün Fırat neh- ri üzerinde inşası ikmal edilen İs- metpaşa köprüsünün küşat resmi kın şarkın tarihi noktasından | dir. Çünkü bir defa Asyanın en çok ehemmiyetli bir hâdisedir. | büyük köprüsüdür ve dünyadaki Ve bu hâdiseden o dolayı en çok | büyük köprüler arasmda da baş- memnun olacaklar © arasında da | ta sayılanlardandır. Frat nehri Türkler bulunuyor. Gerçi Osman | Malatyanm 55 ki şimalin h imparatorluğunun dağıldığı) de, Kömürhan boğazında, tabia- günden beri siyasi mukadderatı | tn insan kuvvetlerine isyan eden ayrılmıştır. Fakat İraklıları ve Su | kudurmuş bir unsuru gibi akar. riyelileri müstakil ve kendi mu-| Türk azim ve iradesi burada ta- iy tini teşkil ettiği gibi, Türk mille- | va: gün nehir kabarır ve tinin de kalbine çok yakın olan | sular alıp götürürdü. Halbuki bir arzudur. di buralar yeryer yollar, köprü- Ahmet ŞÜKRÜ — İller ve raylarla biribirine bağlam. Dilimiz her şeyi ifadeye kâfi olacak kadar zengindir Kurultay en mühim safhalarına girdi Dün Köprülüzade Fuat, Saim Ali ve İhsan Beyler söylediler. | Bugün kimler söyleyecekler? larımız bahsinde kemali ciddiyet. | kökünden türkçeleştirecek ve bu İsmet Paşa köprüsü bugün açılıyor Fratta Türk azmi, inatçı ta. | biat kuvvetlerini de yendi Dohtor Sali” All B. yiz. Bizim arzumuz kat'idir, İst- lahları elimizden geldiği kadar (Devamı 6 ner sahifede) | Selâmladık Komşumuzun Mil di letler cemiyetine esi mes'ut bir hâdisedir CENEVRE, 4 A.A. — Ana dolu ajansmın husust muhabiri bildiriyor: İrak'ın milletler ce- miyetine kabulü münasebetile Assamble'de hariciye vekilimiz Tevfik Rüştü Bey, bir nutuk rat etmiştir. Türkiyenin bu hâ- | diseden mütevellit büyük me- Tevfik Rüştü B. Nuri B. serretini beyan ve izhar ederek demiştir ki: Genç İrak devletinin teşek- kül etmesini en hâr sevğile ta- kip etmiş olan Türkiye bu mem leketin bize birçok rabıtalarla yakınlığı ve mazisinin | bizzat “Türk tarihiyle memzuç bulun- ması dolayısile fevkalâde Kah- tiyardır. Filhakika, iki memleket ara sındaki asırların bıraktığı rabı- talar, mütekabil muhabbet. ha- vası içnde inkşaf etmştir. Bu münasebetle İrak hükümetinin takip ettiği ve bittabi İngiltere Türkiye siyasetine tetabuk © den dikkatli politikası komşu memleketlere tamamen emni- (Devamı 6 :ncx sahifede) Balkan Oyunları İkinci kafile yarın sabah gidiyor Atletizm federasyonundan: Üçüncü Balkan oyunlarına işti- rak edecek Türk taölmının kafilesini teşkil eden isimleri aşa- | ğoda yazılı atletler yarınki per- şembe günü Galata rıhtımımdan tam saat onda kalkacak olan Stel laditelya vapuru ile Atinaya gide ceklerinden o gün saat dokuzda bagajlarile birlikte Galata yolcu salonunda bulunmaları tebliğ olu nur. Atletler şunlardır: | Haydar, Mehmet Ali, Irfan, Fu at, Muzaffer, Mehmet, Şevki, Sudi, Besim, Selim Beyler. 4s Malüm olduğu üzere Atinaya sper sahifede) (Devatir 93 felâketi Ve İgnatief ——..m — yor. Fratı geçmek ana yurdun öte ki tarafına kavuşmak demekti ve bu şimdiye kadar ne güç bir işti. Halbuki şimdi buraya Frat sula rınm isyanma, zaman bir asma cadde açılmıştır. Bugün küşadı yapılacak olan bu köprü 164 metre uzunluğunda ve 6 met re genişliğinde: RR EE 7 Söz Sırası Gelseydi Cahit Beye Ne Cevap Verecektim? İbrahim Necmi Beyin makale silsilesi Bugün 2 inci sahifede.. Milliyetin yeni ta- rihi tefrikası Yakın tarihin en acıklı ha- tıralarından biri de 93 felâ- ketleridir. O zamanki Os- İmperatorluğunun elinden bütün Tuna boyu- nun gitmesine sebep olan bu felâketli harbin faciaları daha evvelden başlamıştı. Harbi hazırlıyan ve Ayas- tefanos muahedesine bağlı- yan Rus diplomatı İzni kan hatıralarından ve o de- wirleri yaşamış ricalin bi- raktıkları (o yadigârlardan toplanarak yazılmış olan bu eseri yakında Milliyet tefri- kaya başlayacaktır. ; |lunmuştur. Sanayi birliği heye Ganip Ve Daşmuharrırı Siirt Meb'usu MAHMUT Umumi Neşriyat ve Yazı Müdürü RE ei çe ESME DR m A Ks YE EE DEE İ Irak'ı Calâl Bey sanayi birliği umumi kâtibi Nazmi Nurl Beyin izahatını dinliyor Fabrikatörler de dün i dertlerini anlattılar İktısat vekili sanayiin inkişafı yollarını kapayacak manileri kaldıracağını vâdetti Sanayicilerin yeni kararna- ime ile müstacel ihtiyaçları tat- min edilmiştir. Ancak bu karar idan sonra kanunlara müteallik ve Büyük Millet Meclisinin kü ,$adından sonra yapılmasını iste /dikleri mesai arasmda yeni ka- di nunun Ofis ve Kredi bankası ka arasında j i sepvii seneyi kanı Iktısat vekil Celâl Bey dün /Pu ile tearuz eden meddeleri- | öğleden evvel Sanayi ve Maa- | nin tadilini ve musmele vergi- din Bankasında İstanbul sana. | sinin iki defa alınmasa intaç Padebendan mii le (Devamı 6 sncr sahifede) yeti kabul etmiş ve sanayicile- rin temennilerini dinlemiştir. Birlik umumi kâtibi Nazmi Nuri Beyin riyaseti altnda o- lan heyetin temenniyatı Ce- lâl Bey tarafından alâka ve dik | katle dinlenmiştir. Bu mülâkat | esnasında sanayicilerimizden İs tanbul meb'usu Vasıf, banka mum müdürü Sadeddin ve mu avin Sami Beyler de hazır bu- Celâl B. fabrikatörler İran Hariciye nazırı yakında geliyor ti Vekil Beyi bu ziyaretinde bilhassa yeni mevaddı iptidai ye listesinin fabrikaların uzun müddetli plâna ihtiyaç göste- ren mesailerine uygun olmadı- ğını, bunun için gümrük tarife- si üzerinde tadilât yapılması İ muvafık olacağınm, maamafih Tevfik, | 77 Hastalanan Avrupa imarcı Türkiyeyi gıpta ve hayretle seyrediyor: — Hey gidi dünya Hey!.. Hastalar iyi, iyiler hasta ' oldu.
