10 Mart 1932 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 2

m ? — VAKTTI 10 MART 1932 * Tuna devletleri Birliği ( Baş makalemizden mabar?) imkân bulamıyorlar. Avusturya Almanyayla birleşeceğine yarı Macaristanla #rf iktisadi mahi- yette olarak, birleşsin, elbette daha iyidir, deniliyor. Fakat ge- rek Avusturya, gerek Macaristan umumi barp neticesinde mağ- löp olmuş, sulh muahedeleriyle cezalandırılmış iki memlekeitr Bunların kendi baş'arına iktısadi bir birlik yapmaları tehlikesiz olamaz. Onların yanına küçük | itilâf devletleride iltihak ederse hem Fransa hesabına muvazene temin edilmiş olur, hemide bütün tuna nebri etrafında iktisadi bir vahdet teşkil eden beş devlet arasında çok faydalı bir birlik vöcude gelmiş bulunur. Hakikaten Tuna nehri etra- | fında toplanan muhtelif devlet. ler arasında sırf iktisadi sahada samimi bir teşriki mesai imkânı bulunsa bundan büyük faydalar hosule (geleceği (o şüphesizdir. Sonra bu faydalar yalnız Tuna devletlerine münhasır kalmaz. Karadenize akan Tuna vasıta- siyle merkezi Avrupayla yakın Şark, Anadolu, hatta Asya içle- rine doğru gene iktısadi yoldan sıkı münasebetler tesisi çaresi elde edilmiş olur. Nihayet Tuna etrafında, yakın şarkta ve Ka- radeniz havzasında tevessü eden iktisadi teşriki mesai bütün Av- rupa birliğine de en <uvvetli bir esas teşkil edebilir Fakat itiraf etmek lâzımdır ki bu yoldaki imkânların tahak- kuk edebilmesi için her türlü siyasi omülâhazalardan, . perde arkası entrikalarından uzak ve samimi bir ruhla hareket etmek lâzımdır. Halbuki bu gün Tona birliği projesinden bahseden bütün alâ- kadar memleket gazeteleri hep siyasi mülabazalar siperi içinden neşriyat yapıyorlar. Mesela bir kısım Yogoslavya gazeteleri Tu- na birliği için ilk şart olarak Macaristan gibi devletlere mua hedelerin tadili fikrinden kat'i feraget teklifinde bulundukları halde bilâkis Macar gazeteleri muabedelerin tadiline muhalefet esası Üzerine toplan olan küçük itilâf çenberi içinde Ma- caristan için nasıl İktisadi bir anlaşma yolu buluna bileceğini ba gf i un için öyle görülüyorki henüz Tuna birliği fikri fili su- rette semere verecek bir proje haline gelmiş değildir. İhtimalki bu gidişle biç bir vakit de ge- lemiyecektir. Mehmet Asım Güzeeremeznianeaireuananssstamermsmemısastznseomasen testikler gösteriyorki, dünya şi- mendiferciliği teknik itibariyle harikulâdeleşmitir. Nakliye vası- tası tahta kağnı tekerleğinden çelik tekerli atlamış, fi iktisadi li onu bir pi — be iinde manzara ; m şimendiferleri yüzde 9,5, vusturya p» 35 Belçika 9 Cezayir hükümet ginendlişi- leri (yüzde 26 zarar) bağ a şimendiferleri başa 'ugoslavya şimendiferleri başa baş, Fas şimendiferleri yüzde & Fransa hükümet şimendiferleri yüzde 6,25 zarar Fransa şirketler şimendiferleri yüzde 15 Italya şimendiferleri yüzde 10 Irak ” CO Lehistan 8 e er yi zarar ) 5 Rusya şimendiferleri Türkiye devlet demi; ları yüzde 15 sef kâr yz e Bu rakamın arasında Tür Pod ei eği». Adana ihtisas mahkemesi Adana, 9 (A.A.)— Şehrimizde teşkil edilen ihtisas mahkemesi işe başlamış, üç kişiyi altışar ay hapisle mubtelif para cezalarına mahküm etmiştir. Bütün mıntakada 16 mevkuf- lu, 34 gayri mevkuflu oOolmak üzere elli kaçakçı davası vardır. (Bir Yunan bangerinin tevkifi Berlin 9 (A,A.) — Bâle şehri ne gitmek üzere Potterdamdan gelen Eliopoykozo itmindeki bir Yunan bangeri Manheimde tey- kif edilmiştir. Bu bangerin uyuşturucu mad- deler ticaretinde ihtisae sahibi olmuş beynelmilel bir çete aza- sından olduğu meydana çıkarıl- mıştır. e m aaa devlet demiryollarmın pek âlâ işlediğini görüyoruz. Devlet tarafından işletilen bütün dünya demiryolları ara- sında safi kârla kapanan iki devlet göze çarpıyor; biri Tür- kiye devlet demiryolları, öteki Rusya. Türkiyenin © şimendifercilikte aldığı randmanı hesap ederken şunları da düşünmek lâzımdır. Türkiyede yeni hatlar yapılmış ve bu hatlar henüz iktısadileş- memiştir. Netekim, bugün bizim demiryoliaır varidatının en esaslı kısmını teşkil eden Anadolu- Bağdat kısmı ilk teşekkül ettiği zamanlarda devlete sadece yük olmuştu. İmtiyazlı bir halde bu- lunmasına rağmen 1880 den, 1911 senes'ne kadar devlet (1224) kilometrelik (o demiryolu için kilometre tazminatı olarak (4) milyon altın parayı şirkete ödemişti. Şimdi bu hatlardan biz kâr temin ediyoruz. Hem de tarifeleri alçaltmak suretiyle. Devlet demiryollarının yanın- da Türkiyede çalışan ecnebi demiryol şirketlerinin kazandığı ileri sürülebilir. Fakat bunların memlekette vaktiyle elde edilmiş imtiyazlara dayandığını ne yüksek tarifeler tatbik ettiklerini söylemek lâ- zımdır. Ecnebi sermayesiyle işli- yen şimendiferlerde £ tarifeler halkın zararma olarak adeta hâlâ müstemleke şartlarıyla hük- metmektedir, Devlet demiryolları bir ton kilometre başına vasati 250 ku- ruş alıyor. Şark demiryollârı 280 kuruş alıyor. Aydm hattı 8 kuruş alıyor. Türkiye demiryollarında tari- feleri indirmiş olmakla beraber memur maaşları da yüksek değildir. | Dünya demiryolları nm ekserisi memurlarma mas- rafmın (o yüzde 74-31 yüzde sini veriyor. Türkiyede bu mas- raf ancak yüzde 48 dir. Şu hak de dünyada şimendifer memur ve müstahdemlerine en asgari üzretleri verenler Bu hesapları al Türkiyede (devletciliğin büyük imtihanda omuvaffak olduğunu daha iyi anlıyorum. Hatta ak- sine olsa, devletin bu yüzden on beşten bir az daha fedakâr- lik ederek tarifeleri bir az daha indirmesini istiyeceğim. Fakat Türkiye şimendiferleri idare ede- mez diyenlerin ve yabancı mül- tezimlerin yüreğine iner diye korkuyorum. Dahili — Xl Son Teigrailar Hariciye vekilimizin Sofyayı ziyareti Bulgar mahafili bu ziyarete hususi bir ehemmiyet atfetmektedirler Sofya, 1 (Hususi) — Bulgar hükümeti tarafından vaki olan resmi davet üzerine Hariciye vekili Tevfik Rüştü B. Cenevreden avdetinde Sofyayı ziyaret edecektir, Tevfik Rüştü B. Perşembe akşamı (buraya (gelecektir, (Sofya istasyonunda (me rasimi mahsusa ile karşılanacaktır. Vekil B, şerefine muhtelif ziyafetler verilecektir. Bu meyanda İtalya sefiri tarafından da vekil bey şerefine bir çay ziyafeti keşide edilecektir. Vekil bey cumartesi akşamı buradan hareket edecektir. Bulgar mahafili ve nim resmi “Lâ3ulgari,, gazetesi M. Muşa- nofun daveti üzerine vaki olan bu ziyarete ehemmiyeti mahsusa atfedilmek lâzımgeldiğini her iki devletin birbiriyle anlaşmıya sureti kat'iyede azmettiğini yazmaktadır. Sofya muhabirimizin yukarıdaki haberi Anadolu ajansınca da atideki tegrafla teyit edilmekte: Ankara, 9 (A.A) — Bulgar hükümeti tarafından vaki olan davet üzerine Hariciye Vekili Tevfik Rüştü Beyfendi Cenevre- den avdetlerinde Sofyada tevakkuf edeceklerdir. Bu ziyaret iki memleket arasındaki dostluk münasebetlerini takviyeye bizmet etmek itibariyle memnuniyeti mucip addedilmektedir. Himayeietfalin yeni bir eseri Ankarada SO mevcutlu yeni bir kreş açıldı Ankara, 9 ( Vakıt ) — Himayei Etfal cemiyeti yeni tesis edilen Ankara Kreşi münesebetile gazatecilere bir çay ziyafeti vermiştir, Bu münasebetle cemiyet reisi Kırklereli meb'usu Fuat B. şu beyanatta bulunmuştur: — Cemiyetimize müracaat eden kadınların çokluğunu bunların çocukları yüzünden iş bulamadıklarını nazarı itibara alan merkezi umumi Ankarada birgündüz bakım evi Kreş açmaya karar ver- miştir. Iktısadi bubran dolayısile varidatımız azalmıştır. Maamafih gördüğümüz derin ihtiyaca mebni bu müesseseyi açtık. Şefkatlı halkımızın o Himayeyi etfale karşı gösterdikleri ve göstermekte devam edecklerine emin olduğumuz alâkabize cesa- ret vermektedir. Müessesemiz şimdilik 50 mevcutludur. Süt ça- ğından itibaren yedi yaşına kadar çocuk kabul edilecektir. An- neler çocuklarımı sabah getirecekler, akşam alacaklardır. Çocuklara sabah kahvealtısı, öğle yemeği, akşam kahve altısı verilecektir. Annelerden yevmiyeleri nisbetinde ücret alinacak, busuretle bakım evinin masrafının bir kımına iştirak ettirileceklerdir. Çocuklar daimi, sihhi bir kontorol. altında. bulundurmakla. d beraber büyük çocuklar, mütehassis muallim hanımlar tarafından el işlerile, tebiyevi oyunlarla, şarkılarla meşgul edilerek dımağ- larmın inkişafına çalışılacaktır. Gündüz bakım evleri, kreşle ye kintergarten çocuğuüzüntü ve engel olmaktan kurtarır. Ve hatta memleketlerin kâffesinde kreş teşkilatı maballelere kadar tevsi edilerek iktisadi ve içtimai inkişaflara meydan uerilmiştir. Varidatımız müsait oldukça bu bakım evlerini vatanın her tarafında tesis etmek emelinddyiz. Çin mücadeleye devam kararını verdi Şankayşek geniş selâhiyetle ordu encümenine reis o'du Çinliler, muzafferiyet kazan- | mektedirler. Tebliğde deniliyor ki: Bu tahrikât, dıklarından bahsediyorlar Londra, 9 (A. A) — Şanghaydan| Japonlarla Tehang - Kai - Chek'in re- Jimi aleyhine mütevecelhtir. Taymis tesine bildiriliyor: ei Bu hareket, Tehang - Kai - Chek'i | bildirildiğine göre Çinin Çin gazeteleri, Japonlara karşı ka zanılmış bir takım muzafferiyetler »| den bahsetmekte devam ve nasyona-! Jist kıtaatm mütemadiyen mücadele etmekte olduğunu beyan eylemekte - dir. Hükümetin mücadeleye devama ka rar vermiş ve Tchang - Kai - Chek'i icap eden bütün emirleri vermek sa - lhiyetile ordu encümenine reis ta - yin etmiş olduğu beyan edilmektedir. Kiangsi'nin iki fırkası, 19 uncu or- duya muavenet etmek üzere Teheki - ang eyalufi Anhiline girmiştir. Hükümet - tarafından gönderilen diğer takviye kıtaatınm cepheye mü- vasalat etmekte olduğu haber veril -; mektedir. Japonlara göre... Şanghay, 9 (A. A.) — Dün akşam neşredilmiş olan bir Japon bülteni, Nanzlang ve Kinting mıntakalarmda sükün hüküm sürmekte bulunduğunu ve fakat Liouho'da bir takım müsa - demeler vukua gelmiş ve Woosung'da sivil Çinliler tarafından bir takım yağmacılıklar yapılmış olduğunu bik dirmektedir. Japonlar, Fransız mıntakasına ya” ken olan Mantao İsmindeki Çin şeh- rinde komünistler tarafından yapıl «/ makta olan tahrikâtlan şikâyet et Japonya ile bir uzlaşma tareftarı ve aynı zamanda komünistlerle bağdaş- mış olan ve fakat şimdi onlara karşı bir heyeti seferiye göndermek üzere bulunan Cantonluların düşmanı gi - bi göstermiye matuftur. | Fransa, İngiliz, Amerikan elçilerile| İtalya maslahatgüzarı, her gin içti 1 malar aktetmektedirler, Çinlilerin doğrudan doğruya mü- zakeratta bulunmaktan içtinap et - mekte olduklarını gören Japonlar,| Şanghayda devletler elçilerinin ta - vassutile müzakerata girişilmesini te- menni etmektedirler, Fakat Yüvar - lak masa konferansının toplanıp top- lanmıyacağını ve ne vakit toplanaca- ğı şimdiden kestirmek mümkün de ğildir. Esasen, Japonların Şanghaya hâkim olan mıntaka İle Mavj nehrin mansabındaki ommtakanın işgalini beynelmilel mrntakanm tevsii sek - linde kabul ettirmek ve burada imfi- yazlı bir mevki edinmek tasavvurun- da olmaları muhtemeldir. M, Vilden, Çin hariciye nazırı mu- avini M. Kowo - Thi - Chi ile icra et- miş olduğu mülâkat esnasında mu - maileyh kendisine bir sulh unsuru © Tan Fransız mmtakasınm emnü se - Tâmeti meselesinin ehemmiyetini ka - bul ve teslim etmekte olduğunu söy — Hava postalarımız Yakında fauliyete geçecekler Memleketimizde tayyare pos” taları hakkında tetkikatta bulun” mak üzere bir Amerika tayyare“ cinin hamil olduğu tayyare ile iki askeri tayyaremiz Diyarıbekire hareket etmişlerdir. i Tayarecilerimiz istanbul. An* kara yo'u üzerindeki tetkiklerini bitirmişlerdir. Şimdi Ankara - Konya - Adana - Fevzipaşa - Nasaybin - Diyarıbekir - Van istikametinde tetkikat yapmak- tadırlar. Tetkikat beş on gün zarfında intaç edilecektir. ondan sonra tayyarelerin işletilmesine geçilecektir. k Halâ bulunamadı Nevyork 9 (A.A) — Çocuğu * nun bulunması için Lindberg'e arzı hizmet eden iki kaçakçının taharriyatı da polisten ziyade bir muvaffakıyetle neticelenmiş ve çocuk bugüne kadar hâlâ bulunamamıştır. — Hamdullah Subhi Bey Ankara, 9 (Vakıt) — Ham» dulla Supbi B. İstanbula hareket etti. son posta mahküm oldu Ankara,9 ( Vakıt ) — Sabık Iktısat Vekili Şakir B. (Edirne) nin ( aleybindeki neşriyatından dolayı (Son Posta) gazetesi mah- küm edilmiştir. lemiştir. Mukden'de yangınlar Mukden, 9 (A, A.) — Dün gece ge vakit Mukden şehrinde ydei yangif başlangıcı olmuştur. ! Bu yangınların sebebi, yeni Mançü ri devlet reisinin vazifeye başlamasi münasebetile, şehirde . kargaşalıklar çıkarmıya çalışan anarşistlerin ,€$€! olduğu zannediliyor. Yeni Mançuri devleti resmen teessüs etti Chang Chun, 9 (A, A.) — Yeni Mas çuri devleti bu gün resmen ç etmiş ve sabık Çin imparatoru Puyi, i€ rai meclis Gıfatile yemin etmiştir. Yapılan merasim pek basit olmuf fakat (o gazetecilerin merasimd? hazır bulunmalarına müsaade olun * mamıştır. üçüncü Çin payitahtı il Şanghay, 9 (A. 4.) — Loyang'ds” in 3 payitaht vardir: Nankin, daimi payitahttır. Chansi eyaleti dahilindeki Sian” pou, muavin payitahtı, Loyang, mü” vakkat paystahtr, Her gün bir rapor o | gönderecekler pi Cenevre, 9 (A, A.) — Umumi 6. misyonun dünkü celsesi Sir John Simon, Şanghaydaki ka, İngiliz, Fransız ve İtalyan mi sillerinin Şanghay mıntakası vak$ (| yl hakkında her gün di pi göndermek için mutabık K dan komisyonu haberdar eylemiştir. i Dün alman birinci rapor, el j | yetsiz bazı karakol müsade: i ve Japon kıtaatmın ahiren vukubi İ Tan hareketini kaydeylemektedir. si Cenevre, 9 (A. A) — Çin - meseleleri ve ihtilâfları hakk müzakereleri bir neticeye ve tasdii iktiran ettirmek maksadiyle N meclis bürosuna öğleye doğru ie karar sureti tevd; edilmiştir. pi Bu husustaki müzakerenin cem”, ti akvam büyük meclisi aman leme alınan beyannamenin ve takip edecek hir karar suretini iğ. bulü ile nihayete ermesi kuvvetle” temel bulunmaktadır. Rus - Japon münesebak 4 , Tokyo, 9 LA: a) e ea bildiriyor: Hükümet; Kore * hududu üzerinde Japon v toplanmış bulunduğunu Takip tedir. 3 Diğer taraftan; Japonj kovadaki sefiri, Possiet koy de Rus kıtaatınm tahşidi i Sovyet hükümetinden istizaha”” edilmiştir. vie