10 Mart 1932 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

SEKiZiNCi SENE No. 2817 Sahip vv; Baştnuharriri VUNU8 NADÎ İDAREHANESİ: ffiı\unuunıaınivp laı>isioda daım Felgraf: İstanbul Cumhuriyet Posta k utusIU : N° 2 4 6 ; j T u l â f n n • Başmuharrir : 22366 I C I C I U n . Tahrlr müdürü : 23236 idare müdürü 22365. Matbsa 2O472 Cu m h u riyet lllllllllllllimılllım mlımılllllllllllllllılıluım •ıınıınmmmncıllnıllılılılıııııımnmiNnımniNi.ıın ıııı *B0 iMHiMfiıınmınMHiııniMiııııııiHiıımııiHiMiıuııuıiMMiHmııııııiHinıiHmuHimıııımHimılııııtMiiHimııu^ ERŞEMBE 10 MZRT 1932 >NE ^SüDDET: ŞERAİTİ [TÜRKİYE İÇİN ; HARİÇ İÇİN • Seneliği ; 1400 Kr. f 2700 Kr. : 6 Aylığı " 750 Kr. " 1 4 5 0 Kr. : 3 Aylığı j 400 Kr. i 800 Kr. : 1 Ayhğıi 150 Kr. j Nushası her yerde tllllltlIITIMfiltllltlI Serbest Meslek Erbabı da Buhran Vergisî Verecek ı urkıye de koylu duştugu gun Malî komisyonun raporu Mlllllllll IIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIİIIII IIIIIIIHUIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII'llllllllllllllllliriNIIIIII ^ ^ ^ ^ ^B^ ^ 1 ^ • Kuruştur ^ şehirli ayakta duramaz! Türkiye'de eknieğin ucuzluğu en büyük fenalık alâmetidir. Bu, köyleri tahrip ve şehirleri tehdit eden bir afettir Demagoji Yapmıyalım Yeni bütçenin tanzimine başlan • mış olmak hasebile bu »ene tekrar ortaya attığımız buğday mes'elesindeki teklif şekillerimize karşı bir kısım matbuat adeta hatır için deni lecek bir eda ile ve dillerinin ucla nndan köylüye acımakla beraber ağızlarının bütün kuvvetile: Ekmek f iatı artırılamaz, bu şehirlerde ve kasabalardaki mutavassıt ve fakir halka ağır gelir. Neticesinde karar kıldılar. Mutavassıt ve fakir halk daha ziyade ekmek istihlâk ederler, ve onun için böyle bir artırma bilhassa onlara daha ağır basarmış. Böyle düşünüş ve böyle söyleniş bize şehirler ve kasabalar halkının hoşuna gitmek için ihtiyar edilmiş bir demagoji tarzını hatırlatır. Ha kikat budur ki ekmeğin bugün Türkiye'deki fiatı köylüyü ve rençperi tahrip etmekte olan bir fiattır. Türkiye'de buhranm mühim âmillerinden biri buğdayın köylü elinden yok pahasına denilecek bir fiatla çık • makta olmasıdır. Ekmeğin Türkiye'deki ucuz fiatı köylüyü kırıp geçiren bir haksızlıktır. Başımız sıkıldığı zaman kendisine lutfen efendimiz dediğimiz köylüyü bu kadar müthiş suVette hakiki vaziyetler karsısında bu kadar ihmal edebiliyoruz demek! Halbuki köylü Türkiye'nin efendisi değil, belkemiğidir. O ihmal edildiği zaman Türkîye baştanbaşa sarsılır. Işte buğday mes'elesinde olan budur ki köylü kendi elinin bu işteki emeğinden umduğu faydayı çıkarama • makta olduğu cihetle bugün şaşkın bir hale düşmüş ve bunun neticesinde iştira kuvvetinj kaybetmesi hasebile bir taraftan devlet bütçesi müşkülâta, diğer taraftan millî iktisadın diğer sahaları mef luciyete uğramıstır. İstanbul'da 7 kuruşa yediğimiz ekmeğin buğdayı İstanbul'da 5 kuruşa satılıyor, ve bu buğday köylüden yalnız 100 paraya veya 3 kurusa ahnmış bulunuyor. Bütçenin hangi kısımlarında ve nası tasarruf yapılabileceği tesbit edildi Kadro ve maaşlarda tenkihat yapılmıyacak Ankara 9 (Telefonla) Malî Komisyon bugün öğleden evvel ve sonra olmak üzere iki içtima aktetti. İkinci içtima geç vakte kadar sürdü. tçtimada alâkadar Vekiller de hazır bulundular. Komisyon bugünkü içtimaında yeni bütçenin kaç milyon üzerinden tanzim edilebüeceği mes'elesile meşgul olmuş, kat'i rakamı tesbit etmiştir. Komisyon memurin kadro ve maaşlartnda yeniden tenkihat yapılmasına taraftar değildir. Komisyon hükumetçe girişi len ve 32 40 milyon kadar tu tan taahhüdatın bu sene için kabil olursa tamamen ödenmemesini, iki üç ktsma ayrılarak tediyesi için alâkadarlarla müzakereye girişilmesini hükumete tek lif etmeğe karar vermiştir. Buhran vergisinin umumileş tirilmesi maksadile serbest meslek erbabımn yeni kazanç vergisinden sonra husul bulacak vaziyetlerinin nazari dikkate lınması ve bina vergisine bir miktar zam icrası hususlarıntn da tahtı karar a alındığt tahmin olunmaktadır. Komisyon bütçenin hangi kısımlarında tasarrufat yaptlabi leceğini 100 madde halinde tesbit etmiştir. Bunların tetkik e dilmesi hükumete teklif olun maktadır. Komisyon raporu F. riyase tine tevdi olunduktan sonra hükumet bütçenin tevzini etrafında tetkikat icrasına başlıyacaktır. Himaye böyle olmalı? Dwuoi*I/ünun İktisat müderrisi Aynizade Hasan Tahsin Beyin mütaleası Düşünülecek en Mühim nokta nedir? Köylüyü himaye mes'elesinde en ziyade salâhiyet sahibi mütehassıslar bizimle hemfikirdir. Bugün de Darülfünun iktisat müderrisi Aynizade Hasan Tahsin Beyin mütaleasım dercediyoruz. Muhterem müderris diyor ki: * Memleketimiz ötedenberi bir ziraat memleketi olduğu için çiftçi • nin, buğday müstahsilinin himayesi lüzumuna dair söz söylemek zaittir. Asıl mes'ele buğday müstahsilini nasıl himaye edebiliriz? Mes'elesidir. Himaye deyince en evvel hatıra gelen ecnebi rekabetine karşı mahallî mahsulâtı korumaktır. Bu noktai nazardan endişeye mahal yoktur. ÇünLü buğday ithalâtı üzerine yüzde yüz derecesinde gümrük resmi vardır. O halde buğday müstahsilini himaye için diğer bazı şeyler lâzımdır. Me selâ buğday müstahsili ağır vergi veriyorsa bunları hafifletmek vey» mümkünse büsbütün kaldırmak düşünülebilir. Mukaddema cari olan âşar köylü için pek ağır bir yük idi. Cumhuriyet hükumeti bu yükü kâ milen kaldırdı. Hatta bütçede mühim bir boşluğu göze aldı. Bu noksanı telâf i için yeni bir takım vergiler vazetti ki bunlar daha ziyade şehir hal • kını, erbabı sanayi ve ticareti, ser • Tevfik Rüştü Bey bugün Sofya'ya vasıl oluyor Maliye Vekili bugün MecBulgariara Satılan evrak liste cevap verecek Ankara & Darülfunun İktisat müderrisi (Telefonla) Hasan Tahsin B Meclis yarın best meslek erbabını mükellef kılı (bugün) saat 2 yordu. Demek oluyor ki bu hususta de toplanacak • da yapılacak bir şey yoktur. Bir de tır. Ruznamede istihsal şeraitini tetkik edelim: Türk Refik Şevket çiftçisi bunca meşakkat çekerek elde Beyin sual takettiği buğdayım acaba kaça satıyor? riri vardır. ReBu fiat ittiği masrafı, emeği koru fik Sevket Bey, mağa kâfi midir? Buğday ticaretile takririnde Is iştigal eden zevatın ifadelerine natanbul Haznesi zaran buğday borsada beş kuruşa sa evrakından bir tılıyor. Bunun piyasaya kadar gelme Bulgar'a satılar. evrak hakkında Meclise sual takri . si için ihtiyarı icap eden masarifi, müfettislerce ya teren Refık Sevket B (Mabadı 4 uncu sahıfede) pılan tahkikatın ne netice verdiğini sormaktadır. Takrire Maliye Vekili cevap verecektir. Hariciye Vekilimizin Bulgaristaıu zi varetine büyük bir ehemmiyet veriliyor % Layipzig'de Türkiye! büyük bir alâka ile karşılandı Bizim de sergiye iştirak etmemiz Hukukî bir Mes'ele çıktı Poliste if ade alınırken vekil de buİMnamaz mı? Ziraat mütehassısı Şükrü Hüseyin Bey bizde buğdayın köylüye maliyet fiatını 12 kuruş olmak üzere hesap etmiştir. Biz geçen gün bu sütunlarda yaptığımız bir hesapta bunu 10 ku rus olmak üzere tesbit ettik. Eğer bizde köylü buğdayım 10 kuruşa satabilirse ancak maliyet fiatını kurtarmış olacaktır. Onun bundan biraz kâr etmesi de muvaf ık görülürse satış fiatı bunu da biraz geçmelidir. Halbuki köylü buğdayım 10 kuruşa bedel 100 paraya vermeğe mecbur olursa onu maliyetinin ancak dörtte birine elinden çıkarmış olur. Bu halde bulunan bir işçinin harap ve perişan olacağına şüphe yoktur. Efkâri umumiyenin ehemmiyetle göz önüne alarak endişe ve ıztırapla düşüneceği müthiş hakikat işte budur. Buğday mes'elesini esaslı surette halletmenin başka yollarını biz de biliyoruz: Ziraati ıslah ederek şimdi vasatisi bire altı olan hâsılatı bire 12 ye, 15 e, hatta Almanya'da olduğu gibi 20 ye, 25 e çıkarmalıdır. O za man malîyet fiatı düşecek, köylünün buğdayım az çok kâr ile daha az fiata vermesi mümkün olacaktır. An cak bu zaman mes'elesidir. Biz f ilhal ortada bulunan bir dertten bahse «liyoruz. Köylüyü bugün içinde bulunduğu çıkmazdan kurtarmah ve o tarik ile memleketin aklını başına getirmelidir. Bizde köylünün vaziyeti ıslah olunmayınca ne bütçe düzelir, ne de hatta şimdiki ucuz ekmekle dahi şehirler e ve kasabalara iyilik edilmiş olur. ürkiye'de ekmeğin şimdiki ucuzlu u en büyük fenalık alâmetidir. Bu ucuzluk zâhirde şehirlerin ve kasaSaların işine yarıyor gibi görünse bile hakikatte köyleri tahrip ve ka sabalarla şehirleri tehdit etmekte olan bir afettir. Türkiye'de köylü düştuğü zaman şehirli ayakta duramaz. YUNUS " (Mabadt 2 Incı sahıjede) T Türk paviyonunda gazetecilere cay ziyafeti verilırken Türk paviyonu Çok beğenildi [6 martta açılan Beynelm'lel Lâypzig sergisine bu sene biz'm de iştirak ettiğimiz malumdur. Ege iktisadî mıntakası mümessili olarak sergiye giden Izmir Ticaret Odası istihbarat müdürü ve gazetemizin muhabiri Doğanoğlu Zeki Beyden sergi hak kında aldığımız ilk mektubu neşre diyoruz:] Laypzıg 5 man 1932 Türk'lerin Laypzig Beynelmilel sergisine bu sene ilk defa olarak iştirak etmeleri buranın alâkadar mehafilinde müstesna bir ehemmiyetle karşılanmıştır. Alman gazetecileri sergiye gelen Millî İktisat ve Tasarruf Cemiyetinin mümessili doktor Vedat Nedim Beyden birbirini müteakıp mülâkat ve randevu alıyorlar. Sergi müdürleri doktor Köhler ile doktor Voss çok fazla meşguliyetlerine rağmen bizleri müteaddit defalar kabul ederek Türk • Alman iktisadî müna Istanbul'di. bulunan bir şirketin müdürü bir iş için ifa desi alınmak üIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIItlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllMllllllllllllllllllllllllllllllllMIIIIIIIMIIIIIIIIHIMIIINIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIHIII zere polis âmirliğine davet e dilmiş, bu za tın vekili de ifade alınırken beraber bulun mak istemiş, fakat buna müsaade olunma mıştır. Bu su Vali muavini Fazlı B retle ortaya hukukî bir mes'ele cık mıştır. Bu hususta Vali muavini Fazli Beyin mütaleasım sorduk. Fazli B. bize şunları söyledi: « Usulü muhakematı cezaiye kanununda buna dair sarahat yoktur. Yalnız polis daha ziyade hâdiseyi tenvir ve tesbit için tahkikat yap tığı cihetle burada vekilin bulunmaması lâzım gelir. Benim şahsî kanaatim budur». Aralarında vaki olacak mülâkatlara büyük ehemmiyet verilen Bulgar Basvekıli ve Haricıye Nazırı Haricıye Vekili Tecfik M. Muşanof Rustu Bey Tevfik Rüştü Beyefendi, ağlebi Sofya 9 (A.A.) «Balkan mu ihtimal çarşamba sabahı Cenevre'den habiri mahsusumuz bildiriyor: hareket edecek ve perşembe akşamı Bulgar hükumeti tarafından vaki buraya vâsıl olacaktır. Müşarünileyh olan resmî davet üzerine Hariciye Sofya'da ancak 24 ve en fazla 48 Vekilimiz Tevfik Rüştü Beyefendi saat kalabilecektir. nin Cenevre'den avdette Sofya'yı zi(Mabadı 4 uncu sahıfede) yaret etmesi takarrür etmiştir. Sulh mu, harp mı? Çin vaziyeti karmakarışık bir haldedir, Japon'lar yeni bir mevki işgal ettiler Şakir Beyin açtığı Dava neticelendi Ankara 9 (Telefonla) Sabık İktisat Vekili Şakir Bey tarafından «Son Posta» ve «Yarın» gazeteleri aleyhine açılan dava Ankara Asliye mahkemesinde neticelenmiştir. Mahkeme «Yarın» müdiri mes'ulü Süleyman Tevfik Beyi bir sene üç ay, Son Posta'dan Zekeriyya ve Selim Ragıp Beyleri de birer sene 1 alhsar ay hapse m? ' um etmiştir. HüI küm kabili temyizdir. Bir Japon kıt'ası, Çınh'lerle musademe halinde 20 fırkalık yeni bir Japon kuvveti geliyor Harekâtın tatil olunduğu hakkındaki iddialara rağmen Şanghay cephesinde muharebelerin devam ettiği anlaşılıyor. Vaziyete dair alınan sonhaberleri aşağıya dercediyoruz: Sergi esnasında caddelerden bin sebatı etrafında uzun uzadıya gö rüştüler. Lâypzîg radyosu da sergi haftasında Vedat Nedim Beyden Aluncu sahıjedei Lor.dra 9 (Hususî) Sanghay'dan gelen haberlere göre cephede muharebe devam pdiyor. Japon'lar Çin'lilerin Nan/iangKotingTaTa sang hattı üzerindeki cephetine ta arruz etmişlerdir. Çin membalann dan alınan rnalumata nazaran Ja (Mabadı 2 inci sahıjeds) Harp devam ediyor