9 Ocak 1930 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 8

— 3. — VAKIT. 9 Kânunsani 1930 Zampara Kıral Banyo merasimi nasıl olurdu? Gözde, yıkanırken Kıral banyo salonunda di- van durur ve salon dışarısında bekliyen ne- dimlerle kapı arasından sehabet ederdi Geçen tfetrikalar hülâsası Kırar on beşinci *Lut, çocukken tahta geçmiş ve büliğa erer ermez edimleri tarafından — ahidkuzlığa (teşvik edilmişit Genç kıral zencesinle bir türlü ısnamad ve eirafındahilerin o teşeiki de evoelâ gözde olarak Modom dö “Mayyt,yi aldı. Fakat gözü kudına doyar takımdan olmadığından Madam dö *Mayyi, den sonra gözdesinin diğer Gü hemşiresini secd. Madam dö *Mayyt,yi henüz ik gözde olarak tuta yordu. Nihayet sıra > Madam dö *Mayyi, nin dördüncü herişiresi Madam dö “Tur. nel.e yeldi Bunu kirala takdim eden keralın edimi ve sefahat arkadaşı dük dö *Rişölyö, oldu. Madam dö Turn el pek işcebaz ve oros- puluğun fendine vakıf bir kadındı. Kendi- be delilik etmiş olan dük dö Riştlyöye yözdiğ mektuplarda Kıralı kapıda beklet mehlen nasıl zevk duyduğunu ve kullar Madam dö Turnel bu mektuplarında kurak nustl kendine bendeylediğin!i anlatıyor. Kralın Bu sürelle Madam d8 Turnele Maaşşuk ederek her türlü adabı twaşeret haricinde onunla münaseballa bulunması halki ğzcp ediyor. Efkârı umumiye kralın bu alâ- kasını aslâ tasvip etmiyordu. “Nel, aiksinin beş kızının re- zaleti dillere destan olmuştu. Kardinal kırala Madam döla “ Türnel ,, aleyhine yazılmış hi- civli şar ılar takdim etti, Pesta müdürü ise bir posta- nede bulduğu atideki mektubu berayi malümat kırala arzetti; “Kıralın Parisli tebaası ken- disini artık evvelki kadar sevmi- yorlar. Madam dö “Mayyi,, nin gönderilmesi ve üçüncü bir hem- şirenin intihap edilmesi açıktan açığa takbih olunuyor. Eğer kiral bu skandal (o hayattından vaz geçmezse her kes ondan nefret edecektir. Üçüncü hemşire de ikinci gıbi umumun nefretini celbetmiştir. ,, Kıral bu mektubu okuyunca kardinala iade etti, ve souk bir tavırla: “Hoşlanmazlarsa.., mel...,, dedi. Her kesin tekrar ettiği şarkıların ogüftesine bile göz atmak istemedi. Fevkalâde aşık Ön beşinci «Lui» yalnız geçi- ci muaşakalarda, ve gebe kalması, mümkün olmıyan körpe kızlarla olan münasebatında kendini tes- lim ederdi. On dördüncü «Lui» nin tanıdığı piçlerin. çıkarmış oldukları güçlükleri göz önünde bulunduruyordu. “Lui, yi iğfa- lâtı ile kandırarak ondan gebe kalabilen yalnız madam dö “Ven- timiye,, olmuştur. «Rişölyö» nün verdiği dersler para etmedi. Madam dö “Turnel, nihayet kıralın müdebbirane hareketini tasvibe mecbur oldu. Ma mafi: düşmeni “Moröpa,, yı tez. için olanca nüfuzunu sarfetti, ve kendisinin düşes dö “ Şatoru ,, “namını alması için lâım gelen evrakı, bizzat “Mo- röpa,, ya yazdırttı. Darjanson batıratında anlatı- yor: 17 kânunusani 1744 te Paris parlömentosu sureti fevkalâdede toplatılarak, Madam dö “Turnel,,e “Şatoru,, düşesliğinin verildiğine dair kıralın emirnamesini tescile davet edildi. Bu emirname mu- cibince “Şatoru,, dükalığı Ma- dam dö “Turnel, in erkek ev- lâdı olursa ona İrsen kalacak ve eğer ölünzen saltanata iade olunacaktı. . Bu suretle haik gü- zel dulun gebe kalabileceğinden haberdar ediliyordu. Beratın iptidasında dükalığın esbabı tefvizi tadat olunuyordu. “Nel ,, ai'esi hanedanı saltanata ve Fransaya pek çok hizmet etmiş! Madam dö Turnelin sa- raya ayrıca merbutiyeti varmış | Kıraliça hazretlerine şayanı tak» dir hizmetleri dokunmuş! ken- disi nadir görülür bir zekâ ve hatsiz faziletler sahibesi imiş! Parlömemte: . kıralın o gözdesine karşı alenen okuttuğu bu mua- şaka evrakını ciddiyetle dinle- dikten sonra beratını kaydi tescil kararını verdi. olmuştu. Yeni metresinin her Dük nasbı kararının parlöman- arzusuna baş eğiyordu. Gözde /toca tasvibinden birkaç bafta evvel azameti fevkâlade seviyor o ve cildinin (o beyazlığını o revnakını mevdâna koyacak ( zinetlerden mücevherlerden hoşlanıyordu. An- cak kibri son dereceyi bulmuştu Hamam yaptığı zaman Kıralı bu- lunmağa mecbur etmişti. Kıral nedimleri ile beraber hamam dairesine gider onları hamam salonu dışansında ( durdurtur, kapıyı yarı açık bırakır ve kapının önünde onlarla sohbet ederdi. Gözde hamamdan çıkın- ca yatağa Uzanarak yemeğini yerdi. O sırada herkes odusına girer, kıral oturur diğerleri ye- mek nihayet buluncıya kadar ayakta beklerdi. Madam dö “Turnel,, kıralı kendine tamamen bendettiğine kanaat getirince, onu şimdiye * kadar görmemiş olduğu bir sefahat ve şehvet hayatına sürükledi. Hükümdar bu hayattan hoşlanıyor ve bü- tün zevkleri tatmin olunuyordu. Maamafih düşes bütün gayretine rağmen kıraldan bit çocuk peyda Zi a u-avaffak olmadı. kıral madam dö “Turnel, e bir loca verdi, en iyi aşçıyı intihap etmesine müsaade etti ve ayrıca altı güzel beygir hediye etti. Madam dö “Turnel,, in hademe ve haşemesi çabucak (tertip edildi. Moröpa gayet meyustu. Mağiup (olduğunu O anlamıştı. O vakıt son bir abzısar alarak düşesin oturduğu düklük iskem- lesine ittibafen şu'hicviyeyi yazdı: Eniştesile yatan “Turnel,. Üç kardaş içinde en güzel Özlediğin yeni kürsü Gurur verir. Buna bedel Unutma ki senn önün Arkana hoş hizmet eder Acaba yeni düşes bu mevkie yükselince orayı işgale İayık hareketlerde bulundu mu? Kıra- lın harpte gösterdiği faaliette âmil oldu mu? Bazıları düşesin on beşinci “Lui, yi “Flandir,, or- duları başma geçmeğe teşvik eylediğini o söylerler. Şüphesiz «Lui» böyle bir teşvike muhtaç değildi. Manlessef düşes şöhret ve nüfuzunu muhafaza kaydile | | EE aa a an m mmm İİ GE ml yle — map m Halkın dileği Bir zulüm | —— Bir karlimiz yaziyor: Evvelki gün Tophane yoku- şundan yukarı çıkıyordum. Tek beygirli bir yök arabası yokuşu çıkmıya çalışıyordu. Esasen çok fazla yüklü olan arabayı, fena besli olan zaif hayvan çekeme- miye başladı. Arabacı bunun üzerine sesi ve kamçımı ile hay- vanı gayrete getirmiye çalıştı. Fakat: muvaffak © olamayınca kamçinm sap tarafı ile zavallı bayvanın yüzüne gözline, kemik- İerinin üzerine insafsızca vurmıya başladı. Yenmda bulunan bir Hanım bu feci manzaradan az ka!s'n bayılacaktı. Geçen tef ikalar halâsası «Esen» de oldukça seröet Zalim «rabacı halkın rıcala- | 'öğmen pederinin rma çehmmiyet bile vermedi. e ei ptakça birimdir Maalesef ortada ne bir belediye memuru ne de bir polis vardı ki, bu feci bale bir nihayet versin. Himayei hayvanat cemiyetinin ve Emanetin bu hususta nazarı dikkatinin celbi için muhterem gazetenizin tavassutunu rica ey- lerim, efendim. Karilerinizden Nıyazi kırala o iltikaka Jüzum gördü. Mületin saf ruhu düşesin bu hareketini sui tefsir etti. Kıralın metresini orduya ka- dar getirterek ona refakat eden asil kadınları lekelediği ve ken- di şerefine halel getirdiği iddia olundu. Zaten bu mes'ele, âleme karşı namuskâfane harekete lü- zum gören kıral ve gözde için pek elemli neticeler verdi. Me - selâ « Darjanson » un nakletti- ğine göre kıral “ Lan , dan Böyle birşey fabrikayı batırırdı. “Krap,, şerikinin bütün muta- lebatına baş eğmeğe mecbur kaldı. nı talep ediyordu. Bir tarafta “Berndof,, fabri- kasının hesapları “Esen ,, fabri- kasınm hesapları ile karışmıştı. babasının bütün hatalarma teva- rüs ettiğini İspat ediyordu. Baş- ka bir cihette Krup ailesinin emlâk senedatı, içinden çıkılmaz derecede karışıktı. Bunları hal- letmek icap ediyordu. Genç Frederik Krup idareden çıka- evine tebdil kıyafetile giderek orada yemek yedi. Fakat halk bunu haber almıştı. Dar bir sokakta kendisini bek- lediler. Kıral gece yansı gizlice ilyarderlie T Nasıl zengin oldular? ymm iye 1851 sergisinde muvaffakiyet Krupun en büyük muvaffakiyeti 4300 kilog'am sıkletinde bir dökme çelik b'oku imal edebilmek olmuştur | l “Krup , lar:8 ve v. iyii olmağa muvaffak 1851'de ilk data olarak Lon- drada o vakte kadar görülmi- yen bir meşher kurulmuştu. Me- bani tamamen can ve demirden olacaktı, ve Meşher yeni cihan iktisat kuvveti olan demirle yapılan bütün havariki gösterecskti. Bü tidale bütün militer iştirak ede bileceklerdi. Alman gümrük ittibadı, Alman mamülâtınm Lon- drada hüsnü kâbüle mazhar olması için ne mümkünse yapı- . Bu “ Alfred Krup , için kaçı- rılmaz bir vesile idi. Masrafına bakmıyarak son senede yaptır- mış olduğu nitmunelerin kâffe- sinden birer tane imal ettirdi, bunların gayet temiz olmasına dikkat etti. Çelik silindirler, para oi yaylar ve zenberekler- le er, çekinmeksizin, beynel bir sergiye on iki alin: ae ie ar ile dökme n relik bir top Fakat en büyük muvaffakıyeti, 4300 kilogramlık — bir çelilksbler kunu dökebilmiş olması idi. Zahmet ve masarifi boşa git- medi. “Krop,, paviyonu a bir tesir bası! etti. İngiliz fopane nazırı hemen gelip Prusyada imal olunan topları muâyene etti, Prensler ve hatta kıraliçe “Vik- torya,, bile “Krup,, un “Çerçi- ci dükkânma,, gelip teşhir olu- nan eşyayı seyrettiler. “Krup,, kendi paviyonuna bu namı ve- riyordu. Londra gazeteleri Mös- yo “Krup,un teşhir ettiği hari- rıldı. hakkın kendi yerine avdet ederken göz- Resmen henüz mal sahibesi — pr aman yi liyenler meydanâ Çıkarak “Ya- | olan ihtiyar valde Madam «Krup» Alman fabrikatörünün Ingil şasın kıral!,, diye bağırmıya baş- ladılar. Hükümdar dar bir kapı dan bir bahçeye amşii; Orada bulunanlar da kendisini görür görmez “Yaşasın kıral, nidala- rile ortalığı çınlattılar. ei lerin söylediğine göre bu kaçışı mösyö dö İlya ta hastanın siringadan kaçışı sahnesini andırıyordu.,, Sureta düşes Kiralla ikamet et-. miyordu. Fakat verilen gizli e- mirler mücibince, uğranılan yer- lerdeki dairei belediyeler düşese koralın oturduğu ev bitişiğindeki evi tahsis ediyorlar ve arada hususi bir irtibat kapısı açı yorlardı. oAAmelelerin ( divarları delmesi alenen görülüyor ve şehirde herkes bunun neye ya- pıldığını biliyordu. Kıralın “Meç, e geleceği ha- | ber alınmca yerleştirilmesi ça- releri düşünüldüğü gibi, Madam dö “Şatoru,, ya da yer tahsisi ve iki sevdazedenin halkın nazarı fabrikayı on #ene de tesviye edilmek üzere 40,000 talere oğ- luna sattı. Nihayet diğer bira- der ve hemşirelere bir mıktar tazminat verildi. 24 şubat 1848 de yani Paris ibtilâlinin vökua geldiği gün “Alfred Krap,, ve şeriki «Süel- ling», fabrikanın kat'i sahibi ol- dular. Şurasını 'da söyliyelim ki fabrika «bacasına kadar» borç içinde idi. Mesarifi umumiyenin | tabfifi yetişmiyordu. o Asıl lâzım olan şey yeni siparişler temin eyle- mekti. Silâh ticareti yürümedi- ğinden «Krup» şomendöfer mal- zemesi İnşası teşebbüsünde bu- lmdu. Bu teşebbüsü O gerek hükümet gerekse sermayedarlar tarafından memnuniyetle karşılan- leri geçmeye muvaffak oldu De Du itiraf ediyorlardı. Bu sözler sırf mülâtefe ve cemile addo- dular. Alfred Krup yirmi beş senelik anut bir sayiden sonra İngiliz piyasasma © yerleşmeğe muvaffak olmuştu. o Ecnebiden gelen bütün siparişlere dahildân olan siparişlerin inzimamı “Krup,, müssesesinin vaziyeti maliyesini düzeltmişti. . Fakat Krup inşa etmek (arzusundan ve tevsik mevki hevesinden kendini" kur- 1 taramıyordu. Elde ettiği kâr ile gene bir demirane ve mnkine ile müte- harrik bir atelye vücude getirdi. Daima teceddütten kendini bir * türlü kurtaramıyordu. Eline biraz dı. Krup lokomotifler için çelikten | para geçer geçmez onu inşaata yaylar yaptı ve ticaret | ve tadilâta basrediyordu. Bir ta- nezaretine takdim etti. Fakat | rafı bitirir bitirmez diğer tarafın «Borsiz» in (teklifatı © tercih | islâha muhtaç olduğunu farkedi- edildi. Nihayet uzun müzakere- ler neticesinde «Krup»a mühim bir sipariş verildi. «Esen» fab- rikasının bir kaç aylık işi var de- mekti, O vakit Krup kendisinin zevkini daha Sie okşıyan bir yor, bir yenilik daha meydana çıkarıyordu. Tabiatile bu teceddüt hasta lığı Kropa pahalıya mal oluyor. borçlanmasını icap ettiriyordu. (Birmedi) ©