9 Ocak 1930 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 3

Üç Rus manastırına hükümetçe vazıyeı edildi Manastır mı, apartıman mı? Saltanat devrinin baş belâsı ferman- ları ile pek eski zamanlardan beri sü- | rüp gelen bir pürüz daha temizlendi panede Rus manastırı ismi verilen üç büyük binanın va- ii ziyeti nazan dikkati celbetmiş, Defterdarlık, * manastır is- minden istifade ederek vergi vermiyen, fakat apartıman gibi mesken ittihaz edilen bu üç muazzam bina hakkında tahkikat yapmış, şu neticeyi almıştır : Aptülhamit devrinde Rus çarı, Kudüsü ziyaret edecek Rus tab'ası için yol üstünde bazı misafirhaneler tesisini düşünmüş ve Milli tasarruf ha- reketine karşıcep- he alan ecnebi şirketler mi var? Bir Alman ilâç fabrikası hem kredi mua- melesini kesti; hem de müstahza'atına birden yüzde 25 zam yaptı Eczacılar Sıhhat vekâletine müra- caatta hulunarak nazarı dikkati celbedecekler Almanyada büyük bir ecza | fabrikasınn © İstanbul vekilleri | şehrimizdeki bilümum ecza de- l bem müracaat ederek yalnız ürkiyeye mahsus olmak üzere, fabrikaları müstahzaratı fiatla- rma birden yüzde 25 Zzamme- dildiğini, eskiden vöde ile ya- pılan alışverişlerin e sonra peşin yapılacağını tebliğ etmiş- lerdir. "Ba müren 350 - 400 e | varan müstahzaratını Türkiyede tutturmuş olduğu için, sebepsiz yapılan bu zam milli servetimize büyük bir darbe indirecektir. Bunu nazarı dikkate alan ecza depoları sıhhat vekâletine müra- caat ederek tahkikat yapılma" sını rica etmişlerdir. Ecza deposu sahiplerinin söy- imal edilmiyen dir. icap İ hiyetinde acenteleri müstahzarları Rusyadan sonra ilk konak yeri olmak üzere İstanbulda bu kabil misafirhaneler inşası için Arlülkamitten müsaade öştemiştir. bu müsaadeyi verdikten bâşka, Rus çarına bir cemile olmak üzere Rus misafir- hanelerinin bilimum vergilerden muafiyetini mü- beyyin bir de ferman ıstar etmiştir. Bunun üzerine Rus misafirhaneleri Topanede inşa edilmiştir. Evvelâ bir binadan ibaret olan | misafirhane müteakip senelerde üçe iblâğ edil miştir. Bu binaların dahili taksimatı bekâr yolcuların ikametine yarıyacak şekilde küçük küçük odalar. | dan ibarettir. Misafirhaneler inşa edildikten sonra Kudüsü ziyaret edecek olan Rus hacı- ları akın etmiye başlamışlardır. Rus hacıların taşıyan gemiler İstanbul limanına gelince mola verir, yolcularını şehre çıkarırmış, Bu yolcular Beyoğlunda para yiyecek takımından olmadığı için derhal misafirhaneye giderler, günlerini, gecelerini orada geçirir. lermiş. Tabii misafirhahede geçen hayat dışarıdakinden büsbütün farklıdır. Rus hacıları burada ibadetle, zühtü takva ile vakit geçirirlermiş. Hacı olmak üzre ibtiyarı seyahat eden bu Ruslar kendilerini o derece ibadete verirlermiş ki, misafirhaneden çıkarak civardaki kiliseye gitmiye bile vakit bulamazlarmış. İşte bu ihtiyaç #zerine misafirhanelerin üst katlarında birer ibadet- hane vöcude getirilmiş, Rus hacıları burada doya doya ibadet etmiye başlamışlardır. Üst katında birer ibadethane tesis edilen ve kapıları yalnız dindar adamlara açık bulunan bu binalar gün geçtikçe misafirhanelikten çıkmış, Rus manastırı balini almıştır. Bu hal Aptülhamidin bütün devri saltanatın- da devam ettiği gibi barbi umumiye kadarda dini mahiyetini muhafaza etmiştir. Harpte met- ruk kalan bu binalar harpten #onra apartıman olarak işletilmiye başlanılmış, manastırların yeni şeklinden bir takım şahıslar hayli istifade temin etmişlerdir. Defterdarlık vaziyeti bu suretle tesbit ettik. | ten sonra sahibi olmıyan ve dini hiç bir mahi- yeti kalmıyan bu üç büyük apartımanın bir takım eşbas elinde kalmasını doğru bulmamış ve hükümet namına bu binalara vaziyet etmiştir. Defterdar Şefik B. evelki gün eski Rus manastırlarına giderek Evvelki gün Ankaradan gelen telgraf haber- lerine nazaran Kütahyadaki çini fabrikasında yemek tabakları, fincan ve saire yapılabilmesinin teminine çalı- şılmakta, bu hu- susta tecrübe- ler yapılmakta» ar, Dün Kütah- yadaki Azim çi- ni fabrikasının ! şehrimizde bu- lunan şubesine müracaat ettik, Şubenin müdü- rü Muharrem Fevzi bey bize şu malümatı verdi ; — Bugün Kir tahyade belli başlı iş gören, aynı zamanda Avru- paya bile ihracak yapan yegâne çini fabrikası Azim fabrikasıdır. Bundan başka üç, dört ufak imalâtane daha Varsa da bunların istihsalâtı az ve mahallidir. Yedi sene evvel Sanayi ve Maadi kasını verdiği otuz bir lira ve diğer üç dört kişinin iş- tirakleri ile 100,000 lira sermâyeli bir şirket ku- ruldu. Şirket büyük teşkilât yaptı. Avrupadan bir de mütahassıs celbolundu. Ermeni mezarlığı satın alındı. Avrupadan makineler getirildi. Fakat ne fabrika yapıldı ne de şirket İş görebildi. Bu makineler hâlâ muattal durmaktadır. Son senelerde çinicilik kısa bir zaman için kısmen tevakkuf devresi geçirmişti. Türklerin eski bir san'atı olan çinicilik bugün inkişaf ve in bankasının karşı gösterdikleri rağbet, müzaharet çiniciliği de ihya edecektir. Azim çini fabrikasının sahibi Mehmet bey isminde bir Türk san'atkârdır. Fabrikada şimdi binaların tahliyesini emretmiştir. Binalar maliye hesabına kiraya verilecek ve bir kısmına da o civarda kirada oturan maliye subeleri nakledilecektir. vazo, kavanoz, tütün tablaları, kâseler, şeker ku- tuları, yemişlikler, saksılar, surahiler xeçel tabakları lediklerine göre, zeratın kullanılması cereyan Üzerine bu fabrika adeta | milli tasarrufa karşı cephe al- | mak ve memleketimizde bir iki zarı pabalıya satmak istemekte- Çünkü yüzde 25 zammı ettirecek hiç bir yoktur. Nitekim bu zam meselâ komşularımız Bulğaristan ve Yu- İ nanistanda yapılmamıştır. Bundan başka bu müessese sipariş ma- olmıyan tarafından İsviçre frangı ve | İngiliz lirasile yapmaktadır. Bu suretle acenteler kendile- rine kâr kalan parayı da İngiliz İ lirası olarak —e....— Kütahya çini fabrikalarında tabak ve filcan imali. için yapılan tecrübeler almaktadırlar. terakkiye doğru yeniden yürümektedir. Son za- | | manlarda Hükümetimizin ve halkın yerli mallarına yerli mustah- | acente hakkındaki | meleri talebini a henüz Alman fa mustah- ikisi istisna cek olursa, erleiri tamamen eczanelerde ilâçlardır. imal (o edilebilecek sebep Ecza depoları sahipl torlardan kul l d ve İstanbul | ,“ n temin edilecek İ tasarruf oistisgar edilemiyecek satılan | ; izni kadar mühimdir. Çünkü yalnız Alman fabrikası leketimizden o bir çekmektedir. I Bu Fabrikaların bugünkü vaziyetleri, sermayeleri, kudretleri nedir, yarın ne olması ümit ediliyor ? yapılmaktadır ve bunlar Avrupa mamulâtından daha ucuzdur. Fabrikanın kullandığı bütün mevadı iptidaiye, toprağı, boyası, cilâsı hep yer- lidir. İşçileri kâ- milena Türktür. Mamulâtımızı geçen sene yerli mallar sergisin- de teşhir ettik, Başvekil Pş. Hz, ve iktısat vekili Şakir Bey işle- rimizi takdir et- tiler. Hatta o zaman nümero- taj münasebetile sokak levhala- rının ve numa“ raların çiniden yapılmasını Emanete teklif ettik. Başvekil Ps. Hz. de yerli malların tercih edilmesini oemerettiler. Her türlü taahhütte bulunduğumuz balde Emanet bu teklifi kabul etmedi. Hükümetimiz bankalar Türk çini- cilere kredi temin ve Türk çini mamulâtının resm tercihan kullanılmasını em: vasıtasile müesseselerde pek az olan sermayeleri ile büyük işler fabrikalar li : b işler y Fabrikamızda ve parlak ve imalâtaneler kısa b cak bir vaziyete Düz yemek çay beyaz temiz fincanları y tadır. Aranılan beyaz renk tamamen ter apıl mektedir, Bu tem sini henüz temiz ve Eğer yapabilirsek Avrup ları gibi tabak ve fin Bunun için tecrübelere *i, 80 muvaffak > netler (neticesinde getirilirse dünyada çinileri tekrar eski mevl yeniden olunmuştur. Avrupad. nam