18 Mart 1938 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 8

18-3-1938 Litvanyayı ilhak için polonyay'a Varşoyadır büyük nümayişler ! (Başı 1. inci sayfada) Jik bir surette iki memleket arasında diplomatik münasebetlerin derha| te- Bisini istemektedir. Aksi takdirde Po- lonya, 11 mart hudud hâdisesinden, as- keri harekâtta dahil olmak üzere, en enerjik neticeler istihraç edecektir. Gazete, ültimatomun mühleti hak- kında malümat vermekte, fakat Polon- yanın Litvanyaya aşağıdaki şartları bitdi Hait leyhindeki neşriyatma nihayet| mesi t isinde bul ştuz » Büyük Britanya sefirinin VA arşova hükümetine İngilterenin Lehista n ta - rafından bir güna vehameti olmıya n bir hâdiseye lüzumundan fazla ehermi iyet verilmekte olduğu mütaleasında bu lun duğunu ve Polonyanım şimdilik Avı u - pada mevcut gerginliği arttıracak ha t - hangi bir harekette bulunmıyacağı ü - veril - 1 - Derhal normal diplomatik müna- Bebetler tesis etmek, 2 - İki memleket arasında derhal demiryolu ve posta münasebetlerine başlamak. 3 - Milli ekalliyetler rejimi hakkın- da anlaşmalar akdetmek, 4 * Bir ticaret ve gümrükler anlaş- ması akdetmek, 5 - Litvanya & inde Vil- na şehrinin Litvanyanın merkezi oldu- ğunu kaydeden maddeleri kaldırmak, 6 - 11 mart hâdisesiyle ölen polon- yalı neferin ailesine tazminat vermek, Bir Polonya müfrezesi Litvanyaya gi Kaunas, 17 (A.A.) — Resmen bil- dirildiğine göre, 15 kişilik bir Polon- ya müfrezesi Litvanya arazisine gir- mişse de Litvanya Hudud muhafızla- rının müdahalesi üzerine geri çekil- miştir. Polonya hükümeti tedbir aldı Varşova, 17 (A.A.) — Pat ajansı tebliğ ediyor: Resmen bildirildiğine göre Litvanyanın hududda çıkardığı hâdise dolayısiyle hükümet icabeden bütün tedbirleri almıştır. Âyanın ge- lecek celsesinde hariciye nazırı, iki lek ünasebatı hakkında umu- mi izahatta bulunacaktır. Litvanya ile Avusturya ara- sında benzerlik mi? Paris, 17 (A.A.») — Polonyanın Litvanyaya karşı Hitler'in Avustur- ya hakkında kullandığı usulleri tat- bik edeceğine dair Berlinden gelen baberler, burada bir nebze heyecan tevlit etmiştir. Ültimatom 36 saatliktir Moskova, 17 (A.A.) — Polonya - Litvanya hududundaki vaziy | kındaki bir süale cevaben, Litvinof de- miştir ki : Sovyet hükümetinin aldığı malü- mata göre, Polonya hükümeti, Polon- ya ile diplomatik münasebetler tesisi için Litvanya hükümetine 36 saatlik bir mühlet veren bir ültimatom hazır- . Bu belki hakikt bir ültimatom de- BZildir. Fakat her halde ültimatom ko- kusu vardır. Bazı Polonya şehirlerin- de, Polonya ile Litvanya arasındaki hududun — kaldırılmasını taleb eden bazı tezahürler yapılmıştır ki, bu da tehlikeli bir hava yaratmaktadır. Polonyanın Litvanya ile bir - leştirilmesi için nümayşler Varşova, 17 (A.A.) — Bugün Lit- wanya aleyhinde yapılan büyük nüma- yişlerde “Litvanyanın Polonya ile birleştirilmesini,, taleb eden pankart - lar nazarı dikkati celbeylemiştir. Te - zahürcüler, ordu umum müfettişliği binası önünde balk çıkan şal Smigli Ridzi şiddetle alkışlamışlardır. Litvanya aleyhine nümayiş Krakovi, 17 (A.A.) — Litvanyanın son tahrikâtını protesto için burada muazzam bir nümayiş yapılmıştır. Binlerce halk alay halinde sokaklarda dolaşarak orduyu alkışlamıştır. Tra- noöv ve Alkuz'da da mümasil nümayiş- ler yapılmıştır. Hâdise Litvanyada nasıl karşılandı ? Kaunas, 17 (A.A.) — Havas bildi- riyor: Bir Polonya askerinin ölümü ile neticelenen hudud hâdisesine Lit- vanya efkârı umumiyesi bidayette o kadar ehemiyet vermemişti. Fakat i- şe hariçte verilen ehemiyeti ve bilhas- sa esassız olduğu anlaşılan ültimatom hâdisesini duyunca hayretle karışık bir heyecana kapıldı. Maamafih siya- si mehafil süküneti muhafaza etmek- tedir. Litvanyanın hududda —asker topladığı haberleri doğru değildir. Siyasi mahafilin kanaatine göre, Lit- vanya hudud hâdisesini tahkik için bir muhtelit komisyon teşkilini Po- lonyaya teklif etmekle haklı oldukla- rının delilini göstermiş oldular. Polonyaya tavsiyeler Paris, 17 (A.A.) — Öğrenildiğine gö re İngiltere ve Fransanın Varşova se- firleri, Polonya - Litvanya hudud hâ- Hisesi LA dil & sını Polonya hükümetine tavsiye etmiş- lerdir. i y Fazla olarak Fransa sefiri, şimdiki gergin beynelmilel vaziyet karşısında Polonya matbuatının Çekoslovakya a - mid kte olduğunu bildireceği bel » yon olunmaktadır. Bir leh gazetesinin yazdıkları r Yarşova, 17 (A.A,) — Pat ajansı bil- diriyor: Kurjer Paranni gazetesi, Po - lonya - Litvanya hâdisesi hakkında ka- !ıaha_u'n güya Polonyada olduğuna da - ir I.:ıtvınyınm neşrettiği tebliği “ em- salsiz bir yalancılık” suretinde tavsif etmektedir. Avusturyada yahudilere karşı tedbir — Bir çok tanınmış yahudiler mevkuf Viyana, 17 (A.A.) — Royter ajan- sı muhabirinden: Avusturyanın bütün hududları dün öğledenberi kapanmış- tır. Yahudilerin ve anaları babaları ya- hudi olan kimselerin hududu geçme- si menedilmiştir. Fakat ecnebiler, u- mumiyetle hududu geçebilirler. Irka ve izdivaca müteallik olan al- man kanunlarının Avusturyada der- hal tatbikine girişileceği söylenmek- tedir. Ari olmıyan bütün kanun adamla- rına faaliyetlerini terketmeleri emri, yerilmiştir. Avusturya çiftçileri sendikasının şefi, tevkif edilmiştir. Bu teşkilâtın mensubini üç yüz bin kişidir. : 1934 senesinde Dolfus katledildiği zaman federal hükümete karşı yapı- lan taarruzu idare etmiş bulunan bin- başı Selinger, yarbaylıkla tekrar or- duya idhal edilmiştir. Tanınmış yahudiler mevkuf Viyana, 17 (A.A.) — Dün akşam birçok tanınmış yahudiler tevkif edil miştir. Vindsor Dükünü birçok defa- lar malikânesinde kabul etmiş olan Lui dö Roçild de mevkuflar arasında- dır. | d Froyd'un evinde Viyana, 17 (A.A.) — Royter ajan- sı muhabiri, seksen yaşındaki meşhur Nöreljist Zigmund Froyd'un göz hap- si altına alınmış olduğu hakkındaki şayiaları tahkik etmek üzere muma- ileyhin evine gitmiştir. Kendisine B. Froyd'un sıhatte olduğu, ancak bir şey söylemek mümkün olmadığı ce- vabı verilmiştir. Froyd'un tevkifi tekzib ediliyor Viyana, 17 (A.A.) — Meşhur psi- kanalist Zigmund Froyd'un tevkif e- dilmiş olduğuna dair olan şayialar tekzib edilmektedir. Komünistlere karşı Viyana, 17 (A.A.) — Emniyet mü- dürlüğünden bildirilmiştir: Komü- nist taraftarları, üniformalar giyerek evlerde araştırmalar ve kanunsuz tev- kifler yapmak suretiyle âmme emni- yetini bozmaktan — geri kalmıyorlar. Polis bu canilere karşı fevkalâde şid- detle hareket edecektir. Şuşnig'in kaynanası nediyor? Prag, 17 (A.A.) — Şuşnig'in nışan- lısı Kontes , Fuger'in annesi Kontes Şömborn, Belyeder'de hapsedilmiş olan kızı ile eski Avusturya başvekilinin sı - « Gazi Terbiye Enstitüsünde bir dershane l' Öğretmen iRadromuz (Başr 1. inci sayfada) şubusi, mezunları Orta mekteplere ve Dost İran medlisi Saadabad pakfını illifakla tasdik etfi (Başı I. inci sayfada) kili B. Adle ile hariciye vekili Dr. Tevfik Rüştü Aras arasında aşağıdaki yetle istifade ederek ekselansınıza samimi dostluk — hissiyatımı teyid e- der ve dost milletin muhterem mü- messili olarak ekselansınızın bu pakta koydukları ü İngiliz kabinesinde ciddi bir ihtilâf baş gösterdi Kabinenin istifasından bile bahsediliyor Çörçilin başkanlığında bir kabine kurulması ihtimali de vardır (Başi 1 inci sayfada) duğu rivayet edilmektedir. Bu takdirde B. Malkolm Mak Do- nald da, istifasını verecektir. Böyle bir vaziyetin hükümeti ye- ime müracaat icbar et- ; 5 ni seç B devlet reislerimizin yüksek himaye - leri altında, onların Ruvvetli azmi mesi muhtemeldir. Muhafazakâr fır- ka ise her ne pahasma olursa olsun buna mani olmak istemektedir. Ortada d l olan ve ve azağı ; jren zekâlarile açılan ye- ni bir Pikera " 4, he kaymetli bir ge Tei bil « diririm. Bu pakt, garbi Asya devletlerinin ünyonunu takviye etmekte ve bu su- pl retle ? sulhun idi i için ye- orta, derecedeki meslek mek fen | ilgisi, biyoloji ve riyaziye mual- limi tolurlar. 4. - İş dersi ve resim şube- si, m e zunları liselerde, orta mektepler- de, mu tallim mekteplerinde ve orta de. recediiki meslek mekteplerinde resim, iş ve yı 11 dersi muallimi olurlar. 5, - Beden 4 erbiyesi şubesi, mezunları li- 'selere, unuallim mekteplerine, orta mektepler *e, orta derecedeki meslek mektepleri ine bden terbiyesi muallimi olurlar v 4ipor teşkilâtına memuür edi- lirler. İ 1.746.000 İ küsur liraya mal olanı “Ga- zi Terbiye R 'nstitüsü” binası Türküye- nin en güzel, okul binalarından biridür. Fizik, kimy'a ve biyoloji dersleri i- çin ayrı ayrı | lâboratuvarlar, pedagoji ve ruhiyat, mu siki için hususi dersha- neler yaptırılm ıştır. Bütün lünlllu- nü bir unsur yaratmaktadır. İranın| dastu asil türk milletinin saadet ve refahi bekkmdaki Pi gn n lerimi kabul buyurmalarını ekse- lanslarından rica ederim. ADLE Harici ? vekili Ekselans Bay Adle — Hariciye vezareti vekili — Tahran Sâdabad paktının meclis tarafın- dan ittifakla tasdik edildiğini bana Bildirmek lâtfunda Bulunduğunuz telgrafınıze aldığımı beyan ile kesbi şeref eylerim. Ekselansınızın hak- kımdaki bu derece medihkâr sözle - rinden ziyadesile mütehassis old! Mörnlakrikenesi bözl r biribirini takib eden şayialara naza- ran ya kabinede tadilât yapılacak, ya- hut kabine istifa ederek B. Vinston Çörçil'in riyasetinde yeni bir kabine teşkil olunacaktır. Eden ve Baldvinle temas Londra, 17 (A.A.) — B. Loid Corç, bu sabah Fransaya gitmiştir. B. Vins- ton Çörçil, hafta nihayetinde Fransa- B. Loid Corç, hareketinden evvel gazetecilere şu beyanatta bulunmuş- tur: “— Siyasi hayata girdim gireli ha- rict işleri böyle çorba halinde görme- dim. İspanıya hakkında şöyle demiş- “— Nazırlarımız, yarasalar gibi kör olmak ister görünüyorlar.,, Bazı siyasi mahfiller, B. Loid Corç ile B. Çörçil'in ingiliz kabinesinin vaziyeti bi F tın samümi Bir tercümanı Oolan ve yar ve hususi d ershanelerde, i Epidiaskop'le ta drisat yaprlabilir. Muhtelif dersh *rde kullanılmak ü- zere biq de projeksiyon film- leri kolleksiyomu | vardır. Burada mü- essesenin gaye ve a eviyesine uygumn ol- mak şartiyle yapıla cak ilmi çalışmalar için de kâfi gelebile cek tekmik âletler, tedris vasıtaları mew Cuttur. Okulun kütüphan t#sinde 7,000 cilt kitap toplanmıştır. 1 'alebe motlarını için mektebi başarılm şanlı devlet reislerimi- zin azimlerinin ve sulh aşklarının muhteşem bir eserini teşkil eyliyen Bu pakt, evrensel sulh eserine iyapı - lan yardımlı en iyilerinden birini teşkil etmekle beraber, aymı zaman- da, milletlerimiz için açılan samimi anlaşma devresinin en emin garanti- si olmakta ve garbBi Asya memleket- lerinin Rardeş üönyonlarını ebediyet istifade etmektedir. Demir işleri atölyesi. 3,« Modelaj işle- ri atölyesi. 4. - Tahnit ve| biyoloji işle- ri atölyesi, 5. - Sınıf teknij Şi işleriatöl- esi, 6. - Kâğıd mukavva ğ şleri atölye- si. 7. - Ağaç işleri atölyesi") 8. - Atölye- ler için depo vazifesi gör « Okul binasının yanında | bir de mo- dern beden terbiyesi salonu,a ;POr ve o- yun yeri (stad) mevcuttur. 4Bu salon ve oyün yeri de en yeni vasıtal arla teç- hiz edilmiştir. Enstitünün konferans salonü bin ki- şi alacak büyüklüktedir. Bu a alonda sinema ve Epidiaskop makinel eri de vardır. Salon çok güzel tefriş edi İlmiş- tir, İ dekak ı Enstitüyü baştan başa gezdik. | Her taraf tertemiz, her taraf muntazam adı. Perşembe günleri öğleden sonra ta e- be askerlik dersi almak üzere kıtal ir- da bulunduğundan yalnız askerliğâ ni bitirmiş olanlarla bu dersi okula gelen öğretmenlerinden alan genç kızlanı gördük. Hepsi dershanelerde, müza- kere salonlarında, fakat gene dersleri-, le meşgul idiler. Enstitüde her türlü tatbikat'ın ehe- miyetli bir yeri vardır: öğretmenin takririni dinlemekle iktifa edilen de- virlerde değiliz. “Edebiyat semineri” adı verilen bir odaya girdik: sıralar, kitab dolabları... — Talebe burada âdetâ bir “edebi- yat lâboratuvarı,, ndadır. Edebi eser- leri buradan alır, okur, tahlil eder ve bunlar hakkında etüdler yapar. — Talebe hangi eserleri okuyor? — Okuyup iade ettikleri kitapların fişleri bunlardır. Gelişi güzel iki fiş aldık. Geçen se- ne birinci sınıfta iken bir talebenin 18 nisanda başlayıp bu sene ikinci sınıfta devam ederek okuduğu edebi eserlerin sayısı 37, ve diğer bir talebeninki de 42 idi. Bu eserlerin isimlerine baktık: Verter, Ateş böcekleri, Eylül, 'Tesa- düf, Cezmi, Sinekli bakkal, Evrakı Ey- yam, Otello, Çalı kuşu, Beyaz geceler, olduğunu ilâve ediyor. Portsmutda hava müdafaası manevraları Londra, 17 (A.A.) — Dün Ports- mut harb li da hava müdaf, manevraları yapılmıştır. Devlet fab- rikalarına mensub 20 bin amele bu tec- tübelere iştirâk etmiştir. Her tarafta iş bir saat tatil edilmiştir. Netice memnuniyeti mucibtir, hatte olduklarını haber almıştır. Sergüzeşt, Cinayet we ceza, Odise, Kontes, kızı ile nişanlı izdivaç- | Şeh Sığıntı, Mavi ve siyah, İki ları hakkında hiç bir şey bil kte | süngü ar: da.. Bir etüdü gözden geçirdik. Makine- de temiz yazılmış, cildlenmiş, 61 sayfa- lık Faust.* Etüdün plânı dikkate şa- yandı; Faust ve Göte, 1 - Efşanevi Fa- ust, 2 - Göte'nin Faust'u. A- Faust ne istiyor? B- Mefisto'ya kendisini niçin ve nasıl teslim ediyor? D- Faust'un mücadelesi. 3 - Netice. | Bir başka etüd: Vatan, yahud Silis- tre'de vatan fikri; aynı muntazam | plân.. z b Bu tarz, diğer şubelerde de böylece için teyid eylemektedir, dost İrana, Tarlürielü vafale - t -| feminatmı habul bayarmanızı rica ederim. DOKTOR ARAS Öpen de Almanya lehine nümayişler (Başı 1 .inci sayfada) Sükün ve intizam süratle iade edil- miştir. Ulus — Öpen ve Malmedi Belçika- nın Almatıya sımnırı üzerinde Bulun- maktadır. Burada da alman ekalliyeti fazladır. Ahalisi almanca konuşur. Zaman zaman Bütün almanların Birleş- mesi bahis mevzuu edilince, Belçika- daki ba iki yerin de ismi sıkça geçer|. Belçika kıralı Öpen'e gidiyor Brüksel, 17 (A.A.) — Belçika kralr mayıs başlarıgrcında Öpen'i ziyaret e- decektir. Krafm ziyaretinden evel dahiliye pen'e gidecek ve almanca bir nutuk söyliyecektir , knxzn'ıB.IDlErııer!:buıyıunıiıııeö— hkzmitliler gündüzleri de elektrik cereyanı istiyor Hirmit, (Hususi) — Şehrimizde ııd: yo yanerakr pek çoktur. Pazar günleri eğlunecek yer olmadığı için halk rad- yo bkaşında vakit geçirmek istiyor. F_'a- hakkındı da B. Baldvin ve B. Eden ile görüşmelerinin muhte- mel olduğunu beyan etmektedirler, Hükümet ve parlamento Londra, 17 (A.A.) — Havas ajansı muhabirinden: Dün Avam Kamara. sında yapılmış olan müzakereler, ame le fırkası tarafından verilmiş olan tak- ririn 141 reye karşı 317 reyile redde. dilmesiyle hitama ermiştir. Maamafih parlamento ekseriyeti içinde Avustur- ya ve İspanya hâdiseleri karşısında de- rin ihtilâflar olduğu anlaşılmaktadır. B.Ç İrl ö b siyâs eden be « yanatı, amele fırkası sıralarnda ve hat« tâbazı muhafazakârlarda hakiki bir hayret uyandırmıştır. Amele fırkası mensupları ile liberalk ler ve bazı muhafazakârlar arasında bir l vücude getirileceğine dair bir şayia deveran etmektedir. Böyle bir projenin derpiş edilebilmesi keyfiyeti bile zihinlerde hüküm sürmekte olan teşevvüşü göstermekte ve hükümetin harici siyaseti hakkında halkın fikrini kendi lehine kazanmış olmaktan uzak delâlet ktedi Müşahitler, B. Çemberlayn'in avam kamarasındaki beyanatının şu fıkrası na işaret ediyorlar: Hükümetim, sulh di cburf askerlik hi ni tatbik etmiyecektir. layn'in karış HALİFAKS DİYOR Kİ: Avusturyanın ilhakını tanımak mecburiyetindeyiz "Söz,, geçiren kuvvettir ve yalnız kuvvettir! Londra, 17 (A.A.) — Lordlar kama- (© rasında Avusturya hâdiselerini anla- tan Hariciye nazırı Lord Halifaks, “— Berlindeki konuşmalarımda ile- ri sürdüğüm tez münhasıran şu olmuş- tur: İngilterede Avrupa statükosunun daima bugünkü şeklinde muhaf, istiyen hiç kimse yoktur. İngiltere- nin istediği, neticeleri kestirilemiye- cek şiddet ve cebir hareketleriyle hiç- bir şey yapılmamasıdır. Dünyayı heyecana getiren keyfiyet şu çok çirkin hakikattir: Herhangi bir siyasetin takibinde ne muahedelerin metrmine mne de enternasyonal hukuka asla riayet edilmiyor, Bunların hiçbir tesiri kalmamıştır. Bu sahada yegâne sözünü geçiren kuvvet ve yalnız kuv- vettir. Tarihte emsali görülmemiş bir emri vâki ile karşılaşmış bulunuyoruz. Vakra Milletler cemiyeti bu mesele i- le alâkadar olmakta tamamiyle haklı- dır. Fakat bugün için Almanyayı tut- tuğu yoldarı çevirecek hiç bir şeyi yap- mak iktidarında değildir. Bunun için- dir ki İngiltere hükümeti Avusturya inin bugün dan kalkmış ol- duğunu ve alman devleti tarafından tamamiyle temessül edilmek üzere bu- Terdu ğ K Bt kat ,gündüzleri saat 11 ile 5 cereyawr yoktur. Belediye hiç oınıııı pazar'yçünleri bu saatte cereyan temin :derı& halkın bu dileği yerine gelmiş olur. | ğ buriyetinde- dir. Plebisitin yapıldığı şartlara bakı- icesi hakkında şüpheye düş. p , 9 lırsa, mekte manâ yoktur. Avusturyadaki ekalliyetlere yapıla- tatbik ol unmaktadır. Genç | öğ 1 yetişiyom'ar. K — Ensti ti kaç tâlebe yetiştirdi? — 1927 *de 15, 1928 de 27, 1930 da 9, 1931 de 24, 1932 de 47, 1933 de 47, 1934 de 70, 1935 de 106, 1937 de 165, i yeni açılan üç sâi mestrlik kursta olmak üze- re 235.. Bu gşsne Enstitüde 152 ve kurs- ta 124 taleba vardır. Hepsi diploma a- lırsa, demeki ki, 276 öğretmen daha kadroya inzıp dam etmiş olacaktır. Bu netice, »: dört kelime ile - iftihar İGazi Terbiyıa* Enstitüsü böyle çalış- tıkça, çok yakm 1 zamanda, bütün orta okul ihtiyacı hüsseden kasabalarımız gibi, Çarşamba d'a orta okuluna kavu- şacaktır. Zaman & n çetin rakibimiz, ve en büyük yardıraı 1mradır, imiz mük: cak lelerde itidal gösterilmesi için Berlindeki ingiliz büyük elçisi te- şebbüslerde bulunmuştur. Çekoslovakyaya gelince, Berlin hükümeti tarafından Çekoslovakyaya bazı teminat verildiği doğrudur. E- ğer Almanya Avrupada sulhun ida- mesini istiyorsa - ki bunu samimiyet- le istediğini zannediyoruz - kati ola- rak ve mükerrer defalar verdiği bu teminata bittabi riayet edecektir. Bü- tün meseleler hakkında büyük Britan ya hükümeti Fransa ile sıkı temas ha- lindedir. Her şeyin üstüne çıkan bir şey varsa o da esasen büyük olmıyan en- ternasyonal itimadım büsbütün sarsıl- l Gerek b gerek a d mış hariçte sulh İngiliz Hariciye Nazırı Lord Halifaks oldu. Hiç kimse beslenen ümidlenin son hâdiseler yüzünden ciddi surette sarsıldığını inkâr edemez. Binaena- leyh böyle bir vaziyet karşısında bü- yük Britanya hükümetinin vazifesi ne olduğunu herkes sormakta haklı- dır. Bu vazifenin objektif olduğunda ki in şüphe et i lâzımdır. Evvelâ şunu söyliyelim ki, bugün- kü vaziyet karşısında gerek Büyük Britanya gerek dominyonlar halkının tasvib edeceği bir siyaset takib eyle- mek lüzumu vardır. Sonra, enternasyonal müşküllerin herhangi bir vasıtadan ziyade müza- kere yoluyla halledilmesi, bunun Mil- letler Cemiyeti delâletiyle ve paktın ana hatları mucibince yapılması için bütün kuvvetlerin tarsini yolunda eli- mizden geleni ifada sebat gösterme- liyiz, Nihayet Büyük Britanya bu he- deflere erişmek için maddeten hazır bulunmalıdır. Binaenaleyh silâhlan - ma programımızın tatbiki fevkalâde tesri olunacaktır.