13 Mart 1937 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 6

; r : | UVLUr 13-3-1937 | KOYLUNUN BUYUK DERDI Tohum Meselesi hallediliyor Yurddaki tohum ıslâh istasyonlarının verimli çalışmalarına bir bakış Köylü saytamıza, türk köylüsüne asırlardanberi kendisi için bir kaygı kaynağı olan tohum meselesinin halle- dilmek üzere olduğunu —müjdeliyerek başlıyoruz: yurdun her mıntakasında, oradaki iklim şartlarına uygun olan i- deal tipi bularak iyi ve bol mahsul al- mak yolundaki çalışmalar neticelenmek üzeredir. Muhtelif tarih devirlerinde kurak- lık ve sair sebeblerle hicretlerin vaki ol- duğu Anadoluda elindeki tohumun ka- rakterine dayanarak yarına emniyetle bakan çiftçi nesil, bu çalışmalar saye- sinde doğuyor. Bu yazımız; hüküme- tin bu büyük iş için kurduğu tohum 1s- lâh istasyonlarının verimli çalışmala- rıpa kısa bir bakıştır. yAltı büyük mesele: ) “Devlet; tohum ıslâh istasyonlarını başlıca şu altı büyük meselenin en iyi şartlar içinde gerçekleşmesi için kur- muştu: 1) Muhitin yoğaitim gayelerini tate min edici, ekileceiğ yerin iklim şart- larına uygun, köylünün maddi ve ma- nevi bilgi ve kudreti içinde yetiştirebi- leceği verimi en fazla olan tipleri ye- tiştirmek. 2) Yukarıki maksada muvafık to- humlukları tezelden çoğaltarak çiftçi- ye dağıtabilmek için bu tiplerin geniş ziraat usulünde denemelerini yapıp 1s- lah edilmemiş yerli cinslerle mukaye- selerini temin etmek. 3) Alınan neticeler üzerinde incele- meleri genişleterek, bulunan tiplerin memleketin hangi yerleri için tavsiye edilebileceklerini araştırmak gayesiy- le, türlü yerlerde vegetasyon deneme- leri yapmak (deneme tarlaları teşkilâ- tı) 4) Memleketimizin türlü iklim şart- lariyle belirten hususiyetleri ve mah- reç piyasaların istekleri göz önüne alı- narak standard tipleri tesbit etmek 5) Şimdiye kadar Memleketiınizde hiç ekilmemiş, fakat iklim ve arazimiz- de yetişmesi mümkün olan yeni nebat- ları bulmak, denemek ve yaymak. 6) Bugünkü ihtiyaçlar için dışardan memlekete giren tohumları memleket i- çinde yetiştirmek (meselâ şeker pan- çarı ve çayır otları tohumları gibi) Kısa bir bilanço: Türk tarımının, memleket içinde ve enternasyonal hayatta hatırı sayılır bir hale gelmesi için gerçekleşmesi şart o- lan bu meseleler üzerinde acaba ıslah is- tasyonları ne yapmıştır? Sayısı 6 ya varan tohum ıslâh istas- yonlarımızın bugüne kadar olan çalış- malarından alınan neticeler; bize, bu mesud neticenin çok yakın olduğunu anlatıyor. Davâ'çok çetin ve güçtür. Mesele ideal tohumu bulmakla kalmı- yor: onu kos kaca bir saha içinde yay- mak ve yerleştirmek lâzımdır. Tohum ıslah istasyonların n faaliyet bilânçola- rıbütün bu işlerin hepsinin bir arada ve Harman başında köylüler müvazi olarak yürüdüğünü Sanlatmak- tadır: Ankara tohum ıslâh istasyonu: 1928 de açılmıştır. Yüksek yayla mıntakalarındaki mü- teâmil yazlık ziraati kışlığa çevirmek işiyle de ayrıca uğraşmaktadır. Mem- leketin yüksek yayla iklimine uygun bol verimli oldukları tesbit edilmiş o- lan dört nevi sert buğdayı ıslâh etmiş- tir. Ayrıca yumuşak buğday tiplerini de ayırmakla meşgüldür. Almanyanın meşhur - cinslerinden Petekuz çavdarı ile yerli cinsden me- lezleme suretiyle elde edilmiş, vegetas- yonu Petekuzdan 14 gün daha kısa, bir çavdar bulmuştur. Farka vurunuz: 1934/35 de Taşpınar köyünde ayni arazi üzerinde köylü buğdayı, dönüme 98 kilogram dane mahsulü vermişken Ankara tohum ıslâh — istasyonunun 1s- lâh edilmiş buğdayı ayni şartlar altın- da, dönüme 150 kilogram dane mahsulü vermiştir. 1934/35 zirai yılın n kuraklı- ğı karşısında bir dönümden alınan 52 kilogramlık fazla mahsul; beher kirosu 5 kusuş hesabiyie Z6U kuruş eder. 1000 dönümlük bir yer eken bir çiftçinin yalnız ıslah edilmiş tohumun tazla ve- riminden dolayı kazancı 2600 lirayı bu- lur. 1934/35 yılından itibaren aıtışar bini buğday ve arpa 2700 zü çavdar o- larak 14.700 kilogram dağıtmıştı. Esrişehir tohum ısiân istasyonu: 1925 yılında yurdumuzda ilk açılan en kıdemli bir ıslâh istasyonudur. Bu istasyonda yerli ve yavancı memieketlerin hemen hner taratından getirtilen hububat nümunelerinin de- nemeleri yapılmış ve yabancılardan hiç birisi mahallin iklim şartlar.na uydu- rulmamış, ıslâh çalışması yerli tipler üzerinde teksif edilmiştir. Bu istasyonumuz dana ziyade yu- muşak buğday tipleri üzerinde çalış- makta ve bu suretle şimdiye kadar sert buğday üzerinde daha fazla ehemiyet veren Ankara tohum ıslâh istasyonu çalışmasını tamamlamakte — bulunmuş- tur. Beş cins yumuşak buğday ıslâh et- miştir. Bu buğdaylar; kışa, karamuk ve Şarbon ve Pas hastalıklarına oldukça dayanıklıdırlar. *“5” senelik verim vasatisine göre bir dönümden alınan mahsul, muhtelif tiplerine nazaran, 145 - 165 kilogram arasındadır. Büyük vüsatte ve muhtelif yerlerde köylü buğdaylariyle verim kıyaslanma- sı da başlanmıştır. İstasyon buğdaydan başka (Güzak) kışlık arpasiyle (Bozkır) kışlık yulafı- ni islâh etmiştir. Yüksek yaylanın kış ve kurağına dayanıklı olarak yurdumuz- da ilk defa yetiştirilen bu yulafın kıy- meti çok yüksektir. Bir taraftan hayvancılığımız için: Memleketin hayvan bakımını en ik- tisadi şartlarla temin etmeyi düşünen istasyon, ayr.ca (kıraç) da en aşağı iki ve elverişli yıllarda üç biçim verebile- cek bir (kır yoncasını) da seleksiyone etmiş,; Kayseri yoncası ile tarla ziraati sisteminde verim mukayesesine geç- miştir. Yoncadan sonra evliyaotu .. Âv- Buş üzerinde de çok verimli tipler e!de etmiştir. İstasyon orta Anadolu kurağına da- yanıklı ve münavebe de buğdaydan son- ra gelebilecek bir yağ nebatı üzerinde de araştırmalarda bulunmuş ve (Aspir) yağ ve yem nebatının yayılmasına hiz- met etmiştir. Pamuklarımız: Eskişehir istasyonu son yıllar için- de merkezi Mayıslarda olmak üzere Sa« karya vadisindeki (pamuk) işleriyle alâkalanmıya başlamış ve yerli pa- mukların amerikan (Akala) pamukla- riyle değiştirilmesi meselesini ele al- mıştır. Akalanın Mayıslar deneme tarlasın- da yapılan ve köylü tarlalarından edi- nilen sonuçlara göre kütlü verimi dö- nüme iki yüz seksen küsur kilogram etrafındadır. Çırçır randımanı yüz- de 33,7 olan ve elyaf uzunluğu 33 milimetre bulunan ve pamuğun Sakar- yada en kısa bir zaman zarfında yayı- labilmesi için her türlü tetbirler alın- mıştır. 1929/30 ziraf yılından 1935/36 yılı- na kadar Eskişehir istasyonunun dağıt- tığı tohumluğu (402.400) zü buğday, (41.400) zü arpa, (2.000) ni yulaf, (8.100) zü aspir ve (99.000) ni pamuk tohumu olarak (552.900) kilogramı bul- Müuştur. Adapazarı tohum 1 — h istasyonu: 1926 yılında açılmıştır. bu sayfadaki resimlerimiz - ae Anadolu söylerinden bazılarını go- rüyorsunuz. Yukardaki bu- yük resim Ma- mak köyüdür. Alttaki res Karabürçekte köyünden Me- şedağının manzarasını göstermekre - dir. Dagdakı karartılar hep- sı oldukça Pü- yümüş meşe- lerdir. Orta- daki kadı:n Hasandede köyünden hit kadın tıpıni göstermekle - dir. En aşağı- daki resim, Karabürçekte bir harman ye- | rini ve sarmran yüklü kağnıyı göstermek - tedir. Yerli patates çeşitlerinin deyene.. oluşu ve Kocaelinin patates ve m:sır zi- raatiyle ötedenberi meşgul bulunması dolayısiyle bu istasyona patates ve mı- sır ıslâhı vazifeleri verilmiştir. Almanya, Hollanda, Macaristan, Fransa ve memleketimizin muhtelif yer lerinden getirtilen bir çok nevilerin de- nemeleri yap harştır. Pertuvi, Delios- man, Sellini, Goldregen, Gülbesa, Ko- raysarge, Edeltraut patates çeşidleri hale ka dağıtılmıştır. İçıinde Lulunduğumuz yılda da patates ıslâhının sonuçları a- lınmak için çalışılacaktır. Mısırlarımız üzerinde: Mısır işlerine gelince: Beyaz at di- şi, sarı sert, sarı at dişi, sarı şeker mı- sırı, beyaz şeker mısırı nevileri ıslah ba- kımından haylı ilerlemiştir. İstasyon, 37.769 kilogramı patates ve 107.062 kilogramı mısır ve 72.981 ki- logramı buğday olarak ceman (217.812) kilogram tohumluk dağıtılmıştır. Soya, Hind yağı ve yer fıstığı ile Sudan çayırı henüz deneme halinde- dir. Yeşilköy ıslâh istasyonu: 1926 da işe başlamıştır. Buğdayda dört tipin son deneçleri yapılmakta, istasyonun bulduğu bir sert ve bir yumuşak cins 1931 den iti- baren yüksek vasıflariyle tebarüz et- mektedir. Plânlı surette 5-senedenberi en güzel buğday tiplerinden olan (1181) numaralı çeşidin melezlenmesiyle uğra- şılmaktadır. Ekmekçilik buğday: Memleketin munhtelif yerli buğday- lariyle ıslâh edilen buğdayıarıı — ek- mekcilikteki kabiliyetierini araştırmak için istasyonun bu teşkilâtı genişleş- tirilmiştir. Önümüzdeki yıl içinde buğdayları- mızın ekmekçilik kabiliyetleri ile un randımanları zesbit edilmiş olacaktır. Üretilmeye çalışılan bir arpa bilhassa biracılık noktalarına uygun o- lacaktır. Yulaf da kışlık bir tip üretilmekte- dir. Bu yulaf; frans.z ve yerli Bolu ırklarının bir melezidir. 4 yıllık vasati verimi: Dönüme 110 kilogramdır. Yeşilköy ıslâh — istasyonu açılışın- dan itibaren bugüne kadar: (50891) ri buğday, (47880) ni arpa, (26800) zü yulaf ve (1000) kilsu Sudan çayırı otu olarak ceman (126571) kilo- gram tohum dağıtmıştır.