21 Eylül 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

2 .PENCEREMDEN Onu Aşk, Bunu Harp Kaçırdı! Yazan: M. Turhan TAN aritadan bir kere daha silinmiş olan Polonya, ilk inkıraz felâ- ketine intihap usulile memlekete va- bancı milletlerden kral getirmeyi ka. bul etmesinden ve bu kralları güya büfuzsuz yaşatmak meclisindeki her mebusu kayıtsız, şartsız veto hakkı vermesinden do. Jayı namzet olmuştu. Bu daima betbaht memleketin o- rijinal bir usul olarak kabul ettiği seçme Kral getirme âdelinin ilk mahsulü Duç d'Anjou'dur. Başka bir münasebetle ve yine “Tan,, sü rında yazmıştık: Bu zat Fi lı İkinci Hanrinin meşhur Catherine de Medicis'den doğma oğlu Po. Tonya tahtını babadan, dededen kal. ma bir miras olarak işgal eden İkin. ci Sigizmondun varis bırakmadan öl- mesi üzerine Lehler bir kral aramıya kalkışınca Katerin, Prunsa tacını & şıyan büyük oğlu Şarl gibi küçük oğ. lu Hanrinin de bir taht sahibi olma. sını İstedi, ayni zamanda Avusturya imparatorunun Polonya tahtı ele geçirmesi ihtimalinden korktu, Türk. lerin yardımile Hanriyi Polonya hea: İı seçtirdi. Duç d'Anjou veya Prince de Va- lois unvanlarım taşıyan Hanvl o $ı. rada Prenses Kondeye âşıktı. Bu ka. dın için yanıp tutuşuyordu. Polonya. ya gitmek, yârü canından cüda düş” mek demekti. Fakat anasının nüfu. zundan iradesini kurtaramadığı için bu ayrılığa tahammül etmek mecbu. riyetindeydi. Ayni zamanda Lehlerin istiklâle âşık, milliyetlerile mağrur bir taife olduklarını da anlamıştı, Çünkü Polonyaya kral seçildiğini delemek ve resmen tebliğ etmek üzere Parise gelmiş olan heyet bu in- 4 o tihabın muteber olabilmesi İçin bir takım şartlar koşuyor ve bu şartla. rin bir senet imzalamak suretile ka- bul edilmesini istiyordu. Krallara teklif yapılamıyacağı n- kidesini taşıyan Prens Hanri, ilkin “sürat asmak, Polonya * heyetini bu tavrile susturmak istedi, Fakat he. yet azasından Yuvsn Zeberowski birden sinirlendi: — Asaletmeap, dedi. Prenslikten krallığa geçebilmek için şartlarımı- zın kabulü lâzımdır. Ya evet, ya ha- yır, deyiniz. Evet, derseniz huzuru” nuzda diz çökeceğiz, sizi haşmetme. ap hükümdarımız olarak selâmlıya. cağız. Hayır, derseniz buradan sükü. netle ayrılacağız, şartlarımızı şükran ile kabule hazır olanlarla görüşmiye gideceğiz. Prens Hanri, yin& anasının ibrami. le ve Fransa siyasetine hizmet etmiş olmak düşüncesile nihayet boyun eğ- di, eline tutuşturulan senedi imza. Tadı, asaletmeaphktan haşmetmeap. lığa göçti ve Polonya tahtına otur. du. Fakat « o devirde Lehistan payi: tahtı olan - Karakovideki kral şato. - su ona zindan geliyordu, gözü hep Paris yolunda idi, Boyuna Fransayı için de ve candan sevdiği Prenses Kondeyi | düşünüyordu. Memleketi anarşi için. de tutmak ve kendi ipliklerini bu sar yede eğirmek istiyen Polonya asilza. deleri ile asla uyuşamamıştı. İşte bu vaziyette tacını, tahtını ter. 'karar verdi, en yakınlarına bile sezdirmeden bir haziran gecesi Kura. kovi şatosunun gizli merdiveninden indi, yanına bir kaç sadık adamını a- larak Avusturya hududuna doğru sa- © vuşup gitti. Polonyalılar, uğrunda ni. ce nice kanlar dökülen, hanümanlar © yıkılan krallık tacını böyle kendili- Zinden atıp kaçan Fransız prensin © ürkasından hayran hayran baka kah. — muşlardı. Fakat Polonya tarihine, o milletin © başında bulunmak şerefini bir aşk “soru ile değil, bir felâketli harbin ib ramile - terkedip giden bir zatın “Önü daha girecekmiş. Şimdi kan ve a- teş içinde bir istilâ harbinin her tür- lü feeaatini tatan Polonyalılar bu- nu di rdüler ve Romanya toprak- “larına sığınmak ızlırarında kalan — Cümhurreislerinin ardından melül melül baktılar. © Yine tekrar edelim: Tarih, ufak yeniliklerle tekerrür edip du. Mektepler Pazartesi Açılıyor İstanbuldaki bütün mektepler pa- zarlesi günü tedrisata başlıyacaklar. dır. 19 eylül akşamına kadar mekteplerin birinci sınıflarına r 761 olarak kaydedilen ilk mektep me- zunlarmın miktarı Tİtİ, liselerin bi- rinci sınıflarını namzet olarak kay. dedilen orta mektep mezunlarının miktarı 2457, orta mekteplerin muh. telif sınıflarına nakil suretile yeniden kaydedilen talebenin miktarı 3032, liselerin muhtelif sınıflarına kayde- dilen talebenin miktatı ise 865 kişi. dir, Bu yeni talebe ile beraber, ort tedrisat müesseselerinde evvelce ka- yıtlı olup da bu sene kayıtlarını tec. dit eden talebenin okutulması için mevcut lise ve orta mekteplerden başka bu seneden itibaren tedrisata başlamak üzere yeniden İki orta mektep, 30 da şube açılacak ve bir kısım orta mekteplerde de, binasızlık yüzünden çift tedrisat yapılacaktır. Bunün için İstanbul erkek, Çam- ıca ve İnönü kız liselerile, İstunbul, Beşiktaş, Beyoğlu, Kadiköy, Çapa, Göztepe kız, Taksim, Yenikapı, Re. yoğlu, Zeyrek, Karagümrük, Bakır- köy erkek orta mekteplerinde, ye- mekhane, lâboratuvar şsınıf ve idare odalarında yapılan tadilât neticesin- de 30 sınıflık yer temin edilmiştir. Muhtelif mekteplere namzet olarak kaydedilen talebeler arasında da ye. niden bir taksim yapılacaktır. Bu 2- rada Pendik orta mektebine devam eden kız talebe Göztepe orta mekte. bine, Kadıköy üçüncü orta mektebi- orta Maarif Vekâleti mesle Belediyeye giderek açılma: tedrisat Bir ekmekcilik mektebi açmak Maarif Vekâleti, bu izahatlan İsi tebi ona göre tesis edecektir. Vel sıralarında kendilerinden istifade mektebe fazla miktarda kadın tal rindedir. Müdürlüğünde bir toplantıya davet kimyahane müdürünün de hazır bul lantıda, değirmencilerin hazırlamış nlimunesi tetkik edilmiştir, Verilen Üç nümunedlen birer çeşmi hazırlan, düşünülen ekmek fab- rikası etrafındaki mesai hakkında izahat istemiştir tasavvurunda olan Değirmencilerle fırmcılar dün Belediye İktisat terile tek un tipi üzerinde görüşülmüşlür. Belediye ekmekler imal edilecektir. Sonra Belediye kimya- müdürü Rüş bunlardan birisi de ederek mek. t, bilhassa harp edilmek üzere, ebe almak fik- meti edilmektedir. hamesince bu nümuüneler üzerinde yapılacak tetki, katla her nümünenin gıdal kıymeti tesbit edilerek i şehir ekmeği olarak tercih edile enktır. Böylelikle bugünkü ekmek fiatile gıdai kıy- daha yüksek bir ekmek temin edileceği ümit Ekmek fiyatı inecek P'iyasamıza getirilen iki yüz ton buğday 534-415 kuruştan satılmıştır. Mevrudatın artması ve mah- Şehir ekmeği çıkarılacak edilerek kendi- lunduğu bu top- oldukları üç wn karara göre bu arak nümünelik çuvalı 180 den tadır. sulün holluğu sebebile huğday fiatlarında 4 . 5 para düşüklük olmuştur. Buğdayın düşmesi birkaç gün devam eler veya düşüklük yüksekliğe inkılâp et- en ve ekmek fiatlarınn da düşmesi ikset denilen kepeğin ihraç edilmesinden dolayı wn fiatlarının yükseldiği doğru değildir. Ka- ba kepek fiatı normaldir. Yalnız miksetin 72 kiloluk timali 90 kuruşa düştüğü için değirmenei. ler aradaki farkı un fiatlarına yüklemeğe çalışmak. POLİSTE: Mali İşlerle Meşgul | Olacak Yeni Bir Şube Kuruldu İstanbul Emniyet Müdürlüğünde döviz kaçakçılığı işlerile meşgul ol mak üzere bir “Mali Şube, tesis e dilmiş ve bü şube faaliyete başlamış. tır. Mali şube ilk iş olarak Galatada| ne devam eden kiz talebe Üsküdar ikinet orta mektebine nakledilerek bu | mekteplerin muNremtlik” vasatı! kaldırılarak “munhasıran “erkek tale. beye tahsis edileğeklerdir." Üsküdar kız, Beşiktaş ve Kasım- paşa erkek orta mekteplerinde şim. diye kadar namzet olarak kaydedi - lenlerin miktarı mektabin istiap had. dini aşmış bulunmaktadır. Bu tale- belerin okutulması için bu iki mek. tepte de çift tedrisat yapılacaktır. Senelerdenberi çift tedrisat yapan Cağaloğlu orta mektebinin üsi kati- na ilâve edilen bölmelerin inşaatı bit. tikten sonra bu mektebin çift tedri- satına nihayet verilecektir. Beşiktaşta Feriye saraylarında ve Şehremininde beşer dershaneli birer orta mektep açılacaktir. İttibaz edilen bu tedbirler sayesin. | de bi sene mektep haricinde tek bir | talebe kalmamış olacaktır. Normal tedrisat yapan mektepler- de sabahları saat 8 de, çift tedrisat yapan mekteplerde sabahları 7,45 te derslere başlanacaktır. Bir kısım taç lebeleri uzaktan gelen İstanbu! erkek İstanbul kız, Kandilli, Çamlıca, E- renköy kız liselerile Göztepe ve Üs. küdar üçüncü orta mekteplerinde 8,15 te, çift tedrisat yapan Üsküdar ikinci orta mektebinde sabahları sa» at B de derslere başlanacaktır. Öğleden evvelki zamanlar tama. mile tedrisata hasredilecektir. Öğle- den sonraki mesainin mühim bir kış mı lâboratuvar, tatbikat ve umumi bilgilere tahsis edilecektir. İlk mekteplerin de derse büşlema zamanları tesbit edilmiştir. Bu mek. tepler de her gün seat 3 de açılacak” lar, saat 8,30 da derse başlıyacaklar. dır. Tedrisat her gün saat 15 te bite- cektir. Öğleden evvel dört suat, öğ. leden sonra bir saat tedrisat yapıla- caktır. Mütebaki zamanlar serbest çalışmalara ve tatbikata hasredilecek tir, eki eyni ye Ayasofya Müzesi Tanzim Ediliyor Ayasofya müzesi müdürlüğü dün. den itibaren müzenin bahçesine bü- yük Bizans sütunlarıni ve buradaki hafriyatta çıkan süslü kornişleri dik. miye başlanmıştır. Çok ağır sütun. lar tanzim edilirken vinçler de kul- lamılacaktır. Müze idaresi Ayasofya için yeni bir rehber de hazırlatmış- Havyar hanında faaliyette bulunan | bir kâçakçi şebekesini sük “üstünde yakalamıştır. Bu sebeke Teosirestos. Filip ve Hayim İsminde üç, kişiden, mürükkeptir. Bünlsri 100 küsur İngiliz lirası, 1500 liret, 300 drahmi yakalanmıştır. Paralar müsa. dere edilmiş, suçlular asliye beşinci ceza mahkemesine verilmislerdir. Eroin Kaçakçısı Kadın Galatada oturan alı eroin ka. çakçılarından Fato ismindeki kadın dün yakalanmış, üzeri arandığı za- man 15 paket eroin bulunmuştur. Bir Tramvay Yoldan Çıktı Sirkeci ile Topkapı arasında işle- yen 578 numaralı tramvay Çapadan geçerken yoldan çıkmıştır. Araba| Çapa kız muallim mektebinin bahçe duvarına çarpmış, arabanın camları kırılmış, nüfus zaylatı olmamıştır. İyem Atinanın Muhakemesi Genç kızları ve kadınları fuhşa teş. vik etmekten suçlu Atina, Katina, E- leni ve Anastasya hakkındaki duruşa mıya dün devam edilmiştir. İddia makamı bu suçluların tecziyasini is- temiştir. Muhakeme suçluların mü. dafaalarının yapılmaları için başka güne birakılmıştır. pd e Sofyada Bir Hâdise Dolayısiyle Tezahürat Sofya, 20 'A.A.) — Bir Yahudi ma. #nrasında vuku bulan bir hâdise ü- #6rine büyük bir kalabalık toplanmış ve bazı muhitlere mensup genç kim. selerden müteşekkil gruplar şehir 80. kaklarında tezuhüratta bulunmuşlar- dır. Polis bunları dağıtmış ve elli ka. dar tevkifat "yapmıştır. Bunlar vilâ. yetlere gönderilerek nafta işlerinde mecburi hizmete konulacaklardır. Polis idaresi bu münasebetle neş- rettiği bir tebliğde, hlebir tezahürü müsamaha ile karşılamıyacağını ve nizamı bozanlara Xarşi şiddetle ha. reket edeceğini bildirmektedir. ml İzmir Fuarı Kapandı İzmir, 20 (A. A) — Açılışından bugüne kadar geçen otuz gün içinde Fuarı ziyaret edenlerin sayısı 376 bin 82 kişiye baliğ olmuştur. Fuar bu gece saat yirmide Bele- diye reisinin Ada gazinosunda vere- ceği bir ziyafeti ve söyliyeceği bir İstanbuldaki Kütüphaneler Yakında Açılıyor lerdeki kitapların umumi bir #ibristi. ni yaptırmıya karar vermiştir. Avru. pada harp başladığı için İstanbul kü- tüphanelerinde wi tedbirler a. lınmasına Hizum görüldüğünden bu iş teahhur etmiştir. Bununla beraber ihtiyati tedbire tâbi tutulan yazma ve nadir nüshalar Edin Beld memurlar bu kitapların adlarını. ve bütün ovsafını, sayfa ve minyntür a. detlerini beş cetvel halinde nazırla- mışlardır. Yakında kütüphaneler açılacağı i. çin eğer kitapların fi yapılmıya başlanırsa bu cetveller esas tutula - caktır, Arşiv dairesi kapanraamıştır. İsti. yenler arşiv dairesinden istifade ede- bilmektedirler; gemin Kültürpark Her Vakit Açık Duracak İzmir, 20 (A Â.) — İzmir beledi - yesi Kültürparkın gerek şehir, gerek mülhakat ve hattâ bütün memleket için temin ettiği istifadeyi nazarı dik- kate alarak bu gece kapanacak olan Dokuzuncu Enternasyonal fuardan sonra da Kültürparktuki müzeleri, 6yatro ve eğlence (yerlerinin, bil- hassa çocuklar için büyük bir sih- hat ve neşe yuvası olan Luna parkın, gazinoların ve parkın diğer aksamı- nın açık kalmasma karar vermiştir. Bu süretle fuarın kapanışı devlet ve vilâyet pavyonlarile diğer ticöret payonlarına inhisar edecek, Kültür park, diğer bütün kültür ve eğlence yerleri de İzmir halkına ve hariçten ziyaretçilere acik kalacaktır ii Budapeşte ii Yokohams i 3z 3 3 > Kn Müzmele olmamıştır, nutku müteakip sabahın ikisinde Ka- panacaktır. z 7 Maarif Vekâleti bütün kütüphane. | BELEDİYEDE Dökmecilere Verilen | Mühlet Bitti Ocakları Mühürlenecek Belediye tarafından o dökmecilere İverilen bir aylık mühlet bitmiştir. Bunlardan hiçbirisi daha dükküninı başka yere nakletmediğinden Bele- diye dökmecilere ait ocakların mü. hürlenmesi lüzumunu dün akşam E- önü kaymakamlığına yazmıştır. a BEİ memmmikim Solma bu dükkünlarda ocak, orminmay senin Tardır. Fakat tesviye vesair işleri bu dükkânlarda, daha bir müddet için pabileceklerdir. Ticaret Klübü Taksimde yapılacak içtimai mües- seselerden ticaret klübünün inşa: hususunda şehrimiz tüccarlarının yardımlarına müracaat edilecektir Bunun için tüccarlar bir toplantıya davet edileceklerdir. Halk Hamamı Belediye, Balatta açmağa karar verdiği halk hamamının etrafını is. timlâk ederek tanzim etmeğe karar vermiştir. Bu civardaki ârsa ve evle. rin kıymetlerinin tesbiti dün vergi şubesine yazılmıştır. —— | Boşanma Davalarında Sulh Teşebbüsleri Adliye Vekâleti, boşanma davala- rında sülh mahkemelerince yayılan sulh teşebbüslerinden kaçının beriş. ma İle neticelendiği ve kaçının teseb. büsün akametile sona erdiğini tesbi. te karar vermiş ve Cümhuriyet Müd. deiumumiliklerinden bu hususta ma, lümat istemişti. İstenilen bu malamat gelmiş ve netlcasi tesbit “edilmiştir. Alınan neticeye göre 936, 937, 938 seneleri zarfında bilumum sulh mab-| kemelerine 21.236 adet sulh teşebi sü davası ikame edilmiştir. Bunjar.| eğin adedi-sulh teşebbüsünün İz e ve ancak 764 adedi taraf- irin barışmalarile neticelenmiştir. rar verilenlerden 9247 si boşanma ds vası ikâme etmiş ve bunlardan 77711 boşanma ile neticelenmistir. Geri ka- lanlardan 908 ; reddedilmiş ve 608 de takip edilmediğinden müracadte bı- Fakılmıştır. Sulh teşebbüsü davası a» çanlardan boşanma için müracaat e- denlerin nisbeti yüzde 43.27 dir. |, Adliye Vekâleti alnan “bu netice (Üzerine lüzumlu kanunların değişti- silmesi otrafında tetkiklerine başla. mıştır, i Tütün Rekolftesi Muğlu, 20 (A.A) — Vilâyet dahi- linde tütün rekoltesi tesbit edilmiş” tir. Buna nazaran vilâyetimizde Boş buçuk milyon kilo tütün vardır. Tü. tünlerin denk yapma ameliyatı henüz bitmemiştir. Bu yıl t Sulh teşebbüsünün skemetine ka! DAHİLİ HABERLER istanbul Ekmekçilik Mektebi Açılacak Ekmek Için Bir Nevi Un Tesbit Edilecek ve Bu Undan Yapılan Ekmeğe Şehir Ekmeği Denilecek Tüccara Avans Verilecek İzmirden Ankaraya giden tüccar. larimızın Ticsret Vekâleti ile yap- tiklari temaslar neticesinde ihracatın arttırılması ve istihsalâtın da kolu lıkla kıymetlendirilmesi için tedbir alınması hükümetçe kabul edilmişti. / Verilen'bu kararın tatbikine geçilmiş ye Ticaret Vekâleti tüccarlarımızın İ maruz kaldıkları zorlukları ortadan (kaldırmak için milli bankaların es- kişi gibi lâzım gelen krediyi temin etmeleri tebliğ edilmiştir. Bu arada avans sür marşandiz için de bankala. rimız muamele yapmıya başlıyacak. lardır. İngiliz lirasının malların satışı sırasındaki kur'unun tesbiti kabul e- dilmiştir. Bu suretle ihracatçının sa- tışından sonraki muhtemel ziyanı mevzuubahis olmıyacaktır. o Takas iprimlerinin yüzde doksan nisbetinde İpeşin verilmesi de kabul edilmiştir. Lisansa tâbi olan mallarımızdan baş- ka ihracı yasak edilen mallarımızdan bazılarının dâ lüzum görüldükçe hi. sansa tâbi tutulmasına çalışılacaktır. v * Dün limanımıza iki İtalyan vapu. ru gelmiştir. Vapurlardan birisi Pire yoluyla Avrupadan gelen altı vatan- daşı getirmiştir. Yolcuları istikbal e. den dostları yirmi gündenberi ilk defa yolcu getiren İtalyan vapurun- dan çıkanları âlkışlamışlardır. İkinci gemi limanımızdan balık yüklemek üzere gelmiştir. Bu gemi bir hafta kadar kalarak sularımızda tutulacak orkinos' ve palamutlardan satın ala. rak götürecektir. | ingiltereden büz mal talepleri gel. | miştir. İsveç, Romanya, Brezilya İ- çin fındık satışları olmuştur. Yerli Sanam rm lar. Dün kızıl yapakler kilosu 86 — 571 kuruştan on bin kilo satılmıştır. ———— İstihkak Davalarının Üç Senelik Neticele: Adliye vekâletince tanzim ettirilen bir istatisikten anlaşıldığına göre, 936, 937 ve 938 senelerinde ikame olunan istihkak davaları yekünu (9890 4 bulmuştur. | Bunlardan 4431 i davacı İehime,2823 adedi de davacı aleyhine neticelen- ştir. Geri kalan 2636 dava henüz neticlenmemiştir. Yüzde ifibarile yüzde 45 üçüncü şahıs lehine, yüzde 29 alacaklı lehine neticelenmiştir. YE İzmir İhracat Tacirlerinin Toplantısı İzmir, 20 (A.A.) — Dün akşam s3. a4 17 de başlayıp geç vakte kadar de- vam eden bir toplantıda, .hracat ta. cirleri. ihracatı kolaylaştırmak için hükümetçe alınan tedbirleri tetkik etmişlerdir. İhracat tacirlerimiz o slınmış olan kararlardan fevkalâde memnundur. lar. TAKVİM ve HAVA 21 Eylâi 1939 PERŞEMBE Güm 30 Hızır: 199 Rumi 1g £yidk 8 0 O uncu ay İkindi; tülü — Yatar: 1944 — Hava Vaziyeti — Yeşilköy meteoroloji İstasyonundan ah- nan malimata gire, vürtta hava cenüp “e- dusunda açık, Karı ya ve Marmurs havzasında çok bulutlu ve mevzii yağışlı, diğer bölgelerde bulutlu seçmiş, rürzürler doğu böltelerde cenubt, diler yerlerde £örbi istikametten Get kuvvette eşmiştir. Dün İstanbulda hava çok bulutlu geç- miş, rüzgâr cenubu garbiden saniyede 1-2 metre hızla ermiştir. Sant 14 de hava taz- yika 101544 milibar idil, Sühünet en yüksek 1,3 ve en düşük 170 santigrat olarak kaydeditmintir. Evvelki Gece Zelzele Oldu Kandilli rasathanesinden alınan malü- Mats söre, din sabah sant 22115 dc seh- rimizde kuvvetlice bir gelzele kaydedi!- kl reke'terin me-| çap