15 Eylül 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 6
Amerika Bitaraf alabilir mi? (Başı 1 incide) fi uzun bir harbin Amerikan kötürümleştireceği müta- in , Bir kısmı da demokrasi- iardimın memlekete para sine V işsizliğin azalmasına yar». | edeceği fikrindedir. Muhalif ire de, demokrasilere mühimmat rın Amerikanın harbe girmesi olacağından ne pahasına olur. un hariçte kalmak fikrini propa etmektedirler. el u muhtelif cerayanlar arasın. Amerika Cümhurreisi Ro- Sötedenberi müdafaa ettiği kanununun kaldırılması e ısrar etmekte, harbin onra fikrini icraşta geçirmek çok tedbirler almaktadır. Bu Roosevelt evvelâ beynelmi. p kanununa Uyarax bir tarof. izlerini muharip devletlerin sahasi olmaktan menetmiş, di- İ lâraftan da biftarifık kanununu ik mühimmat satışını me. niştir, Fakat sekreter Hull bu ka un kaldırılması için kongreyi da- iü imhuriyetlerini de bir keniz. a davet hazırlıklarına başlamış velt'in bugün bitaraflığı mu. a İçin aldığı bu tedbirlerin harp eden ortadan kalkacağını tah- iliriz. Çünkü bitaraflık ka- Beynelmilel kanunu inkâr et. ip, Bu kanun denizlere hâkim i milletleri ötedenberi miünase. e bulunduğu pazarlarla münase- menetmektedir. Amerika şim. lar Avrupaya sattığı ticaret da müherip milletlere sâ- uyacaktır. Harp devam ettiği detçe, ticaret gemileri için de sağlam bir vaziyette değil günkü harp eski beynelmilel kanunlarına uyarak cereyan et. iyor. Amerikanın ticari münase. Avrupa ile senelere» kesilme- iniki anın iktisadi va. değildir. A- ilyete hizmet gayesi- di fedakârlığı katlanaca. ta hayaldir. Roosevelt, daha evvelden takdir i yem na teşebbüs etmiş, : kongre da Roostveit'in bu tek- reddetmişti. Fakat şimdi vazi. fişmiş, hATP patlamıştır. Har. masile Döraber Amerikan miy esinda mitecaviz dev- olan üsymet te art. ork Times ve diğer bir bitarailik Kanununun mast Mülalsasındadır. mesika, MMuası 50 gaze- hibi arasında yaptığı bir anket. e, bunların 32 si kanunun kaldırıl i lehinde rey vermişlerdir. 4. İmdi en mühim mesele, kon- gre kapsnmazdan evvel Roo- n tekliflerini akamete uğratan i grupun, muhaliflerin, ndlği veya zayıfladığı mese. , Katiyetle söylenemezse de, ga rin mütaleslarını, Vaşington- çi siyasi mahâlilin beyanatına ba- ek bitaraflık kanununun kaldırı | sağını tahmin edebiliriz. Roosevelt, | me iye kadar #fkârı umumiyeyi ks- cali Ani li in Ve grupların lideri iyor. Bu #heclis, Rocsevelt'le f harp Mesyliyetine istirak €- tir. Şimdiye kadar kongreyi İş davetten çekinen Roosevelt'in 24 8 4 içtiman daveti, (kârı umumİYerin olgunlaştığını ettir. Athenig runun batır da Arleriki, sikdi umumiyesi rok rasilerş vardım fikrine yak- NE. Hâdiselerin bu cereyan İ DİP tecerrüde çekilmesinin e aminn Hdırılması Ams- Beren bir harbe girmesi mA- asın İfade etmez. Fakat demikresi- b ğine hükmedebili- Amerika için başka çare de yok- tur, Harbin uzaması, Cihan Harbinde ii erikanın müdahalesi. zandığı gibi, Cehubi Ame. |w İğ TAN Şark Cephesinde Poznanda İki Alman Fırkası Püskürtüldü Varşova, 14 (A.A.) — Tebliğ: Şiddetli Varşova yakınlarından geri çekilmiye başlam, Morti mıntakasında ve Varşova — Wilno demir yalu heyunes şid (Başı 1 incide) metler arasında bir çok general de dahil olmak üzere 60 bin esir 143 top ve 18 hücum arabası Kutna civarndı hasara edilmiş olan Polonya fırkala rşi taarruz devam etmektedir. Dı Polonya hükümet mer- kesi etrafındaki çember, şark tarafını da kapatılmıştı vew nehrini lin'in şarkınd krlaata gi yükler: Varşova — Siedice yolu üzerinde tlerli- yen Alman kıtaatı ni cenubu garbi Ye garp istikametinde de yürümüştür. On sekizinet Polonya fırkası, erkümi hara biyesi de dah olmak üzere, dün Os- — Maezowicka'nm şimalinde teslim 6,000 .Polonyek esir edilmiş ivarındaki kuvvetterimi | yaklaşenktadır. Serki Prüsya kıtamtı, Polonya hü- kl sn #müöstşhkem mevki olâin vi de ele geçirmiştir. Havanın gay salt olmasına rağmen, hava kı iz Varşovanın şark mülhukatı yollara muvaffakıyet- bulunmuştur. Düşmanın esi düşürülmüştür. Dün Geceki Tebliğ «, a Varşova, 14 (A.A) — Polonya Ge nel kurmayının 14 numaralı ve İ4 Eylül sast 23 tarihli tebliği Düşman hava kuvvetleri Dubno, Wiodzimierz Veradz Willawr bom.| bardıman etmiştir. Rawa Rusca — Devica Krolovska mıntakasında hâ- çalışıyordu. Şimdi de muh- | madığını bildiriyor ve diyor ki: bir iermi meclis | ge edemedikleri halde resmi tebliğle- Amerikanın uzun bir harpte | toplanmışlarsa da Litvanyalı muha- va kuvwetlerimiz bir zırhlı düşman| kolunu bombalamıştır. İki düşman tayyaresi düşürülmüştür. , Suvlalki mntakasında Almanlar Almanya — Polonya hududunu geç- mişlerdir. Düşman Bialistok ve Bi. elks civarında gözükmüştür. Kıtala- rımız Bialovieze ormanlarının gârp tarafını tutmaktadır. Lukov civarında şiddetli muhars- beler olmaktadır. Burada düşmanın bir metörlü kolu ve bir piyade alayı imha edilmiştir. Sklermieviez”1L#W17 MARY LEY de kanlı çarpışmalar devam etmekte. dir. Vistülü Opole mıntakasında geç- miş olan düşmana kıtalarımız karşı koymaktadır. Cenüpta Zmosc'a varan bir düs . man zırhlı kolu orada kıtalarımızla çarpişmaktadır. 13 eylülde Lvov'a yapılan hücum tardedilmiştir. * Varşova müdafaa kumandanlığının saat 23 te neşrettiği tebliğ: Varşova civarında müfreze çarpış- maları olmuştur, Vola varoşuna ya- pılan hücumlar muvaffakıyetsizlikle | neticelenmiş ve düşman mühim zayi. | ata uğramıştır. Almen hava kuvvetleri bu gün yalnız keşif uçuşları yapmıştır. Sözde Alınan Şehirler a e İndependance Belge gazetesinin Varşovadaki muhabiri Polonya kıta- atının beş gündür bir karış toprak vermediğini ve nihayet düşman hü. cumlarını kırdığını bildirdikten son. ra, Pomeranyada Vistül yakınında Almanlarla karşılaşan Leh kıtautı ta. rsfından Alman ordusuna verdirilen zayiatı bilhasse kaydeylemektedir. Muhabir, doğu Prusyasından gelen Alman taarruzunun da muvaffak o- “Almanlar hiç bir muvaffakiyet e)- rinde hâlâ Polonyalıların elinde olan şehirleri sekiz gündür zaptettiklerini bildirmektedirler.., Kaunas'dan bildirildiğine göre, Po. 1onya topraklarında Litvanya hudu. du uzunluğunda mühim muharsbeler cereyan etmektedir. | Bir çok Leh kasabalarında büyük! yangınlar çıkmıştır. Polonyalı ka. dınlar ve çocuklar hudut civarında fızlar bunların hududu geçmelerine mâni olmaktadırlar. Göring, şark cephesindeki harakâ- tı tayyare İle takip etmiştir. Alman orduları başkumandanının bitaraf memleketler ataşemiliterlerini, Polon yadaki harekât: takibe davet citiği | bildirilmektedir. 7 Pat Ajansının bildirdiğine göre, 12 Eylül tarihine kadar tesbit edi- len rakamlara göre, yaralı olmıya- rak on üç bin Alman esir edilmiştir, ia muharebeler vukua gelmektedir. Polonya 10 tank ele geçirmiştir. Düşman hava k miştir. Alman tayyareleri, demir yolları Bunların 350 si subaydir. Harp esir. lerinin ekserisi, hava kuvvetlerine! ve zırhli kıtalara aittir. 48 top, 215 makineli tüfek, 170 tank ve 1000| den fazla otomobil zuptedilmiştir. 280 Alman # esi düşürülmüş» tür, * Polonyanın Altınları Sofya, 14 (Hususi) — Leh milli bankasının altınlarını Rumen müli bankasına yatırmıya memur edilen Polonya Maliye Nazifı otomobille Lublinden Rumen hududuna hareket etmiştir. Nazırın bugünlerde hudut- taki Çernavitse şehrine gelmesi bek. lehmektedir. Diğer taraftan Romanyaya İltica eden Polonyalıların sayısı gün geç. tikçe çoğalmaktadır. Bükreş hükü - meti Dinyester nehri boyunda hu- duttan gayri resmi surette geçilme- sinin önünü almak üzere tedbirler al. maktadır. "* Roma, 14 (A.A.) — Messagero ga- zetesi, zafer sahifesi başlığı altında Vesterplatte'daki küçük Leh garni. zonunun gösterdiği yüksek fedakâr. lığı tebarüz ettirmektedir. Bu gazete, Miralay Sobocinskt ile maiyetindeki askerlerin kendilerin. den pek üstün kuvvetlere karşı yap- iramanca müdafa hakkın- da ilât vermekte ve Almanların kumandanla mafyetindekilere silâh - (larını teslim etmemek serefini verdik lerini ilâve eylemektedir. * Chamberlain Dedi ki: 'Biz de Ayni Şekilde Mukabeleye Mecburuz Londra, 14 (Hususi) — Bugün A- vam kamarası ile Lordlar kamara. sinda Almanyanın açık şehirleri ve sivil halkı bombardıman edeceğine dair tebliği ile zehirli gaz kullanını- yacağına dair gönderdiği nota Mister .Chamberisin ile Lorâ Halifaks tara- fından mevzuubahis edilmiştir. Mister Chamberlain, açık şehirle- rin ve sivil halkın bombardımanı hakkında sorulân suale covaben de- miştir “— Bu Alman tebliği Hitlerin Rayştagdaki söylediklerini tamamile nakzediyor. Biz kendi kuvvotlerimi. 28 verdiğimiz emirlerde sskeri he. deflerden başka hiçbir hedefin bom- bardıman edilmemesi üzerinde ısrar ettik, Fakat, bu şartlara riayet, mu. kabil tarafın riayetina bağlıdır. On- lar da sivil halkı bombardımandan vazgeçmezlerse biz de mukabeleye| t©) sonra Polonya o. mecbur oluruz. Fakat, şunu da ilâve etmek isterim ki, başkaları ne yapar- sa yapsınlar, İngiltere hükümeti sırf tedhiş etmemek için kadınlara, çocuk lara ve diğer sivillere taarruz etmi. yecektir, Stratejik ve tabiyevi bütün hedefimiz harbi azami derecede kuv- vetle idaredir. Almanların açık şehir- leri bombardıman etmesi müttelik » Terin azami süratle ttehlikeyi kaldır. mak hususundaki azmini teşdit cde- cektir.,, Halifox'ın Sözleri Lord Halifax ise Lordlar Kamar sında demiştir ki: Sir Hendersi “Berlin sefirimiz, Alman hükümetinden pasaPeii İstediği zaman bir nota da Tek Almanyanın Cenevred© ban zehirli gez ve mikrop sit protokola riayet e&P © tmiyeceği- İs -| ni sormuş, Almanya ia yön. Viçre vasıtası ile cevabi bİr era dererek işbu protokol# m hükümet merkezinin cenubu çörkisinde köln Gropee bölgesini İĞLER İğ arkişinde, ve kani muh; suvuri kuvvetleri, düşmanı takip derek uwvetleri, Varşovanın şimal varoşunu ve bombardıman ct- nı da bombardımana tâbi tutmaktadır. lonya kıtaları, mülessir bir hücuma i ; ; ; e ekieki fin rinyeti şartile riayet göstereceğini bildirmiştir. Alman notası, Kudot - suzdur. Ve Almanya ile harp halinde bulunan bütün memleketlere şâmil- dir.,, Lord Halifax. daha sonra, sivil leri bombardıman emenin Her Hitler larafından Raystağda söylenen nut- kâ ve Mister Roosevelte verilen ce- vaba tamamiyle muhalif olduğunu ve ona göre tedbir alınacağını ilâve etmiştir. * Polonyanın Londra sefsreti, bu - gün neşrettiği bir tebliğde, bombar - dıman edilen açık şehirler hakkınd. tafsilât vermiş, Amerikanın Varşo. va sefiri de bu tafsilâtı tekit etmiştir. 15-9-939 Garp Cephesinde Fransızlar Yer Yer Ilerliyorlar e, SE Bagünlerde Fransızlar tarafından işgali beklenen Almanyanın büyük sanayi şehirlerinden Sarbrük şehri n 1 incide) (da çalışan “Nieuwe Amsterdam, is Düşman (topçusu şiddetli bir #aa. İmindeki Holande vapurunda bir İn- Viyette bulunmaktadır, Her balde bul giliz harp gemisi araştırmalar yap- âteş Sarbruck'un gerbinde, Şima-! maştır. Yüklü bulunan bu vapur, hâs linde ve şarkında bulunan istihkâm- | reket etmek üzere bulunmakta idi. lira Alman piyadesinin çekilmesini! Groenlo ismindeki Holanda şilebi Yeni bir habere göre, Almanlar | Sovyet hududuna yakın Krzemienee | Polonya şehrini askeri hedefleri va etmediği halde bombardıman et- mişlerdir. Ahaliden bir çok (ölü ve yaralı vardır. Bütün İngiliz gazeteleri açık şe- hirlerin bombardımanından bahse - diyor ve Hitlerellik sleyhinde şiddet. li neşriyat yapıyorlar. Sivilleri Bombardıman temin için olsa gerektir. Yorkshire Post gazetesinin aske- ri muharriri batı cephesindeki vazi- yeti tahlil ederek Almanyatın ne de- nizdeki ne de havadaki kuvvetinin İngiliz kıtaatının Avrupaya çıkmasi- na mâni olamadığını bildirdikten sonra Fransiz kıtaatı tarafından Sat- brükte elde edilen muvaffakıyetleri ve Alman mukabil taarruzlarının 2- ikametini bilhassa kayıt ve işaret edi. yor ve diyor ki: Sarbrükün zaptı o Almanlar için pek fena olacaktır. Zira Almsn mü - dafan hattı üzerinde yeni bir ilerle- me, Fransaya esas müdafaa sahası - Vaşington, 14 (A: A.) — Alman bombardımanlarının harp malzemesi imal eden fabrikalara tevcih edildiği fakat bu bombardımanlarm eivatda- &l şehirleri tehlikeye © koyduğu ve|pin müteaki ” ni ip hatlarına doğru daha müllesilerie yaralıları” hâmii “oten| yüyük bir ileri hareketi © bağârmek trenlere isabetler vak olduğu Polon. |; Mânini vercetktr yedaki-Amerika sefiri Biddla tara -| © Almanlar Fransızları © muhte fından harlelye mezaretire gönderi *| Alman müstahkem hatlar Üzerinden len bir rapordan anlaşılmıştır. aşmaları tehlikesi karşısında ker hal akdolu- | ân şerefi harbine | cadeleye devâm ededöktir. Bundan başka sefir Biddle, Sun-İde pek ziyade endişeye düşmüş olsö- ları yazmaktadır: İlar gerektir. “Alman pilotlarının hedeflerinin hüvi- ii yetini bilmedikleri halde bombular attık Denizde Harp lem aşikârdır. Benim oturmakta olduğum — köşk ile hir komgumun köşküne tanrruz edilmi, Otwork'da küin bir senateryom tahrip edilmiştir. Burada 10 çocuğun te- lef olmuş olduğumu, Kzılhaç işarelini (u- şiyar vagonlara © bombalar atıldığını, Scout kızlarına mahöus bir gğınağın tah- rip edilmiş ve 22 kzm telef olmuş oldu- Bunu zikredebilirim.,, Amerika sefaretinin e yerleşmiş olduğu Polonya şehrinden B. Biddle'in gönderdiği son telgraframede şöyle denilmektedir: “Müdafaniız olan bu kasiba, buğün sa- atila da 4 tayyareden mürekkep bir Alınan hava filosu tarafından bombardı- mân edilmiştir. Tayyareler, 12 bomba abe maişlardır. Sefarethaneye 300 metre me- İ afede bulunan ans cadde tizerine atılmış Londra, 14 (A.A) Daily Express gazelesinin yazdığına göre, Alma denizaltilarinin — Atlantik ikinci akınları başlamıştır. İlk akın 20 ilâ 28 sında vuku bulmuştu. ,, Ayni” gazeteye göre Vk Tiltilâ Ağustosun 20 si ile 0! Arasında Kiel ve Wilhelmehnven'den hareket #edyosunun verdiği ara, etmiş İ ile Blâek Osprey ismindeki Ameri. kan vapurunda da araştırmalar ya- Berlin, 14 (A.A) — İngiliz abli- kasina mukabele olmak üzere AL manya hükümeti; tarafından harp kaçağı o addedilecek © eşya, iki lis teye ayrılmıştır. Bu listelerden biri, bir şarta tâbi olmadan kaçak adde- dilecek- eşyaya alttir ki bunlar da her nevi harp malzemesi, nakil vası- taları, benzin, madeni yağ, altın, gü müş, muhtelif paraler ve çeklerden ibarettir. İkinci liste, bazı şartlar altında kaçak addedilecek olan oşyayarait. tir, Bunlar da gıda medüeleri,. Söğe 4 hayvanlar, melbusat ve harp mal- zemesi imzline yarıyacak her türlü maddelerdir, # Romadanı bildisildi;ine göre, Levo To ista göZ€tesi, Paris muhabi. rinden aldığı Uzun bir mektubu neş- ir. Bu mektupta ezcümle şöyle deniyor: ooFransız kıtalarının başardığı İle- Fi hareket, Sarbrük için vahim bir tehlike teşkil etmektedir. Alman ge. Del kurmayı endişeden hali değildir. Civar mntakanın süratle sivil halk. tan tecrit edilmesi pak muhtemeldir, Lavoro Fascista, nihayet, İngiliz ordusunun bir kısmının Fransaya ge- işini bahis mevzuu etmekte ve bi. nun yüksek manevi ehemmiyetini tebarüz ettirmektedir. İtalyan gazeteleri, iki müttefik imparatorluk arasındaki müessir İş birliğini ayrıca keydeylemektedir.,, olan bu bombalar Hi kişinin ölümüne ve (40 kişinin ağır surette yaralanmasına »0- İbebiyet vermiştir. n Irlandanın garp sahillerine doğru yala çıkmış bulun” | Parfs?'14 ÇAYA yz Enler, meriken Klüb'de verilen bir BÜ keli Mokta ziyafötinde Polonya büyük elçisi sti mayinleri kaslevicz 552 alarak memleketini boşaltılmıştır. maruz kaldığı tecavüzü takbi © || Alman çahtelbahirlerinin Cenubi vasamanlığı | © Merkezi Amerikada kendilerine vil halkının gösterdiği im yah, | Pİ” takım üsler temin etmiş olma- bilhassa kaydeylemiş VE hakkındaki meselesi Pahama konferansında tlâfın bertaraf o ettiği halde | Konuşulacak ve buna imkân bira- Roosovolt Polonyanın istilj,, | Kılmaması temin edilecektir. Almanyanın buns eylediğini hapı, | “Kantico Haclatera,, olduğu Zan- suretile Mahi a nyanın açık ,, | nedilen bİF Yüran vapuru, İsveç'in lattıktarı sonia etmemeği we ” İconubu sarkisinde Fajstorbo açıkla. hirleri 2» bul buna mukabil rında Almanlar tarafından dökülen o şehirleri bombardıyı Ban- | bir msyine çarparak batmıştır. Va. yanın binlerce kadın ve goal X purun Mürettebat kurtarılmıştır. a sebebiyet verdiğini ilya - Araştırmalar Yapılıyor lemiğtir. lı Sefir nihayet Polonyanın son AL) ES EAJ (AA) — Uzun hatlar, man neferi memleket... te ner | hitabesine Pa İkinci Ple'in ver. e ha, owulüi 1 pa on rnek rim rebe edeceğini söyler |mis olduğu nutuktan şu noktaları miş ve iştir ki: tebarüz *İlirmek muvafık olur: ledi la müdrik ve müt- in a ine itimadı Git) lonya istiklâl, hürriyeti, önannb- | İşal ediler, İçİN tara zafere kadar Belçika © sahillerinin larına bir çok deniz- sürüklemiştir, Bunlar arazide halkmı hayatina, emval ve &mlâkine, namusuna ve di-l mİ hilesi yatay riayet edileceğini. harp, iü €sirlerin, insani muamele yapılaca a elgandolta, 14 CA, A) İRİ er Ve hihayet zehirli.ve boğucu gaz mi Belçika setirinin — Atimetmmeei. |. takdim etmesi münasebetiyle gelir iseriz, ya, a Sivil ahalinin per türlü askeri) aksas, ye âlim tesiri haricinde Kalacağını, | nis Akaygi —— e ———. Polonya Lisanile Neşriyat Paris Radyosile Yapılacak Paris, 14 (A.A) — Havas: Birkaç Sündenberi bir kısım Alman telsiz İstasyonu Tuluz radyosunun meveesi üzerinde çalışmaktadır. Bu Alman radyosu, Polonya lisanında yalan ha berler neşretmekte ve Tuluz radyo- sunun Polonya lisanı İlo yaptığı e- misyonları bozmaktadır. Polonya din leyicileri Almanyanın bu hareketin. den haberdar edilmiş ve bundan böy- le Polonya "lisam ile heşriyetır saat 2130 dan sonra Paris radyosu ile ya- Pılacağı bildirilmiştir. Danimarka “Askerlerini Terhis Ediyor Kopenhang, 14 (AA) — Üç ihti. Yat sınıfı terhis edilmiştir. Bahriye- de de ihtiyatların terhisine başlan- miştar. api Yeni Atina Elçimiz Atina, 14 (A.A) — Başvekil Me i Türkiye büyük elçisi E- kabul etmiştir. Alman Sefaret Müsteşarı Terfi Etti Berlin, 14 (A.A) — Alman şansö. liyesi, Almanyanın Ankara büyük Kullanılmıyacağını. Ümit. etmek | elçiliği müsteşarı Krolla orta elei un. <i yanını tevcih etmiştir.
