15 Eylül 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1

GÜNLÜK SIYASI TAN HALK GAZETESİ Almanlar Sivil Ve Müdafaasız Le Şehirlerini Bombardımana Geçtıle arbrükte Fransız Ve Alman uvvetleri Arasında Şiddetli ir Topçu Düellosu Başladı Polonya ordusu Başkumandanı Mareşal Smı'glı'_ Ridz AMERİKA BİTARAF Kalabilir mi? Yazan: Sabiha Zekeriya Sertel lkinci Cihan Harbi patladıktan sonra herkesi alâkadar eden mühim meselelerden biri de, “Ame. rika buharbe müdahale edecek mi?,, Sualidir. Çünkü Amerikanın harbe müdahalesi demek, harbi- daha sü« ratle neticelendirmek demektir. Bu- gün Amerikada 1 Mayıs 1987 de ka- bul edilen bitarflık kâanuau hüküm sürmektedir. Bu kanun Amerikanın muharip devletlerden her birine, mühimmat, tayyare, tayyare levazı- mı satmağı menetmektedir. Bundan başka beynelmilel harp kanunu, A- merikan topraklarını, sularını, mu- harip devletlere kapamak, Amerika- yı bunlara herhangi bir şekilde yar. dımdan menetmektedir. Bu suretle Amerika muharip devletlerle alâka- sinı tamamen kesecek, mutlak bir tecerrüt vaziyeti muhafaza edecek demektir. Gerek kongre ve gerek âyanda fi. kirler ikiye ayrılmıştır. Cümhuriyet- çiler, muhafazakâr demokratların bir kısmı mutlak bir tecerrüt siyase- ti takip etmek, ne olursa olsun Ay- rppa işlerine ve harbe müdahale et. memek taraftarıdırlar. Ayan reisi Borah, Nye, Thomas bu fikrin hara. retli müdafileridirler. Fakat demok- rat fırkasında ekseriyeti, Roosevelt, sekreteri Huli, bitaraflık kanununun Amerikanın ticari ve iktısadi hayatı için büyük bir darbe olduğundan, bu kanunun kaldırılmasına taraftardır. lar. Diğer taraftan maliyeciler gru- pu bitaraflık kanununun kaldırılıp, harbe. girmeden Amerikanın her iki muharip devlete de mühimmat satil- masına ve ticaret kapılarının açıl- masına taraftardırlar. Efkârı umu. miyede de muhtelif fikırler hüküm sürmektedir. Bir kısmı demokras mühimmat ve yardım gönder. le, Hitlere yardım edecek mokrasilerin kendi ideallel a (Sonu Sa: 6, ŞARK CEPHESİNDE GARP CEPHESİNDE Poznanda Alman Fırkası üldü Lehliler 30 Tayyare Düşürdüler Püskür Londra, 14 (Hususi) — Varşovadan alı- nan haberlere göre, Poznan ordusu, iki Al- bunlardan bin kadar esir ve bir çok harp malzemesi almış- tır. Alman istihbarat bürosu tarafından veri- man fırkasını mağlüp etmiş, len malümata göre Gdynyadaki Po- lonya kuvvetleri teslim olmüuştur. İki taraf Arasındaki mmuhasaha Cldsmisrn nın şimalinde devam etmektedir. Varşovanın Tebliği — Saat 22,30 da neşredilen 13 numa- ralı Polonya tebliği: Kutno ve Lovicz mıntakalarında, Polonya kıtaları mücadeleye devam etmekte ve düşman kıtalarına yapı- lan hücumlarda ciddi zayiata uğrat. maktadır. Düşman tayyarelerinden 30 tanesi düşürülmüştür. - Modlin « Zegreze hattı üzerinde kitalarımız, düşmanın bir hücumunu geri —püskürtmüştür. — Varşovanın bombardımanı devam etmektedir. Kaluszyn - Siedlce hattının cenu. bunda, kıtalarımız, düşmanın motör- lü ve zırhlı kuvvetleri karşısında şid- detli çarpışmalar yaparak geri çe. kilmektedir. Annapal civarında Vis. tülü geçen düşman kıtaları ile şiddet. li çarpışmalar vukua gelmektedir. Lvov şehri, düşmanın bir motörlü kola yaptığı- hücumu tar. detmiştir. Gdynia mıntakasında, Ke- pada ve Oksyvskada muharebeler devam etmektedir. Almanların. Tebliği Berlin, 14 (AA) — Alman orausu Başkumandanlığının tebliği: Cenubi Polonyada — harekâtta bulunan kıtaatımız, cüz'i bir mukavemete —maruz kalmakta ve süratle şark istikametinde ilerlemektedir. Kuvvetli Alman müfreze- leri Rawa — Ruska civarında ve Tomas- zowda Lublin — Lvov yoluna varmıştır. Diğer taraftan kıtaatımız Vistül'ü San- domierz'in şimalinde bir çok noktalardan Bgeçmiştir. Muvakkat hesaplara göre, Ra- dom imha harbinde elimize geçen gani- (Sonu Sa: 6, Sü; 2) Satie Binası Suçluları Kefaletle Bırakıldılar Satie binasının satın alınmasında. ki yolsuzluğa ait davanın rüyetine dün de devam edildi. Suçlular birer, birer istievap edildi. İki rapor tanzim edilmesi meselesile alındığı iddia &- dilen komisyon hakkında etraflı iza- hat verdiler. Neticede suçluların tah- Hî'e— talepleri kabul edildi ve ikişer İki Yer TERLİ ERİĞ Paris, 14 (A.A.) — 14 Eylül Gâ-. bah tebliği: Sarbrük'ün Cenup sirt- larında düşmanın ağır topçuları bü- yük bir faaliyet göstermektedirler. Paris, 14 (A.A.,) — 14 Eylül ak- şam tarihli Fransız harp tebliği: Ma- halli ilerlemeler kaydettik. Ve bu ilerlemeler esnasinda esirler aldık. Berlin, 14 (A.A.) — Alman Baş- kumandanlığının tebliği: Garp cep- hesinde, garp istihkâmlarımızın çok ilerisinde bulunan Alman toprakla- rmda, Sarrebruck ile Harnbach ara- sında ilerliyen ve bugüne kadar o- Jandan daha çok Fransız müfreze- leri dinamitlenmiş sahada ve Alman ateşi ile durdurulmuştur. POLONYA RUSYA Hududunda Hâdiseler Moskova, 14 (A.A.) — Tas ajansı bildiriyor: Son günlerde Leh askeri tayyare. leri tarafından Sovyetler birliği hu- dudunun ihlâli hâdiseleri tekerrür etmektedir. Bu tayyareler Sovyet topraklarının iç kısımlarına girmiye çalışıyorlar. 12-9 tarihinde Leh askeri tayyare- leri Ukraynadaki Şepetovka bölge - sile Beyaz Rusyadaki Jitkoviçi'de hududu geçmişlerdir. Bir Sovyet avcı tayyaresi bunları huduttan tardet - miştir. Bununla beraber bu hâdiseler devam etmektedir13 eylüldeLeh bom bardıman tayyareleri Ukraynadaki Krivin veYampol bölgelerinde hudu- du geçmişlerdir. İki motörlü bir Leh tayyaresi Sovyet avcı tayyareleri ta- rafından çevrilmiş ve Savyet toprak- larına inmiye mecbur kalmıştır. Tay yaredeki Leh subayı ile iki nefer tev- kif edilmiştir. " Ayni günde üç Leh bombardıman tayyaresi Beyaz Rusyadaki Mozir bölgesinde hududu geçmiştir. Sovyet tayyareleri bunları da Sövyet top - raklarına inmiye mecbur etmiş ve İ. çindeki 12 kişiyi tevkif eylemiştir. Fransızlar Yer İlerlemiye Devam Ediyor Yeni Mevziler Ele Geçirildi Pearis, 14 (Hususi) — Zigfrid hattı üze- rine Sarbrükten Fransız ilerlemeleri devam etmektedir İki tarafın ağır topçusu faaliyette dir. Alman tebliği, Fransız tebliğlerini teyit etmekte, ve eskisinden daha çok kuvvetli Fransız kuvvetlerinin Sigfrid hattını yarmak için .ıdrastıguıı an- latmaktadcır, K Havas ajansı harekât şu izahatı veriyor: “Batı cephesinde Sarbrük önün . de dündenberi söz bilhassa topların- dır. Fransız ön kıtaları tarafından el- de edilen bu kadar mühim kazançtan çok endişeye düşen Sigfrit hattındaki Alman kumanda heyeti bir ağır top- çu bataryasını mestur — yerleri dışarı çıkarmıştır. Pek tabit oldârak Fransız topçu kuvvetleri de bunun karşısında atıl kalmamıştır. İki tarafın da tayyare — harekâtı sonbaharın ilk yağmurları yüzünden müşkülâta uğramıştır. hakkında Bununla beraber, arazinin yaş ol. masınma rağmen Fransız kıtaatı Sig - frit hattının ileri kısımları üzerinde terakkisine devam — etmektedir ve dünkü muharebeler bilhassa hatları- mız içinde çıkıntı teşkil eden orman hk kısma münhasır kalmıştır ki bu- nun işgali bundan sonraki harekât i. çin fevkalâde faydalı olacaktır Fransız başkumandanlığı, hava - nin muhalefeti yüzünden istikşaf u- çuşları yapamadığı için harekâtın ce. reyen etmekte olduğu ormanlık ara. zideki Eransız harekâtını ancak müş- külâtla takip edebilen düşmana ma- lümat vermiş olmamak için, işgal e. dilen mevkiler hakkında büyük bir ketumiyet göstermekte berdevam - dır, Gazetelere Göre Gazetelerin verdikleri izahata gö- re de, Almanlar garp vaziyetinde yaptıkları mukabil taarruzlara rağ- men, Fransızların ilerlemesine mâni olamamışlardır. İlerleme Sar'ın şar- kında Mosell'in iki sahilinden Olkon- gen ve Klareithaz istikametinde vu. ku bulmaktadır. Bu suretle Sarbrük doğrudan doğruya tehdit altında bu. lunmaktadır. Sarbrük ve onun kö- mür havzasile pek mühim münakale yolları mükemmel bir tarassut mev- kii vazifesi görecektir. Almanlar, civarı tahliye işini hız- landırmışlar, Metz - Treves demiryo- lunu tahrip etmişlerdir. Daha şarkta Sar ile Horn ırmağı arasında ciddi terakkiler kaydolunmaktadır. Bu İ lerleme sayesinde Fransızlar Horn. bah'a varmışlar ve orada iki taraf devriyeleri arasında çarpışmalar ol- müuştur. (Sonu Sa: 6, Sü: 5) ÇOCUK ANSİKLOPEDİSİ Muallimlerin ve mektep talebesinin en kuvvetli yar- dımcısı, çocuğun en zengin kütüphanesidir, Çocuğunu se- ven her babanın yavrusuna verebileceği en güzel hediye- dir. Müessesemiz tarafından neşredilmiştir. Evinizde bir ftane bulundurunuz. - * ha Garp cephesinde ileri mevzilerde makinelitüfek ateşi BUGÜNKÜ VAZİYET Fransızlar ilk ALMANYANIN Polonyalıları tet. hiş derek teslim olmıya mecbur etmek için sivilleri de, askerle- ““ri de “bombardıman edeceğini ilân etmesi, sivillerin — esasen bombardıman edilmekte olduğu- na dair bir kaç raporun neşrine sebebiyet vermiştir. Bunların birincisi Amerikanın Polonya sefirine aittir ve Amerika sefiri bizzat şahidi olduğu bir çok hâ- diseleri hükümetine bildirmiş- tir. DİĞER TARAFTAN hâdise İngil- terenin Lordlar ve Avam Kama- rasında bahis mevzuu olmuş ve bu münasebetle Mister Ctiam- berlain de, Lord Halifaks ta be- yanatta bulunmuşlar, fakat İn- giltere ile Fransanın kadınlara, çocuklara vesair sivillere bom- ba atmıyacaklarını, fakat bu tehlikeyi süratle kaldırmıya uğ- raşacaklarını söylemişlerdir. LORD HALİFAKS Almanyanın zehirli gaz ve mikrop harbi yap- mak istemediğini, hasım Cenev. re protokoluna riayet ettikçe 0- nun da bu protokola riyaet ede- ceğini bildiren bir nota gönder. miş olduğunu anlatmıştır. HARP cephelerindeki vakalara da- ir gelen haberler, biribirini tut- muyor. Alman tebliğleri bir çok büyük muvaffakıyetlerden bah. sediyor. Bir çok Polonyalı kuv- vetlerinin erkânı harbiyesiyle ve generallerile esir düştüğünü, Var şovanın şark tarafından da iha. ta edildiğini, Lehistandan Ro. manyaya giden yolların Alman- lar tarafından kesildiğini anlatı. yor. BUNA MUKABİL' Dü #hliğlen Almantar tarafından ııptedıldî $ ği bildirilen Lodz şehrinin kat surette istirdat edilmiş olduğu- nu, Poznandan geriliyen kuvvet- lerin iki Alman fırkasını ağır bir mağlübiyete uğratarak bin * kadar esir aldığını, Varşova mü. dafaasının günden güne kuvyet- lendiğini bildiriyor. GARP cephesinde merkezi — siklet ? Sarbruktur. Fransız kuvvetleri * burayı istihdaf etmekte ve bu - * raya doğru ilerlemektedir. İki tarafın ağır topçuları arasındaki faaliyet bir hayli mühim * Bilhassa Alnt&Wfarın ağıkmsa rını açığa vurmaları, Alman T rın asabiyet ve endişe içinde ol. duklarını ifade eder mahiyette © sayiliyor. Garp cephesinde ha - va şartlarının — müsaadesizliği tayyare faaliyetlerine mâni ol- * maktadır. İNGİLTERENİN kaçak e$yayı ta- kip etmesi ve hasım memleket. lerine harp maddelerinin git - © mesine mâni olmak için tedbir alması üzerine Almanya da ka. çak sayacağı €şyayı gösteren bir liste neşretmiştir, ;(_'Ş k AMERİKA gazeteleri 21 eylülde'ğ — fevkalâde toplantıya davet edi. $ len kongrenin silâh ambargosu- : nu kaldıracağını anlatmaktadır- V lar. B £ KXALURARRRRRA TT a EN SON DAKİKA Londra, 14 — Bugün üç İngiliz vapuru batirıldi. Bunlar Vancu- ver City, Henry ile Britisch İnfluence'dir. Hayatta kalanların hep.ı si kurtarılmışlardır. Üa * İ Polonya kuvvetlerinin Lodz'u istirdat ettikleri teeyyüt etmekte- dir. Almanlar şehri süratle tahliye ettikleri için bir çok silâh, mü- — himmat ve askeri edevat bıirakmışlardır. İ Gydinia'daki Lehli kuvvetlerin ancak iki gün aç kaldıktan sonra teslim olduğu haber veriliyor. * Garp cephesinde Ren ile Mozel arasındaki 90 millik sahada an., sız askerleri her yerde Alman toprağındadır ve bir çok yerlerde Sîg- ç frid hattını tarassut altında tutmaktadır, Fransızların şimdiye ka- — dar düşürdükleri Alman tayyareleri, Fransız tayyarelerinden çoktur. — — Tan, makinesindeki hüsusl tertibat sayesinde bu sütunda her gün en ıau ıli.— ı kika gelen haberleri verecektir, Haber olmadığı gün bu kısım boş kalaca (