30 Nisan 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

a l li ll Ha $ GKMT L PENCEREMDEN Aramak - Kopuz Yazan: M. Turhan TAN B en gazete okuyor diye babala- rından dayak yemiş çocuklar ftanıdım. Gazetenin şeytani bir icat olup ahlâkı ifsattan başka bir şeye şyaramadığını - kürsüler üzerinde ban gir bangir bağırarak - halka telkin eden vâizler gördüm ve , bunlardan garip olarak da gazetelere, mecmua- .lara temayül gösteren talebeye ağır cezalar veren mektep rastladım. 1908 yılından önceye, çocukluk çağlarıma ait olan bu hatıraların ru- humda bıraktığı tesir izleri o kadar derindir ki nerede gazete okur bir çocuk görsem içim kabarır, gözleri - me sevinç yaşları dolar. Ayni zaman da gazete okuyan her çocuk bana, yurttaki okur yazarlık seviyesinin seneden seneye yükselişini gösteren grafiklerden canlı bir çizgi gibi gö - rünür. Fakat gazete delâletiyle yükselişimize intikal yolunda en kuv vetli rehberimiz genç — kalemlerin yaptıkları neşriyat olsa gerektir. Ku- Frucusu ve yazıcısı hep — genç olan mecmuaların sayısı çoğaldıkça ve kıymetleri arttıkça vatanda okuma aşkının enginleştiğine —inanmak Jlâ- zım gelir. Çünkü gençler, hele tahsil çağında bulunan gençler kazançtan ziyade düşüncelerini — yaymak zey - kine mağlüp olarak gazete veya mec mua çıkarırlar. Bu temiz zevkin mad- di zararlara tahammül kudreti azdır ve ondan ötürü de genç kalemlere bağlı gazetelerin, mecmuaların ço - galmasında umumi rağbetin arttığı- nı gösteren mübarek bir mana mün- demiçtir. müdürlerine harsi Bu mukaddemeyi İzmirde çık - mağa başlayan Aramak ve İstanbul- da tesis olunan Kopuz mecmualarını kutlamak için yazdım. Güzeli, iyiyi ve gerçeği bulup göstermek ülküsü ile ortaya atılan “Aramak” da dil, e- debiyat, tarih, musiki, meyvzularına taallük eden bir hayli yazı, bir de hikâye var. Bunların bir kısmı helti ilk kalem tecrübeleridir. Fakat zevk le'okunuyor, hattâ diyebilirim ki bü- tün o yerli malı yazılar, mecmuanın ilk sayısma konulan biricik tercüme- den ayrı ayrı güzeldirler. Sakın bu sözümden o tercümenin sakatlığını söylemek istediğim anla- şılmasın. Tercüme kuvvetli ve - selis. Lâkin mevzuun genişliği ile yazının darlığı nâhoş bir tezat teşkil etmek- te olup bu da mütercime değil, frenk muharrire taallük eden bir noksan - dır. O mevzu, genç mütercim de ka- bul eder ki, çok daha şümullü suret- te yazılabilirdi. Kopuz, tam genç kalemler gaze - tesi sayılamaz. Muharrirlerin arasın- da tekâmül etmiş, ün sahibi olmuş şahsiyetler de var. Fakat eda ve mü- edda genç olduğundan onda da (Ara- mak) gibi gençliğe has bir — taravet sezmekten ve sevinmekten geri kal- madık, İnşallah her iki mecmua u - zun zamanlar muammer ve memle - kete güzel hizmetler yapmağa mu - vaffak olurlar. Vaktiyle gençlerin bu gibi teşeh- büslerini, bu gibi hamlelerini teşvik için: Şubbanı vatan sây edin ısrar ile yoksa Mevhüm kalır bizde müsemmayı te- rakki İsbatı kemal etmeli asar ile yoksa Bir faide vermez kuru davayı terakki Şeklinde yazılar — neşrolunurdu. Bugünün gençleri bu biçim öğütler - den müstağnidir. Biz de ondan dola- yı Ar kla Kopuzu sad kutla - dık: Her iki mecmua muhitleri ve bütün yurt için uğurlu ve — kıdemli olsun!.. Ankara Caddesinin Asfaltı Babıâğli ve Ankara caddelerin- de elektrik, su ve telefon şebekeleri- nin yan kaldırımlarının altına alın- ması işi bitmiş ve asfalt inşaatına başlanmıştır. Ankara — caddesinin tramvay yolundan Meserret otelinin önüne kadar devam eden kısmı be- ton asfalt, oradan Babıâli caddesinin Eminönü Halkevine kadar devam e- den kısımları ise mozayik parke ola- caktır. Halkevinin önünden Kapalı- Cümhurreisimizin çocukları: evvelki gün Ankara Halkevinde, küçük arkadaşları şerefine bir çay ziyafeti 30-4-939 verdiler, Bu resim, o ziyafetten iki İntıbar tesbit ediyor. Harf İnkılâbı Yıldönümü Ankara, 29 (TAN — Muhabirin- den) — Harf İnkılâbının onuncu yıl- dönümü münaseebtiyle Ankarada a- çılacak olan sergi ile neşriyat kon- gresine ait hazırlıklar ikmal edil- miştir. Kongre âzası şerefine Maarif Ve- kili Hasan Âli Yücel Pazartesi günü Gazi Terbiye Enstitüsünde bir çay ziyafeti verecektir. Kongre Salı günü saat onda Ço- cuk Esirgeme Kurumu toplantı salo- nunda Başvekilin bir nutku ile açı- lacaktır. Hazırlanan neşriyat sergisi ayın birinden yirmisine kadar açık bulu- racaktır. Sergide her türlü resmi ve hususi neşriyat teşhiredilecektir. Teşhir e- dilen kitaplâr arasında istenilenleri yüzde yirmi tenzliât ile almak kabil olacaktır. Bundan başka sergide günlük mat Neşriyat Kongresi Salı Günü Toplanıyor buat ve haftalık mecmuaların teşhir edileceği diğer bir pavyon da bulu- nacaktır. Şehrimizden kongreye İştirak ede- cek olan mümessillerden bir kısmı dün akşam Ankaraya gitmişlerdir. Bir kısmı da bugün hareket edecek- lerdir. Kongrede Üniversiteyi, Rek- tör Cemil Bilselle Hukuk Doçenti Yavuz Abadan ve İktısat Doçenti Ö- mer Lütfi temsil edeceklerdir. Cemil Bilselle Ömer Lütfi de dün akşam gitmişlerdir. Yavuz Abadan ise bir konferans vermek üzere İzmire git- miş bulunduğundan bugün konferan- sını verdikten sonra oradan Ankıra- ya hareket edecektir. * Hukuk Fakültesi Dekanı Ali Fuat Başkil, Hukuk 1ümlerimi Yay- ma Kurumunun daveti üzerine bir konferans vermek üzere dün Akşam Ankaraya gitmiştir. İki Kişi Bir Adamı Yaraladılar Sular idaresi anahtarcısı Durmuş iki gün evvel gece Cibali — Küçük Mustafapaşa caddesinden geçerken iki kişinin hücumuna uğramıştır. Durmuş bir çok yerlerinden bıçakla yaralandığı için derhal Balat hasta- nesine kaldırılmıştır. Polis tahkikat neticesinde Durmuşu Sümüklü Ce- mal ile arkadaşı Salihin vurduğunu tesbit etmiş ve ikisini de dün yaka- lyarak adliyeye vermiştir. Mektebin Parasını Çalmış Rıza Paşa Moda caddesindeki mek- tepte hademelik yapan Muhsine mek tebin kasasında bulunan 21 lirayı çalmış, kaçarken yakalanmıştır. Suç- lu dün adliyeye teslim edilmiştir. * Kalyoncuda oturarı Viktorya ile dostu Ata dün bir bırahanede ıçmlş— Bretanalıle cıkmış neucede Âta, çakxsı ıle Vik- toryayı baldırından — yaralamıştır. Suçlu yakalanarak tahkikata başlan- mıştır. Artık Festival Yapılmıyacak Türkiye Turing ve Otomobil Klü- bü umumi heyeti 16 Incı yılın top- lantısını dün saat 16 da Perapalasta yapmıştır. Toplantıda Vali ve Bele- diye Reisi Doktor Lütfi Kırdar da bulunmuş ve şehrimizdeki seyahat acenteleri ile klüp âzası iştirak et- miştir. Kongre reisliğine eski Şehremin- lerinden Yusuf Razi seçildikten son ra klübün faaliyeti hakkında Ticaret Vekâleti tarafından gönderilen teş- vik telgrafı okunmuş ve Reisicüm- hur İsmet İnönü ile diğer büyüklere tâzim ve teşekkür telgrafları çekil- mesi karar altına alınmıştır. Okunan idare heyeti raporunda sön sene içinde memlekette turizm hakbımındlan yya ıılnq va vanı zım gelen işlerle İlur'zmi Ll'Oî dası için izahat verilmiştir. Bundan sonra klüp reisi Reşit Saffet Atabi- nen, memlekete Mısırlı seyyah celbi a1 Ağa h Beynelmilel Bir Sergi Açılması Düşünü luyor için Mısıra yaptığı seyahatin netic leri üzerinde izahat vermiş ve son : yasi hâdiseler dolayısiyle başka ye lere gidemiyen Mısirlıları memlek te celp için yapılması icap eden t ristik propagandadan bahsetmiştir. Bundan sonra eski Şehremini op ratör General Cemil söz alarak, şin diye kadar yapılan festivallerin b faydası olup olmadığını sormuştu Buna Vali ve Belediye Reisi Lüt Kırdar bizzat cevap vermiş ve belı diyenin bundan böyle festival yaj miyacağını, yalnız ileride beynelm lel bir sergi açmayı düşündüğün söylemiş ve şimdiye kadar festivı için ayrılan tahsisatın bundan böyl propaganda neşriyatina verileceğir bildirmiştir. B an Tn vT e BlyAyAE v verilmiştir. ” Bu arada Vali Lütfi Kırdar klü âzasiyle uzun boylu görüşmüştür DENİZ ve LIMANDA : Denizlerde Fırtına Ege ve Marmara denizlerile Ka- radenizin şimal kısmında dün fırtı- na başlamıştır. Fırtına bilhassa Ege- de lodos rüzgârile devam etmekte- dir. Dün sabah İstanbul limanını da kesif bir sis tabakası kaplamıştır. Bü yüzden vapurların ilk seferleri teahhürle yapılabilmiş, sis, saat se- kize doğru açılmıştır. . M ı * Mavna Sipariş İşi “Eski liman işletmesinin mavna tetkikatı bitti” başlığı altında çıkan yazının tashihi için Denizbanktan aldığımız bir tav- zih mektubunda deniliyor ki: «Eski liman işletme iİdaresinin mavna siparişi işile iktısat ve maliye müfettişleri hiçbir suretle alâkadar olmamışlardır. Ve böyle bir israf hâdisesi de tamamile gayri varittir. Keyfiyetin gazetenizin ayni say- fasında tashih ve tavzihini rica ederiz.» Dünkü nüshamızda KORDİPLOMATİĞE VERİLEN ZİYAFETTE : Evvelki akşam Hariciye Vekâleti Umumi Kâtibi Numan Menemenciloğlu tarafından Ankarada kor diplomatik şerefine verilen ziyafetten bir görünüş MÜTEFERRİK: Meclis Reisi Geldi Büyük Millet Meclisi Reisi Ab- dülhalik Renda evvelki akşam, Ma- liye Vekili Fuat Ağralı dün sabah Ankaradan şehrimize gelmişlerdir. Abdülhalik Renda burada üç güz kalacak ve tekrar 'Ankaraya döne- cektir. Süreyya Malkoç Geldi Adliye Vekâleti tarafından mesle- ki tetkikler için Fransaya gönderi- len Adapazarı Sulh Hâkimi Süreyya Malkoç dün gelmiş ve Adapazarına gitmiştir, Avrüpada bulunduğu bir sene zarfında Fransa, Almanya, Da- nimarka ve İsveçte mahkemeler ve hapishaneler üzerinde tetkiklerde bulunmuştur. S — Roma Üniversitesi İktısat ve Ticaret fakültesinden doktora ile mezun oldum, Bu fakültede hu kuk derslerinin sekizinden imti - han vermiş bulunuyorum. Şimdi, imtihanını vermediğim diğer hu - kuk derslerinin imtihanmı da bu- ra hukuk fakültesinde vererek bir de hukuk diploması alabilir mi - yim? Alamazsam sebebi nedir? C — Alamazsınız, Hukuk dip - lomasını alabilmek için burada fa- kültenin dört senelik tedrisatını takip ve hepsinin birden imtihanını vermeniz lâzımdır. Buna mütedair hükümleri üniversite ve hukuk fa- külteleri talimatnamelerinde bu - labilirsiniz. 9 S — Recaizade Ekreme hniçin üstat Ekrem denilmşitir? C — Recaizade Ekrem, edebi - fırına kadar olan kısım da asfalt o- lacaktır. KARİLERİMİZİN SUALLERİNİ BURADA CEVAPLIYORUZ yatımızda Servetifünun — denilen devri açan ve başlarında — Tevfik Fikret, Hüseyin Cahit, — Hüseyin Siret gibi şair ve edipler bulunan bir zümrenin hocasıdır ve bunlara temsil ettikleri edebi yenileşme hareketinin kılavuzluğunu yapmış olan adamdır. Bu zümre ve bunu takip eden edebiyatçılar Recaiza - deyi hep üstad diye andılar. Bu tabir oradan kalmıştır e S — Üniversite profesörlerin - den bazılarına ordinaryüs diyor - lar. Bu ne demektir? Profesör ve ordinaryüs başka başka şeyler mi- dir? C — Üniversite tedris heyeti ordinaryüs, profesör ve — Doçent olmak üzere üç unsurdan terek - küp eder. Ordinaryüs üniversite - lerin tevcih ettikleri en yüksek il- mi payedir. Ordinaryüs profesör- ler başlı başına kürsü idare eder - ler ve bunların müellif, yani bir eser ve bir tez sahibi olmaları lâ- zımdır. Profesör ordinaryüsten son Ta gelir, Bunlar da kürsü idare eder ler. Fakat ordinaryüs derecesini haiz değildirler. Döoçent kürsü sa- hibi değildir ve ancak profesörün tesbit ettiği mevzular — üzerinde ders verebilir. Bunlardan — başka asistanlar da vardır. Fakat bunlar tedris heyetine dahil değildirler. Kd S — Ankara Gazi Terhiye Ens- deki orta Hi kursu bu sene devam edecek midir? İm- tihan şartları diğer yıllarınkinden farklı mıdır? C — Devam edecektir. Şartlar da şimdilik bir değişiklik yapıl - CEVAP mamıştır. v S — 1334 senesi Fatih yangını hangi ayda oldu? C — Yangının tarihi 31 mayıs 1334 tür ve 7500 ev yanmıştır, e S — Orta mektep muallimi o - Jabilmek için lise mezunları ne - rede ve kaç sene okumalıdırlar? C — Lise mezunları, her sene eylülde yapılmakta olan orta mek tep muallim muavinliği imtihanı- na girmek suretiyle de orta mek- tep muallimi olabilirler. Bunun haricinde üniversite ile — mevcut yüksek dereceli mekteplerden me zun olmadıkça orta: mekteplerde ve liselerde muallim olamazlar. J BELEDİYEDE ; Yol İnşaatı Belediye fen he;, eti müdürü Nu şehir — dahilinde. yapılacak — yol ları dün gezmiştir. Iki sene zarfind tamamlanmak üzere yeniden bir yt proğramı hazırlanmaktadır. Bu prog ramla 2 milyon liralık yol yapılaca! tır. Fakat bu para üç sene içinde te diye edilecektir. Yapılacak olan bı yolların çoğu, tramyay caddeleridir Bu yollarda elektrik ve su şebekele ri de belediye tarafından yapılacağ için inşaatın uzun sürmiyeceği anla şılmaktadır. Halen inşasına başlan mış olan 507 bin liralık asfalt yol ın şaatı bu 2 milyon liralık yol inşaa tından hariçtir. — Mesken Bedelleri Veriliyor İlk tedrisat muallimlerinin 932 se nesi mesken bedelleri ile 938 senes Temmuz ve Ağustos ayları mesker bedellerinin verilebilmesi için Şehil Meclisinden istenilen tahsisata ali muamele ikmal edilmiştir. Yarındar itibaren muallimlere tevzi edilecek: tir. - —— TAKVİM ve HAVA PAZAR 30 Nisan 1939 4 üncü ay Gün:; 30 Kasım: 174 Arabi: 1358 Rumi: 1355 Rebiülevvel: 11 Nisan: 17 Güneş: 5.04 — Öğle: 1211 İkindi: 16.02 — Akşamt 19.04 Yatsı: 2046 — İmsâk 3.06 — Hava Vaziyeti Yeşilköy meteoroloji istasyonundan alı: nan malümata göre hava yurdun orta, ce- nup Anadolu ve Ege bölgelerinde bulutlu Trakyada çok bulutlu, diğer yerlerde umu- miyetle kapalı ve mevzil yağışlı geçmiş rüzgârlar doğu bölgelerde şimali, diğer yerlerde şarki istikametten orta kuvvet- te esmiştir. Dün İstanbulda hava kapalı geçmiş, rüz: gâr şimali şarki istikametinden saniyedi & » 6 Metre hızla esmiştir. Sanat 14 te na- 3Wı;ı 1016.8 di. Sühunet en yüksel ük 9,6 santigrat kaydedil: