29 Nisan 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1

Cumartesi"” 29 (Ş NİSAN 1939 TAR GÜNLÜK SİYASİ HALK GAZETESİ | ÇOCUK ANSİKLOPEDİSİ Muallimlerin ve mektep talebesinin en kuvvetli yar. ğun en zengin kü sidir. Çi se- ven her bab yavrusuna verebileceği en güzel hediye. dir. Müessesemiz tarafından neşredilmiştir. Evinizde bir tane bulundurunuz. d Her Hitler Tehdit Etmed o v e o c0 ıyını Danzig Ilhak Edilecek Muahedesi Nutkun Heı Hitler dün beklenen nutkunu söyledi. Nut- kun en mühim noktaları şunlardır: 1 — Almanya mütecaviz değildir. Onun ilhak et- tiği yerler bin denberi Alman içinde ya- şayan yerlerdir. Demokrasiler Almanyayı çeı?ber içine almağa uğraşmaktadır. $ 2 — İngiltere bu siyasete rehber olmakla ve Al- manyaya karşı vaziyet almakta iki taraf arasında har- bin imkânsızlığı esasına istinat eden deniz muahede- sini yıkmıştır, Onun için bu muahede ilga olunmuş- “tur. 3 — Lehistan, İngiliz teminatını kabul etmekle veya bilmukabele İngiltereye teminat — vermekle n ._Hnlenîı_._._. Nutku Yazan: M. Zekeriya SERTEL itler, dün bütün dünyanın H yüz milyonlarca insanın sabırsızlıkla beklediği nutkunu söyledi. Dünyanın dört köşesin- de yüz milyonlarca insan rad - yolarının başında, kulaklarını Alman devlet şefinin sözlerine çevirdi. Yer yüzünde hiç kimse şimdiye kadar bu kadar geniş bir dinleyici kitlesine hitap etmemiştir. — Hitleri bu büyük mazhariyete kavuşturan â- Mil, söyliyeceği nutkun dünyanın mukadderatı üzerinde haiz olduğu e- hemmiyetti, Harp olacaksa onun nut kundan sonra olacaktı, insanlık sul- he kavuşacaksa yine bunu onun du- daklarından çıkacak sözler tayin e - decekti. Onun için dün bütün dünya kulak kesildi ve Hitleri dinledi. * merika Cümhurreisi Roosevît son meşajı ile Hitleri bü- tün dünya karşısında gayet nazik bir Vaziyete düşürmüştü. Roosevelt dün- Yanın bugünkü — huzursuzluğundan Onu mesul tutuyör, ve havadaki harp korkusundan ve yarın bütün dünya- Yı ateşe boğacak olan harp tehlike- sinden dolayı onu itham ediyordu. “— Sulh mü istiyorsunuz, öyley- s2 buyurun, diyordu, Bütün dilek- lerinizi sulh masasında konuşup halledebiliriz. Fakat evyvelâ harp korkusu içinde huzur ve emniyet- lerini kaybeden devletlere temi - nat veriniz.” Hitler, evvelâ Rooseveltin bu hutkunu kendi halkına duyurmak İs - temedi. Çünkü Alman efkârıumumi - Yesinin kendi telkin ettiği düşünce - lerden hariç bir düşünceye kapılma- Sını istemiyordu. Hattâ belki de Ro- Oseveltin bu mesajını öğrenmemez - likten gelecekti. Fakat İngiliz rad - Yosu, birbiri ardından üç defa Roo - Seveltin mesajını Almanca neşredin- Hariciye Vekili Misafir Şerefine Bir Ziyafet Verdi Ankara, Birliği Hariciye Komiser Muavini Ekselâns prese bağlı husust vagonla şehrimi- ze gelmiş, ve Türk, Sovyet bayrak- lariyle Hariciye Hariciye Vekâleti Umumi Kâtibi Nu- man Menemencioğlu, Hariciye Ve- kâleti Teşrifat U. Müdürü Fuat Şev- ket Keçeci, Ankara Vali ve Beledi- ye Reis Muavini, Merkez Kumanda- nı ve Emniyet Direktörü ve Çin mas- lâhatgüzarı ve Sovyet Büyük Elçili- ği erkânı tarafından karşılanmıştır. Müzika Sovyet ve Türk Marşlarını çalmış, bir askeri kıta selâm resmi- ni ifa etmiştir. Ekselâns Potemkin, gardaki husu- sİ salonda kendilerini karşılıyan ze- vat ile bir müddet görüştükten son- ra doğruca Sovyet sefaretine git- miştir. B. Potemkin, saat 10,30 da Riya- seticümhur köşküne giderek defteri Konferansa İtimadımız Kalmamıştır '| Berlin, 28 (Hususi) — Her Hitler, Rayiştağın bugünkü — toplantısında beklenen nutkunu söyledi. Her Hit- ler, bugünkü nutku ile iki muahede ilga etti. Bunların biri İngiltere - Alman deniz anlaşması, diğeri Le- histan - Almanya ademi tecavüz mi- sakıdır. Her Hitler, Mister Roose- velte verdiği cevapta, — ortalıktaki harp korkusunun harpçi siyasilerle dizginsiz. demokrasi — matbuatının eseri olduğunu söylemiş ve Alman- yanın bir kimseyi tehdit etmediğini, kendisine müracaat edecek her dev- lete mütekabiliyet esası dairesinde teminat vermeğe hazır olduğunu an- latmıştır. Her Hitler nutkunda her devlet- ten ayrı ayrı bahsetmiş bulunuyor. Fransadan bahsederken Sar havza - sının Almanyaya iadesi üzerine Al - manya ile Fransa arasında arazi me- selesi kalmadığını söylemiş, daha sonra İtalyadan bahse lüzum gör - 28 (AA) — Sovyetler Potemkin bu sabah eks- donatılmış olan istasyonda Vekili Şükrü Saracoğlu, Hari- ciye Vekili Şükrü Saracoğlunu, Baş- vekil Doktor Refik Saydam'ı ziya- ret etmiştir. Hariciye Vekili bu zi- yareti bizzat ziyaret etmek, Başve- kil Doktor Refik Saydam da kart bırakmak — süretiyle iade etmişler- ğje haklı olduğunu ilâve etmiştir. dir. yet Saat 13 te Hariciye Vekili Şükrü Saracoğlu tarafından misafir B. Poefi temkin şerefine Anadolu Klübi | bir yemek verilmiş ve bu ziykre Dahiliye Vekili Faik Öztrak, Müha- ” berat ve Münakalât Vekili Ali Çe- tinkaya, Hariciye Vekâleti ve Sov- sefareti muşlardır. imza ve mül i»ieiş mediğini, iki memleket — arasındaki betlerin mütemadiyen sık - laştığını ve samimileştiğini anlatmış ve İtalyanın Arnavutluğu işgal et - | İne jlf;rî. İle Münasebetler er, Yugoslavya hakkında Al- Khya ile- Yugoslavya — arasındaki ! |mtünasebetlerin? dostane olduğunu te |bârüz ettirmiştir. Daha sonra, Avusturya, Çekos - lovakya hâdiselerinden bahsederek Avusturyanın Almanya tarafından erkânı hazır bulun- I7 Ankara, Vekâleti, umumi müfettişliklerin ye- rine kaim olmak üzere, 17 umumi valilik ihdası hakkında bir kanun te, Alman milleti Amerikan cümhü Teisinin kendi şeflerine vaki, olaği; (Sonu Sa. 10 Sü, lâyihası Bakıi kanda, Vekiller Heyetine sevkedi- ilhakınm, tarihteki utandırıcı — bir faslı kapadığını söylemiştir. Hitlere göre, Çekoslovakya, Almanya aley - hinde vaziyet almıştı. Demokrasiler bu devleti Almanya aleyhinde aske- ri bir mevki olarak kullanmaktay - dı. Çek meselesi, Münihsiz daha ra - hat halledilebilirdi. Macaristan, Le- histan ve Slovakyanın talepleri hak- Umumi Valilik 28 (TAN) — Dahiliye hazırlamıştır. Bu lâyiha Almanya - İngiltere Deniz Itilâfı, Polonya - Almanya Feshedildi Hulâsası : Almanyayı ihata siyasetine iştirak ettiğini göster- miştir. Onun için Almanya - Lehistan ademi tecavüz misakı ilga olunmuştur. 4 — Danzig, bir Alman şehridir ve Almanyaya iltihak etmek istiyor. Koridorda hariç ez memleket imtiyazını haiz bir Alman mıntakası lâzımdır. 5 — Almanya, kendisinden teminat istiyen dev- | letlere mütekabiliyet esası dahilinde teminat ver- | Roosevelt Nutkun Piyasada Tesiri Paris, (Hususi) — Hitlerin nutkundan evvel, Paris bot- sasında sabah saat doküzdaki esham ve tahvilât fiyatla- riyle nutkun meali malüm olduktan sonraki fiyatlar ara- sında göze çarpacak tereffüler kaydedilmiştir. meğe hazırdır. 6 — Almanya, beynelmilel konferanslara inan- maz ve bunlardan bir iş çıkmıyacağına kanidir, O- nun için Mister Rooseveltin konferans akdi için tek- lifini kabul edemiyecektir, Akisler : oeynemmnei — Tamnerin Nürkü Almanyanın Korkularını İfade Ediyor Londra, 28 (Hususi) — Her Hit- lerân nutkuna ait resmi nüsha, bu- gün Almanyanın Londra maslahat- güzarı tarafından Ingiltere hüküme- tine takdim olunmuştur. Fakat nut- kun takdimi ile iradı arasındaki me- safe çok kısa idi. Nutkun bir nüsha- sı, Amerikanın Berlin maslahatgü- zarına Her Hitlerin Roosevelte ceva- bi olarak verilmiştir. Bundan başka İngiltere - Almanya deniz anlaşma- sını ilga eden nota da bugün İngiltere hariciyesine tevdi olunmuştur. Nota- da hâdiselerin İngiltereyi her taraf- fta Almanyaya karşı vaziyet almış gösterdiği, Ingilterenin, menfaatleri- ne taallük etmiyen yerlerde dahi Al- ki taraf arasında harbi imkânsızlaş- tıracak vaziyetin bertaraf olduğu, bunun da deniz anlaşmasının esasını yıktığı ve muahedeyi bertaraf ettiği anlatıldıktan sonra Almanyanın mu- ahededeki kemmiyetçi tarafı tanı- mamakla beraber, keyfiyete ait ta- manyaya karşı geldiği, bu suretle i-| Süveyş Kanalı Harp istikrazı Türk borcu Elektrik kumpanyası Osmanlı Bankası (Bu fiyatlar Fransız frangı iledir.) Saat 9 da Saat 14 te eshamı 14350 14550 1412 1430 191 198 2904 300 544 553 -İkincisi Oslo, 28 (Hususi) — Avrupa gü- reş şampiyonasına iştirak eden milli güreş takımımzda düne kadar dere- ce almak ihtimalleri fazla üç şampiyonumuz vardır. Ümitlendiğimiz güreşçilerden Ço- ban Mehmet maalesef tuşla yenildi- görülen Oldular Bi için tasnife girecek vaziyetini kay- betti. Büyük Mustafa ile Yaşar şerefli galibiyetlerle sıkletlerinin Avrupa i- kinciliğini kazanmıya muvaffak ol- dular. ç Bu suretle milli güreş takımımız iki ferdi birinciliğe sahip olmuştur. Emir Naip Ankaraya Geliyor Ammandan Büyük Tezahüratla Ayrıldı Amman 28 (A. A.) — Emir Ab - dulah hazretleri Reisicümhur İnö - nünün fahri yaveri olarak Türk or - rafı tanımıya devam edeceği bildiri- liyor ve Almanyanın yeni, sarih ve iki yüzsüz bir anlaşmayı müzakere- ye hazır olduğu ilâve olunuyor. Varşovaya dâ ademi tecavüz mi- sakını ilga eden nota tevdi olunmuş- tur. Nota bir hayli uzundur ve Le- histanın siyasetini tenkit etmekte- dir. Notaya göre Lehistan, Almanya aleyhindeki çember içine alma siya- setine iştirak etmiş ve İngiltere ile Almanya aleyhinde bir ittifak yap- mış, Lehistan menfaatierinin taallük etmediği sahalarda da Almanya a- leyhinde cephe almış, bu suretle Al- manya ile aradaki her meselenin mü- zakere ile hallolunacağına inanma- dığını göstermiştir. Notada Danzig meselesi bahis mevzuu olmakta ve Her Hitlerin Lehistana yaptığı tek- lifler anlatıldıktan ve bu tekliflerin Lehistan tarafından reddedilmiş 01- duğu izah olunduktan sonra ademi : (Sonu Sa. 10 Sü.2) (Sonu: Sa, 10, sü. 5) d da staj görecek olan Emir Na- ip şerefine dün akşam veda ziyafeti vermiş ve genç emir sabah merasim- le ve halkın tezahüratı arasında Şam, Berut, Trablus, yolu ile Ankaraya gitmek üzere hareket etmiş, kendisi- he yaver Sıtkı ve bir polis Tefakat etmektedir. Teşyi merasimini Emir Abdullah şereflendirdi. Türkiye baş- konsolosu Karasapan, hükümet er - kânı, İngiliz komutanı, — muzika, ve askeri müfreze vardı. Emir bu vesile ile oğluna şunları söyledi: “Bugünden itibaren benim değil nönünün oğlusun. Alay komutanma selâmımı söyle ve kendini emir değil asker olarak takdim et. Büyük Ata - türkle aramızda başlayan dostluğun Türk - Arap dostluğu olarak ne ka- dar populer olduğu güzergâhtaki a- rap âleminin candan alkışiyle sabit (Sonu: Sa. 10, sü. 4) Mecburi 'Askerliğe Hazırlık Lâyiha, Pazartesi Günü Neşrediliyor Londra, 28 (Hususi) — İngiltere kabinesi bu sabah toplanarak mec- buri askerlik lâyihasına ait telerrü- atla meşgul olmuştur. Lâyiha pazar- tesi günü neşrolunacaktır. Bugün İngiliz nazırları Albert Holde ayrı ayrı beyanatta bulunmuşlardır. Ha- va Nazırı Mister Kingsley Wood, In- gilterenin Almanya ile barış içinde yaşamak istediğini, fakat Almanya- nın beynelmilel hukuka mugayir ha- reketlerle küçük milletleri yutmak istediğini gösterdiğinden Ingiltere- nin taahhütlerini ifa edecek hale gelmesi gerekleştiğini söyledi. Mis- ter Jon Simon, İngiliz siyasetini e- ğişmeğe sevkeden sebepleri A man- ların kendilerine - sormaları * lâdım geldiğini ve İngilterenin Avrupaya tahakküm düşüncesine muhakkak mukayemet edeceklerin; söylemiştir. Sir Samuel Hor, İngiliz kararını kü- çük görenin yanılmış olacağını, İn- gilterenin behemehal sulhü koruya- cağını anlatmıştır. M. Gafenko, Paristeki konuşmala- ,|Fina devam etmektedir. lerimizden İkisi Avrupa İ