29 Nisan 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1
a Cumartesi” 29 NİSAN 1939 TELEFON; BEŞİNİ Tehdit Etmed Hitlerin. Nutku | Yazan: M. Zekeriya SERTEL tler, dün bütün dünyanın yüz milyonlarca insanın Sabırsızlıkla beklediği nutkunu Söyledi. Dünyanın dört köşesin- de yüz milyonlarca insan rad - yolarının başında, kulaklarını Alman devlet şefinin sözlerine Çevirdi. Yer yüzünde hiç kimse şimdiye kadar bu kadar geniş bir dinleyici kitlesine hitap etmemiştir. Hitleri bu büyük mazhariyete kavuşturan &- mil, söyliyeceği nutkun dünyanın mukadderatı üzerinde haiz olduğu e- hemmiyetti, Harp olacaksa onun nut kundan sonra olacaktı, insanlık sul- he kavuşacaksa yine bunu onun du- daklarından çıkacak sözler tayin © - decekti. Onun için dün bütün dünya kulak kesildi ve Hitleri dinledi. * merika Cümhurrelsi Roosevit son mesajı İle Hitleri bü- tün dünya karşısında gayet nazik bir Vaziyete düşürmüştü. Roosevelt dün- Yanın bugünkü © huzursuzluğundan Onu gresul tutuyor, ve havadaki harp korkusundan ve yarın bütün dünya- YI ateşe boğacak olan harp tehlike- inden dolayı onu itham ediyordu. | “— Sulh mü istiyorsunuz, öyles-| 5 buyurun, diyordu, Bütün dilek-| | Ih masasında konuşup iz. Fakat evvelâ harp korkusu içinde huzur ve emniyet- lerini kaybeden devletlere temi - Hitler, evvelâ Rooseveltin bu tkunu kendi halkıma duyurmak İs temedi. Çünk an elkârşumum n kendi telkin ettiği düşünce İerrlen hariç bir düşünceye kapılma” Mm istemiyordu. Hattâ belki de Ro- ©seveltin bu mesajını öğrenmemez - likten gelecekti. Fakat İngiliz rad - Yosu, birbiri ardından üç defa Roo - Seveltin mesajını Almanca neşredin- “e, Alman milleti Amerikan cümh Teisinin kendi şeflerine vaki. gin (Sonu Sa. 10 Si ti YIL — No. 1344 5 KURUŞ Misafir Şerefine Bir Vekâleti, umumi mü rine kaim olmak üzere, 17 umumi valilik Ji A e ve 24318. 24319 KAR GÜNLÜK SİYASİ HALK GAZETESİ ov 0 g ıçgını ÇOCUK ANSİKLOPEDİSİ Muailimlerin ve mektep talebesinin ©» kuvvetli yar dımcısı, çocuğun en zengin kütüphanesidir. Çocuğunu se. ven her babanın yavrusunn verebileceği en güzel hediş dlr. Müeesesemiz tarafından neşredilmiştir. Evinizde bir tane bulundurunuz. Danzig Ilhak Edilecek Almanya -Ingiltere Deniz Itilâfı, Polonya- Almanya Muahedesi Feshedildi Nutkun er Hitler dün beklenen nutkunu söyledi. Nut- kun en mühim noktaları şunlardır: — Almanya mültecaviz değildir. Onun ilhak et- tiği yerler bin sen. edenberi Alman camiası İçinde ya- şayan yerlerdir. Demokrasiler Almanyayı çember içine almağa uğraşmaktadır. 2 — İngiltere bu siyasete rehber olmakla ve Al manyaya karşı vaziyet almakta iki taraf arasında har- bin imkânsızlığı esasına istinat eden deniz muahede- sini yıkmıştır, Onun İçin bu muahede ilga olunmuş” tur. 3 — Lehistan, | veya bilmukabele İngiltereye teminat o vermekle | lifini kabul edemiyecektir. » A Ankarada Hariciye Vekili Ziyafet Verdi Ankara, 28 (A.A) — Sovyetler Birliği Hariciye Komiser Muavini Ekselâns “Potemkin bu sabah eks- prese bağlı hususl vazonla gehrimi- ze gelmiş, ve Türk, Sovyet bayrak» Jarii donatılmış olan istasyonda Hariciye Vekii Şükrü Saracoğlu, Havtelye Vekâleti Umumi Kâtibi Nu- man Menemencioğlu. Hariciye Ve- köleti Teşrifat U. Müdürü Yunt Şev- ket Keçeci, Ankara Vali ve Reledi- ye Rels Muavini, Merkez Kumanda» ru ve Emniyet Direk'örü ve Çin mas- Whatgüzarı ve Sovyet Büyük Elçili- Bi erkânı tarafından karşılanmıştır. Müzika Sovyet ve Türk Marşlarını | çalmış, bir askeri kıta selâm resmi- ni Ha etmiştir. Ekselâns Potemkin, gerdaki husu- sulonda kendilerini karşılıyan 78- vat ile bir müddet görüştükten s0n- 79 doğruca Sovyet sefareline git- miştir. B. Potemkin, sast 1030 da Riya- #eticiimhur köşküne giderek defteri mahsusu imia ve müteakiben Hari ciye Vekili Şüleü Saracoğlunu, Bag: vekil Dökter Refik Saydam'ı ziya- ret etmiştir. Hariciye Vekili bu 7i- yareti bizzat ziyaret etmek, Başve- kil Doktor Refik Saydam da kart bırakmak suretiyle iade elmişler- dir. i Saat 13 te Hariciye Vekili Şü) Saracoğlu tarafından misafir B. Paeği temkin şerefine Anadolu Klibi bir yemek verilmiş ve bu Ziyârdi Dahiliye Vekili Faik Öztrak, Muha- berst ve Münnkalât Vekili Ali Çez #nkaya, Hariciye Vekâleti ve Sov. yet sefaret hazır bulun. mmuşlardır. - 7 Umumi Valilik Ankara, 28 (TAN) — Dahiliye! tişliklerin ye- ihdası hakkında bir kanun iyihası hazırlamıştır. Bu lâyiha a, Vekiller Heyetine sevkedi- | ilga etti, hinde vaziyet almıştı. bu devleti Almanya aleyhinde aske- ri bir mevki ol, dı. Çek mesel, hat halledilebilirdi. Macaristan, Le- histan ve Slovakyanın talepleri hak- , İngiliz teminatını kabul etmekle Nutuk : “Beynemmei Konferansa İtimadımız Kalmamıştır Berlin, 28 (Hususi) — Her Hitler, Rayiştağın bugünkü (| toplantısında beklenen nutkunu söyledi. Her Hit- ler, bugünkü nutku ile iki muahede Bunların biri İngiltere - Alman deniz anlaşması, diğeri Le histan - Almanya ademi tecavüz mi“ sakıdır. Her Hitler, Mister Roose- velte verdiği cevapta, (o ortalıktaki harp korkusunun harpçi siyasilere dizginsiz demokresi (o matbuatının eseri olduğunu söylemiş ve Alman- İl yanın bir kimseyi tehdit etmediğini, kendisine müracaat edecek her dev- Jete mütekabiliyet esası dairesinde teminat vermeğe hüzır olduğunu an- Jatmıştır, Her Hitler nutkunda her devlet- ten ayrı ayrı bahsetmiş bulunuyor. Fransadan bahsederken Sar havza « sının Almanyaya iadesi üzerine Al - manya ile Fransa arasında arazi me selesi kalmadığını — söylemiş, daha sonra İtalyadan bahse lüzum gör - mediğini, iki memleket o arasındeki münasebetlerin mütemadiyen sık - laştığını ve samimileştiğini anlatmış ve İtalyanın Arnavutluğu işgal et - pekte haklı olduğunu ilâve etmiştir. İle Münasebetler r, Yugöslavya hakkında Al goslavya © arasındak! Rasebâtlerint dostane olduğunu te bârüz ettirmiştir. Daha sonra, Avusturya, Çekos - lovakya hâdiselerinden © bahsederek Avusturyanın Almanya “tarafından ilhakınm, tarihteki utandırıcı — bir faslı kapadığını söylemiştir. Hitlere göre, Çekoslovakya, Almanya aley - Demokrasiler arak kullanmaktay - i, Münihsiz daha ra - (Sonu Sa, 10 Sü. 2) Hulâsası : - Almanyayı İhata siyasetine iştirak miştir. Onun için Almanya - Lehistan misakı ilga olunmuştur. 4 — Danzig, bir Alman şehridir iltihak etmek istiyor. Koridorda hari, İmtiyazını haiz bir Alman mintakası 5 — Almanya, kendisinden teminat istiyen dev- letlere mütekabiliyet esası dahilinde meğe hazırdır. & — Almanya, beynelmilel | konf maz ve bumlardan bir İş çıkımıyacağ nun için Mister Rowseveltin konferans akdi Akisler : —rramerim NUTKU Almanyanın Korkularını İfade Ediyor Londra, 28 (Hususi) — Her Hit- lerin nutkuna ait resmi nüsha, bu- gün Almanyanın Londra maslahat- igüzarı tarafından Ingiltere hüküme tine takdim olunmuştur. Fskat nut- kun takdimi ile iradı arasındaki me- sale çok kısa idi. Nutkun bir nüsha- $t, Amerikanın Berlin maslahstgü- zörıma Her Hitlerin Roosevelte ceva- bi olarak verilmiştir. Bundan başka İngiltere - Almanya deniz anlaşma- sını ilga eden nota da bugün İngiltere hâriciyesine tevdi olunmuştur. Nota- İda hâdiselerin İngiltereyi her taraf- ia Almanyaya karşı vaziyst almış gösterdiği, Ingilterenin, menfaatleri- ne tanllük etmiyen yerlerde dahi AL manyaya karşı geldiği, bu suretle İ- ki taraf arasında harbi imkânsızlaş- tıracak vaziyetin bertaraf olduğu, bunun da deniz anlaşmasının esasını yıktığı ve muahedeyi bertaraf ettiği anlatıldıktan sonra Almanyanın mü- ahededeki kemmiyetçi tarafı tani- mamakla beraber, keyfiyete alt ta- Tafi tanımıya devam edeceği bildiri- İliyor ve Almanyanın yeni, sarih ve #ki yüzsüz bir anlaşmayı müzakere- ye hazır olduğu ilâve olunuyor. Varşovuya dâ ademi tecavüz mi- sakını ilga eden nota tevdi olunmuş- tur. Nota bir hayli uzundur ve Le- histanın siyasetini tenkit etmekte- dir. Notaya göre Lehistan, Almanya aleyhindeki çember içine #lma siya- setine İştirak etmiş ve İngiltere ile Almanya &leyhinde bir ittifak yap- mış, Lehistan menfaatlerinin taallük etmediği sahalarda da Almanya a- leyhinde cephe almış, bu suretle Al- manya ile aradaki her meselenin mü- zakere ile hallolunacağına inanma- dığını göstermiştir. Notada Danzig meselesi bahis mevzuu olmakta ve Her Hitlerin Lehistana yaptığı tek- Wfler anlatıldıktan ve bu tekliflerin Lehistan tarafından reddedilmiş ol- duğu izah olunduktan sonra ademi (Sonu: Sa, 10, sü, 5) ettiğini gösler- | ademi tecavüz | ve Almanyaya iç ez memleket ii lazımdır. e teminat ver- eranslara inan- ına kanidir. O- Harp Türk borcu Söyledi, Z ii Roosevelt Nutkun Piyasada Tesiri — Hitlerin nut t doküzdaki eshi sında göze çarpacak tereffüler kaydı (Bu fiyatlar Fransız frangı il Osmanli Bankas m lü elli j Ikincisi Oslo, 28 (Hususi) — Avrupa gü- Teş şampiyonasına İştirak eden milli güreş takımımzda düne kadar dere- ce almak ihtimalleri fazla görülen üç şamplyonumuz vardır. | Ümitlendiğimiz. güreşçilerden Ço- Ikisi Avrupa Oidular &i için tasnife girecek vaziyetini kay» betti, Büyük Mustafa ile Yaşar şerefli galibiyetlerle sikletlerinin Avrupa i- kinciliğini kazanmıya muvaffak ol. ! dular. Bu suretle milli güreş takımımız iki ferdi birinciliğe sahip olmuştur. Ankaraya Geliyor Ammandan Büyük Tezahüratla Ayrıldı Amman 28 (A. A) — Emir Ab - dulah hazretleri Reisicimhur İnö - nünün fahri yaveri olarak Türk or - dusunda staj görecek olan Emir Na ip şerefine dün akşam veda ziyafeti vermiş ve genç emir sabah merasim- le ve halkın tezahüratı arasında Şam. Berut, Trablus, yolu ile Ankara gitmek Üzere hareket etmiş, kendisi- ne yaver Sıtkı ve bir polis tefakst etmektedir. Teşyi merasimini Emir Abdullah şereflendirdi, Türkiye baş- konsolosu Karasapan, hükümet er - kânı, İngiliz komutanı, o muzika, ve askeri müfreze vardı. Emir bu vesile ile oğluna şunları söyledi: “Bugünden itibaren benim değil İnönünün oğlusun. Alay komutanma selâmımı söyle ve kendini emir deği) asker olarak takdim et. Büyük Ata - türkle aramızda başlayan dostluğun Türk - Arap dostluğu olarak ne ka- İdâr populer olduğu güzergâhtaki a-| Tâp âleminin candan alkışiyle sabit (Sonu: Sa. 10, sü. 4) Mecburi Askerliğe Hazırlık Lâyiha, Pazartesi Günü Neşrediliyor Londra, 28 (Hususi) — İngiltere kabinesi bu sabah toplanarak mec buri askerlik lâyihasına ait teferrü- atla meşgul olmuştur. Lâyiha pazar- tesi günü neşrolunacaktır. Bugün İngiliz nazırları Albert Holde ayrı ayrı beyanatta bulunmuşlardır. Ha- va Nazırı Mister Kingsley Wood, In- gilterenin Almanya ile barış içinde yâşamak İstediğini, fakat Almanya- nın beynelmilel hükuka mugayir ha- reketlerle küçük milletleri yutmak istediğini gösterdiğinden £ İngiltere- nin taahhütlerini ifa edecek bala gelmesi gerekleştiğini söyled: Mis- ter Jon Siman, İngiliz siyasetini de- ğişmeğe sevkeden sebepleri Am'an- ların kendilerine . sormâlâr, “iâcım geldiğini ve İngilterenin Avr uvaya tahakküm düşüncesine © munakkak mukuvemet edeceklerin söylemiştir. Sir Samuel Hor. Ingiliz kararını kü- çük görenin yanılmış olacağını, İp- gilterenin behamehal sulhü koruya- cağını anlatmıştır. M. Gafenko, Paristeki konuşmala- rına devam etmektedir.
