29 Nisan 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 10

ğ ü ü Bi İ ğ Ne ü " a bi l ŞOTTTRETT T ÇTT H;I'Ierî,n Nutku (Başıt 1 incide) tabına ıttılâ hasıl etti. O vakit Hitler bu mesaja mukabele etmeğe karar verdi. Bu nutkunda takip ettiği iki ga - ye vardı: Biri Rooseveltin Alman halkına mütecaviz ve mütearrız ola- rak tanıtmak istediği — Almanyanın, hakikatte — mütearrızlar tarafından çevrilerek imha edilmek istendiği kanaatini vermek ve bu suretle Al - man halkına takip edilen siyasetin bir nefis müdafaası siyaseti olduğu - nu anlatmak; ikincisi de bütün ciha- na Rooıeveltin kuçuk milletleri teh- dit altında gi i inin bir Hitler, Almanyanın Hiç Kimseyi Tehdit #ve Etmediğini (Başı 1 incide) h idi, Fakat Münihten sonra Münihe uygun olmayan bir şey yapılma - mıştır. Çünkü Münihte İngiltere ile imzalanan deklar.ısyon yalnız İngil- tere ile Al ya betlerine a- itti. Mister Chamberlain, artık Mü - nihin bir kıymeti kalmadığını söy - lüyorsa bunun neticelerine taham - mül etmelidir. İngiltere ile Almanya ari daki ü betler ancak mü- isnat ve iftu'a olduğunu isbat ederek mesajı çürütmek ve Roosevelti gü - lünç mevkie düşürmek. Bü maksatla derhal tehdit altın- da bulunduğu iddia edilen küçük mil letlere birer mesaj gönderildi. Ve kendilerini Almanya tarafından bir tehdide maruz görüp görmedikleri soruldu, Bu — memleketlerden aldığı cevapları da nutkunda vesika olarak kullanacaktı. * ilhakika Hitler dünkü nutkun- da en çok bu iki nokta üze - tekabil saygıya istinat edebilir. İngil terenin müstemlekeciliği takdire de- ğer. Fakat Almanya da bir zamanlar büyük bir İmparatorluk sahibiydi. Bugün de Almanya ile İngiltere a - rasında hiç bir fark yoktur. Onun i- çin İngilterenin Almanyaya müstem lekelerini iade etmesi bekleniyordu. Halbuki İngilterenin — tuttuğu ihata siyaseti, onun Almanya — aleyhinde harbe girişmek niyetinde olduğunu göstermektedir. İngiltere ile Alman- ya arasında yapılan deniz anlaşma - sımn esası iki tarafın bir daha har - tm iydi. İngilterenin — son rinde durdu. Ötedenberi Ni i — en büyük ve biricik düşmanı olarak ilân edilen Bolşevikliği unuttu, Sov- yet Rusyadan bahse bile lüzum gör - medi. Buna mukabil dünyayı tehdit eden istilâ tehlikesi — karşısında bir sulh cephesi kurmağa çalışan İngil - tereye hücum etti ve İngilterenin bu hareketini Alman efkârı umumiyesi- ne, Almanyanın her taraftan çevri - lerek imha edilmek istendiği şeklinde gösterdi. Ve bununla gariptir, şimdi- ye kadar daima, tecavüzi vaziyette — bulunan Hitler bu defa tedafüi vazi- yete düşmüş oldu. Fakat müdafaada kalmağa alış - mamış olan Alman devlet reisi, der- hal yine taarruza geçerek İngiliz - Alman deniz anlaşmasının artık hük- Mmü kalmadığını ve Almanyanın bun- dan böyle ihtiyacı olduğu kadar harp gemisi inşa edeceğini ilân etti. Sonra da Roosevelte cevap vere- *..,E_ekqıaldığı cevaplardan bahsetti ve - Rooseveltin aldandığını iddia etti. akat bizce Hitlerin dünkü nut- kunda bütün dünyayı alâka - j dar eden üç mühim nokta vardır: 1 — Almanyanın Polonya ile ak- dettiği ademi tecavüz misakının artık hükmü kalmadığının ilân e- - dilmesi, 2 — İngiltere ile imza ettiği deniz anlaşmasının yırtılması, 3 — Hitlerin “Kavgam” adlı ese- rinde ortaya attığı davalarında 1s- rar etmesi. Bu üç madde, bize — Almanyanın istikbal için kendisine çizdiği prog - -— ram hakkında bir fikir vermeğe kâ- fidir, j Bundan anlıyoruz ki — Almanya Danzig şehriyle Koridoru almağa ka- rar vermiştir. Polonya 'le aktedilen - mevcut ademi tecavüz misakı bu iki meselenin halline imkân bırakmadı- Bi — ği için, Almanya bu muahedeyi orta- — dan kaldırılmıştır. Belki sulh yoluyla 5 -— olmazsa emrivaki tarikiyle bu dava- h., B L B ğ sını tahakkuk ettirmeğe çalışacaktır. Zaten bu maksatla aylardanberi Şar- ki Prusyada tahşidat yapmıştır. Po- lonya hududunda da hazır bulun - maktadır. İngiltere ile akdettiği deniz an - - laşmasını bozuşu da vâsi mıktarda D, denizaltı gemisi inşa edebilmek için- dir. Almanyanın bugün 120 denizaltı gemisi vardır. Bu gemileri standardi- |— ze bir surette süratle inşa eden mu- __;. Bir kaç ay içinde denizaltı BE azzam fabrikalar vücude getirmiştir. gemisi mıktarını iki misline çıkarmak Al - — , Manya için güç bir iş değildir. İngiliz donanması ve İngiliz ticaret gemi - b Jeri için denizaltı gemisi, sivil halk i- b v Ku 3 pt çin tayyare kadar korkunç bir silâh- tır, Üçüncü nokta ise Hitlerin istilâ ve harp siyasetine devam edeceği - nin en bariz delilidir. Yalnız Hitler nutkunun sonunda Roosevelte, bütün davaları” sulhen hal için bir imkân vermektedir. Belki — bu imkân yeni müzakerelere yol a - çacak ve harp ihtimalini bir müddet — daha uzatacaktır. Hitlerin dünkü nutkunda insanlık için yegâne umıt — moktasi buradadır. hareketi muahedenin temelini yık - miştir. Onun için bu muahedenin il- ga edildiği İngiltereye bildirilmiştir. Her Hitler, bunları söyledikten sonra İngiltere ile yeni bir anlaşma yapıldığı takdirde son derece mesut olacağını söylemiştir. Lehistanla Münasebetler Her Hitler, daha sonra Lehistan- dan bahsetmiş ve Danzigin bir Al - man şehri olduğunu ve Almanya ile birlikte yaşamak istediğini, Koridor meselesinin Almanyaya en çok elem veren mesele olduğunu söylemiş, da ha sonra Almanyanın Lehistana şu teklifleri yaptığını anlatmıştır: 1 — Dantzig'in Almanyaya terkedil- mesi, ı Bildirdi Rooseveltin söylediği söze geçmiş, bahis mevzuu olan milletlerin istik- lâllerini 1919 da kaybettiklerini, Afrikadaki — milletlerin daha evvel kanlı harpler neticesinde siyasi var- lıklarını kaybetmiş bulunduklarını ve Almanyanın bu işte bir sunu taksiri bulunmadığını söylemiştir. Hitler daha sonra, her tecavüzü cinayet saymakta Mister Roosevelt- le beraber olduğunu söylemiş ve Mister Rooseveltin vâki olan bir te- cavüz varsa onu göstermesini iste- miş ve arada Amerikanın Versay muahedesine iştirak etmiş olduğu- na işaret etmiştir. Beynelmilel Konferanslar Her Hitler, daha sonra beynelmi- lel konferanslara zerre kadar itima- dı olmadığını, en büyük konferans olan Milletler Cemiyetinin hiç bir büyük —meseleyi halledemediğini, Almanyanın her konferansa ancak bütün kuvvetlerine güvenerek gire- ceğini söylemiş ve “Almanya bir mahkeme huzuruna çıkıyormuş gi- bi hiç bir konferansa giremez. Çün- kü bu konferanslarda hâkim kim?,, demiş ve şu sözleri ilâve etmiştir: “Mister Roosevelt, neden — Al- manya ile başladı. Ve Almanya- dan istediğini neden başkaların- dan istemedi. Maksat, ticareli canlandırmaksa, ticaretin canlan- masına mâni olan şey, mânialar- dır, bu Mmâniaların kaldırılması lâzımdır. Ve A bu mâ- niaları kaldırması gerektir.., Her Hitler, tecavüzden bahseder- ken bilhassa İrlanda ve Filistinden bahsetmiş ve burada dökülen kanla- rı Almanyanın dökmediğini, bu mil- letlere Almanyanın tecavüz etmedi- ğini söylemiş, silâhsızlanma bahsin- de Al silâhsızl lehinâ vil. TAN 2 — müstefit olmak şartiyle (Kuridcı) dan k bir Alman ycı!u ve şimendifer hattı inşası, 8 — Dantzig'de —Polonyanın iktısadi haklarının tanınması | ve buü arazide serbest bir Polonya limanı ihdası, 4 — Alman — Leh hudutlarının kati tahdidinin tanınması, 5 — 25 senelik bir ademi tecavüz mi- sakı akdedilmesi, 6 — Polonya ve Macaristanın Slovak devletlerine verilen garantiye iştirak- lerinin kabulü ki, bu Almanyanın Slo- vakya üzerindeki hâkimiyetini terket- tiği mânasını tazammun eder, Polonya, aşağıdaki mukabil teklifler- de bulunmuştur: 1 — Milletler Cemiyeti yüksek komi- serinin Dantzig'ten geri alınması, 2 — Koridordan yapılacak nakliyat için kolaylık gösterilmesi. Hitler, Polonyanın — İngiltereye karşı giriştiği teahhütlerin 1934 ta- rihli Alman — Leh itilâflariye ka- bili telif olmadığını anlatarak ara- daki ademi tecavüz misakını ilga et tiğini söylemiştir. Her Hitler, daha sonra İspanya- dan ve General Frankoya yapılan yardımlarım demokrasiler tarafın- dan fena tevil olunduğunu, halbuki AlmanyanınIspanyaya en samimi yar dımı yaptığını söylemitşir. Her Hitler Japonyadan bahseder- | ken: hiçbir faaliyetten geri kılmıdığml. fakat sözünü dinletemediği ıçm sİ- lâhlanmaktan başka bir çarc bulamas dığını, Mister Rooseveltin meramını başkalarına anlatması ve sonradan Almanyaya müracaat etmesi lâzım geldiğini söylemiştir. çadlanakın. BEĞRA A A < Diyarbakır Belediye Reisliği Ankara, 28 (TAN Muhabirin- den) — Diyarbakır belediye reisli- ğine Nâzım Önemin intihabı hak- kındaki kararname Vekiller Heye- tince tasdik edilmiştir. Görülen lüzum üzerine Baskil kaymakamı Mümtaz Arkan vekâlet emrine alınmıştır. Emir Naip Ankaraya Geliyor (Başı 1 incide) oldu, İki kardeş millet için bu hâdi - senin mana ve şümulü azimdir. Emir Naip huduttan itibaren Sur- ye, Lübnan, resmi mahfilleri ve halk tarafından karşılanacak ve misafir edilerek reisicümhurların ziyafetle- rinde bulunacaktır. Şam 28 (A. A.) — Maverayı Er- dün emiri Abdullah hazretlerinin staj yapmak için Ankaraya gitmek üzere bugün Şama uğrayan oğulları Emir Naip hazretleri, Suriye hududu na geldiği dakikadan itibaren her geçtiği yerde pek parlak surette istik bal edilmiştir. Şam şehri bugün ta- rihi ve görülmemiş bir gün yaşamış- tır. Şehrin methalinden otele kadar yedi dakikadan ibaret olan — mesafe erkek, kadın çoluk çocuk on binlerce halkın izdihamından bu — mütemadi alkışlarından dolayı ancak bir buçuk saatte katedilebilmiştir. Karşılayıcıların büyük bir kısmı at üzerinde ve ellerinde kılıç olduğu halde bütün yol boyunda kasideler okumuşlardır. Bütün erkânı hükümet Ve askeri müfrezeler istikbal me - rasimine iştirak etmişlerdir. Öğle ye- meğini maiyetleriyle birlikte Reisi - cümhurun nezdinde yemişlerdir. Ak- şam yemeğinde Fransa fevkalâde ko- miserinin davetlisi olacaktır. Emir hazretleri yarın sabah Ha - lep yolu ile Şamdan hareket edecek- tir. İran Sefiri Türkkuşunda Ankara, 28 (TAN Muhabirin- den) — İran Büyük Elçisi Ekselâns Halil Fehmi bugün Türkkuşu mües- seselerinde bir saatten fazla süren tetkiklerde bulunmuşlardır. Büyük Elçi beraberinde elçilik ileri gelenleri olduğu halde evvelâ Türk Hava Kurumuna gelmiş, sonra sırasiyle Türkkuşunun plânör, alar, Eti ttaki motör kamp plâ- nör inşaat fabrikasını ve Türkkuşu okulunu ziyaret etmiş, bu arada Ba- yan Sabiha Gökçenle görüşmüş, kendisine iltifat etmistir Büyük Elçi, bundan sonra Türk- kuşu mektebine gitmiştir, oradaki deftere Büyük Elçi intibalarını şu suretle tesbit etmitşir: — 2 Ürdi bihişt 1318 tarihine te- sadüf eden 28 Nisan 1939 tarihinde Türk Hava Kurumu Başkanı Bay Şükrü Kocak bize kurumun bütün teşkilâtını göstererek mufassal iza-. hat verdi, gerek kurumun gerek tay yare alanının, gerekse Türkkuşu mektebinin mükemmeliyeti hakkın- da ne söylesem hakikat yanında ha- fif kalır. Dost ve kardeş İran devle- ti Türk kardeşlerinin dahili saadet ve terakkisini her zaman gönülden temenni etmekle zevk duyar.,, “Almanya, İtalya ve Japonya ara- | sındaki teşriki mesai, hakiki bir me deniyetin ve dünyada nizam ve ada- letin idamesinin şartıdır.., Demiş daha sonra Mister Roose- | velte madde madde cevap vermiş- . tir. Roosevelt'e Cevaplar Her Hitler, evvelâ Mister Roose- veltin bahsettiği harp korkusuna işaret ederek bunun ancak dizginsiz demokrasi matbuatmın, demokrasi- lerdeki harpçi siyasilerin eseri oldu- ğunu söylemiş ve Almanyanın hiç bir tehditte bulunmadığını, nite- kim bunu tahkik ederek bütün kom- şularından hiç bir tehlikeye uğra- madıklarına diar cevaplar aldığını | | | | | F anlatmış ve daha sonra Mister Roo- sevelte şu sualleri sormuştur: “Mister Roosevelt like ve tehdit bulunduğunu nere- den öğrendi? Tehdit eden kim, tehdit olunan kim? Mister Roo- sevelt, bunların hepsini söylemek lâzım.,, Her Hitler, daha sonra Awrupada üç milletin Afrikada bir milletin is- tiklâli kaybolduğuna dair Mister ortalıkta teh:' BUGÜN CİKTİ Dünya yeni bir harp arifesinde harp sebeplerile, o nin arifesindeki günlerin aynini yaşıyoruz. Bugünkü BUGÜN CİKTİ bulunuyor. 1914 harbi- k aei h İi harp eder. Bu eseri okuyunuz. Zengin bir kütüph vaziyeti ile o günkü harp vaziyeti birbirine çok benzer. Bu sırada Cihan Harbinin bir hulâsasını okumak bu- günkü hâdiseleri daha etraflı anlamanıza da yardım ye sahip pleri, kü harp N k isterseniz Cep Adres: Ankara caddesi, Reşidefendi hanı, birinci kat. 105 Posta kutusu 97 Kitaplarına abone olunuz. Şartları: Senelik abone 8 li- ra, altı aylık abone 4'/> lira. Senelik abonelere küçük bir kütüphane hediye edilir. İstanbul Satış Yeri: Ankara Caddesi Yeni Kitapçı, 85. İzmir Satış Yeri: Devrim Kitabevi. Ankara Satış Yeri: Bilâl Akba, Konya Satış Yeri: Yeni Kütüphane,. Bilecik Satıs Yeri: Nail Kitabevi. Ifade (Başı 1 incide) tecavüz misakına son verildiği söy- lenmektedir. Polonyada Akisler Varşovadan verilaen malümata gö- re, Lehistan hükümeti, bütün kom- şularile çok iyi geçinmiye en büyük ehemmiyeti verdiği, fakat Almanya- nın Danzig meselesini ötedenberi tâ- li vaziyette tanıdığı, Lehistanın ko- ridor bahsinde Almanyaya karşı hep müsaadekâr davrandığını, fakat Al- manyaya koridorda teretoryal imtiyazlar vermek istemediği anla- tılmaktadır. Lehistan mahafili, Al- manyanın ademi tecavüz paktını kal- dırmasının Lehistan ile garbi Avru- pa demokrasileri arasındaki teşriki mesaiye engel olmıyacağına kanidir. İngilterede Akisler İngiltere mahafiline göre, Her Hit- lerin nutku, Almanyanın korkuları- nı ifade etmektedir. Almanya, çem- ber içine alınmaktan korkmaktadır. Halbuki — Mister Chamberlain de, Lort Halifaks ta böyle bir korkuya mahal olmadığını mükerrer defalar izah etmişler, hattâ Almanyanın bu korkusunu gidermek için teminat vermiye hazır olduklarını bildirmiş- lerdir. Çünkü İngilterenin hedefi her hangi bir devlet aleyhinde vaziyet almak değil, yalnız tecavüzü menet- mektir. Londra mahafili, Tngilterenin, Al- man tekliflerinden evvel Lehistana teminat vermiş olduğuna işaret edi- yor ve bu yüzden tekliflerin geç kal- mış olduğunu anlatıyor. Fransa ve İtalyada 29-4-939 — Hitlerin Nutku Alman Korkularını Ediyor telâkki edilmediğini, fakat Lehistaf ile yapılan ademi tecavüz misakınil ilgası meselesinin mühim olduğunu çünkü tehlikenin nereden geleceğini pek bariz bir şekilde gösterdiğini söy- lüyor. e İtalyanın en salâhiyetli muharri- ri sayılan Sinyor Gayda, Her Hitle- rin yalnız Roosevelte değil, İngilte- re ve Fransa tarafından takip olunan çember içine alma siyasetine en kati cevabı verdiğini anlatıyor. Diğer Memleketlerde Avrupanın diğer merkezlerinden alınan malümat şu mernkezdedir: Romanyada bilhassa Lehistan meselesine ehemmiyet — verilmekte ve burada bir takım hâdiselerin çı - kacağı zannedilmektedir. Litvanyada bilhassa Lehistan - Almanya ademi tecavüz” misakının ilgası yüzünden endişe hissolunmak- tadır. Macaristanda hiç bir mütalea i - leri sürülmemektedir. Bulgaristanda en çok göze çarpan nokta, Bulgar gazetelerinin Bugaristan — haricinde bulunan Bulgar arazisini geri iste - mek hususunda şiddetli neşriyata gi- rişmiş olmalarıdır. Tekzip Edilen Haber Bugün Nevyork Times gazetesi - nin Vaşington muhabiri Mister Ro- oseveltin bir kaç ay evvel Sinyor Mus solini ile Her Hitleri kendisiyle ya- deniz üzerinde veya Azor adaları gi- bi bitaraf bir yerde görüşmek üzere davet ettiğini, Rooseveltin iki dikta- torle konn;ırak sürekli bir sulh için Paris mahafili, demokrasilerin ba- rışı korumak lehindeki gayretlerinin devam edeceğini, Aanlatıyor ve Al- deniz ş ilga et- meslnln Fransada bir sürpriz olarak şacağı şartları anlamak ve bunla- rı umumi mahiyette gördüğü takdir- de alâkadar devletlerle görüşmek is- tediğini bildiriyor. Mister Roosevelt bugün bu ha beri tekzip etmiştir. JAPONYANIN Demokrasilere Karşı Siyaseti Londra, 28 (Hususi) — Tokyodan British United Press'e bildirildiğine göre Başvekil Hirauma, Japonyanın demokrasilere karşı bir siyaset takip etmek tasavvurunda bulunmadığını DOKTORLARIN Diploma Harçları Değiştiriliyor Ankara, 28 (TAN Muhabirin- den) — 2935 saylı kanunun birinci maddesiyle buna bağlı cetvelin de- ğiştirilmesine dair kanun lâyihasını bildirmek üzere Italya ve Almanş hükümet lise göndermiştir. Lü- yiha ma göre lık müd- sefirlerini bir içtimaa davet edecek tir. Anlaşılan bir müddettenberi Al- mahya, Japonya ile arasındaki anti- komintern paktını askeri bir ittifak ile takviye için uğraşmakta idi. Fa'- kat bu teşebbüsler müsbet bir neti- ce vermemiştir. Süküiğİ Avukatlık Kanunu Hakkında Bir Tefsir İsteniyor Ankara, 28 (TAN Muhabirin- den) — 2556 sayılı hâkimler kanu- nundaki muavinlik imtihanına taal- lük eden hükümlerinin tatbiki geri bırakılmış olmasına nazaran avukat .stıjiyerlerinin tâbi olacakları imti- hanların da ayni suretle tehiri lâ- zım geleceği düşünülmekte ise de lavukatlık kanununun — muvakkat maddesi bu hususta kâfi sarahati ih- tiva etmediğinden bahisle Adliye Vekâleti keyfiyetin tefsir yolu ile hallini meclisten istemektedir. % KİSA HABERLER Bulgar Başvekili Köseivanof, — milli meclisin 24 üncü devresinin ilk içtima senesini kapıyan kararnameyi dün mec- liste okumuştur. * Bükreşte mali, iktisadi ve ticari mü- zakerelerde bulunmakta olan resml lız heyeti ni hita- 'ma erdirdikten sonra, Atinaya sideeek ve orada Yunan hükümetile bu nevi mü- zakerelerde bulunacaktır. * Amerika Mebusan Meelisi, Pltll detini bitirerek mütehassıs olan ve- ya juri heyetlerince mütehassıs ola- rak kabul edilen tabipler ve kim- yagerlerin ihtisas vesikalarından 20, ikinci smıf ihtisas vesikalarından 101 küçük sıhhat memurları mek- teplerinden çıkanlara verilen şeha- detnamelerden 2, ebelere ve sünnet- çilere verilen ruhsatnamelerden 1 lira tescil harcı alınacaktır. Bundan başka 20 yataklıya kadar para ile hasta bakan hususi hastanelerden 20, yirmiden'fazla yataklı hastane- lerden 40, umuma mahsus bakteri- yoloji ve kimya lâboratuvarı aça- caklara verilerecek ruhsatnameler- den 20, fenni gözlükcülük ruhsatna- melerinden 20 lira harç almacaktır. g L İrer S Sırp - Hırvat Müzakereleri Neticelendi Belgrat, 28 (A.A,) — Yugoslavya Başvekili Tsevetkoviç tayyare ile Zağrep'ten buraya dönmüş ve der- hal Naip Prens Pol tarafından kabul edilmiştir. Başvekil, Hırvat Lideri Moçek'le yaptığı anlaşma hakkında Naibe iza- hat vermiştir. Eğer Naip bu anlaş- -|mayı tasvip ederse, bugün Tsevet- koviç ile Maçek'i kabul etmesi bek- leniyor. Bu takdirde de anlaşmanın metni derhal neşrolunacak ve bu laşmayı tatbik edecek hükümetin mentoya on gün evvel haber ek şar- tiyle Japonya ile ticareti tahdit etmek sa- lâhiyetini Reisicümhura vermiştir. * İsveç Krahı hususl olarak bir gün kalmak üzere Berline gitmiştir. * Roosevelt'in emri üzerine Büyük Okyanustaki üslerine dönen Amerikan donanmasının kısmı küllisi Panama Ka- n öak el teşekkülü için Naip istişarelere baş- lıyacaktır. Sırp - Hırvat müzakere- lerinin mîıvıffnkıyetle neticelendiği haberi gerek Belgrat'da, gerek Zağ- rep'de büyük bir sevinçle karşılan- mıştır. KSS Vaf © S GD e a