14 Nisan 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 5

14-44-9239 | LİNA Hava : Yumuşuyor erlin sulh teminatı o veriyor. son zamanlarda hüdutlarda tah v. şidat yapıldığı hakkındaki haberleri tekzip ediyor ve Almanyada görülen askeri harekâtın Bohemya ve Me- ravyadaki askerlerin kışlalarına dön- melerinden ibaret bulunduğunu he yan ediyor. Frankfurter Zeitung gazetesi de bir başmakalesinde halka sükün tav- siye ediyor ve sulhten bahsederek di- yor ki: “Sulhün garantisi, Almanyanın sulh istemesi, sulhe muhtaç olma- sı ve İngiltere ile Fransanın harp dır.” diyor. “Hitler ve Mussolini, istedikleri edemiyecek bir halde olmaları.| her şeyi alacak, fakat bunları har- be varmadan yapacaklardır. Hit- ler bize dalma harbetmeksizin i- li” dealini tahakkuk ettireceği hak - kında teminat vermiştir ve onun en büyük kuvveti buradadır.” * İtalya ayni teminatı veriyor: Evvelki akşam, ortalığın harp fır- tımalarile altüst olduğu dakikalarda Roma radyosu halka şu nasihati ve- riyordu: ya “Paniğe lüzum yok. İtalya yeni - den silâh altına asker alacak de - ğildir. Arnavutluğun işgeliyle ik- tifa edilecek ve yeni bir maceraya atılmıyacaktır. o Endişeye düş- a meyiniz, işinize gücünüze bakı - ya Filhakika Mussolini bir taraftan Yunan Başvekiline Yunanistanın is - tiklâl ve tamamiyetine riayet edece ği hakkında teminat veriyor, İngil - tere ve Fransanın aldığı şiddetli ted- birler, ve azimkâr vaziyet karşısın - da İtalya biran duraklamayı ve dü - #ünmeyi tercih ediyor. Dündenberi Avrupanın her tara- fından gelen haberler de havanin yu- muşamağa başladığını, harp İhti - mallerinin uzaklaşmakta © olduğunu gösteriyor. Arnavutluğun işgali üzerine or - talığı kaplayan bedbinlik havası bu suret kısmen zail olmuştur. Ortalığı en ziyade endişeye düşü- ren vaziyet, bu işgalin tevlit edebi - leceği yeni karışıklıklardı. Fakat şim diki halde, ne Yugoslavyaya, ne de Yunanistana karşı bir taarruz hare- keti sezilmiyor. İngiliz ve Frunsız donanmalarının Akdenizde aldıkla- Ti vaziyet üzerine burada da herhân- gi bir sürprizin önüne geçilmiş bu -| lanuyor. Binaenaleyh şimdilik vaziyet nor male doğru gitmektedir. Arnavutluk işgalinin yegâne bariz neticesi, İngil- terenin Balkanlara daha ziyade e- hemmiyet vermesini, Romanya ve Yunanistana istiklâl ve tamamiyet - lerini temin edecek taahhütlere gir- mesi, ve Akdenizde daha (ihtiyatlı bulunmağa mecbur olması olmuştur. Böyle zamanlarda mübalâğalı ba- rı haber ve şaylaların intişar etmesi tabiidir, Ortalığı bedbiniye sevke - den de daha ziyade bu rivayet ve haberler olmuştur. Şüphesiz Arnavutluğun işgaliy - le iş bitmiş değildir. Fakat şimdilik âşlerin daha ziyade vehamet kesbet- mesi ihtimalleri azalmıştır. aaa Gündelik Gazete o 'TAN'ın hedefk Haber de, fikirde, herşeyde temiz, | dürüst, samimi elmak, okarlin gazetesi olmıya çalışmaktır. ARONE BEDELİ Ecnebi : Fransız —© ingiliz —u Falyan—A N * (A Kalyarı TAN NR veda rabulus TL Akdeniz Harbini Hangi İyi VAR 4skenderiye 5 er N Taraf Kazanabilir»... K uvvel siyaseti namma söz söylemek icabeder- se, İtalya, her zaman Arna - vutluğu işgal etmek vaziye- tindeydi. Fakat onun 1937 de Yugoslavyaya Arnavutlu- Zu işgal etmemeyi taahhüt et- mesinden ve '938 tarihli İn- giliz - İtalyan muahedesinde Akdenizde statükoya riayet edeceğine söz vermesinden sonra Arnavutluğu işgal et - mesi, bugün muahedelerin hiçe sayıldığını anlatan iki ve ni delil teşkil eder. pa geçen on sene zar. İında hergün yapabileceği bir işi, neden bugün yaptığını an- lamak için uzaklara bakmıya ha- cet yoktur, Herşeyden evvel mihver namı- na elde edilen bütün muvaffakı- yetler hep Almanyaya isabet edi- yor ve İtalyanın da hisse sahibi Olması gerekleşiyordu. Aravut- luk ise, ele en kolay geçirilebile cek ganimetti. Bundan başka, de- mokrasilerin bu çesit maceraları çok tehlikeli bir hale koyacak v ziyet almalarından önce de sürat le hareket etmek lâzım geliyordu. Onun için siyasetten anlıyan kim- seler, İtalyanların bir sürpriz yapmak üzere olduğunu sezinle- mekteydiler. Askeri bakımdan İtalya için Arnavutluk mavutluk strateji baktmın- dan İtalya için daima mü- bimdi. Büyük Harp sırasında müt- tefik devletlerin sol cenahını ida- re eden İtalya, Arnavutluğu işgal öderek burada yerleşmek için uğ- raşmış ve bir hayli pera da sarfet- mişti, Bu işgal, Balkan devletleri- ni tehdit ettikten başka Adriyatik denizi ağzındaki dört limanı da İ- talyaya temin ediyordu. Bunlar Santi Kuaranta, Valona, Draç, ve Sen Giovanni di Medua'dır. Bugün bunların biri'de iyi bir li- man değildir, fakat Avlonyayı bi- rinci sm liman yapmak ve bir dalga kıran vücude getirerek &n büyük gemilerin buraya sığınma- sını temin etmek münkündür. İtalyanlar 923 de Korfuya hücum etmişlerdi: İlmi bir hâdise, İ- talyanın 1923 te, Korfuyu bombardıman etmesidir. Herhalde eşsiz bir harp limanı clan bu ada- yı işgal etmek, İtalyanın Arna- yutluğu işgal etmesinin bir neti- İalyanların «Bizim denize diye sahip çıkmak İstedikleri Akdenizin anahtar» larından ekserisi İngiltere ve Fransanın ellerinde bulunan bahri üsli Müstakbel bir harpte Iki taraf bahriyesinin istifade edecekleri haritada her milletin bayrağı ila gösterim hakkında İn in tetkikiyle Muhtemel Akdeniz kalesi yukarıdaki harit, s “Yazan ise Amirali 6, V. Usberne'nin şu ma- canlanıyor. Visamiral C V. Usborne siyasetinin bir inhiraf göstermesi üzerine Almanyanm derhal Dal- maçyayı işgal edeceğini anlatıyor. Yugoslavyanın mukavemete imkân var mı? yan Arnavutluğu işgal etmesi, istiklâline sahip ol duğunu ve Almanyanın Akdenize doğru hamlesine karşı Yugoslav- yaya yardım etmek istediğini de ifade eder. Fakat işir bu safhası ihmal olunarak mihver, İngiltere tarafından Balkan bloku İle yap- tığı müzakerelere mihverin karşı- ık verdiği iddia ediliyor. Ve bu- gün bu iddin, başka herşeye gale- be çalmaktadır. Onun için Yugos- lavyanın Almanyaya mukavemet imkânı kalmamıştır. Yugoslavya bugün bitaraf kal mıya mahkümdur, Bu yüzden 18 fırkasından ve seferberlik ilânı takdirinde (1.250.000) e varacak kuvvetinden istifade edilemez. Mih ver devletleri ile demokrasiler arasmda bir harp vukuunda bu kuvvetin bir şey yapmasına im- izim mahallenin © çocukları Kokananın kedileri için foks #rot temposunda beste uydurdu - lar Mahallede kediler Madamın tiğerini Şapır şupur yediler Belediye öni Bize mırnav dediler . Kokananın kedisi Kedilerin kedisi Büyük Parmakkapıda Kedilerin gidisi Mahallede kediler Bize mırnav dediler, Diye söyleşe gülüşe, zıplaya 0y- maya sokaklarda dolaşıyorlar, Anlaşılan bu kediler komedisi» Kediler Komedisinin İkinci Perdesi Yazan: AKA GÜNDÜZ Milletlerarası posta ittihadına dahi! olmıyan memleketler için eböne bedeli müddet sırasiyle 30. 16. 9. 3,5 liradır. Abone bedeli peşindir Adres değiştirmek 25 © kuruştur. Cevap için mektuplar 10 huk pul ilüveri Tâzımdıf. nin birinci perdesini ben istilâ po- tikasından daha mühim bir tra- jedi sanmışım da sıhhat ve temizlik bakımından beyhude yere ortalığı rahatsız etmişim, Meğer bu, sah - ne tekniği ve şehir estetiği bakı - mından mükemmel bir komedi i- miş. Sözümü geri aldım, temizlik işleri bürosuna da tarziye veriyo- cesi olabilir, Fakat Yunanistan da, İngiltere de bu adanın işgaline müsaade edemezler, Mihver ne derece kuvvetli olur» sa olsun, faket İtalyanın Alman- yaya bir takım tehditler yüzün- den bağlı olduğunu İnkâr edemez. Almanların Sloven İududu üze- rindeki askeri hazırlığı, İtalyan üeeemerememmsemenm kün yoktur. Yugoslavya sükünet içinde yaşamak ve bütünlüğünü korumak için dua etmelidir. İtalyanlar sadece tahtelbahir ve tayyarelerine güveniyorlar akat vaziyetin bir başka cep- hesi de vardır. İtalyanın deniz aşırı yerlerde öyle bir takım taahhütleri vardır ki onun bugün- kü deniz kuvvetleri bunları kar- şılamıya kâfi olmaktan çok uzak- tır. Deniz hâkimiyetini temin et- meden deniz aşırı yerlere kuvvet göndermenin hata teşkil ettiği u- mumiyetle kabul olunan bir kal- dedir. Halbuki İtalyanın Habeşis- tanda, Libyada, İspanyada, Arna- vutlukta, on iki adada, Sardinya ve Majorkada kuvvetleri vardır. İngiltere veya Fransa ile harp vukuunda bu kuvvetleri yaşata- cak veya öldürecek deniz muvasa- lalarınm temini, henüz tecrübe o- lunmamakla bugün umumiyetle reddolunan bir nazariyoye daya- nyor. Oda 120 tahtelbahiriyle bombardıman tayyarelerinin İngi- RO ram. Bizim mahallede ne uyuz ke- di var, ne madama var, ne kuduz kedi, Mahallede ne salonlarımızı odalarımızı, ne de sokaklarımızı pisleten mahlüklar yoktur, bunla- rın hepsi şahane şeylerdir. Kimi pamuk, kimi yumuk, kimi tekir, kimi samur... Kediler komedisinin ikinci per desi komik değildir. Ciddidir. Her mevzu mahiyetine göre konuşula- cağı için ciddi tarafını da ciddiye almayı vazile sayarım. İkinci per- de: Türkiye hayvanları koruma ce- miyeti, madamanın — iddiasından doğan satırları okuyup müteessir olmuş. Böyle bir yanlış ve kuru id- din ile alâkası olmayınca mütees - sir olmasında haklıdır. Cemiyetin ikinci reisi sayın bay Nâzım Kıb - rıslı bana bir mektup göndererek işi aydınlatıyor. Mektup şudur: (1 Nisan 1689 tarihli Ten gazetesin- deki makalenizde Cemiyelimizin ismi de geçmektedir. Makalenizde pek hak- hsınız, fakat Cemiyetimizde Rus Ma- damı olarak bir kimse Yoktur. Bahis (Devamı 10 uncu sayfada) Jiz ve Fransız donanmalarımin fa- aliyetini körleteceği ve bu sayede İalyann bütün muvasala hatları- nı her tehlikeden koruyacağıdır, Fakat anlattığımız gibi, bu na- zariyenin kiymeti henüz sabit ol- mamiştir. : Büyük filolara karşı tahtelbahirden başka şeyler lâzımdır halde İtalyanm şansına bu kadar güvenmesini temin eden başka sebepler bulmalıyız. İhtimal Ki İtalya Libya ve Ha- besistana hareket edreek Mşır ile Sudanı süratle istilâ edebileceği- ne güveniyor. Ve deniz kuvvetle rinin yetişmesinden evvel bu işi başararak İngiltereyi Süveyş Ka- malından mahrum edeceğini sanı- Kp plân tahakkuk ederse vazi- yeti İngiltere aleyhine çevirir ve onu Süveyş ve İskenderiyeden mahrum eder. İtalya 1935 te de İngiltereyi ayni şekilde tehdit ot- miş olduğu için İngütere de mu- kabil tedbir almış bulunmaktadır. Bugün İtalyanm Libyadaki ordu- sunun arkasında bir Fransız ordu- su da yardır. Bu taarruz bir ay içinde muvaffak olmazsa deniz kuvveti, onu bir felâketle netice- lendirir. İtalyanın mukadderatı tecrübe edilmemiş bir nazariyeye bağlıdır Ş* neticeye varıyoruz: İtal ya, demokrasilerle yapıla- cak bir muharebede Almanya ile birlikte hareket edecek olursa bü- tün mukadderatını denenmemiş bir nazariyeye bağlıyacaktır: O da şudur: İngilterenin deniz kuvveti mevhum bir kuvvet midir, yoksa hakiki bir kuvvet midir? İngilterenin kuvveti, hakiki bir kuvvet ise, yani tahtelbahirlerle tayyarelere rağmen serbest ser- best hareket ederse, İtalya abloka edilmekle kalmâz, bütün deniz a- z kuvvetleri birer birer, mahvo- Ur, Nazariyenin aksi çıkarsa İngiltere sukut eder mi? pst bunun aksi sabit olur ve hâdiseler donanmanın Ak- deniz sathında bir şey yapamıya- cağı gösterirse o zaman ne olur” İngiltere İmparatorluğu sukut eder mi? Hayır, o zaman uzaktan abloka tatbik edilir ve İngiltere vaziyete göre tedbir alır ve kendisi için ha- yati mahiyeti haiz olan denizde menfaatlerini korumya çalışır. Bütün bu mülâhazalar mihver devletleri ile demokrasiler arasın- da bir herp çıktığı takdirde bu harpte Almanya ne yaparsa yan- sın, İtalya son derece tehlikeye düşer. Onun için İtalyanın kendini böyle bir harbe sürüklememesi beklenir. İtalyanın ..; Tehdidi Yazan: Sabiha Zekeriya Sert talyan gezeteleri, Türkiyer İngiliz - Fransız blokuna g mesi ve İngiliz gemilerine liman gi termesi ihtimaline karşı, bizi tehi ediyorlar. “Ankara hilmeli imiş | İngiliz - Fransız donanmalarına y Ve liman verirseymiş tevsi hareke ni Avlonya sahilinden Karadeniz. Ege sahillerine naklederlermiş.” Türk matbuatındın her hangi İ güzete buna benzer bir Yazı yaz bunu gazetenin kendi mütaleası t Tâkki eder, geçeriz. Çünkü B. Sart coğlu Şükrünün benim veya önü yazdığı ve yazacağı yazıdan habe yoktur. Fakat İtalya gibi totaliter bir mem kette, gazeteler bu lisanı kullanır sa, İstisnasız hepsi hükümetin org nı olan gazetelerin Yisanını hüküm tin lisanı olarak kabul ederiz. Bu tehdide İtalyan matbuatın tehdidi deyip geçmiyelim, matbua tın ilham menbaı üzerine mum bas Irm, İtalyan matbuatı, Türkiyeyi » çin ve ne İle tehdit ediyorlar? Türkiye Başvekili daha dün, Mi, lis kürsüsünde kendi topraklarımı bir tecavüz vuku buluncaya (o kadı /bitaraf kalacağımızı bütün dünya © kârı umumiyelerine ilân etti. Fak; İbitaraf kalmak, tehlike sezdiğim İyerlere karşı hiç bir tedafüi tedb almayacak, menfaatimizin icabetti diği hazırlıkları yapmayacağız de mek değildir. İ Bugün totaliter devletler siyase tinde, küçük devletere müdafan ha) kı vermediğini biliyoruz, Bu küçü devletlerden hangisi tedafüi tedb almağa başlar başlamaz, bu tehdit karşılaşıyorlar. “Seni yutacağım, 8 kın müdafaaya Hazırlanma, Böy) bir hazırlık yaparsan bunu tecayi telâkki eder, derhal saldırırım.” Bu mantığın karşısında küçü devletlere yapacak iki iş kalıyor. Çekoslovakya gibi, Romanya gil kapıları açıp buyurun demek, yakı ölümü esarete tercih eden, tarihi v haysiyeti olan bir millet gibi müd: (aaya geçmektir. | İtalyan gazeteleri büyük Rom İmparatorluğunun haritasını eşre derken, içerisine Türkiyeyi de itha ederlerse, buradaki galeyana karş tekzibe dahi tenezzül etmezlerse Akdenizdeki hâkimiyet siyasetleri nin başlangıcı olarak Arnavutluğu istilâ ederlerse, Balkanlar büyük bi: tehjike karşısında kalırsa, biz hunm karşısında elimizi kolumuzu bağl ıp mukadderata boyun mu eğelim Türkiyeye, vatan hainlerinin diyarı, dır diye, kim demiş? Müdafaa ferdir ve millelin en mukaddes hakkıdır Totaliter devletler bunu inkâr edi » yorlarsa, biz yaşamak hakkımızı in kâr etmiyoruz. Onu müdafaa için yediden yetmişe kadar bütün millet ayak üstünde bekliyoruz. Daha dür Atatürkün ölüsü önünde and. içtik Bütün tarihte bu andı içmiş bir mil letiz, v Siyasi tehditlerin mana ve mahi- yetini anlarız. Menfaatlerimizi teh - dit eden tehlikeyi de kavrayacak şit- urumuz vardır, Gideceğimiz yolu kendi irademiz ve şuurumuzla çize- riz. Yabancı bir devletin emir ve kur mandasını beklemiyoruz. Eğer İtal « yanın bize tecavüze niyeti yoksa, bi- zim ona tecavüze hiç niyetimiz yek. Totaliter devletler bu tehditlerle küçük milletleri her hangi bir teda fül tedbiri almaktan menetmek, mü- cerret bir halde bıraktıktan sonra yutmak Istiyorlar. Müdafaa tedbir - lerine geçtiğimiz dakikada Arnavut- luğun bir atlama tahtası rolünü oy“ nayacağını, buradan Ege denizine ve Karadenize atlayacaklarım söyliyen mathuata. karşı vereceğimiz hüktm şudur: Zaten mukarrer olan karar - larını tatbika geçiyorlar, Totaliter devletlerin siyasetlerini ve taktikle - rini beşikteki çocuklar bile öğrendi. İtalyan matbuatı bu tehdidin altın daki manayı anlamıyacağımızı zan » nediyor, yahut da bizi korkutarak a- kamete kat saat on ikiyi çaldı lindedir. Fa -