12 Nisan 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1

DA MİHANİK Be çurşamba İstanbul Heien Yazan: Muhabere subaylarından üsteğmen 12 TELGRAF: TÂN. İSTANBUL REBİİ SAREVİN TELEFON: 24310, 24318. 24319 Her bahsin nihayetinde ve en sonunda da halledilmiş baka- F * t lol meselelerini ldı halde, a NİSAN DÖRDÜNCÜ YIL — No. 1327 î;ni muleıarrlrinhî;i*iışk;uzğu), (î*meıc 3?%(:;& 1 kitapları ; ka 1939 5 KURUŞ GÜNLÜK SİYASİ HALK GAZETESİ yakında çıkacak, İngiltere, Italyaya Ihtarda Bulundu Akdenizdeki Vaziyet(” Değişirse Harp Çıkabilir & İtalyanın Topladığı Askerin Miktarı 1 Milyonu Buldu Bugünkü Vaziyet g — İngiltere Akdenizde ve Cenu- bu şarki Avrupada takip edeceği si- yaseti ve Yunanistana —yapacağı teklifi kararlaştırdı. İngiltere hükü- meti ile Fransa hükümeti yarın si- yasetini ilân edecektir. — İngiltere ile Fransa Akdenizde ihtiyati tedbirler aldılar. Malta ile Cebelitarık takviye edilmiştir. İngil- terenin Korfuyu işgal etmesi ihti- malinden bahsediliyor. — İtalya, bir milyon askeri silâh altına almıştır. Korfunun işgali yü- zünden İngiltere ile İtalya arasında bir çarpışma vukuu ihtimalinden bahsedilmektedir. — İngilterenin Türkiye, Yunanis- tan ve Romanya ile müşavereler yaptığı Londradan haber veriliyor. — İngiltere ile Fransa İspanya- nın vaziyetinden şüphelenmekte ve Fransa Pirene hududunu tahkim et- mek lüzumunu hissetmektedir. Bu- na sebep İspanyanın Almanya ve İtalya ile askert bir ittifak yapmış” olmasından şüphe edilmesidir. — Almanya ile Lehistan arasın- daki münasebetler bir durgunluk geçirmektedir. Almanyanın İngiltere ile Lehistan arasında karşılıklı mü- dafaa paktının iİmzası üzerine, Le- bistamı Tn aramında,, GÖŞT gravüz — Holanda hükümeti, beynelmi- lel vaziyetin gerginliği yüzünden hu- dudunu takviyeye lüzum görmüştür. — Belçika hükümeti de hudut ü- zerinde tedbirler almıştır. BAA İSVİCRE A pıe Şx'*-ÖL eemA ; MACA < .’ vj v Doi e ; *"*H;w'e//arya’** AAA İAİYDİ DAİA aa BAF E YY FO AN ”5//17(/#_9 YESRKARAA İA v RİSTAN ; A ALAY ROMANYA lı e 0,5' A Fd ” KARA. DENİZ ieaa/ TURKİ YE Son buhranlı vaziyeti gösteren Akdeniz ve Şarki Avrupa haritasıdır İngiltere hükümetinin: cenubu şarkt Avrupada veya Ak- denizde bundan sonra vuku bulacak her tecavüzü, doğrudan doğruya kendine karşı tehdit mahiyetinde telâkki edeceğini İtalyaya bildirdiği haber veriliyor. İngiltere kabinesi bugün toplanmış ve Yunanistana yapı- lacak teklifi uzun uzadıya tetkik etmiş ve hazırlamıştır. İn- giltere hükümetinin, bilhassa manya İle istişarelerine devam Türkiye, Yunanistan ve Ro- ettiği bildiriliyor. İngiltere hükümeti Maltayı takviye ettiği gibi Cebelitarıkı da takvi- ye etmiştir. Fransız mahafiline göre İngiltere, Korfu adasını muhakkak İşgal edecektir. İtalyan mahafili, İtalya ile Almanyanın bu harekete derhal muka- bele edeceğini anlatmaktadır. Alman gazetelerine göre İngilizler Korfuyu işgal ettikleri takdirde İngiliz - İtalyan anlaşması bozulacaktır. LTugillere Akdenizde Tertibat Aldı Londra, 11 (Hususi) — Arnavut- Sülh Cephesinde Türkiyenin Vaziyeti Yazan: Sabiha Zekeriya Sertel Başvekil Refik Saydam Mec- listen itimat reyi istediği celse- de hükümetin programını da i- zah etti. Dünya hâdiselerinin en gergin bulunduğu bu devrede herkesin birinci alâka ile takip ettiği şey, harici siyasetimiz me- selesidir. Bu itibarla Refik Say- damın Türkiyenin sulh cephe- sindeki vaziyetini anlatan söz- erini, inceden inceye tefsir e- 'derek anlamamız lâzımdır. Başvekil dünyanın bu buhranlı devrinde Cümhuriyet hükümetinin #zami teyekkuzu gösterdiğini, dost- uklarına ve ittifaklarına sadık kala- Tak sulha hizmet azminde devam eİ- tiğini, küçük büyük her devlete kar- &1 dostane münasebetlerini idame et- tirdiğini söyledikten sonra diyor ki: “Fikir ve menfaatlerin bu kadar #iddetle — çarpıştığı — zamanımızda, Ürkiye için ne bir fikir cereyanı, ne de herhangi bir menfaat hırsı sulh Yolundan inhirafta âmil olmamakta- » ve olmayacaktır.” Bu sözlerden çıkaracağımız mâ - ha sudur: Türkiyede ne dünya mil - letleri arasında “mevcut olan ideoloji fwgaları, ne de Türkiyenin bir isti- ü emeli vardır. Başka memleketlere karŞl beslediğimiz bir hırs ve men - aat emeli yoktur ki, dünyanın bu Yeni baştan taksiminde istilâcı emel- €r besleyelim, Biz Cihan Harbinden mağlüp fSikan memleketimizde, İstiklâl Sa - Vası ile milli hâkimiyetimizi kurduk- sonra yegâne emelimiz milli is - luğun istilâya uğraması yüzünden dün İngilterede başlıyan hummalı siyasi faaliyet, bugün de ayni ha- rareti muhafaza ederek devam et- miş, kabinenin hariciye komitesi bu- gün de toplanmış, müdafaa nazırla- rı da bu toplantıya iştirak etmişler, daha sonra Lord Halifax ile hava nazırı Sir Kingley Wood Başvekil ile görüşilmüşlerdir. Vindsirda bulunan kralın bugün Londraya gelmesi hiç te beklenmediği halde ansızın gele- rek Başvekili kabul etmesi siyasi va- ziyetin ciddiyetini bir kat daha te- barüz ettirmiştir. Kralım daha sonra tekrar Vindsora döneceği — anlaşılı- yor. İngiliz kabinesi mütemadiyen toplantı halinde Kabine haftalık toplentısını yapa- cak, fakat perşembe günü de mec- lisin içtimamdan önce bir kere daha toplanarak kararlarını bir kere daha gözden geçirecektir. Avam kamarası ile Lordlar Ka- marası bir gün çalışacak, Avam Ka- marasında — Mister — Chamberlain, Lordlar Kamarasında Lord Halifax Arnavutluğun işgali yüzünden ha- sıl olan vaziyet dolayısile hükümetin takip edeceği hattı hareketi izah e- deceklerdir. Mister Chamberlainin nutku e- hemmiyetle beklenmektedir. Kabi- ne dünkü toplantısını müteakip ver- diği kararları ilân etmediği için nut- kun nelerden bahsedeceği hakkında söylenen sözler, tahminden ibaret- tir. Siyasi muharrirlere göre İngiltere hükümeti, daha şimdiden İtalyaya, Cenubu Şarki Avrupada veya- Ak- denizde vuku bulacak herhangi te- cavüz hareketini doğrudan doğruya kendine karşı tehdit mehiyetinde te- lâkki edeceğini bildirmiştir. Diğer taraftan siyasi muharrirler İngilte- renin diğer devletlerle istişarelerine (Arkası: Sa. 9, sü. #te) devam ettiğini, bilhassa Türkiye, L Yunanistan ve Romanya ile müzake- reler yapıldığını ve iki taraf arasın- da teminat mübadele edileceğini söy- lemekte ve tecavüze karşı birlik ha- reketinin yakında kendini gösterece- ğini ilâve etmektedirler. İngiltere Hariciye Nazırı bugün de Sovyet sefiri ile görüşmüş ve daha sonra Başvekile uzun uzadıya mâlü- mat vermiştir. Malta ve Cebelitarık takviye edildi İngiliz hükümeti Malta'nın ve Ce- belittarıkın emniyeti için bazı ihti- yat tedbirleri almıştır. Malta üssü bahrisindeki harp gemileri mürette- batından mezun olanlar geri çağrıl- mış ve Malta ile Sicilya arasındaki hava nakliyatı durdurulmuştur. Sa- hil ve hava müdafaa bataryaları harp vaziyetine getirilmiştir. Ayni tedbirler, Cebelittarık'a da ittihaz olunmuştur. Daily Telegraph gazetesinin yaz- dığına göre Son 48 saat içinde Ital- yan maslahatgüzarının Chamber- laine tevdi ettiği birçok kâğıtlar a- rasında bir de Mussolini'nin mesajı bulunmaktadır. Yine bu gazete Romanyanın İIn- giliz — Polonya müdafaa paktına mümasil İngiltere ile bir pakt akdi- ne amade olduğunu Londraya bildir- diğini yazmaktadır. İngiliz gazetelerinin mütaleaları Londra gazetelerinin bir kısmı va- ziyette kısmen salâh kaydetmekle beraber Balkan buhranı ile meşgul olmıya devam ediyor ve vaziyetin vahametini muhafaza ettiğini anla- tıyor. Sol gazeteler ise endişe göster- mektedir. New Chronicle gazetesinde Ver- mon Bartlett, şöyle yazıyor: “Arnavutluğun istilâsının müşte- (Sonu; Sa: 7; Sü: 4) Balkanlarda Son Vcııiye'l' Bulgaristan Dobricada Tatmin Edilerek Balkan Paktına Alınacakmış Sofya, 11 (Hususi muhabirimizden telefonla) — Bulgar gazetelerinin Belgrad muhabirlerinden aldıkları sörni hâberlere göre Arnavutluğun iş- gali “Yününistanda blduğu gibi Yu- goslavyada da endişe uyandırmakta devam ediyor. Vaziyet sakin değil - dir. Beynelmilel vaziyete karşı milli birlik için Hırvatlarla Belgrad ara- sında müzakerelere devam ediliyor. Hırvatların önderi Dr. Maçek'in em- niyetli ve sadık adamlarından Koşu- tiç, Belgrada giderek hükümet erkâ- nile temasa geçmiştir. v Bura gazetelerine Berlinden bildi- rildiğine göre, —Berliner Zei - tung gazetesinin Bükreş muhabiri, Romanya' Hariciye Nazırı Gafenko- nun İstanbula yaptığı ziyaretten ba- hisle şu haberi vermektedir: Balkan antantının son Bükreş top- lantısında Bulgaristanın Balkan an- tantına girmesi tetkik edilmiş, fakat arazice Bulgaristanın tatmin edil - mesinin görüşülmesi tehir edilmiş- ti. Fakat şimdiki beyneimilel vaziye- te göre Romanya Dobricede Bulga- ristanı arazice tatmin etmiye razı olmuş. Keza Yunanistan da Bulga- ristanın Akdeniz mahreci için Sofya- ya tatmin etmiye meyletmiştir. An- Antantına girebileceği kaydedilmek- tedir. 4 ' ü * Faşist memleketlerden Yahudile- rin ihraç edilmeleri üzerine Bulga- ristanda Yahudiler göze batıyordu. Bazı yerlerde Yahudilere sarkıntılık lar yapılmakta idi. Bunun üzerine hükümet, aldığı son bir kararla Sofyada Yahudi a- leyhtarı Ratnitsi adındaki Bulgar teş kilâtını feshetmiştir. Bu teşkilâta â- za olacakların 3 sene hapis ve 100 bin levaya kadar, para cezalarına çarptırılacakları da ihtar olunmuş- * Bükreş, 11 (Hususi) — Kral Ka- rol Pazar akşamı Bükreşten ayrıla- rak Dobriceye gitmiştir. Hatayın Türkiyeye Terki Şartları Tesbit Edildi Yazısı Üçüncü Sayfada cak bu şartla Bulgaristanın Balkan | Arnavutluk Kraliçesi Yavrusile Nasıl Kaçtı İç Arnavutlukta Muharebe Devam Ediyor, Bir İtalyan Tayyaresi Düşürüldü, Hariçteki Mümessiller Siyasi Faaliyetten Menedildiler Roma 11 (Hususi) — Arnavutluğun işgaline devam edil- mektedir. Santi Korantadan hareket ederek Arjirokastroyu işgal eden kol Tepedelen ve Tirandan Elbasana hareket eden kol da Devoliye varmıştır. Orta Arnavutlukta bilhassa Ohrid — gölü ve Meta nehri civarında dünden beri büyük çarpışmalar olmaktadır. : Çeteler teşkil eden Arnavutlar, Ital- yanlara epey ölü ve yaralı verdirmiş- ler ve bir Italyan tayyaresini düşür- müşlerdir. İçindekiler ölmüşlerdir. Arnavutluk sınırı üzerinde de çar - pışmalar devam ediyor. Arnavutluk hükümetini deruhte eden mvakkat könsey, Arnavutlu- ' ğun hariçteki mümessillerine son va- ziyeti bildirerek bunları diplomatik her faaliyetten menetmiş, ve hariçte yaşıyan Arnevutları İtalyaya sada- kat göstermeğe davetle iktifa etme- lerini tâmim etmiştir. Muvakkat konsey müessisan meclisini yarın sa- at 16 da toplanmağa davet etmiştir. İçtimada bütün Arnavutluk vilâyet- lerinin delegeleri hazır bulunacak- lardır. Kraliçenin Işıkları Sönük Bir Otomobille Yaptığı Hazin Seyahat Tiran (Harp sahasında bulunan Paris Soir muhabiri yazıyor) — İh- raç edilen İtalyan kıtalarının mer- keze doğru ilerleyişlerini ve İtalyan keşif tayyarelerinin harekâtını aşa- ğıdakilere haber veriyorlar. Vatanımın hükümet merkezinde müdafaa tertibatını hazırlamakla meşgul olan Kral Zogoya İtalyan (Sonu S. 9 Sü. 2) Istanbulda Yeni Bir Hastane Yapılacak Yeni Bütçede Stadyom, Mektep, Yol İnşaatı; Temizlik İşleri İçin Mühim Tahsisat Ayrıldı Şehir Meclisi dün vilâyetin 1939 senesi masraf bütçesini tetkike başlamıştır. Meclis valinin bütçe hakkındaki nutku ile açıl:nıştır. Lütfi Kırdar nutkunda azcümle demiştir ki; — 939 senesinde yapmayı derpiş ettiğimiz işlerin, rak- ka.ıqlandmlmış ve programlaştırılmış bir ifadesi olan bütçe- mizin tertip ve 939 senesi mesaimizin tanziminde gözönünde tuttuğumuz ana prensipleri ve birinci plâna alarak hususi ehemmiyet atfettiğimiz ve gelirlerimizin istitaati nisbetinde (Sonu S. 9. Sü.. 5)