12 Nisan 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

PENCEREMDEN Mimar Kasım Yazan: M. Turhan TAN MMpbsr Sinan için yapılan iht lin tafsilütmi gazetelerde 0- kurken hatırıma mimar Kasım geldi. Neden, biliyor musunuz?.. Tarihler) onun ancak Deli İbrahim tarafından azli ve hapsi le marlığın kaydi hayat ile” oldüğunu yazıyorlar da ondan, Bu, gerçekten dikkate değer bir kayittir. Demek ki eski devirlerde ihtisasa son derece ehemmiyet veriliyor ve mimarlık gibi işlere, ehil olanlar seçilip getirii- dikten sonra onların - sudan baha- nelerle - azillerine gidilmiyormuş. Naima (C. 4) bu güzel âdete Kasımın azlini anlatırken bir eümle ile temas ediyor: “Bu vaktedek mi - marlık kaydi hayat ile ola gelmiş ken” diyor. Demek oluyor ki mimar Sinan, liyakatiyle beraber bu anane sayesinde yarım asir mimar haşıl yapabilmiş ve yine demek oluyor ki 0, Kanuni Sultan Süleyman 'zamanı- BA rastlamayıp da Deli İbrahimin vaktine tesadüf etseymiş mimar Kar)| sım gibi kovuluverecekmiş!.. Mimar Kasım münasebetiyle iki noktaya daha kalem koyacağım: Yüksek tahsil görmüş nice kimseler tanıyorum ki “kaydi hayat şartiyle” | tâbirini kullanırlar, Gazetelerde de İcabettikçe kilişe kullanılır. Halbuki kayt ile şart ayni mânayı İ fade eder ve kaydi hayat şartiyle & biri Babrâli kapısı gibi bir şey olur Bu mevkide ya Nalma gibi lügate iti- bar edip “kaydi hayat ile yahut “sağ kaldıkça Dün yerine geçirilme İkinel nokta da pekletten nasıl ku sidir ki her zaman lanacak bir vâkıadır ve gekilde yazılıdır; münasebe' mi- mimar ayni demeli, öbürü - Kasımın in ibretle hatır- tarihle G “Cinci Hoca, sürgünden kurtar - dığı mimar Kasım ağaya mutlaka bir iyilik etmek istiyordu. Çünkü onun devlete sanattan başka bir şey dü - şünme i pek iyi biliyordu. Niha- yet münasip bir firsat çıktı. Bir gün Sultan İbrahim, yeni mimar Musta- fa ağayı çağırttı. — Üsküdarda mimar Kasımın yaptığı ahur manendi bir ahur ya; Diye emretti. Ahır yapıldı, Cinci| Hoca da - fırsatı kaçırmayarak - pa- dişaha yanaştı” — Padişahım, dedi. acaba bu ahi. rü ne kadar para gitti, Malâmu hü - mayun olsa ? Maksadı mimar Kasımın masraf- ta ne kadar idareli olduğunu göster-| mekti, padişah, hocanın fikrini mu- vafık gördü, mimar Mustafadan def- ter istedi, ahıra on bin beş yüz kuruş sarfolunduğunu gördü ve birden par-| ladı, bağırmağa başladı: — Bu ahır evvelki ahirin yarısı kadar ancak var. Bu kadar mal ne- reye gitti?, | | Şimdi mimar Kasımdan da def- ter isteniyordu. O, ruznamçeci dinde hesabın yazılı olduğunu di ve ruznameden defterin çıkarıldı: 3050 kuruş!.. Artık Deli İbrahimin yanında da), mimar Kasımın istikameti tezahür etmişti ve o zirzop hükümdar: “Ka. sım doğru imiş. Nahak yere azletmi- giz” deyip duruyordu, Bu vaziyette Yapılacak şey tahiatiyle yapıldı, mi- mar Mustafa kovuldu, mimar Kasım ağa tekrar mimar başı oldu. Halefle selefin, yeni ile eskinin hesaplarına bu suretle bakarak olsun müstekimi mürtekipten ayırmak u- sulü devam etseydi bu memleketin eski devirlerde çektiği zararın yekü-| Bu bu kadar kabarık olmazdı Terkos Fabrikasında Yapılan Tesisat Vali ve Belediye Reisi terkos fab- rikasına konulan yeni makinelerin Hazirana ka, dilmesini al Kâğithanede in: lan ve dört süzme havuzundan birisi de Hazirana kadar ikmal edilecektir Veli bir kaç gün sonra Küğithaneye giderek yeni filtreleri görecektir. Belediye, Bakırköy semtinin su ihtiyacım karşılamak için de mahal. | linde tetkiklere başlamıştır. Bu sem- tin suları arteziyen kuyulariyle te min edilecektir. Bu maksatla bu ıntakada sondajlara başlanmıştır. İma bu yaz içinde Haliç tezgâhların- “İ rilmiştir. Liman için Yapılan Tetkikler Bitti Avanproje Yakında VekâleteGönderilecek İstanbul limanında tetkikat ya - pan İngiliz Gibs müessesesi mühen- disleri ilk tetkiklerini bitirmişlerdir. Mühendisler hazırladıkları avan pro- Jeyi bugünlerde Denizbank kanaliy- le Vekâlete göndereceklerdir. Bu projede, kömür mıntakası yi- ne Kuruçeşmede birakılmakta yal - nız lodos rüzgârının tahmil ve tahli- yeyi zorlaştırması nazarı dikkate a lınarak üç yüz metre © uzunuğunda bir mendirek yapılması tavsiye olun- maktadır. Evvelce de yazdığımız gibi mühen disler limanın Haydarpaşada yapıl - ması esası Üzerinde yaptıkları etüdü| de bir raporla Vekâlete bildirecek - * nan tesisleri için yaptırılması eden iki tarak gemisi ve iki projeleri Deniz “Ticaret Müdürlüğünce hazırlanmış ve Vekâ- lete gönderilmiştir. üzerinden tarak güni ya vosigehörlerin gunlerin bedellerini ve diğer tesis masrafla » ı tesbit ederek tahsisatını yeni ktır, Gemiler ve romorkörlerin inşaa -| nacaktır, Denizlerde Şiddetli Fırtına, Başladı Karadeniz. Ege ve Marmata de- nizlerinde evvelki gece şiddetli bir fırtına başlamıştır Fırtına bilhassa | Ege denizinde şiddetlidir. Bazı limanlarda bulunan kayıklar parçalanmış Çeşme açıklarında bir yelkenli karaya vurmuştur. Dün İstanbul limanından Karade- nize hareket eden motörler ve yel kenliler boğaza açılamıyarak Büyük dere önünde toplanmışlardır. Metoo- roloji istasyonundan alınan malüma- ta göre fırtına bugün de devam ede- cektir, gl Trak Kurtarıldı Mudanya seferini yaparken Tiril- ya açıklarında karaya oturan Trak | puru Gemi Kurtarma İdaresinin Hora ve Alemdar tahlisiye gemileri arafından dün sabah kurtarılmış ve dün akşam yedekte limanımıza geti- Gemi baş tarafının altından yara- lanmış olduğundan bugün havuza a- lnacaktır. » Saldıray Geliyor Iman tezgâhlarında yaptırılan Dünkü Piyango Talilisi Bir ovunlu lük Yemek Için Iki Bin Lira Kaybetti Dünkü keşidenin en büyük ikra-| miyesi olan 200.000 lirayı kazanan 24675 numaralı biletin bir parçasi Samsun hükümet konağının. zirnet| kâtibi “Mustafa Hepşer” de Bir an içinde, kıymeti iki liradan yirmi bin liraya yükselen bileti o ta- Mili zata sattığını anlıyan gişe sahibi dolgun bir bahşiş koparmak ümidile başvurmadık çare bırakmadı. Hattâ tayyareyle Samsuna gitmeğe bile kalktı, Fakat kendisine Mayıstan evvel tayyare kiralanamıyağı ceva- bı verildiği için gidemedi. . Dünkü keşidede 40.000 lira kaza- nan çuvalcı Mustafanın macerası ha- gi zin ve enteresan. Valide Hanında © türan çuvaler Mustafa beşte bir bi- letini yine Valide Hanında arkadaşı bakkal Ahmetle ortaklama almiş: Dün, ellerine tam sekiz bin lira geç-| ti. Fakat biçare çuvalcı Mustafa, pa- raları alır almaz, sevineceğine, tees- süründen hüngür hüngür ağlamıya başladı. Bu sırasız beplerini soranlara da; “— Nasıl ağlamıyayım? dedi, ya- rım okka ekmekle, elli.dirhem pey- nir yözünden, lam İki bin lira para kaybettim!” Soruşturunca anladık: Meğer, ev velki akşam çare çüyaler, karnımı doyuracak ka: dar ekmek peynir alabilmek İçin, biletinin yarısını bir bakkala satmak mecburiyetinde kalmış “ —Eğer bilseydim, diyor, kemeri #ikar, bir gün daha beklerdim: İnsan iki üç günde açlıktan ölmez ya?” arasıx ve Ve, etrafını saranlara şaşkın şaş- kın bakarak soruyor: “— Sorarım size: W mi sayılırım, talisiz mi?” Dinleyenlerden birisi, hiddetleni- yor, ve dayanamayıp b çuvalcıyı paylıyarak: — Yahu, diyor, gün evvel ekmek paran yokmuş, şimdi iki bin Uran var: Daha ne istiyorsun?” Son Vaziyet Piyasada Tesirler Yaptı Ecnebi Bankalarda Mevduatı Olânlar İki Gündür Paralarını Çekmiye Başladılar Arnavutluğun işgal we on takin eden piyasamızda tesirini göstermekten hâli kalmamı Şehrimizde bulunan bir kısım ecnebiler sivasi. hâdiseler memleketlerine dönmektedirler. Fenebi bankalarda mevduatı olanlar da para- larını çekmeğe başlamışlardır. para çekilmiştir. Ecnebi bankalarından hayli İhracat ve ithalât hereketi büyük) — bir tevakkufa uğramıştır. Akdenize giden ve Akdenizden gelen vapurla- rin gidip geliği azalmıştır. Son vaziyet ecnebi memleketlerle iş yapan Türk armatörleri de endişs- ye düşürmüştür. Armatörler dün Deniz Ticareti Müdürlüğüne müracaat ederek Av- rupa limanlarına vapür sevkedip et- memek üzerinde tereddütlerin! bil- dirmişler ve bu hususta mütalea ve tavsiyelerini sormuşlardır. Deniz Ticareti Müdürlüğü keyfi- yeti Münakale Vekâletine bildirmiş- tir. Diğer taraftan bu ayın 30 unda Ji- manrmıza gelmesi mukarrer olan İ- talyan bandıralı Roma vapurunun da hareketi geri bırakılmıştır. Gemi muhtelif milletlere mensup 500 ka- dar seyyah getirecekti, Dün geminin bu seferinden vazgeçildiği acentesi- ne bildirilmiştir. Saldıray denizalti gemimiz bu ayın dördünde Alman; ın Kiel manın. | dan hareket etmiştir. Saldıray bir| haftaya kadar limanimiza gelecek ve merasimle sancak çekilecektir. GÜNÜN RESİMLERİ : l Manisa Note: Ankara 11 (Tan Muhabirinden) — Manisa noterliği varidatının azlığı yüzünden lâğvedilmiştir. Meclis Başvekil programı okuyor Karadenizde Iki Serseri Mayin Görüldü Bunlardan Biri Dün Limana Getirildi Karadenizin Kunduzdere sahil - lerine yirmi mil mesafede balık av - layan Temel reis denizde serseri bir İ dorpilin dolaştığını görerek mahalli Bunun üzerine Kunduzdere açıklarına gön- derilen bir mayin müfrezesi yaptığı araştırma neticesinde torpili bulma- ğa muvaffak olmuştur. Dün İstanbul kumandahlığına gönderilen torpilin zabıtayı haberdar etmiştir. Antenli denilen son sistem torpiller-| den olduğu anlaşılmıştır. Bundan başka Midye açıkların - da da buna benzer bir torpilin do - laştığı haber alınmış ve araştırm ra başlanmıştır. teessürünün se-| Şimdi ben tali-| yarım ta-| Bu szar, çuvaler Mustafanın büs- n canını sikiyor: — İnsan, diyor, para kazanınca, para kaybettiğine üzülmez mi? Hem havadan gelmiş para da değil bu Ben 6 bileti alacak parayı toplayın - İcaya kadar, bu ikramiyey! kazanma- hak edecek şi Piyango biletini, İnsan: mutlaka telie kavuşturan bir iren bileti sa- yan saf çuvalcının bu cevabı karşt- sında, bittabi akar sular duruyor! . Dünkü keşidenin hususiyetlerin- den birisi de, büyük ikramiyenin ko. ca İstanbuldan hiçbir vatandaşa kıs- met olmayışıdır: Bu tesadüf te, her İ keşidede İstanbuldan birkaç talili çı- keran piyango tarihinde ilk defa vu ku bulmaktadır. Anlaşılan devlet kuşu artik, hanları apartımanları gittikçe çoğalan İstanbuldan uzak- laşmak lüzumunu duydu: Görüyor- İ sunuz ya? “Devlet kuşu” ama, “kuş beyinli” değill derecede çalıştım!” Selim Tevfik Dr. Göbels Bugün Geliyor Alman Propaganda Nazırı Doktor Göbels'in, hükümetimizin « misatiri Pr a a | vize geleceği Hariciye Vekâle- ti tarafından telgrafla vilâyete bil- dirilmiştir. Alman Propaganda Na- arma Alman hükümet erkânından beş kişi refakat etmektedir. Göbelsi Rodostan getirecek olan tayyare öğ| leden sonra saat 14 te Yeşilköy tay- yare meydanma inecektir. Misafir nazır orada vali muavini Hüdal Ka- rataban ile hava komutanlığı tara- fından istikbal olunacak ve Perapa- las öteline misafir edilecektir. Göbels şehrimizde iki gün kalacaktır. Bu müddet zarfında müzeleri ve şehri- mizin diğer tarihi müesseselerin! ge- zecektir. Misafir nazır cuma günü tayyare ile Berline dönecektir. ae Yeni Otobüs Hatları Belediye, ruhsatnamelerini iade et tiği 18 otobüsün Cihangirle Sultan- hamam arasında işlemelerini muva- İfik görmüştür. Bu hatta 10 otobüs Jişliyeces ir. Ancak bu hattaki ücret arifesi bugün otobüsçüler arasında münakasaya konulacaktır. En 22 ta- rife tatbik etmeyi kabul eden oto- büsçülere imtiyaz verilecektir. Belediye bu hattan başka, Taksim ile Eminönü arasındaki fazla izdi | : ta arasında bir hat tesis etmiye karar vermiştir. Bunun için İzmirden ye den şehrimize 13 otobüs gelecek- İ itir. İçtimaında Başvekil Hükümetin Programını Okudu Vekiller Heyeti, Başvekili dinliyorlar İlerinin, tatbiki, i azaltmak maksadiyle bu iki nok-| 12-4-939 CezaGörenTalebelerin Tahkikat Evrakı Ankara, 11 (Tan Muhabirinden) — Okul inzibat meclislerince mecburi tasdikname vermek suretiyle veya kati ihraçla cezalandırılan talebe hakkındaki kararların tadili için Ve- kâlete gönderilen evrakm noksan gö rüldüğü, bu sebeple bir an evvel tet- kiki ve neticelenmesi gereken inzi - bati vakaların sürüncemede kalma- sına sebebiyet verildiği | görülmüş, bu husus için mekteplere bir tamim gönderilmiştir. Bundan böyle Vekâlete gönderi - lecek inzibat meelisi kararlarına tah kikat evrakı da bağlanacak suçlu ta- lebelerin umumi veziyeti hakkında istenilen malümat ta verilecek ve bir de fotografı ilâve edilecektir. SL a 939 Devlet Bütçesi Ankara 11 (Tan Muhabirinden) — Bütçe encümeni çarşamba günü öğ- leden sonra maliyecilerin huzuru ile 939 bütçe projesini görüşmeğe baş- layacaktır. Bu maksatla her gün top- lanacaktır. ——— Komisyoncu İmtihanını Kazananlar Geçenlerde gümrük başmüdürlü- günde yapılan komisyoncu, malyet memuru ve tüccar müstahdemi im- tihanına girenlerin imtihan evrakı tetkik edilmiş komisyonculardan; Ze kâl Yöndel, Armanak Bozacıyan, Nusret Akgil, Şevki Erengil, Hakkı Etüs, Cemil Finanser, Vahdettin Hur cem, Rüknü Arkaç, Refik Ergin, ma- iyet memurlarından; Atıf Dizdaroğ- lu, Besim Albayoğlu, Hakkı Sencer, tüccar müstahdemlerinden; Kadir Çadırcıoğlu, Mehmet Dalas ve Ali Fettahın kazandıkları tesbit edilmiş- tir... —e Belediye Tenbihle Dinlemiyenler Vali ve Belediye Reisi tarafından şubelere bildirilen belediye tenbih- .bakkındaki, gnirlere SazPRalfiŞ lerin cali kada ehemmiyet verme- dikleri görülmüştür. Bu alâkasizlık- larından doluyı bir kaç komiser vali tarafından tecziye edilmiştir. Bu akşam belediye ve vilâyet mu- avinleriyle kaza kaymakamları vali. nin riyasetinde toplanarak bu husus hakkında konuşacaklardır. * Beynelmilel turizm kongresine iştirk eden gümrükler umum müdü- rü Mahmut Nedimin bugünlerde şeh- rimize dönmesi beklenmektedir. 4 Gümrük muhafaza başmüdür- lüğünün yaptırmakta olduğu iki sür stli motörün inşaatı İkmal edilmiş tir. Motörler bugünlerde teslim alı- simiip Samsunda Resim Sergisi Samsun (TAN) — Resim mual - limi Şahin, tablolarını teşhir edeceği bir sergi hazırlamaktadır. Ka ei Safranboluda Et Az Zafranbolu (TAN) — Burada et azlığı vardır. Bu hafta yalnız bir ka- sap, nazlana nazlana ve yalnız iste- dikireine kilosu altmış kuruştan et mıştır. ——————- TAKVİM ve HAVA 12 Nisan 1939 ÇARŞAMBA Gün: 30 O Kesim: 156 Rumi 1055 Mart 30 1215 1d 34 i 4 üncü a7 Arabi: 1388 Sefer: 33 İ Günes 825 — Oğle İkindi: 1557 — Akşam. Yatar: 20.20 — İmsük: Yurtta Hava Vaziyeti Yeşilköy meteoroloji istasyonundan ali- nan malâmata göre hava yurdun Trakya, Eçe ve Akdeniz kıyılarında çok bulutlu ve mevsil yağışlı, diğer bölgelerde kapa- lı ve yağışlı geçmiş, rürgürler Akdeniz kıyılarında garbi, doğuda, cenubi İstika- metlen orta kuvvette, diğer bölgelerde W- #numiyetle şimali istikametten orta kuv- verip, Karadeniz kıyılarile Trakya ve £- gede kuvvetlice eseri Dün İstanbulda hava kapalı ve cüz? ya- Bışlı geçmiş, rüzglr oşimali istikametten saniyede 8 ilâ 7 metre hızla esim Saat 14 te hava tazyik İ0İR, hunet en yüksek 11,2, en düşük 8 santiğ- rat kaydedilmiştir.