14 Nisan 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1
TA İstanbul We Ankara enddesi 102 TELGRAF: TAN. İSTANBUL TELEFO NİSAN 1939 5 24310. 24318. 24319 DÖRDÜNCÜ YIL — No. 71329 KURUŞ GÜNLÜK SİYASİ HALK GAZET Büyük E Ölümünün Yıldönümü, & midi iyle onun şaheseri MAKBER Yeni harflerle basıldı. bu eser Dr. Sadi ESİ Ankara İrsnak'ın nda hlevidir. KANAAT KİTABEVİ. ütüphanesi serisine dahil olan Hâmit hakkında bir yaz İngiltere İleFransa, Yunanistana ve Romanyaya Kat'i Teminat Verdiler Chamberlain Dediki: Sulhü Temin İçin Daladier Dedi ki: Sarih Bir Tehdit i VarKuvvetimizle Onünde Hemen CHAMBERLAİN İNGİLTERE Nihayet Karar Verdi Yazan: M. Zekeriya SERTEL ngiltere kararında yavaş, . i fakat katidir. Karar'ver - meden evvel inceden inceye tetkik edip hesaplar, bütün im- kâ nve ihtimalleri gözden geçi- Tir. Bunun için de karara va- rıncaya kadar hayli zaman'kay- beder, Fakat bir defa karar *Yerdi 'mi attık davayı kazahın- taya kadar tuttuğu yoldan dön- mez, z Napolyon dünyayı istilâya kalk- tiği zaman İngiltere yerinden kı- Ruldamadı. İngiltere Napolyonun fütuhatına uzun müddet seyirci Fakat nihayet Napolyon İn- Bilterenin hayati menfi | kunmuya başladığı ve İngi için | bir tehlike olabileceğini ispat ettiği | andan itibaren İngiltere harekete Eeçti ve geçtikten sonra da Napol Yonun hakkından geldi 1914 Cihan Harbinde de İngiliz| Siyasetinde uzun müddet ayni kir Tarsızlığı görüyoruz. İngiltere İle| Pransa arasında ittifak vardı. Böyle *iduğu halde İngiltere, ancak Ak| Münlar bitaraf Belçikaya hücum et-| tikten sonra harbe girmiye karar) Verebildi. O vaktin İngiliz Baş Yekilini bu gecikmesinden de YI muahaze edenler pek çoktur. Çünkü bu gecikme yalnız Fransa ve İngiltereye pek pahalıya mal olmuş dür, B u defada İngiliz. siyasetinin uzun milddet kararsız ve mü- dit bir devir. geçirdiğini gör 'otaliter devletler İngiltere hin bu kararsızlığından istifade ede- (Sou Sa.'10; Sü.'1 de) | e. te Çalışacağız İngiltere, Akdeniz ve Balkan Yarımadası Statükosunun Cebren veya Cebir Tehdidi Altında Değiştirilmesine Mâni Olacak ondra 3 (Hususi) — İngiltere ile- Fransa hükümetleri gün Yunanistanla Romanyanın istiklâlini kati teminat altı- na almışlardır. İngilterede Avam Kamarasında Mister Cham- berlain, bugün beklenen nutkunu söylemiştir. Kamara, fev- kalâde günlere mahsus bir şekilde kalabalıktı, Süfera locaları doluydu. Dünyanın bugün İngiltere namına verilecek taah- hütlere verdiği ehemmiyeti gösteriyordu. Bugün daha fazla, geçen eylül buhranı (Çekoslovakyanın ilk taksimi) günleri- ni hatırlatıyordu. Meclisin dışı da, içi kadar kalabalıktı. Çün- kü herkes tarihi kararı beklemekteydi. Bütün mebuslar; büs tün nazırlar, meclisi tıklım tıklım doldürmuşlardı. Dinleyici- ler hincahınç denecek derecede bir kesafet teşkil ediyorlardı. Yardıma Hazırız Bu Teminattan Alâkadar Devletlerin ve " Yunanistanla Sıkı Münasebetleri Olan,, Türkiyenin de Haberdar Edildiği Bildiriliyor Paris, 13 (Hususi) — Fransa Başvekili M. Daladier bu- gün İngiltere gibi Romanya ve Yunanistana teminat vermiş- tir. Daladier Fransız milletine hitaben metni Fransa ve İngil- tere tarafından müştereken tesbit olunan aşağıdaki b meyi neşretmiştir: “Fransa hükümeti, Akdeniz ve Balkan yarımadası sta- tükosunun cebren veya cebir tehdidi altında her türlü değiş- tirilmesine mani olmıya azami ehemmiyet vermektedir. Son hafta kâdiselerinin doğurduğu büyük endişeleri na- zarı itibara alan Fransız hükümeti, Romanya ve Yunanistanın ni sarahaten tehdit edecek ve Romanya ve Yunan hükümetlerinin büna milli kuvvetlerile karşı koymayı hayati Meclis, müthiş bir gerginlik ha - vası içindeydi. Bumunla beraber or- talığı sükünet kaplamıştır. Meclis rel si muhteşem resmi elbiseleri içinde celseyi açtığı © zaman Chamberisin kürsüye çıktı ve nutkunu söyledi Yüzünde yorgunluk eseri vardı. Se- si sakindi, fakat nutkunu vakur ve kuvvetli bir tavır içinde irat etti Nutku bir belâgat eseri değildi. Va- kaları anlatan ve bu vakalar karşı - sında alınan kararlari bildiren ( bir mesajdı » Avrupadaki Endişe Mister Chamberlian, evvelâ par- Mussolini Bir Nutuk Söyledi: “Düşman Milletlere Karşı En Açık Şekilde Düşmanlık Edeceğiz, Halk, “Kaprolbün Fransa,, Diye Bağırdı İbir teşebbüs vukuunda Fransanın ön İlara iktidarındaki bütün muaveneti derhal yapmakla kendini mük diğine dair Romanya ve Yunanista - a at vermiştir. — Büyük Britanya hükümeti de ayni hattı ha- reketi ittihaz etmiştir . Fransa »- Polonya Fransız h eti, İngiltere ile Polonyanın doğrudan doğruya veya dolayısiyle tehdit edildiği takdirde İistiklâllerini müdafaa hususunda kar şılıklı yardımda bulunmak için sk - dettikleri anlaşmadan dolayı mem - lâmentonun davetini icabettiren son hâdiselerin Avrupada ve bilhassa şar ki Akdenizde büyük bir endişe u- yandırdığını anlatmış, daha sonra 8 nisanda Arnavutluğun Londra elçi- sinin Büyük Britanya hükümetinden kendisini ümitsizce müdafaa eden küçük bir millete yardım için elin- den geleni yapmasını istemiş olduğu- nu söylemiş ve: “Bütün dünya efkârı umumiyesi bir defa daha bu zorba - lık tezahürü karşısında (fevkalâde müteessir olmuştur” demiş ve Bü - yük Britanya yardım £ garantisinin Yunanistana ve Romanyaya Fransa ile mutabık olarak teşmil edilmiş ol duğunu bildirmiştir. (Sou Sa, 10, Sü. 2 de) Roma, 13 (Hususi) — Büyük Fa- kuvvetimizin şist meclisi bu gece saat 22 den 22.25 e kadar toplanmış ve İtalyi kralının kendisi ve halefleri için Ar-| navutluk tacını kabul ettiği hakkın-| daki kanun lâyihalarırı tasdik et - miştir. Faşist meclisinin bu toplantısın- İdan sonra Mussolini ve Strace Vene dik sarayının balkonuna © çıkmışlar ve Strace meydana toplanmış olan kırk bin kişinin ö varını okumuştur. Daha sonra, Mussolini şiddetli al- İ açık, kararlı dü, bilmelidir ki, bağırmıştır: lunmuştur: “Son günlerin tarihi hâdiseleri bi- zim azmimizin, İmanımızın ve Paris, 13 (Hu: Dost milletlere karşı düşman milletlere karşı da gayet hareket edeceğiz. işimizde hizi rahat yadan rica ediyoruz. ğu gibi yarın da yolumuzda madan yürüyeceğiz... ini nutku de meclisin ka-/letler,, den bahsederkı “Kahrolsun Fransa... kışlar arasında şu kisa beyanatta bu-| sikaya, Tunusa..., Hâlâ Mukavemet Var (Sonu; Sa: 10; Sü: 3) bir neticesidir. nundur. dostça ve Diğer taraftan Fransız - Polonya ittifakı da Fransız - Polonya hükü - metleri tarafından ayni zihniyet da- iresinde ve tekit olunmuştur ve esimi düşmanca Günlük büyük bırakmasın Dünya dün ve daima oldu- şaş Fransa ve Polonya, kendi hay: menfaatlerini doğrudan doğruya ve- ya dolayısiyle ihlâl edecek her teh- dide karşı derhal ve doğrudan doğ - uya birbirlerini mütekabilen garan İsi ederler. Bugün elçilerimiz bu © beyanatı bütün alâkadar hükümetlere ve di- İ derlerime ve bilhassa sıkı münasebetleri düşman mil halk şöyle Parise, K kiyeye bildirmişlerdi (Sonu: Sa. 10, sü, 4) susi) — Son gelen TİMİ Haberlere Göre Yeni TİK AAL İTİ EE. İngiltere Başvekili M Başvekili M. Daladier dün birer dekl rasyon ile Yunanistanla Romanyanın istiklâline vukubulacak her tecavüz karşısında bu iki memlekete bütün kuvvetleriyle müzaheret için kati birer taahhütte bulundular. Her iki hükümet, Rusya ile Türkiyenin yar- dımını temin içir de müzakere ve müşaverelere devam ettiklerini anlatmaktadırlar, İngiltere ile Fransanın, Lehistandan sonra Yunanistan ve Romanyanın istiklâlini müdafaa için verdikleri bu taahhüdün mihver devletleri tarafından nasıl karşılandığı belli değildir. Bütün delâil, İngiltere ile Fransanın Bal- kanlarda ve şarki Akdenizde yeni bir tecavüze meydan vermiyecek şekilde (hazırlandıklarını 4 — — — ve tedbir aldıklarını Mister müdafan taahhütlerini verirken. İtalyan askerlerinin | ve tayyarecilerinin 2 Mayıstan sonra İspanyayı muf- laka terketmeleri lâzım geldiği üzerinde durması da İngiltere ile Fransanm Şarki Akdenizde £ ve Balkan- larda olduğu gibi Garbi Akdenizde de kuvvetli bir si- yaset tukihine karar verdiğini tavzih ediyor, İngiltere ile Fransanın, Cebelitarık boğazını ve Gar- bi Akdeniz muvasalasını emniyet altına almak azminde oldukları göze çarpmaktadır. Arnavutlukta İtalyan nezareti ve tazyiki altında top- lunan essisan Meclisinin İtalya kralına takdim olun- | masına karar verdiği taç, İtalya kralı tarafından kabul ||| olunmuştur. Diğer taraftan, Şimali Arnavutlukta İtal yan işgal kuvvetlerine karşı Arnavnt gsiretlerinin bir mukavemet hazırladıkları göze çarpmaktadır. İtalyan Kraliçesi Ceraldina'nın nifas humması tehli- i helerini atlattığı haber verilmektedir. DALADİER menfaatleri iktizasmdan bulacakları (“—— ALMANYA Polonyaya Yürüyormuş —— Taarruz Hazırlıklarının Yarın Tamamlanmış Olacağı Söyleniyor Paris, 13 (Hususi) — Oeuvre gaze- tesinin, Berlinden istihbar ettiğine göre, Almanyanın 15 nisan tarih den itibaren Polonya üzerine yürü- meğe hazır olacağı ve diğer taraftan Berlin hüküme Franco'ya mut- lak' surette emniyet edebileceği mü- talesisinda bulunduğu tahmin olun maktadır. ehemmiyetle Bu haberin doğru olması ihtimei, Berlinden dünya matbuatına akset- tirilmek üzere verilen aşağıdaki tek grafla fazlalaşmış oluyor. T 2 memleketlerdi kalliyetinin maruz kaldığı tezyikten bahsedilmesinin pek hayra alâmet olmadığı Çekoslovakya tecrübelerinden malümdur. * “Garp Polonya birliğinin ifisaf- larından kaçan * Polonyadaki Ak man ekalliyetinden 100 kadarının Dantzig'e iltica etmiş olduklar. ha- ber verilmektedir. Polonyadaki Almanların (birçok Ohakaretlere mâruz kalmış olduklar ve hattâ (Sonu: Sa. 10, su $/ VEKİLLER HEYETİ DÜN TOPLANDI Ankara, 13 (Tan Muhabirindeni-- Dün, Milli Şefimiz Ing ğinde bir toplantı y yeti, bugün de saat 15 inün reisi ekiller he» a: meclis vine sında Başvekilin riyasetinde to Tsn- | wüştır. Içtima, geç vakte kadar de- İvam etmiştir.
