15 Nisan 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1
- İştiraki y Cumartesi | 1, A, Me pad 102 TELGRAF: TAN. İSTANBUL TELEFON: 24310. 24318. 24319 DÖRDÜNCÜ YIL — No: 71330 5 KURUŞ 15 NİSAN 193:9 Sovyetlerin Sulh Cephesine aruri Sayılıyor Türkiyenin Dobrice Işinde Bulgaristanla Romanya Arasında Dostane ve Müessir Bir Tavassutt İngiliz kabinesinde yeni ihdas edilecek olan mühimmat nazır- lığına getirileceği söylenen Unurcnu Demokrasiler Harekete Geçmiş Bulunuyorlar Yazan: M. Zekeriya SERTEL posiiz ve Fransız Başve- ,. " killerinin son nutukların- dan sonra demokrasiler artık harekete geçmişler demektir. Yl Romanya, Teminattan Sonra Hududu Yeniden Takviyeye Başladı Londra, 14 (Hususi) — Londranın diplomasi mahfili, İngiltere ve Fransa tarafından Romanya ve Yunanistana ve- rilmiş olan garantilerin diplomasi kanaliyle mütekabil taah- hütler haline getirilmesinin pek ziyade muhtemel olduğunu ancak bu meselenin halihazırda büyük bir ehemmiyet arzet- mekte bulunduğunu beyan etmektedir. İngiliz ve Fransız ga- rantileri, dört devleti birleştirmek için kâfidir. Bu mahafil: diplomasi tarikiyle yapılacak müzakerelerin şiradiki halde Türkiyeye müteallik bulunacağını ve Türkiye- nin halihazırda Romanyaya bir taarruz vukuu halinde müte- kabil ve tam bir muavenet itilâfile bağlı bulunduğunu bu bap- taki istihbarlarına atfen beyan etmektedirler. Bu müzakere- GÜNLÜK SİYASİ HALK GAZETESİ a Bulunması Arzu Ediliyor Büyük Hâmid'in Ölümünün Yıldönümü dolayısiyle otun şaheseri MAKBER Yen! harflerle basıldı. Ankara Kütüphanesi serisine dahil olan bu eser Dr. Sedi Irmak'ın Almanya, Chamberlain kabinesinde bir nezaret deruhde edeceği Hâmit hakkında bir yazısını da muhtevidir. KANAAT KİTABEVİ. Ispanya : Sahillerine 40 Harp Gemisi Gönderiyor Bunun Ananevi Bir Ziyaret Olduğu İngiltereye e Bildirildi, Buna Rağmen İngiltere Cebelitarıkta Tertibat Alıyor Londra, (Hususi) — İngiltere ve: Fransa hükümetleri ler itilâfın herhangi bir taârruzdan korkacak olan diğer Bal- Bük, UUMİEUELİNE keğila Miladi İlla Glee, haber verilen eski Hâticiye Nazırı, Eden Akdenizde ihtiyati tedbirler almağa devam ediyorlar. Cebeli- tarıktan gelen malümata göre La Linyaya kamyonlarla her tür- Siyasi mahfillerde beyan edildiği- — ne göre Fransa ve Ingiltere tarafın- dan Romanyaya verilen garanti geniş mikyasta Boğazların serbestisile In- giliz ve Fransız filolarının Çanakka- leden ve Boğaziçinden serbestçe geç- melerine bağlıdır. Diğer cihetten Ingiltere hükümeti Dobrice meselesi hakkında Bulgaris- tanla uyuşması için Romanyayı taz- yik edecek vaziyette değildir. Ingiliz mahfillerinde söylendiğine göre, Ankaranın Sofya ve Bükreş i- le idame ettiği iyi münasebetler do- layssile Ingiltere hükümeti Türkiye. nin Romanya ile Bulgaristan arayın- Roosevelt Totaliter Devletleri Takbih Etti AMERİKA CÜMHURREİSİ DİYOR Kİ: Eski Dünya Milletleri Şimdi Bir. Kurtuluş lü çapta toplar, mitralyözler, tanklar, ve cephane taşınmak- tadır, Son üç gün içinde Halinea'ya #ki7— üç bin kadar asker gelmiştir. yp Geçenlerde Ceuta ve Melila liman- || larına büyük nakliye gemileri geldi- ğı görül ür, ar bir membadan öğre. nildiğine göre, Almanya, Ingiliz A- rallik makamına bir haber gönde- rerek bir ay kalmak üzere İspanya sularına bir filo göndermeğe karar verdiğini bildirmiştir. Deniz mahfillerinde söylendiğine göre, mühim miktarda harp gemile- ri bir yere gönderileceği zaman bu- i Yakın Bir | HARP Tehlikesi Yoktur Cephelerde ordular henüz kar-| da tavassutta bulunmasını arzu et- Şılaşmamış, fakat - diplomatlar | mektedir. Bazı Balkan milletlerinin Çaresi Arıyorlar Bu evvelden haber vermek beynelmi- lel bir âdet hükmüne girmiştir. ve payitahtlar arasında karşı - laşma başlamıştır. imdiye kadar İngiltere kâh İ- talyayı, kâh Almanyayı kan- drarak © Berlin - Roma mihverini bozmağa çalışıyordu. Berlin - Roma mihveri de kâh Fransaya dost görü- herek İngiltereye, kâh İngilizlere dost görünerek Fransaya çatıyor, on- ların kati bir cephe teşkil etmeleri- ne mani olmak istiyorlardı. Fakat artık bu siyasi manevra - İar nihayet bulmuş, Almanya ile İ- talya askeri bir ittifak ile birbirine bağlanmış, aralarındaki (o menfaat tezatları halledilmiş ve tam manasi- le müşterek bir cephe kurmuşlar - dir, İngiltere ile Fransa da artık po- litika oyunlariyle hiç bir davanın halledilemiyeceğine kanaat getire “| rek doğrudan doğruya harekete geş- mişlerdir, * imdi ne olacak? Berlin - Roma mihveri İngiltere ve Fransa - Rin kurmağa çalıştıkları sulh cep - besi tamamen tecessüs etmeden ba - Pekete geçecek midir? Simdiye ka - dar harp tehdidi ile küçük devletleri Yer yüzünden kaldıran totaliter dev- etler simdi bir harbi göze alabilecek ler midir? Bugünkü vaziyetleri böy- > bir harbi göze almağa müsait mi- r» Orta Avrupanın son güne kadarki Yaziyetini tetkik eden “Tunanın yeni Mukadderatı; Avrupa nereye gidi - Yor?” ismindeki eserinde Graham Hutton adlı bir İngiliz müellifi yu - (Sou Sa. 10. Sü. 1 de) Sovyetler Birliğine karşı gösterdikle- Londra, 14 (Hususi) — Mister Halihazırda böyle bir tedbirm si- | Halifaxla konuşmuştur. ri İtimatsızlık, İngiliz mehfillerini Romanya ile Balkan devletleri ve Sovyetler Birliği arasında bir hava paktı akdini derpiş etmiye sevkeyle- | mektedir. Bu takdirde bu memleket- ler Sovyet kıtalarının filli yardımını derpiş eden bir ittifak karşısında his- settikleri itimatsızlığı göstermiye- ceklerdir. Türkiyenin tavassutu bekleniyor İngilterenin, garantisini Romanya- ya da teşmil ettiği haberi diplomatik mahfillerde büyük bir heyecan tev- lit etmiştir. Iyi haber alan mahfiller- Gafenkonun Hitleri ziyaretinden e vel mezkür garatinin derhal teşmili- ne lüzum olup olmadığına dair Paris » ile sıkı bir müzakerede bulunmuş- İran Veliahdinin vE Düğünü Teminatın muhtelif memleketlerdeki tesirleri Sovyetler Birliği (OBüyük Elçisi|heyetler gelmeğe başlamıştır. Maiski bugün Hariciye Nazırı Lord| © İran imparatoriçesi, Amerika Cümharreisi Roosevelt göre, bu mülükat © çok mânalıdır. | Tahrandan hareket etmiştir. Çünkü, dün Avam Kamerası müza- .Cahmberlain'in Rusyaya yaptıkları | mışlardır. telmihlerin bir neticesidir. “ Sovyetler Birliği hükümetile isti- şarelere devam edecektir. Polonya- nın ve Romanyanım (o Sovyetlerden çekinmelerine rağmen, Sovyetlerin tam yardımını elde etmek çaresi bu- lunacağı ümit ediliyor. «(Sow Sa, 10, Sü, 2 de) İyar uçmuştur. Tahran, 14 (A. A.) — Veliahdin izdivacında bulunacak olan ecnebi Kahireden gelmekte olan Misir kralının anne - Press © Assosclationün yazdığına|sini ve yeni gelini karşılamak üzere İran veliahdi ile zevcesi ve kay - kereleri sirasında John Simonun ve|nanası bu sabah Benderşapura var * İskenderiye 14 (A. A) — Fran » sayı İran Veliahdinin evlenmesine temsil edecek olan general Weygand riyasetisdeki heyeti Tahranâ götü - ren tayyare Dekhelaya gelmiş ve on dakikalık bir tavakkuftan sonra tek- Roosevelt bugün Amerika (Birliği toplantısında mühim bir nutuk söy lemiş ve eski dünyayı karışıklar mah şeri yapan hâdiselerden de bahset- miştir, pakta girdiği zaman harp vukuunda Mister Roosevelt, o Mussolini ile) Alman harp gemilerinin İspanyol üs. Hitlere de isimlerini anmadan işaret| lerinden istifade etmelerine müsaade etmiş, Sinyor Mussolininin geçenler-İeden bir vesika imza ettiğine dair de İtalyanın Akdenizde mahpus ka-| geçenlerde bir şayin dolaşmakta ol lamıyacağı hakkındaki beyanatın -|duğu bu mahfillerde beyan edilmek- || dan bahsederek “Mahpuslar, e EE a > yni mahfiller vaziyetin bu şe hn kal işinde mayalar m a mak istememekle beraber vakayli| letler arasında mahpus o kalamaz.”| yakmdan takip etmektedirler | demiş, daha sonra Çeklerin esaret| Cebelitarıkta ne karadan nede altına alınmaları üzerine alınan te -İdenizden hiç bir taarruzdan korkul- dafüi tedbirlerden £ bahsederek bu| madığı deniz mabfillerinde söylen- tedbirlerin biyük bir devlet şefi ta-|7ekte ve 8on zamanlarda Cebeli rafından ““ » telâkki edildiği- ra müdafaa sistemini tamamiy- e Kef mame Küpe Li ileştiren teknik bir takım bu- tedbirler alındığı hatırlatılmak ziyette olduğu sırada Amerika mil -| tadır. | letlerinin harp neticesi olarak değil | Berlinden verilen resmi bir teb-| fakat sulh iradesiyle toplandıklarını | liğde bildirildiğine göre iki zırhlı| halbuki eski dünyada ancak harp) iki kruvazör, iki destroyer filotilla-| yüzünden âzami bitkinliğe uğradık -| *İYle üç, denizaltı filotillasımdan mü tan sonra milletlerin karşı karşıya geldiklerini ve bir kurtuluş çaresi a- yaset ve sevkülceyş bakımından bü- yük bir ehemmiyeti haiz olduğu alâ- kadar mahfillerde söylenmektedir. Ispanyanın kornintern aleybindeki ancak rekkep bir Alman filosu talim ve deniz manevraları yapmak üzere a- yın 18 inde Almanyadan hareket & radıklarını söylemiş ve “eski dünya-| decektir, yı bu vaziyete sevkeden bir futalite| Filo, İspanyol, Portekiz, İspan- yoktur. Kendileri, kendilerini bu âki- | Yol Fast ve Tanca limanlarına uğ” yacaktır. bete sevkediyorlar” demiş, daha son- A A a ae nrytenieki sekdoler milletin, hariçten her hangi İktısadi| “an Alman dananmasınm eski bir istilâya uğramaması için her yardı -| an'anesinin ihyasından #barettir. ma hazır olduğunu söylemiştir. (Sonu: Sa. 10, sü. 5) Bu ilkbahar cevelâmı İspanyada | lerin aldıkları kati ve seri ted- | olmaktır Bir milletin en hüvü! | tur, bizi şüpheye düsürecek bir ört, beş gündenberi - bü - tün Avrupayı kaplar gi- bi görünen harp havası, nem - İİ leketimizde de aksini gösterdi Ve halk arasında az çok telâş || ve endişeye yol açtı. Fakat, sulh cephesini koru. makla meşgul olan demokrasi - birler, totaliter devletlerin ham lesini kesmiştir. İngiliz ve Fran sız Başvekillerinin beyanatın - siyah bulutlar dağılmağa baş * || lamıştır. Ortalıkta ani bir harp tehlikesi kalmamıştır. Hele Türkiye için hiçbir teh like bahiş mevzuu değildir. Av rupa hâdiseleri bizim hudutla- rimızdan uzaktadır, Baştmazde | tecrübeli, © uyanık, yaptığı ve yapacağını bilen © kuvetli bir Şefimiz, memleketin menfaati. ni en iyi şekilde koruyacak bir hükümetimiz ve bunların ardın- da yenilmez ordumuz oldukça, Türkiye için tehlike hiçbir va- kit variz değildir. Böyle zamanlarda Türke va kışan sabırlı, temkinli ve cesnr düşmanı korku ve şünhedir #' zim korkacak bir sevimi vek vaziyet mevcut değildir Şefimize Büyük Millet Mec lisimize ve ordumuza dayana - rak emniyetle istikbale bakabi- İ liriz. Telâş ve endişeye mahal
