15 Nisan 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 10

b 5 Demokrasiler Harekete Geçmiş , Bulunuyorlar (Başı 1 incide) karıdaki suallere şu cevabı veriyor: (Bası 1 incide) İngiltere ile Fransanın Yunanistan “Almanya ve İtalya, bir iki ay i-/ile Romanyaya verdikleri teminat çinde kali ve kahir bir zafer kaza - | mihver devletlerinden başka her yer macaklarına emin olmadıkça bugün bir harbi göze alamazlar. Çünkü har- bin dayandığı iktısad! âmiller bu - gün onların aleyhinde ve demokrs - silerin lehindedir. Berlin - Roma mihveri yakın bir istikbalde demokrasilerin aleyhinde bir harbe geçerlerse, seri bir mu- vaffakiyete muhtaçtırlar, Almanya, yeni istilâ ettiği yerlerin ekonomik kaynaklarını kendi ihtiyacına o göre * organize etmeğe zaman ve imkân bulmadan bir harbe girerse, dahili vaziyeti uzun bir harbe katlanmağa mütehammil değildir, bugünkü şart- © lar içinde Almanya ve İtalya iki se- © ne harp edemezler. “Binaenaleyh mihver devletleri ancak neticesi seri alınacak bir har - be girebilirler, Fakat bugün bir har- bi göze âlırlarsa kendileri için ehem- miyeti çok büyük olan aşağıdaki mu- vaffakıyet âmillerine güvenemez - ler: 1 — Akdeniz İtalyanların kon - trolü altında değildir. 2 — Almanya yeni işgal ettiği yerlerin ekonomik kaynaklarını he- müz organize etmemiştir. 3 — Almanya bu yerlerdeki hâ- kimiyetini tamamen teslis etmeden şimdiki hudutları haricinde bulunan memleketlerin iktisadi kaynakları - na güvenemez. “Bu şartlar tahakkuk etmedikçe de Almanya, İtalya ile birlikte veya İtalyasız, bir harp tehlikesini göze a- lamaz.” w * Game » Roma mihverinde kara- rı verecek olan unsur Alman- yadır. Almanyanın en büyük korku- ir harp vukuunda denizlerinin ka- patılması, abluka altında hariçle o - Jan irtibatının kesilmesidir. Orta Avrupayı istilâ edişinin, şarka doğ - ru uzanmak isteyişinin ve Balkanla- rı side etmeğe çalışmaşmın asıl s6 Bir Orta, Cenubu şarki ve Avrupayı el İp“ buraların ekonomik kaynaklarını kendi ihtiya- cına göre organize ettikten sonra teh- likesizce bir harbe atılabilir, Bugün henüz Almanya bu gaye sine varmamıştır. Orta Avrupayı da- ha yeni işgal etmiştir. Romanyaya şimdiden sonra © güvenemiyecektir. Balkan devletleri İngilterenin hima- yesine sığınmaktadır, Polönya ve Ukrayna, kendisi için ancak bir harp- le elde edilebilecek memnu mınta - kalar haline gelmiştir. Binaenaleyh Almanya bugün bir harbe karar verebilecek vaziyette değildir. Almanya harp tehlikesini göze almadıkça İtalyanın bir harp ihdas etmesine imkân yoktur. Yalnız Almanya bugünkü vazi - yette ani ve seri bir harbi kazanabi- İeceğine güvenebilir. Yarın demek - rasilerin daha ziyade kuvvetlene - ceklerini ve o vakit büsbütün harbi kazanmak ihtimallerini kaybedece- ğini düşünebilir. Ve böyle bir dü - şünce onu bugün harbe sürükleyebi- lir. Demokrasiler, sulh cephesini sü- ratle kurabilirler, bu ihtimalin de ö- nüne geçebilirler. Bugün harbin ö- nüne geçilebilirse, ileride Almanya- nin harbe girmesi büsbütün güçle - $ir. Ve sulh ancak bu sayede belki kurtarılabilir. İ KISA HABERLER dam me ema © Arnavutluk Milletler Cemiyetinden Ayrılmıya karar vermiştir. Arnavutluk Başvekili Verlaci dün Avenol'a bir tel- graf çekerek bu kararı bildirmiştir. © Hanover şehrinin diş mahallelerin- den birinde yıkılan bir dıvarın altında kalan çocuklardan dördü ölmüş yedisi ya gelanmıştır. © Litvanyada halihazırdaki hüküme- İe karşı bir korplo keşfedildiğine dair verilen haber tekzip edilmektedir. 1 refis n erffm erten mfitenfilend 23 Nisan Çocuk bayramı ve bu nü İakip eden Haftanın çocuk haftası olarak tesidi, halkımızın en büyük ve en ileri yurt davası olan çocuk ihtiyaçları üzerine dikkat nazarlarını çekmek eme- lini gütmektedir. Çocuk Esirgeme Ku- rumu Genel Merkezi de iyi karşılanmış, Almanyada hay- ret, İtalyada da ihtiyatlı bir telâkki görmüştür. Romanya gazeteleri memnundur. Hepsi de İngilterenin umumi sulhe büyük bir yardımda bulunduğuna Başvekil bugün beyanatta buluna- vak bütün Romanya halkının temi - nattan mütehassis olduğunu, temina- tan umumi sulhe eri kiymetli yardımı ifade ettiğini ve Romanyanın istiklâ- lini müdafaaya hazır olduğunu söy- lemiştir. İngiliz gazetelerinin mütaleaları Bütün İngiliz gazeteleri İngilte - renin Rusya ile teşriki messi etmesi üzerinde birleşiyorlar ve ancak bu sayede teminatı bilfiil tatbika imkân bulunduğunu söylüyorlar. Times diyor ki: İngiltere hükümeti, (İtalyanın AArnavutluğa' vaziyet etmesinin İngi- liz - İtalyan itilâfı ile kabili telif ol - duğu sureteindeki Jtalyan iddiası- ni kabul etmeğe mecbur değildir ve pek tabii olarak bu iddiayı kabulden imtina etiniştir. Times gazetesi bu itilâfm 2 ma - yısta yani Madride yapılacak zafer geçidi gününden sonfa ciddi surette imtihana tabi tutulacağı mütaleasin- dadır. Eğer bu tarihten sonra İtal - yan kıtaatı İborik yarım adasından derhal geri slınmıyacak olursa İngi- liz - İtalyan itilâfı, Avam Kamara - sında veya başka bir yerde reâmi su- rette feshedilmesi adeta lüzumsuz bir hale gelecek bir vaziyette buluna - caktır. Hemen hemen bir kaç hafta ev- vel İngilterenin şarki Avrupa dev - İetleriinden birinin doğrudan doğru- ya organı olmasına ihtimal verilemi- yecek olduğunu kaydeden Times gâ- zetesi ilâve ediyor: Burlar hefif-meştebenegirişil - miş taahhüdler olmadığı gibi, mana ve şümulleri tafnamiyle rağarı iti - bara alınmaksızın kabul edilmiş me- suliyetler de değildir. Bu taahhütler, son hâdisata bundan başka bir ce - vap verilmesine imkân yoktur. Daily Mail “Seçilmiş” emniyet si- yasetinin mütekabiliyet o esaslarına istinat ettirilmesi lâzım olduğu mü - taleasında bulunmaktadır. Bir ordu meydana getirmek için alınmış olan bu yarım tedbirler İngiltere tarafın- dan ittihaz edilmiş olan kararın pek zayıf bir ihtar olduğunu göstermek- tedir. Mili bir ordu vücude getirme- nin yegâne demokratik yolu askeri mükellefiyettir. New Chronicle, Sovyet Rusya ol- maksızın ve sulh cephesi azası ara- sında mütekabil itilâflar akdedilmek sizin şimdiki anlaşmaların hakiki bir kollektif emniyet vücude getiremi - yeceği mütaleasındadır. Fakat o bu gazete tecsvüze karşı hakiki bir kol- lektif mukavemet sistemi olabilecek olan bir yolda ilk adımı atmiş oldu- undan dolayı hükümeti tebrik et - mektedir, Daily Herald'de: İngiltere, Fransa ve Sovyet Rus - yanın teşriki mesaisi kollektif emni- yet sisteminin inşa edilebileceği ye- göne temeldir. Demektedir. Fransız gazetelerinin > o mütaleaları Fransız gazeteleri de teminat bah- si ile mesguldür. Le Jcur, o Yugoslavyanın çin zikredilmediğini izah ediyor. Ne Romanya ne de Yunanistan Fransız - İngiliz garantisini istemiş değillerdir, fakat Atina ve Bükreş hükümetleri Paris ve Londrâya en- dişelerini bildirdikleri halde Bel - grat, kendisine Romanın verdiği te- minatı kâfi gördüğünü söylemiştir. 'Tabit Yugoslavlardan deha © ziyade Yugoslav olmak mümkün olamazdı. Petit Journal diyor ki: Şimdi: 1 — İngilterede mecburi hizmet, 2 — Fransada beş bin tayyare, 3 — Amerikada bitaraflık kanu - nunun tadili lâzımdır. Ve o zaman geniş nefes alacağız, Figaro, elâkadar devletlerin istik- lâlini kurtarmak için azami şeyin İn- giltere ve Fransa tarafından yapıldı- mı kaydediyor ve diyor ki: ni TAN Sovyetlerin Sulh Cephes'ne Iştiraki Zaruri Sayılıyor Hariçten vukubulacak şiddet ha- reketlerine karşı yardım yaadedilmiş tir. Ve bu çok ağır bir vaittir. Nazi| gazetelerin Fransız - İngiliz “manev- releri" inden bahseden deliliği su - kut etmektedir, zira İngiltere ve Fransa herhangi bir anlaşmaya kar- şı değil, kuvvet istimaline karşı yar- dım vaadediyorlar. Le Journalda Saint - Brice, Cham- berlain ve Daladier'nin beyanatla - rının yeni kollektif emniyetin teşki- lâtlandırılmasında ancak bir merha- le teşkil ettiğini kaydediyor ve di - yor ki: Polonya ve Sovyetler Birliği bü - yük elçilerinin biribiri (o arkasından Bonnet'nin nezdine gelmeleri Ro - manya ve Polonya için Sovyetlerin mümkün müdahalesi gibi mühim bir meselenin daima mevcut olduğunu göstermektedir. Halen Romanya hak kındaki taahhüt tamâmen bir taraf. k olmakla beraber, İngiliz - Leh an- laşmasında olduğu gibi bir gün kar- şılıklı yardım taahhüdünün temin e- dileceğini düşünmeğe covaz vardır. Excelsior diyor ki: Eğer garanti edilen memleketler kendilerine doğrudan doğruya veya dolayısiyle yapılacak bir (o taarruza karşı mükavemet lüzumunu hisse - derlerse Fransız ve İngiliz taahhüt - leri kendiliğinden derhal (o meriyete girecektir. Ordre gazetesi, hakiki bir harp bloku vücade getirilmesi mütalân- sindadır. Eğer Fransa, İngiltere ve Sovyetler Birliği Alman hegemon- yasına karşı elddi bir tarzda birie- şecek olurlarsa, Avrupa ve dünya havası yavaş yavaş tereffüs edile- bilecek bir hale gelecektir. Victolre gazetesinde, oötedenberi Fransız — Alman mükarenetini müdafaa etmiş olan Gustave Her vem şöyle yazıyor: Ruslar olmaksızın Balkanlarda askerlik bakımından büyük bir sey yapmağa imkân yoktur. Evet Cham berlain, Rus ittifekı lâzımdır, hem de çabucak. Humanite şöyle yazıyor: Fransız — İngiliz gerantisinin e-| hemmiyeti ne kadar büyük olursa olsun, sulhü, ancak Sovyetler Birli- ğinin teşriki mesaisi temin edile - cektir. Alman gazetelerinin mütaleaları Alman gazeteleri teminatı hayret verici telâkki etmektedirler, Yarı resmi Deutseher Dienst, Chamherlain'in nutku hakkında tef| siratta bulunarak bu mutku muaz- zam bir blöf diye tavsif etmekte- dir. Gazete, bu beyanatm mihver devletleri üzerinde hiç bir tesiri ol- mıyacağını bildiriyor ve son zaman larda İngiltere tarafından oynanan çok gülünç rolden bahsederek İn-' giltereyi müsalemetperver bir vazi- yet almak için panik tevlidi usulü- ne müracaat etmekle #'ham ediyor. Gazete, İngilterenin Yunanistana olan garantisinin, Atinadan Roms- ya gönderilen mesajdan sonra şün- heli olduğunu ilâve ve Romanya için de hal böyle olduğunu temin ediyor. Bu gazeteye göre, Avrupanın genç miletleri işlerinin bozulması- na müsaade etmiyeceklerdir. Essen'de çıkan National Zeitung, mihverle fevkalâde güzel münase- betleri olan milletlere garanti ve- rilmesini hayretle karşılamaktadır. Kölnisehe © Zeitung, Daladier'in teminatının oChamberlain'inkinden daha az zayıf olmadığını ve bu te- minatin da bir tahakküm arzusu- nu gizlemediğini kaydetmektedir. Diğer matbuat telsirlerinde de bir meraret görünmekte ve Fransa ile İngiltere küçük devletleri endi- şeye düşürmekle itham edilmekte- dir: Völkiscer Beobacter, fikrini, “Ro manya ve Yunanistan arzuları hi- Wifma olarak İngilterenin mahmisi oluyorlar,, başlığı ile tebarüz etti- riyor. Nihayet Lokal Anzelger, İngi- iz — Sovyet münasebetlerini infi- alle karşılamaktadır. İtalyan gazetelerine göre İtalyan gâzeteleri Mister Cham- berlain'in beyanatmı arka sayfalar- da neşretmekte ve ilk sayfalarını İaşist grand konseyinin kararları- na tahsis etmektedir, İtalyan gazeteleri içinde mütalâa serdeden bricik gazete Jurnale Di- talyadır. Sinyor Gayda bu gezetede Arnavutluk mükadderatınr mühür basıldıktan sonra İngiltere ve Fran sa tarafından verilen teminatın. bis rer hamiş notundan ibaret olduğu- nu anlatıyor, Yunan gazetelerinin neşriyatı Yunanistan gazeteleri de ayni de- recede memnundur. Hepsi de bu te- minatı derin takdir hislerle Xarşı- lamaktadırlar, Metaxas'ın o Müssoliniye cevabı hakkında tefsiratta bulunan gazete ler şu hususları bilkassa tebarüz et- tirmektedirler: 1 — İtalya ve Yunanistan büyük fedakârlıklarla elde edilmiş olan is- tklâllerindenberi hiçbir zaman mu- halif saflarda yer almamışlardır. 2 — Hattâ ayni kaynaklardan ge- len medeniyetleri, kendilerini bir dostluk paktı akdine sevkeylemiştir. Bu sebeplerden (o dolayı, Yunan milleti Mussolini tarafından Me- taxas'a verilen teminatı lâyık oldu- ğu veçhile takdir etmiştir. Metaxa- sın, Mussolininin kat'i ve resmi te- minatına oOolan cevabıda Yunan memnuniyetini ve iki memleketi her zaman birleştiren ananevi dostluğu her hangi bir suretle bozmağa mü- sait hiçbir hâdisenin vukubuleuya- cağı kanaatini eyni suretle kat'i o Israk ifade eylemiştir. Katimerini gazetesi diyor ki: “Yunanistan ve İtalya, bu saatte nizam âmili haline gelebilirler. Zira samimi teşriki mesai ruhu kendile- rinden hiçbir zaman uzaklaşmumış- tar, Gazete, Balkanlarda tesis edilen barışın daha umumi bir Akdeniz bü- rışıma mukaddime olabileceği O ümi- dini göstermektedir. Bütün Akdeniz memleketleri bu barış çerçevesi tçin- den bu samimi teşriki messinin açık havasında serbestçe refahlarım iw-| min edebileceklerdir.” Polonya gazetelerinin mütaleaları Varşovadu Gazete Polska, yazıyor: Beynelmilel vaziyetin dalgalı ve mütehavvil vaziyeti karşısında dip- lomatik llsanın pek sarih olması el- zemdir. Bu prensip namına Şunu müşahede ediyoruz ki, Ingiltere ve Fransa hükümetleri tarafından Yu- nanistana ve Romanyaya verilen bir taraflı garantiler İngiliz - Leh mü- tekabil yardım itilâfı ile Fransız - Leh ittifakının çerçevesini o aşmış tır. Bu itibarla bu garantilerin Po- lonya için yeni taahhütler ihdas et- mediği meydandadır. ! Bu gazete şunları ilâve etmekte- dir: “Romanyaya sıkı bir dostlukla bağlı bulunduğumuz için bu devle. ti alâkadar eden ha şey, Polonyada büyük bir alâka tevlit etmektedir. Express Poranny gazetesi, Cham- berlain ve Daladier tarafından ya pılan beyanatın bir taraflı bir ma- hiyet © arzettiğini ve Ingiltere ile Fransanın Bulkan O yarımadasında statükonun muhafazasına karşı gös terdikleri alâkayı tebarüz ettirdiği- ni yazmaktadır. Macar gazetelerinin mütaleaları Budapeşte, 14 (A.A.) — Hüküme- tin gazetesi olan Esti Ujsag Roman- yaya hitaben neşrettiği bir mesajda Macar Hariciye Nazırının dün Par- lâmento encümeninde söylediği söz- leri hatırlattıktan sonra diyor ki: “Macaristanın iyi niyetlerle do- lu olarak yaptığı teklifi Romanya- nın bir ân evvel kabul etmesi akli- selim iktizasındandır. Garp devletlerinden aldığı temi- nat kismen emniyet hissi vermek'e berâber, dolayısiyle bazı tehlikeleri de tazammun eder. Hudut komşu- lariyle iyi münasbetler uzakta bulu- nan devletlerin garantilerinden çox daha üstündür. Romanya hudutta tedbirler alıyor Londra, 14 (A.A) — Öğrenildiği- ne göre, Romen makamları 48 saat- tenberi memleketin müdafan terti- bütını hudut civarında tesis etmeğe karar vermişlerdir. Bu tertibat gim- | Turgutluda Polis ve Bekçi Yeni emniyet memurları Turgutludan yazılıyor: Altı ay evvel burada ihdas edilen| polis teşkilâtının faydaları | görül mektedir. o Bütün mahalle ve çarşı bekçileri de temiz ve yeknesak bi kıyafet almışlar, kendilerine, kaza- mızın ismi ve sira numarası yazılı silâhlar verilmiştir. A | Emniyet komiseri, haftada bir bi tün bekçilerle mesleki müzakerele de bulunmakta ve onları yetişti tedir. Bekçi teşkilâtı muhasip! ği, ücretlerin muntazaman verilm sini temin eylemiştir. Okuma yaz ması zayıf olan bekçiler de çalıştır İp bu vadide ilerletilmiştir. Imanya, Ispanya Sahillerine 40 Harp Gemisi Gönderiyor (Baş 1 incide) Bu filonun cem'an 40 cüzütamdan mürekkep olacağı öğrenilmiştir. Alman gemilerinin Akdenize gir miyeceği İyi haber alan mahfillerde söylenmektedir. Dally Telegraph, Daily Herald ve Nevs Chroniele gazeteleri, Cebelita- rıkın gece gündüz harp vaziyetinde bulunan İngiliz kuvvetlerinin sıkı ne- zareti altında bulunduğunu yazıyor- lar. Diğer tarftan Fransanın Ispan- yadaki ataşemiliterinin de Cebelita- rika gelmiş olması nazari dikkati celbetmektedir. * Paris, 14 (A.A) -- Fransanın İs- papya sefiri Mareşal Petain övvelki aKŞaTA Vazifesi Başıma GUTMUŞYUR. * Burgos, 14 (A.A) — Chamberla- inin dün Avam kamarasında Ispan- yadaki İtalyan lejyonlarının 2 ma - Kayınbabasını ve Eniştesini Vurdu ,Çanakkale (TAN) — £ Eceâbâdın Behramlı köyünden Hasan Çavuj, kızinı, Çanakkalede Çınarlıkta Oru- ran Hüseyin Kuşgöz (adında biri- ne nikâhla vermiştir. Bir müddet sonra kız, köyüne kaç- mış, iddisya göre bunda bubası ve eniştesi Rasimin kızı âmil olmuştur. Hüseyin Kuşgöz de karısı aleyhine ihtar davası (o açmak mecburiyetin- de kalmiş, mahkemeye Hasan Ça- vuşla kızı beraber gelmişlerdir. Bunlar adliye binasından iki yüz adım kadar uzklaşlıktan sonra Hü- seyin Oo Kuşgöz ile kayınpederi ve eniştesi arasında (kavga çıkmıştır. Hüseyin Kuşgöz, Hasan Çavuş ve Rasimi bıçakla ağır surette Yarala - miş ve yakalanmıştır. o, —— —— Ağaçlama Faaliyeti Zonguldak (TAN) — Vilâyetimi- zin her tarafında ağaç bayramı ya- pılmış, on binlerce fidan dikilmiştir. Devlet demiryolları idaresi istas- yonlara ve hat boylarına ağaç dik- tirtmektedir. diye kadar-hududa 30 kilometrelik bir mesafede bulunmaktaydı. * Atina, 14 (A.A) — Fransa Elçisi, Fransanın Yunanistana yardım dek- lârasyonunun metnini bugün yes- men Başvekil Metaksasa tebliğ et- miştir. Ciano Bugün Harici Meseleleri İzah Edecek Roma, 14 A.A.) — Arnavutluk ta- cının Italya krali tarafından kabulü- nü tasdik etmek üzere yarın öğleden Sonra toplanacak olan parlâmenio Hariciye Nazırı Kont Cianonun son Avrupa hâdiseleri hakkında çok mü- him beyanatta bulunacaktır. Mezkür tacı Italya kralına takdim. edecek olan Arnavut heyeti de par- Wmentonun bu celsesine iştirak ede- cektir. yıstan sonra derhal geri çekileceğin Mussoliniden teminat aldığı hususu daki beyanatını mevzuubahis ede resmi Ispanyol mâhafili, bu kuvve' lerin geri çekilmesi meselesini, mü hasıran bir taraflı olarak Londra v Romayı alâkadar etmediği ve Frar konun da ayni teminatı vermiş ol duğunun unutulmasının - İspanyolla rın duygularıma bir tecavüz mahi yetinde olacağını söylüyorlar. Ayni mâhafilde beyan olunduğun göre, İspanya zaferinin &tesi gün Avrupada lâyık olduğu mevkie eri; tiği bir sırada en ziyade bağlı oldu| ğu memleketler de dahil olmak üze| re hiçbir memleketin hareketine kör körüne tâbi olamaz. Bi etmek Ti yanı gururunu bilmemek olur. İspany müstakildir. yeshiş bir devletin ye değinde bulunmuyor. Ispanya bir Is panyol siyaseti takip etmek hakkını ve kuvvetine maliktir. Anasının Karnında Kolu Kopan Çocuk İzmir — Memleket e hastanesindi garip bir doğum hâdisesi olmuştur Ana, doğumda hiç müşkülât çekme miş, fakat çocuğun bir kolu ana kar nında iken kopmuş olduğu, üst du dak ile damağmın da mevcut bulur madığı görülmüştür. Kolun, rahim de kordon tarafından sıkılmış ve ka deveren etmediği için kopmuş oldu ğu anlaşılmıştır. Yaşama kabiliyeti olmıyan bu yav ru, iki saat kadar sonra ölmüştür. Boğazlıyan Halkevinde Konferanslar Boğazlıyandan bildiriliyor: Halkevi reisi Rifat Kozan, fayda İ konferanslar vermekte, halk bun İ rağbet göstermektedir. İ, Temsil kolu relsi Sırrı Özbayka İ arkadaşlarile beraber iyi çalışmakl tadır. “Çakır Ali, piyesiyle “Mah çuplar,, komedisi temsil ve dığı muvaffakıyet üzerine dört def! tekrar edilmiştir. Ayrıca, Nuri isi minde bir gencin hazırladığı zum piyes le sühneye konulmuştu Mebus İntihabı için buraya gele: müntehibisanilerle mesleki toplan!| ya gelen köy muallimlerine Halk. vinde çay ziyafeti verilmiş, bun takip eden temsil de çok neşeli geç İ mistir. k | Manisada Mimar | Sinan İhtifali Manisa (TANj — 9 Nisan paza gününe tesadüf eden koca Mima Sinanın 331 inci ölüm yıldönümün de, burada bir ihtifal yapılacaktı Bunun için şimdiden hazırlıkları başlanılmıştır, Halkevi müze ve se! gi kölu reisi Emin Mamalın riy: altında yapılan toplantıda zengin bi program hazırlanmıştır. Buna 2ö © gün Muradiye camii önünde ihti fal yapılacak, o gece de Halkevine' Sinan hakkında konferanslar veri): cek ve Koca Mimarın bütün eserle ri projeksiyonla gösterilecektir.