15 Nisan 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

——— 15-4-939 BUGÜN Teminattan Sonra Vaziyet Yazan: Ömer Rıza DOĞRUL pe ile Fransanın Koman- ya ve Yunanistana verdikleri teminat, bu iki memlekette de çok İyi karşılanmıştır. Biri mihverin bir ucu, diğeri öbür ucu ile alâkadar o - lan bu iki devlet, verilen teminatla milli isitklâllerini korumak bakımın dan yeni kuvvetlerin o müzaheretİni kazanmış, bu da ufukta beliren ka- Ta ve karanlık bı ların sıyrılma - sına yardım etmiştir. Mihver devletleri tarafmdan bu- Ba mukabil söylenen söz, verilen te- minatın boşluğu ve lüzumsuzluğu - dur. Çünkü mihver devletlerinin e - ve Yunanistanın is - tiklâlini uzaktan veya yakından teh- dit etmedikleri bu memleketlerin istiklâlini tehlikeye uğramış görerek bir sürü gürültü koparmanın, de - mokrasi devletleri tarafından uydu- Tulmuş bir hareket olduğunu anla - tıyoar, Bu iddialara göre, ortada huzur ve sükünet hüküm sürdüğü halde de- mokrasiler bulanık suda av avlamak ktedikleri için tozu dumana katmış- lar ve herkesi endişeye düşürmüş - Yerdir. Bu iddinlar karşısında Çekosle - vakyanın ortadan ( kaldırılmadığına ve Arnavutluğun #tiliya uğramadı- Ğna inanmak ve bütün bu şayiala - rm demokrasiler tarafından uydu - Yulduğunu sanmak icabedecek. Halbuki hakikat bu merkezde de- ğildir. Hakikat, & Çekoslovakyanın Parçalanmış ve siyasi varlığının or - tadan kalkmış olduğudur. Fakat bu hareketi haklı göster - mek için bin türlü dereden su getir- mek işten bile değildir. Arnavutluk da müdafaasız küçük bir memleket olduğu halde top, tayyare gibi en mühim vasıtaların zoru ile istilâ e - dilmiş ve bir timsah karşısında ka - lan bir kertenkele zavallılığı ile bo- İstilâyı da haklı göstermek için; hayati menfaatlerden, müşterek a - manelerden, tarihi hatıralardan bah- setmek işten değild Bahse değmeyen bir şey (o varsa, 9 da milletlerin kendi mukadderatı- ha sahip oldukları ve mutlaka sahibi olmaları icabettiği esasıdır, Bütün medeniyet ve insanlık ve cidal tari- hinin bin bir acı tecrübeden sonra kabul ve taziz ettiği prensiplerin Siğnenip gitmesi karşımda en tabii his, endişe ve emniyetsizliktir. Bu hâdiselerin sahnesine en ya - kın olan milletlerin azami endişe ve ©*mniyetsizliği o hissetmeleri, ve bu endişe ve emniyetsizliği giderecek her tedbire baş vurmaları, canlarını ve varlıklarını müdafan o bakımından €n meşru ve mukaddes haklarıdır. Bu yüzden teminatın gerek Yu - Banistanda ve gerek Romanyada çok İyi karşılandığını ve yalnız mihver memleketlerinde hayret uyandırdı - ğini, lüzumsuz sayıldığını, ve büyük bir blöf telâkki edildiğini görüyo - Tuz. Fakat bütün diğer memleketler. de umumi sulhü takviye eden bir teşebbüs ve hareket olarak karşılan- mıştır, Bu teminatın tecavüz dalgasını bir müddet için durduracağı muhak- kuktır. Fakat bu teminat ilk adım Sayılır ve yeni adımlar daha atılırsa tecavüzün yeni kurbanlar bulması - Ma imkân kalmaz. Bütün Londra matbuatının ayni Mütalen üzerinde birleşmesi de İn - &ilterenin bu teminat ile kalmaya - *ağını göstermektedir. Bergamada A Ü pe TATÜRK Günü Bergama, 14 (A.A) — Bugün ve bu gece Bergama Atatürkün Bet &nmayı şereflendirdiği tarihi yıl dö- Mümünün büyük hatırasını heye Sanla, içten gelen sevgi ve İnanla Yaştttı. Yer yıl 13 Nisan Atatürk Sünü bayram yapan Bergamalılar bu yıl, ayni günde Atası izinde Yürümeğe ant içti. Gündüz spor alanına toplanan tün Bergamalılar, ebedi şeflerini imle andılar. Mili Şefe bağlılık belirtilerek tören sona erdi, Londradaki İşsizler Başvekile Bir Buçuk Metre Boyunda Bir Kartpostal Verildi Londra, 14 (A.A.) — Dün kabine- nin raüzakereleri esnasında “milli İş- sizler hareketi” azasından on kişi Başvekâlet binasına yaklaşarak “pek muhterem Sir Neville Chamberlsin"e hitaben yazılmış muazzam bir kart- postal vermeğe teşebbüs etmişlerse se polis bunların binaya girmesine mânt olmuştur. Halk takriben bir buçuk metre u- zunluğunda ve bir metre geriişliğin- de olan bu kartpostalı seyredek eğ- lenmiştir, Hareketi tertip edenler kartpostal- da Chamberlain'i diktatörlere dost olarak ve Ingiliz işsizlerine karşı has- mane bir tarzı hareket ittihaz ederek İngiltereye ihanet” eimiş olmakla it- ham etmekte idiler. Nümayişçiler der hal yardımda bulunulmasını, işsizle- zin sendika tarifesine göre çalıştırıl. masını, yeraltı sığınakları inşasını ve Sovyetler Birliğile bir ittifak akdini istemektedirler. Nümayişçiler çekildikten sonra posta müvezzileri karipostalı Baş- vekâlet binasına getirerek kapıcıya teslim etmişlerdir. Bulgar Nafıa Nazırı İstifa Etti Sofya, 14 (TAN muhabirinden) — İ Nafın Nazırı Spasgenev bir ihtilâf Kral istifayı kabul etmiştir. Nafıa Nezareti şimdilik o muvakkaten de- miryolları Nazırı VI. Avramov tara- sedan Ham AAA Bulgar kabinesinde yeni bir deği- şiklik yapılması ihtimalinden bab- sedilmektedir. İngiliz Hükümdarı Manevrada Bulundular Londra, 14 (A.A) — Hükümdar- lar dün Aldershof kampında yapı- lan maneyralara iştirak etmişler- dir. Talimlerden sonra Kral tayya- re dafii toplarla sahru toplarmı tef- tiş etmiştir. Kral bundan sonra ma- nevra sahasının üzerinden bombar- dıman tayyareleri uçarken kıtalar- la irtibatı temin eden telsiz telgraf servisinin işlemesini seyretmiştir. Mısırda Alınan Tedbirler Kahire, 14 (A.A) — Mısır Bayve- kili Mehmed Mahmut Paşa, İngiliz heva kuvvetleri kumandanile uzun bir mülâkatta bulunmuştur. Bir müddettenberi alınmakta olan askeri tedbirler Mısira teşmil olun- muştur. Nilin Assuandeki barajı iki haftadır Mısır kıtaatının nazareti si- tına konulmuş bulunuyordu. Bu tedbirin Kabirenin şimalinde Meh- met Ali barajına da tatbikine baş- lanmıştır, İskenderiye limanına elti İngiliz harp gemisi gelmiş bulun- maktadır a R Son gelen haberler, Şimali Arnavutlukta, Halyan işgal kuvvetleri- pe karşı, bir kısım âşiretler tarafından bir mukavemet cephesi kuruldu. ğunu, katolik Arnavut aşiretlerinin bu sebebiyle kabineden istifa etmiştir.! Tahsisat Encümen Tar Müstacelen Ankara, 14 (A, A.) -e Büyük Mil; let Meclisi bugün Mazhar Gemen'in | başkanlığında toplanmıştır. | Celsenin açılmasını müteakip, Is-| parta mebusu İbrahim Demiralayın| ölümüne ait tezkere okunmuş ve ha-| tırasına hürmeten ayağa kalkılarak bir dakika süküt edilmiştir. Hakkı Kılıcoğlu (Muş), Rasim Kaplan (Antalya) ve Refik İnce (Ma- nisa) söz alarak kürsüye gelmişler ve müteveffanın yurt severliğini ve memleket uğrundaki değerli çalış - malarını ifade etmek suretiyle hatı- rasını taziz eylemişlerdir. Meclis bundan sonra Ağrı mebus-| ları Hüsamettin Kurs, Hali? Bayrak | ve İhsan Tav, Bingöl mebuslerı Fe -| ridun Fikri ve Necmettin Sahir, Bit- lis mebusları Süreyya (© Örgeevren, Tevfik Temelli ile Siirt o mebusları Ali Rıza Esen, Hulki Aydın ve Nafi Bekmen'in intihap mazbatalarını tas dik etmiş ve Burdur mebusu İbra - him Necmi Dilmen yemin etmiştir. Gelen evrak arasında bulunan ve Müli Müdafaa Vekâleti 1938 mali yılı bütçesinin muhtelif tertiblerine | iki milyon beş yüz küsur bin liralık munzam tahsisat konulmasına ait ka nun lâyihası ruznameye alınarak mü. İngilterenin Akdenizde aldığı askeri tedbirler Ingiltere ve Fransa derhal Akdeniz- de askeri tedbirler almağa lüzum görmüşlerdir. Akdenizin şark tara- fında Ingiliz donanması, garp tara- fında Fransız donanması mevzi al- mıştır. Donanmaların hareketi gizli tutul- maktadır. Italyan llmanlarında bulu- nan İngilterenin Akdeniz filosu ku- mandanı Amiral Sir Dudley Pound ve ikinei kumandanı Sir Geoffrey Layton derhal Maltaya hareket et- mişlerdir. Maltada tayyare hücumlarına kar- şı sahil müdafaa tertibatı alınmış tır. Malta sahillerinde bir destroyer filosile Bir denizaltı gemisi filosu bulunmaktadır. Tunusu ziyaret eden sekiz İngiliz torpitobotu da Maltaya dönmüşlerdir. Cebelitarıkta bulunan İngiliz do nanması, dört saat içinde hareket & debilecek surette istim üzerinde bu- Yunmsktadır. Cebelitarıkta bulunan muhafız kıtaatına gaz maskesi da- itilmiş ve vazifeleri başından ayrıl- cepheyi o kuvvetlendirdiğini TAN N HABERLER MilliMüdafaa Bütçesine 2,500,000 Lira Munzam Harp Mükellefiyeti Kanunu Muhtelit Konuldu afından Tetkik Edilerek Müzakere (o Olunacak zakere ve kabul olunmuştur. Bunu takiben söz alan milli mü dafaa encümeni relsi general Küzim Sevüktekin, harp mükellefiyeti hak- kındaki kanun lâyihasının ehemmi- yetine binaen bu devrede müzakere edilebilmesi için havale edildiği Mi- Wi Müdafaa, Adliye ve Dahiliye en - Hatay Meclisinde Cümhurreisimizin Telgrafı Alkışlar Arasında Okundu Antakya, 14 (A.A.) — Millet Mec- list Reis Vekili Vedi Karabayın baş- kanlığında toplanmıştır. Milli Şefin tekrar Cümhurreisliğine seç dolayısile Hatay miljet meclisi re nin vâki tebriklerine Cümhurrelsi 1- ününün verdiği cevap alkişlar ara sında okumuştur: Reisicümhurluğa yeniden intiha- bım dolayısile gönderdiğiniz tek grsfa teşekkür eder ve Hatay mec- cümenlerinden mürekkep bir muh - telit encümen tarafından tetkik edil- mesini teklif eylemiş ve bu teklif ka- bul olunmuştur. Meclis pazartesi gü- nü toplanacaktır. Vekiller Heyeti Toplantısı Ankara, 14 (Tan Muhabirinden) — Vekiller Heyeti meclis müzakerele- isi üyelerine selâm ve sevgilerimi gönderirim. Ismet İnönü Büyük Millet Meclisi Reisi Renda- nın telgrafı da okunduktan sonra ruz- nameye geçilmiş, milli müdafaa büt- çesine 200 bin lira ilâvesine, ipek ko- zası öşrünün ilgasına müteallik ka- nunlar kabul edilmiş ve Türkiye Bü- rinden sonra Başvekilin reisliğinde |yük Millet Meclisi azalarının Hatay toplanmıştır, Meclise verilen lâyihalar Ankara, 14 (Tan Muhabirinden)— Abidelerin esaslı surette tamiri ve yeni hayrat inşası ve bunların ha- rimlerinde yapılacak istimlâkler için vakıf paralar idaresinden istikraz ak- dine, devlet kinini mütedavil serm. y istatistik umum: müdürlü; teşkilâtı hakkındaki 2203 sayılı ka- munda tadilât yapılmasma, dair ka-| nun lâyihaları hükümet tarafından meclise gönde Hâdiselerin İçyüzü J mamaları emredilmiştir. Mezun bulunan zabitlere vazifele- Ti başına dönmeleri tebliğ edilmiştir. Bütün bu tedbirler ihtiyaten al'n- Arnavutluğun . işgalini müteaxıp | mıştır * Bulgaristanı kandırmıya çalışıyorlar kan milletlerini sulh cephesinde toplamak teşebbüsü. | nü akim bırakmak için gerek Al manya, gerek Italya Bulgaristan üze- rinde tesir yapmağa çalışıyorlar. Almanya ( Bulgaristana, Roman- ya ile akdettiği iktisadi anlaşmaya benzer bir anlaşma teklif etmiştir. Fakat Bulgaristan bu teklifi kabul etmemiştir. Italya da Bulgaristana Dobriceyi ve Selâniği vadetmiştir. Fakat Bulgaristan şimdilik mihve- re girmiye yanaşmamaktadır. Bilâkis İngilterenin teşvikile Ro- manyanın Dobricenin bir kısmını Bulgaristana terketmiye razı olduğu #öylenmektedir. e Ramanya kralının Dobriceyi dolaşması, ve Sırp kralı naibi ile görüşmek istemesi bu mak- sada atledilmektedir. gösteriyor. o Fakat, bu malüm değildir. Yukarıki resim, Arnavutluğun işgalini üzere ilerleyen İtalyan kuvvetlerini mukavemetlerin ne derece müessir olacağı | dahilindeki trenlerde parasız seya- hatlerinin temin edildiği hakkında Başvekâlet tezkeresi okunmuştur. Çinliler Yeni Zaferler Kazandılar Şenking, 14 (A.A) — Cepheden son gelen haberlere göre, Kuangsi- nin şimalinde Japon kuvvetleri Kao- n şarkına doğru yirmi kilametre ar İ geri atılmışlardır. Çin kuvveti İpen merkezinde üok miihim askeri noktalar zaptetmişlerd Kuvantungun cenubunda ya; Kanlı muharebelerde son üç gün içi r çok de 2000 Jâpo askeri ölmüştür, Çinli- ler Kövkonga askeri mevkiini zaptet- mişler ve düşmanı Nanhail'ye doğru atmışlardır. Şansi cenubunda, külliyesi mağlüp olmuştur. mandan Mareşal Şankayşek bu mu- vaffakıyetten dolayı bir emri yevmi ile Çin ordusunu tebrik etmiştir. Pariste Hava Tehlikesine Karşı İhtiyat Tedbirleri Alındı. Paris, 14 (A.A) va akınlarına karşı bir muhafaza tedbiri olmak üzere bütün Paris ev- lerinin üstüne karar verilmiştir. Geçen Eylül buh- rani esnasinda da bu şekilde bir ted bir alınmış olduğu hatırlardadır. Kumlar çıkacak yangınların sirays- tine mâni olmak için evlerin en yüksek katlarma dökülecektir. Paris, 14 (A.A) — Başvekil Da- ladler bugün neşrettiği bir emirna- me ile Fransanın bütün iş kuvvetle rinin seferber edilmesine mesai na- zırını memur etmiştir. Paris - Midi gazetesi, bu emirna- me İle, mesal nazırının Fransadaki milli ve ecnebi bütün İş kuvvetle- rinin başkumardanı olduğunu yaz- maktadır. tamamlamak i Hu- lan Muhtemel ha- kum dökülmesine Yazan: B. FELEK olanda diye Avrupanın şimali H inde bir memleket var- dor. Adına bizim taraflarda o Fele - menk derler. Peyniriyle meşhurdur. Hani yuvarlak ve kırmızı balmumu ile kaplanmış peynirler yok mu? İş- te onlar Holandadan gelir. Hattâ, ninelerimizin, eski çeşnide güzel sayılan etli canlı löpür löpür tazelere: — Peleme peyniri gibi.. Demele- ri “Felemenk peyniri gibi” sözün - den galatmış diye bir rivayet de var- dır, Neyse orası bize lâzım değil. İş- te bu Holanda devleti Almanya ile komşudur. Geçenlerde, Almanyanın. Holandayı işgal edeceği hakkında bir şayin çıkınca - eh, mal canın yonga- sıdır derler - hudut kıtalarını takvi- ye etmiş. Etmese ne olur? Etse ne olur? Demeyin! Herkesin kendine gö re bir hesabı var. Derken Almanya © kuşkulanmış. Holandaya, neden hududunu takvi » yeye lüzum gördüğünü sormuş. Hat. tâ Alman gazeteleri bunu bir neyi tahrik bile addediyorlarmış Bir fıkra vardır: Bir gün kurt, dereden su ken kuzuyu görmüş — Dikkat et! Suyumu bulandırı- yorsun! Demiş, Kuzu cevap vermişt — Ben akıntının altındayım, De- re sizin tarafınızdan geliyor. Sizin suyunuzu nasıl bulandırabilirim? — Uzun etme! Sen geçen sene de bir kere böyle suyumu bulandırdın- dıl — Aman efendim! Ben altı ayhk kuzuyum. Geçen sene dünyada de - ğildim. — İyi amma, ben seni yemek is- tiyorum. Anladın mı? Demiş ve... Yemiş. Bu bir, içer « Gazeteleri açınca şöyle serlevha- lar görüyorum: — Avrupada harp patlayacak mı? — İngiltere harbedecek mi? — İtalya Yunanistana yürüye - İâpon kuvayı cek mi? Başki- — Hitler mücadeleyi kabul ede- cek mi? — İtalya Korfoyu işgal edecek mi? — Akdenizde harp olacak mr ? — Almanya Polonyayı zaptede - cek mi? Size bir fıkra daha: Bir dilenci gelip bir adamdan istemiş: — Allah rızası için beş kuruş ve- riniz! — Beş kuruşum yol — Bir kuruş veriniz öyleyse! — Bir kuruşum da yek! — O halde bana bir sigara veri- niz! — Sigaram da yok! — Be herif öyleyse ne oturuyor - sun? Kalk beraber dilenelim! Diye bağlamış. Halk, gazeteleri bir şey öğren - mek için okur. Gazeteler halkın öğ- renmek istedikleri şeyleri böyle su - al halinde sorarlarsa okuyucular: — Madem ki; sen de bilmiyor - sun kalk beraber dolaşıp öğrenelim! Demezler mi? Bu da iki! * Bazı kalem sahipleri: “Türk vatandaşı rahat rahat u - yuyabilir” diye yaziyor. Bazıları da: “Gözlerimizi açalım! Uyanık bu- Jlunalım” diyor. Millet efradından biri sıfatiyle bu nasihatlerden hangisini dinleye - ceğimi bilmiyorum, Uyuyayım mı? Uyanık mi bulunayım? Diye bir suale maruz kaldım. Had- dim olmıyarak şu cevabı verdim: — İngilizler, “Hava açıksa şem - siyeni al!” “Kapalı ise ister al, ister alma!” Derlermiş. Sen de öyle yap! Siyasi ahval sakinse uyanık bu - Tun! Karışıksa sen bilirsin! Ru da ilet Bugünün çocuğu yarının büyü. güdür. Kimsesiz bikes yavruları korumak için yılda bir lira ve- rip Çocuk Esirgeme Kurumuna biz de üye olalım! gösteriyor. i İl İl