3 Nisan 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

€ — ai iün alaksyarın l Pat HİMiZ nnn T.AN ——— 3-4-939 BUGÜN Ş_on Nutukların Özü Yazan: Ömer Rıza DOĞRUL Geçen hafta çok mühim ve tari- hi değeri haiz nutuklar söylendi. Evvelâ İtalya başvekili Sinyor Mus- soliı.ıi bir nutuk söyliyerek Fransa ile İtalya Aarasındaki ihtilâflardan bahsetti, Süveyş, Cibuti ve Tunus meselelerinin halledilmesi lâzım geldiğini anlattı. M, Daladiye bu nutka cevap ver- di ve Fransanın topraklarından bir karış vermiyeceğini, haklarının bi- rinden feragat etmiyeceğini, 1935 an laşması dairesinde yapılacak — her teklifi tetkike hazır olduğunu, — fa- kat hiçbir tehdide boyun eğmiyece- ğini söyledi. İlılyada, bu karşı verilen cevap İtalyanın beklemeyi bildiği mahiye- tinde idi, e İtalya ile Fransanın bu şekilde konuşmal kabil İngiltere ile Almanya da buna benziyen bir şe- kilde konuştular. İngiltere Başvekili Mister Cham- b_el'lain Avam Kamarasında söyledi- ği tarihi bir nutukta hem İngiltere, hem Fransanın Lehistan istiklâlini tehdit eden bir tecavüz vukuu tak- *dirinde İngiltere ile Fransanın Le - histana bütün kuvvetlerile yardım edeceklerini bildirdi, Mister Cham- berlaini, bu taahhüdü vermeğe sev- keden âmil, İngiltere hükümetinin Lehistana karşı bir taarruz hazır - landığına dair malümat alması de- ğildi. İngiliz kaynakları bunu ap- açık söylemekte ve böyle bir hare- ketten haberdar olmadıklarını itiraf etmektedirler, Fakat zamanımızda emri vâkiler ansızın vuku buluyor, ve emri vâkilerin tahakkukundan sonra o yolda kurban gidenlere göz- yaşı dökmekten başka yapacak bir şey kalmıyor. Yahut bu emri vâkile- rin hedefi olanlar, dostlarından ne bekliyebileceklerini, onlara ne de- Tece güvenebileceklerini bilmedikle- Fİrörile “İmzalıyacak ' derecede kor. kaklık gösteriyorlar, İngiltere hükümeti bütün bunla- TI gözönünde bulundurarak ve Me- melin istirdadından sonra Litvanya- nn Almanyaya karşı çok zayıf kal- dığmı, hattâ Almanyaya sarılmak ıl_tıı-nı-ıııı hissettiğini, bu yüzden Le- histanın üç taraftan Alman çenberi İçine girdiğini görmüş, Almanya ile İ:ehistaıı arasında Dantzig meselesi gibi emri vâki siyasetine müsait bir Mesele. bulunduğunu da nazarı dik- kate almış, Lehistanın kendini alâ- kadar eden hayati meseleleri âzami İ_li!rriyet ve itimat icinde karşılaması için ona son teminatı vermiştir. Bu teminatın Manası, demokrasi- lerin artık ricat SİYasetinden silkin- Miş, oldukları, ve Çekoslovakyadan Sonra yeni kurban vermek de olmadıkları idi. Her Hitlerin — dünkü Nutkunun Mister Çemberlayna cevap teşkil et- Mesi bekleniyordu. Fakat Her Hitler, Mister * Çem- rlayna doğrudan doğruya tevap v_e_r_ıu“u ve onun nutkunda temas et. tiği noktalara temas etmedi. Nütuk- ta, Müzakere ile mesele hallolunaça. na inanılmadığı izah olunuyor ye Almanyanın bu müzakere yolunu on beş sene beklediği, fakat bir netice ye varmadığı anlaşılıyor. Fakat Lehistanın mukadderatın dan ve Milletlerin mukadderatına hâkimiyeti prensibinden- bahsolun - muyor, Tna niyetin- Çekoslov.kyı emri vakiinden sonra böyle bir şeyden bahsolunsay- dı, herhalde itimat ile karşılanmıya- cağı muhakkak olduğu için, ihtimal ki bu noktalara temas olunmamıştır. Hülâsa vaziyet takarrur etme - Miştir. Henüz her mesele muallak- tadır, — Babasının Açtığı Çukurda Öldü Eceâbâd (TAN) — Kazamızın Al- Çitepe köyünde yerleşen Romanya Muhacirlerinden Halil, köy içinde kazmış olduğu kerpiç kuyusunu ka- Patmamıştır. Evvelki gün dört ya- şındaki oğlu Tahir oynarken bu ku- ŞYuya düşmüş ve ölmüştür. — İspanyada Muharebe Resmen Bitti —— ——— General Franko Bir Resmi Tebliğ Neşretti Burgos, 2 (A.A.) — Dün gece saîıt 23.15 te nasyonalist umumi karargâ- hın Ispanya dahili harbi hakk.mfia aşağıdaki son tebliği neştedilmı'ştır: Ordularımız, kızıl orduyu esir e- derek silâhtan tecrit etmiş ve bu su- retle son askeri hedeflere varmıştır. Harp bitmiştir. Burgos 1 Nisan 1939. İmza: Franko Muhtelif Fransız limanlarında bu- lunan 67 İspanyol gemisi, yakında Burgosa teslim edilecektir. Bordo makamları ile İspanyol konsolosu a- rasında gemilerin teslim şartları üze- rinde görüşr #'ere başlanmıştır. Bi- zerte de bulunan harp filosu ise pek mühtemel olarak bugün öğleden son- ra İspanyaya hareket edecektir. Amerika hükümeti Frankoyu tanı- mıştır. Roosevelt, İspanyaya gidecek silâhlara konan ambargoyu kaldır- tır, mLSşa'mt - Domingo ile Haiti, Franko- yu tanımışlardır. Siyasi mahfiller, sabık İspanyol cümhuriyetçi teşekküllerine mensup olarak tevkif edilen azanın adedinin iki bin olduğunu tahmin etmektedir. Morava Nehrinin Yatağı Islah Ediliyor Belgrad, 2 (A.A.) — Moravya neh ri yatağının ıslahı için geniş mikyas- ta ameliyat yapılacaktır. Bu ameli - yattan sonra nehrin büyük bir kıs- mında gemiler sefer edebilecekler - dir. Bunun için 500 milyon dinara ya VerBir"Teryan ŞNeRek'iBu işle alaka: dar olarak, alâkadar makamlara ba- zı projeler tevdi etmiştir. Bu ameli- yatın tahakkuku — Yugoslavya için büyük bir iktısadi ehemmiyeti haiz olacaktır. Polonya ve Arjantinde İki Alman Tevkif Edildi Varşova, 2 (A.A. — Bydgorzez P>- lonya makamları Pomerania'daki Almanların fena muamelelere ma- ruz kaldıklarına dair yalan haberler gönderdiği için Alman istihbarat bürosunun muhabiri Fenskeyi tev- kif etmişlerdir. Fenske, Polonyadaki Alman ekalliyetine mensuptur ve Polonya tebasıdır. Buenos . Aires, 2 (A.A.) — Nazi partisi şefi Müller Patagonyada pro- pagandasına müteallik dosya mese- lesinden dolayı tevkif edilmiştir. Al- man' binbaşısı Victor Von Schubert te tevkif edilmişse de bir müddet sonra serbest bırakılmıştır. e Buenos - Aires, 2 (A.A.) — Arjan- tinin hâkimiyeti altında bulunan topraklara karşı Almanyanm taar- Tuz emelleri beslediğine dair dola- şan haberleri Alman sefareti saçma olarak tavsif etmektedir. Aydında Bir Tren Kazası Aydın 2 (A.A.) — Seyyar gazete Müvezzilerinden Süleyman Tezgider Selçuk istasyonunda hareket halin- de bulunan posta trenine atlarken Müvazenesini kaybederek tekerlek- lerin altına düşmüş ve ağır surette Yaralanmıştır. İlk tedavisi yapılarak ayni trenle Aydına getirilen Süley- maâh yatırıldığı Memleket hastane- sinde birkaç saat sonra ölmüştür. SA RTR SAT Karahisar İmar Plânı Şarki Karahisar, 2 (A.A.) — Bele- diye meclisi dün çalışmalarına baş- lamıştir. Beş senelik imar plânının ana hatları üzerinde uğraşılmakta ve 939 bütçesi üzerinde tetkikat yapıl- maktadır. Gerrree Memelin Alman askerleri tarafından SON HÂDİSELERDEN RESİMLER .a. işgalini müteakip Alman Devlet Reisi Her Hitler, Memele gitmiştir. Bu resimde, Hitleri Memeli ziyareti sırasında görüyoruz. Hitlerin Nutku Pariste Ciddi EndişeUyandırdı Londra, 2 (Hususi) — Hitlerin Vilhelmshaven'de söylediği nutuk Pariste Alman siyasetinin bundan evvelki direktiflerini ve bilhassa Ro. ma - Berlin mihverinin müşterek bir tehdide karşı tedafüli tesanüdünü ol- dukça ihtiyatlı bir lisanla tekrar e- den bir intizar nutku mahiyetinde te- Tölekin MA olduğu söylenmekte” dir, Siyasi Fransız mahfilleri bilhassa sulh taraftarı olan devletlerin birleş- mesi karşısında Hitlerin sulhe bağlı- lığından ve genişl iktısadi cep- detmektedirler. Bu mahfiller, bu tar- zı hareketi Mussolininin son nutuk- larındaki sözlerle karşılaştırmakta ve Hitlerin İngilterenin teşebbüs ettiği beynelmilel hareketin inkişafını bek- lemek istediğini zannetmektedirler. Ayni mahfiller, küçük devletlere yapılan ihtarları tehlikeli addeyle- mektedirler. Diğer cihetten dünkü nutukta tekrar edilen “hayati saha,, tabirinin, Almanyanın orta Avrupa- yı hakiki bir Alman müstemlekesi şekline getirmek istediği ve bu mın- takalarda ne Ingilterenin, ne de Fran sanın ne de diğer devletlerin miida- haleye hakları olmadığı mânasını ta- zammun ettiğini kaydeylemektedir- ler. Almanya. İngiltereye meydan o- kumamaktadır, Fakat büu iki devlet arasındaki mubalefet bariz bir şekil- de görünmektedir. Amerikadaki tefsirler Siyasi Amerika mahfilleri, Hitle- rin Vilhelmshaven'de söylediği nut- ku, İngiltereye karşı bir meydan oku- ma mahiyetinde telâkki etmekle be- Almanya İle İngilterenin Arası Bariz Bir Şekilde Açılmış Addediliyor raber Almanyanın 1935 tarihli deniz muahedesini feshetmek hususundaki tehdidini hayretle karşılamaktadır- lar. Bu mahfiller, Hitlerin muslihane müzakereler sisteminden vazyeçmiş gibi göründüğünü ve bütün ümidi kuvvetle veya kuvvetin tehdidi ile bandicima VergaiHes'in —Avusturya - nın, Çekoslovakyanın, Memelin or- tadan kalkması ve Almanyanın ge - nişlemesine — saik olan — bunlara Belçikada Parlâmento Seçimi O— Son İhâlara Sebep Olan Doktor İstifa Etti Brüksel, 2 (A.A.) — 202 mebusan ve 101 âyan âzasının intihabı bugün yapılmıştır. Neticeler, pazartesi ak. şamından evvel bilinemiyecektir. İlk alınan muvakkat neticelere göre, Katolik partisi mühim kazanç- lar temin etmiştir. Neticeleri belli olan yedi eyalette katolikler yüzde 5 ilâ 15 arasından fazla rey almıştır. Ayni eyaletlerde sosyalistler yüzde 3 le kaybetmişlerdir. Liberallerin de ufak kazançları vardır. Şimdiye kadar alınan netice- lerde Flaman nasyonistleri de ufak kazançlar temin etmişlerdir. Dr. Martene'in Flaman - Kraliyet tıp akademisinden istifa ettiği res . men bildirilmektedir. Martensin mezkür akademinin âzalığına tayinine Valonların ve es- ki muhariplerin şiddetle itiraz etme- si üzerine Spaak kabinesinin düştü- ğü hatırlardadır. Pierlot kabinesi de Martens me- selesinin husule getirdiği buhranı izaleye muvaffak olamamış ve neti- cede parlâmento feshedilmiştir. Beynelmilel Posta Birliği Kongresi Buenes Ayres, 2 (A.A.) — Reisi - cümhur Orttiz dün enternasyonal posta birliğinin on birinci kongresini hükümet âzasının ve kör diplomati- ğin huzuru ile açmıştır. Kongre, bu münasebetle bütün dünya memleket lerinin bayraklariyle süslenmiş olan mebusan meclisinin içtima salonun- da toplanmaktadır. Bu kongre, en - benzer teşebi kânmı veren metotların nutkunda olduğunu beyan etmektedirler. Ayni mahfiller, bilhassa “ateşten kestane- yi çıkarmak,, cümlesile, Polonyaya yapılan ihtara ehemmiyet vermekte ve bu sözlerle Polonyanın Fransa ve İngilterenin idaresi altında kurula- cak nazi aleyhtarı bloka iltihak etme- sine mâni olmak gayesi güdüldüğünü söylemektedirler. Ücrel İtalyan gazeteleri, Hitlerin nutku hakkındaki yazılarında bilhassa İtal ya - Almanya dostluğunun selâbeti- ni tebarüz ettirmektedir. Hitlerin bu nutukla İngilterenin iki yüzlü me- todlarını sarih surette açığa vurdu- ğunu kaydeylemektedir. Yarı resmi Vocce d'İtalia, Alman milletinin çen ber içine konulmasına müsaade et- miyeceğini yazıyor. Alman matbuatı Hitlerin nutku- nu İngilterenin Almanyayı muhasa- ra siyasetine karşı bir mukabele şek- linde telâkki etmektedir. Amerika gazeteleri, İngilterenin ihtarı üzerine Almanyanın tereddüt ettiğini kaydediyorlar. J L . ... ın Macarlar Slovaklarla Anlaştılar Bratislava, 2 (A.A.) — Macar - Slo- vak ihtilâfı halledilmiştir. Slovaklar Macaristana 30 kilometre genişliğin- de bir arazi parçasını terketmişler- dir. Buna mukabil Macarlardan bir şey almıyacaklardır. Yugoslavya, Slovakyaya ihracatı durdurdu Belgrat, 2 (A.A.) — Matbuat ta- rafından verilen haberlere göre, alâ- kadar makamlar Yugoslavya ile Slo- vakya 'arasında yeni bir ticaret iti- lâfı imza edilinciye kadar Slovakya- ya yapılan ihracatı dürdurmiya ka- İtalyanların Suriyedeki Faaliyetleri Berut, 2 (TAN Muhabirinden) — Suriyede geçen sene teşekkül eden Usbetülamelülkavmi adlı cemiyet mensuplarından birçokları tevkif edi lerek Lübnandaki Fransız askeri mahkemesine sevkedilmişlerdi. Mu - hakeme Suriyedeki karışıklıkların ve tahriklerin mahiyetini aydınlat - ması bakımından çok şayanı dikkat bir safhaya girmiştir. Usbecilerin merkezlerinde ve evlerinde yapılan araştırmalarda elde edilen vesaikle bu cemiyetin İtalyadan para aldığı ve cemiyeet mensuplarının İtalya rar vermişlerdir. hesabına çalıştıkları tesbit edilmiş - tir. , I posta birliğinin cenubi Amerikada toplanan ilk kongresidir. — Poyra Köyünde Bir Kamyon Kazası Bozöyük (TAN) — Poyra köyü civarında feci bir kamyon kazası ol- muştur. Hâdise şöyle geçmiştir: Bursadan Eskişehire gitmekte olan kamyon, o köy civarında çamurun fazlalığından patinaj yaparak bir çu- kura girmiştir. Yolcular inmişler, ir kısmı kamyonu arkasından itme- ğe başlamışlardır. Diğerleri de kam- yonun sol tarafında, yalnız biri sağ tarafında durmuştur. Kamyon birdenbire çukurdan kur- tulunca, sağ tarafta durmakta olan Bursalı havlucu Mehmedin ayağı kaymış, kamyon zavallının başı ü- zerinden geçmiştir, Fakat kimse bunu tir. Kamyon on metre ilerleyince, çamurlar içinde birinin çırpındığı görülmüş, yanına koşulmuştur. Mehmet, bir şey söyliyemeden öl- müştür. farketmemiş- ——— Yugoslavyada Otomobil Sergisi Belgrad, 2 (A.A.) — İkinci bey - nelmilel otomobil salonu, kralın mü- nîessili, Kükümet erkânı ve bu teza- hüre iştirak eden memleketlerin dip- lomatik mümessillerinin huzurile dün Belgradda açılmıştır. Bu münase - betle söylediği nutukta ticaret ve endüstri nazırı Tomiç, ikinci otomo- bil salonunun Yugoslavyada motör- leşme ve turizmin inkişafı bakımın- dan ehemmiyetini tebarüz ettirmiş- tir. İkinci otomobil salonuna 25 Fran sız, Alman, İngiliz, Amerikan ve Bo. hemya ve Moravya protektorası mü- essesesi iştirak etmiştir. çat Tei dürele Weidman, Kararı Temyiz Etti ; €© Katil Weidman, Versay çlnıiâi mahkemesinin hakkında verdiği idam ka- | rarını temyiz etmiştir. nşğ;".h,_' ; Sesler, Sadalar Ve Edalar.. Yazan: B. FELEK * Istiyurum ki; horoza benziyelim. Bu bir samimi arzudur. Hüs- nü niyet sahibi bir yurddaşınızın samimi bir arzusunu keş görmeyin! — Tam bir inanç ile bu dileğimi ileri sürüyorum., ve istyorum ki; horoza benziyelim. Horoza benziyelim de nasıl ben- ziyelim? Bütün fizyolojik ve zoolo- jik hususiyetlerile benziyelim değil. Sadece hepimiz kendi çöplüğümüzde ötelim! Dikkat edin: Ötelim ama, kendi çöplüğümüzde ötelim, Çünkü her horozun bir çöplüğü vardır. Ho- roz ne kadar çok olursa olsun kâfi derecede çöplük bulunur. Yine horoza benzemek için vakit- siz ötmiyelim; eğer vakitsiz öten ho- rozun âkıbetine imrenmiyorsak! Horoz gibi olalım ama horoz akıl- h olmıyalım. Çünkü bütün imren- meme rağmen horozda akıl, minare- de çakıl! Zaten - aramızda kalsın - imrendiğim de bu ya! Horoz gibi olalım... Başka bir ho- roz görünce biraz horozlanalım, Bir ikj ötelim; kabaralım! Birkaç gaga peşrevi yapalım. Baktık ki... o biz- den baskındır, o zaman ipi kıralım. Biz ondan baskınsak onu fazla ko- valamıyalım! Ve... Çoğu olduğu gibi elden pes etmiyelim. Bizim aşçı bana ne zaman piliç 1s- marlasa mutlaka aldanıyormuşum. Her defasında: — Horoz almışsınız! bulur. Ben de: — Horoz olursa ne olur? derim. O da: — Eti sert olur; pişmez de, yen- mez de!.. Der. İyidir böylesi, Horoz gibi olalım da etimizi her diş kesmesin! Aşçılar beğenmesin. Ta ki kuş olup kafese girmemişken yolunup tencereye düş- miyelim! Horoz gibi olalım da şu aç gözlü- lükten kurtulalım. Elin yediğine iç- tiğine göz dikmiyelim, Karnımız aç olsa bile gözümüz tok olsun. Bir ar- pa tanesini bir kümes tavuğa peşkeş çeken horozun gönlü kadar gani ol- masak bile onun kadar tok görüne- Evet! Süslenmek için, göze çarp- mak için, silik kalmamak için rengyâ- renk görünelim! Üzerimizde yedi bo. yanın her birinden birer parça taşı- yalım. Dışımız ebrulu, çeşit renkli olsun, Lâkin sesimiz horoz gibi hep bir teviye çıksın! Zamanla, zeminle, hava ile değişmesin! Dün nasıl öt- tüy'sek bugün de öyle ötelim. Tüyü- müz renk renk diye sesimiz de per- de perde olmasın! Ve horoz gibi o- lalım da hergün bir şey yumurtla- mıyalım!., İşte mütevazı bir yurddaşın sami- mi bir dileği: Lâakal horoz gibi ola- hm!.. diye kusur za benzesin! Postlarmı, tüylerini hattâ derile- rini aldığımız hayvanlar bize ses çı- karmıyorlar. Faziletlerini kopya e- deceğimiz horoz da bir şey demez. Gönlü gani bir hayvandır. Ama diyeceksiniz ki; — Horoz çok olursa sabah geç o- lur! sesile anlıyanların sözüdür; kalptır. Bordeaux yakınında kâin Biscarrosa mü- teveccihen havalanmıştır. Oradan Marsil- yaya gidecektir. İçinde 22 kişi bulunan tayyare, hava şartlarının fenalığı dolayı- sile doğrudan doğruya Marsilyaya gitme- etmiştir. © Sofya — Mebusan meclisi hükümet- le hemfikir olarak, inşaat nezareti tara- fından evvelce istenen fevkalâde kredi hakkındaki talebi reddettikten sonra pas- kalya tatiline başlamıştır. Meclis yeniden 12 nisanda içtimalarına — başlıyacaktır. €© Faşist teşekkülleri ve korporasyon- lar meclisi alelâde toplantı için, 15 nisan- da içtimaa çağırılmıştır. Ki nı General Gort, refakatindeki zevat qe birlikte, Fransa ziyaretinden tayyare Sesimiz, sadamız ve edamız horo- ŞŞKISA HABERLER | — d M Yankee Clipper tayyaresi, L.!sbmı'dan'“.ı d miş ve Atlantik sahilleri boyunu tercih — bi © İmparatorluk Genel Kurmay Başka- * KA N | İ Ş t O lâf, sabahı güneşle değil, horoz ——