3 Nisan 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2
nd duğu büyük ra ——— —— a pm ii immnnikmiiinnli Çan Sultan Yazan: M. Turhan TAN f opkapı sarayı müzesi müdürü Bay Tahsin Öz, Arşiv Kıla- vuzu adile bir rehber tertip etti ve bu rehberin birinci fasikülü Devlet Basrmevi tarafmdan (basıldı. Çok faydalı bir eser. Öyle anlaşılıyor ki '© müze arşivi tarih bilgileri üzerinde hayli değişiklikler temin edecek ve birçok yanlışları düzeltecektir. Bu kanaat bana arşiv kılayuzunun | | Cem Sultan hakkında haber verdiği vesikalardan geldi. Çünkü Fatihin bu âvâre ve mağdur oğlunun hayatını Toman tarzında yazan yegâne Türk muharriri benim. Bir başka yazici ayni mevzuu piyes olarak kaleme al mişti, Fakat hakikat pek fazla tah- rif edilmiş olmalı ki hükümet, Ve- killer Heyeti kararile o eseri toplat. İı ve benim eserim yine yegâne kal Wdı. Gerçi üstad Ahmet Refik mer- humun da Sultan Cem adlı bir eseri ,- | kirlark e eden bir kitap- Mdr ve benim romanımın üçte biri Kalin eeözimi bagn mevendii Sİ kalmamıştır. Fakat onun görmüş ol- ğhete röğmen şimdi göllanliyorun ki noksanları varmış. İİ Çünki ben Cem Sultanı yazdığım si- Tada “Vâktatı Cem” adlı eserle Hoca X Sadettin tarihinden başka türkçe bir mehaz bilmiyordum. Vertot'mun, "Thuasne'in Cem hakkında yazdıkla- rı, kitapları şark mehezlerile karş- MW laştırmıya imkân yoktu. Guy Allard adlı bir muharririn 270 ve Rocoles İsmini taşıyan başka bir muharririn yüz yirmi evvel - Cemi mev Yaparak - kaleme aldıkları rom: ların İse tarih bakımından hiçbir kıymeti yoktu, Bununla beraber ben Cem'in karakteristik tarallarım te- barüz ettirmeğe savaştım, o İsim et-| Yafında dönen siyasi hailenin bütün © #nceliklerini göstermeğe © Eserimin gördüğü rağbet, zahmetin mükâfatı i ikin, dediğim gibi, hayli eksiğim © varmış ve bu moksanlar Caovrsla © Malipera ve benzerleri misillâ Cem uğraştım, çektiğim mevcut, Sebebi İse önl. MW rihler kendi emare duydukla. çirdikleri g gibi ben de elime geçebi len vesikalara göre Yomanımı yüri » Halbuki Topkapı sarayda miş vesikalar varmış. Bunu Arşiv kılavuzundan © anlıyoruz. Ayni zamanda şunu öğreniyoruz |“ © ki Cemin izini parmak parmak Sul-|” tan Beyazıda haber vermekte yarışa çıkan Osmanlı beylerile, paşalarile Frenk prensleri, dukaları ve kralları da rekabet etmiştir. Sicilya kralı ile “Polya dukası bu cümledendir. Arşi bunların mektuplarından birkaç nü- ” muneye malik, Yine Ceme taallük eden vesikalar arasında “Cem” kelimesinin mâna- dair yazılar varmış, Tebessüm- © le karşılanacak şey. Çünkü Cemin| ve aslı olarak kabul olunan Cemşidin ne demek olduğunu Bürhan Katı'tar, Ferhengi Şuuriler, Ferhengi İ gidiler uzun uzun yazmışlardır. Cem |* “de, kardeşi ve katili olan Sultan Be- yanıt ta - meselâ » şehnameyi oku- “ muşlar, Cemşidin şarap mucidi ol- “makla şöhretlendirilmiş yarı masal, yarı doğru bir hükümdar olduğunu © öğrenmişler idi. Bu vaziyette Cem * kelimesinin mânasını araştırmıya a- “saba neden lizum görmüşlerdir? Cem Sultanı, o isimle yazdığım / romandan dolayı, dım ve bu örnekle Topkapı müzesi “ arşivinin kıymeti üzerine dikkat cel- betmek istedim. Bakalım, © siküller bize daha ne gibi meçhülle- rih anahtarmı getirecek?.. * Estikte Tise mezunlarından © Temlsyüreğet Çikrığın Azer! veya Karan lehcelerin- de de var olup olmadığını bilmiyorum. Bi- zim lehcemizde dolap, Mr ve bilhassa kuyudan şu çıkarmak ve pamuk eğirip sarmak için elle kullanılan Mİ veya atla işletilen çarkı indede kullanılır. MT.T. LA Fakir Talebeye Yardım Eğridir (TAN) — İlk okul himaye heyeti bu ders senesi başından itiba- ten 40 fakir talebeye haftada ancak “birkere sıcak yemek verebilmek'e- “dir. Heyet, bu talebeye 23 nisanda yeni elbise ve ayakkabı tevzüni ka- garlaştırmıştır. Bay Sadri * İşamba (Zehirli kucak), 25 örnek olarak al) © | DEAYLI Istanbul Şehir Tiyatrosu Hataya Gidiyor Her sene olduğu gibi, bu sene de bazı şehir ve kasabalarımızda halkı mızın sahne ihtiyaçlarını İlçin İstanbul Şehir Tiyatrosu, Cüm- huriyet Halk Partisi Genel Sekre - rılmaktadır. Şehir Tiyatrosunun bu seyahati 4 nisan salı sabahi başlıyacak ve 11 ha: Tiran pazar günü Ankarada bitecek- tir. 4 nisan salı sabahı 10 treniyle Kon- a hareket, 5 nisan çarşamba (Bir muhasip araniyor), 6 nisan perşembe (Oğlumuz), 7 nisan cuma (Satılık, ), 8 nisan cumartesi (Korkunç gece), 9 nisan pazar “Talebe ve halk terbiyesi eseri olarak matine,, (Ze - hirli kucak), süvare (Sürtük). 10 nisan pazartesi Adanaya hare- ket (istirahat), 11 nisan salı (Muha. sip aranıyor), 12 nisan çarşamba (Oğ lumuz), 13 nisan perşembe (Kor - kunç gece), 14 nisan cuma (Dama çıkmış güzeli, 15 nisan cumartesi (Satılık, kiralık), 16 nisan pazar “Ta- lebe ve halk matinesi,, (Zehirli ku - cak), süvare (Sözün kısası). 17 nisan pazartesi Mersinde (T6- sun), 18 nisan salk Zehirli kucak), 19 nisan çarşambı atılık kiralık), 20snisan perşembe (Oğlumuz), “21 isan cuma “vapurla İskenderuna,, (Tosun), 22 nisan cumartesi (Büyük hala), 23 nisan pazar “Talebe ve halk matinesi, (Zehirli kucak), Satılık kiralık). 24 nisan pazartesi Antakyaya ha- reket (istirahat), 25 nisan salı (Mu haslp aranıyor), 26 nisan çarşamba| (Oğlumuz), 27 nisan perşerbe (Kor | kunç gece), 28 nisan cuma (Sürtük), 29 nisan cumartesi (Sözün kısası), 30 nisan pazer “Telebe ve halk, (Ze. hirli kucak), süvare 1 mayıs pazartes. D'e hi reket (istirahat), 2 mayıs salı (To - sun), 3 mayıs çarşamba (Satılık ki - ralık), 4 mayıs perşembe (Zehirli ku- cak), 5 mayıs cuma Mardine hareket . İdistirahat, 6 mayıs cumartesi (To -|7 sun), 7 mayıs pazra (Zehirli kucak), 8 mayıs pazartesi (Satılık kiralık), 9 mayıs salı Diyarbakıra hareket (isti- rahat), 10 mayıs çarşamba (Muhasip aranıyor), 1l mayıs perşembe (Sözün kısası), 12 mayıs cuma ( (Tosun), 13 mayıs cumartesi (Korkunç ge- ce), 14 mayis pazar “Talebe ve hali matine (Zehirli kucak), süvare (8 thk kiralık), 15 mayıs pazartesi Elâ. ziğa hareket (Tosun), 16 mayıs salı (Zehirli kucak), 17 mayıs çarşamba (Satılık kiralık), 18 mayıs perşembe Malatyaya hareket (istirahat), 19 ma yıs cuma (Tosun), 20 mayıs cumar tesi (Zehirli kucak), 21 mayıs pa-| zar (Satılık kiralık), 22 mayıs pazar- tesi Akşehire hareket (istirahat), 23 24 mayıs çar mayıs salı (Tosun), : mâyıs hareket (istirahat) 26 mayis (Muhasip aranıyor), 27 mayıs cumartesi (Zehirli kucak), 28 mayıs pazar (Satılık kiralık), mayıs pazartesi İspartaya hareket (Tosun), 30 mayıs salı (Zehirli ku- cak), 31 mayıs çarşamba (Satılık ki- ralık), 1 haziran perşembe Burdura ? 2 haziran cuma şembe A: uma tatmin | terliği tarafından bir turneye çıka -| 29 | NığI Bundan takriben 15 gün mukad- dem Kadıköyünde civarında bir bostan kuyusunda genç ve gebe bir kadın cesedi bulu'# iuş- tur. O zaman yapılan tahkikat neti. cesinde kadının o civarda bakallık e- den ve Kurbağalıdere cadi turan Ahmedin karısı 20 yaşında E- *İmine olduğu anlaşılmış ve'bir kaza eseri olarak kuyuya düşüp öldüğü Suriyede Otedenberi Suriye ve Lübnundan memleketimize kaçak eşya nakleden bir kaçıkçı dün gümrük salonunda yakatân mıştır. Ahmet adında bir.adamm İstan- buldan sık sık Beyruta gidip gelmiş olması gümrük muhâfaza memurla. rının nazarı dikkatini celbetmiştir. miş ve evvelki gün Daçya vapurile limanımıza gelmiştir. Salonda mua- yeneden evvel gümrük resmi veril memiş hiçbir eşyası olmadığını söy- lemiştir. Memurlar hakikaten Ahme. din eşyasını tetkik etmişler bir şey bulamamışlardır. Fakat Ahmedin ka- çakçılık yaptığından şüpheli olduk- ları için bir defa da yorgan ve yas- tıklarınm içlerini aramak istemişler- Profesör Server Hilmi İhtifali Diş tababeti ve oczacı mektebi mü- dürü m profesör Server Hik inin ölümünün onuncu yılı müna- s€betile dün saat 11 de Merkezefen. dideki mezarında bir ihtifal yapıl mıştır. İhtifalde üniversite profesör ve tlebelerile Server Hilmiyi seven bir çok dostları bulunmuş, memleke- mizde diş tababeti ve eczacılık mes leklerine hizmetleri anlatılmış ve rofesör doktor Ziya Cemal ve baş- asistan Lem'i tarafından hatırası ta- 7ii edilerek mezarına çelenkler kon- muştur. Adagidede Bir Kaza Ölümü Adagide nahiyesine bağlı Bademiye köyünde askere çi İdecek gençler şerefine eğlence yapı lirken 24 yaşlarında Mehmet Çarm havaya attığı kurşunlardan biri ka- Ödemiş zaen Halil karısı Ayseye rastlamış tür. Suçlu tutulmuştur si (Zehirli kucak), 4 haziran pazar Antalyaya hareket (istirahat), 5 ha. ziran pazartesi (Muhasip aranıyor), 6 haziran salı (Tosun), 7 haziran çarşamba (Sürtük), 9 haziran cuma (Oğlumuz), 10 haziran cumartesi (Satılık kiralık), 11 haziran pazar hareket (Tosun), (Satılık kirik), 3 haziran cumarte- Başvekil Refik Saydan: Ankaradı Ankaraya hareket. Kurbağahdere | Ahmet geçenlerde yine Suriyeye git-| ve 25 yaşındaki bu kadını öldürmüş- | MM e ey may e HABE Adliyeye Mühim Bir Ci inayet ihbarı Yapıldı tesbit edilerek defnine ruhsat veril- mişti Evvelki gün Üsküdar müddeiumu- miliğine bir ihbar yapılmış ve Emi- enin kı kazaen düşmediği, bi. lâikis öldürüldükten sonra atıldığı k dia edilmiştir. Bunun üzerine delumumilik cesedi mezardan çika- rarak morga kaldırmış ve ihbarın doğru olup olmadığı tahkikine başla” mıştır. Kaçakçılık Yapan Adam Tutuldu dir. Bu sırada Ahmet şaşa kalarak eşyalarını salonda bırakıp kaçmak is- temişse de memurlar tarafından ya. İkalanmış üç yastık ve iki yorgan İ- çine istif edilmiş 70 kilo kadar ipek | kümaş ve dört kilo da İmeydana © çıkarılmıştır. İ bundan sonra Ahmedin ipekli eşya Memurlar elbiselerini de çikararak üzerini aramışlar, beli. ne, kollarına ve bacaklarına sarılı 5 kilo ipek kumaş bulmuşlardır. Yapılan tahkiketta Ahmedin muh- telif zamanlarda külliyetli ipek ku- maş getirerek piyasaya sürdüğü ve Istanbulda da bir çok yatakçıları bu- lunduğu anlaşılmıştır. Dün gece Ah. medin evinde bir araştırma yapılmış- tır, Tahkikata devam edilmektedir. Adapazarında 14 Dükkân Yandı Adapazarı, (Tan Muhabirinden)— Bakırcılar çarşısında bir yangın çık. mış ve kısmen yanan noterlik da're sile birlikte 14 dükkân yandıktan son ra, etrafa sirayetine meydan veril meden itfaiyenin göstermiş olduğu büyük gayret sayesinde söndürül- müştür, Dükkânları yananlar terzi Hasan, bükırcı Muzaffer, bakırcı 1b- rahim, terzi Mehmet, Bozüyük tuha- ardiyesi, bakırcı manifatu.. fiye mağazasının Süreyya, yazmacı Zehra, racı Mehmet bu aradâ bir'böş dük“ macı Esma, yazmacı Bedriyedir ki, bunun dükkânila beraber çekmecede bulunan 700 lira parası da yanmıştır. Yangın ittisalinde bulunan Türk Ti- saret Bankasının Adapazdr şubesile Zirsat Bankası Adapazar şubesi, bü- yük tehlike atlatmış bulunmaktadır. Yangının yapmış olduğu zarar ve ziyan 30 bin lira tahmin edilmekte- dir. Zabıta tahkikat yapmaktadır. A- teşin bakırcı Tbrahimin dükkânmın arkasında bulunan boş arsadan çık- tığı söylenmektedir. Yangında bir de itfaiye neferi yaralanmıştır. kân, Şazmacı Ayşe, terzi Ayşe, yaz-| ER Kızılay Sanat Evi iTakdir Edildi Selânik beynelmilel fuarı sergi ko. miserliği, fuar jüri heyeti ta verilmiş bir takdirnameyi Kıziley u- m merkezine göndermiştir. Bu takdirname ile Selânik fuarında teğ- hir edilen Kızılay sanat evi iş pek beğenildiği v2 birinci mükâfatı kazandığı bildirilm bu eserleri vücude getirenlerle beraber bu İm- kânı yaratmış olân Kızday cemiyeti de tekdir edilmektedir. Kınlay cem sanat tena eserlerile Nevyork sergisine iş- tirak etmiye karar vermiş bulunmak tadır, evinin mu- Türk el ve işçiliğinin en mutena örneklerini pek büyük bir muvaffa- kıyetle meydana getirmekte olan bu sanat yuvası 1013 yılımın 25 tem- muzunda kurulmuştur. Balkan harbı dolayısile buraya hle ret eden şehit ve muhacir kızlarmın himayesi icap etmis, tamamen insani bir gaye ile Kızılay cemiyeti bu (Darüssnaa) yı tesis ederek doksan lsmıştır. Müessesenin kadrosu ve teşkilâtı zamanla genişletilmiş ve bugün cid- den övünülecek bir sanat yuvası ha- line gelmiştir. Türk zevki seliminin en eski örnek leri, asırlarca evvelki çevre, antika | oya, dokuma, havlu ve örtüler bulu- narak üzerlerindeki nakışlar büyük bir maharetle kopye edilmiş, ayrıca çok eski çini ve tezhip, oyma, ve va- 20 tezyinatından da güzel örnekler çıkarılarak, bluz, maşlâh, manto, mendil işlemiye mahsus örneklerin kolleksiyonu zenginleştirilmiştir. Kızılay sanat evinde bunlardan başka Kızılay cemiyetinin harp mal- zemer) meyanında bulunan yatak. şarşaf, doktor ve hastabakıcı göm- ir hoetn ea ma, aba ve saire gibi lmmennin milli ve Kızılay bayrağı da hazırlanmak- Türk kızını burada çalıştırmıya baş-| j sU ei. İİlk Para Ne Zaman | İcat Edilmiştir? S — İlk para ne zaman, hangi millet tarafından ve nasıl kul lanılmıştır? C — Tik bilinen para Milâttan ye- di asır evvel Anadoluda yaşıyan Lid- yahlarda görülmü: Fakat İlk za- vaanlarda sayılarak değil tartı ile inkü birçok kimseler ellerine geçen altın veya gümüşü ka» zıyıp çalıyorlardı. Sonraları parala- rın kenarları çizgili yapılarak buna mâni olunmuş ve para da sayılarak kullanılmıya başlanmıştır. S — Altın standardı nedir? C — Para sistemini kabul eden memleketlerin hepsinde muayyen bir ymet vahdeti kabul edilmiştir. Me. selâ Amerikan sltın dolarınm karşı- lığı 25,8 buğday altındır. Buna “a tın standardı,, usulü derler, bazı mil- letler standard olarak hem altını, bem gümüşü kullanmışlardır. Buna da .“muzaaf standard usulü,, derler. S — Greshan kanunu nedir? C — Muzaaf standard kullanan milletler iki para arasındaki kıyme- tin farkını tesbit ederler. Kiymetler arasnıdaki değişiklik birinin kıyme- tinin artması, diğerinin azalması ne. ticesi vukubulur. Bu takdirde halk kıymet kesbeden parayı saklar. Te- davülde yalnız ucuzlayan para kalır, çürük paranın sağlam parayı teda- vülden çıkarması temayülünü Gres- han isminde bir İngiliz Iktısatoisı keşfetmiştir. Onun için buna Gres- han kanunu denmiştir, . S — Yeni Millet Meclisinde en yaşlı mebus kimdir? C — Rize mebusu Ebubekir Ha- zımdır. usulü “ $ — Meccani leyli olarak beş yıllık muallim mektebinden tadır. mama Mütekaidini Askeriye Cemiyetinin Toplantısı Umum Mütekaidini askeriye ce- miyelinin yıllıkkongresi dün saat 13 te Şehzadebaşındaki cemiyet hina- sında yapılmıştır. İlk defa bir sene. lik faaliyet raporları okunup ekseri» yetle tasvip edildikten sonra yeni idare meclisi azalarının seçilmesine »mıştır. Neticede orgeneral Ce- bay yusuf, Ali, yarbay Aziz, Mehmet, Hüsnü, Şerafettin, binbaşı Muzaffer, Ruşen, Lütfi, Vehbi, yüz- başı Muzaffer ve Cemal intihap edi mişlerdir. Bundan sonra Relsicümhur İsmet İnönü ile Genelkurmay başkanı Fevzi Çakmak ve Geheral Asım Gün- düze birer tazim telgrafı çekilmesi. ne karar verilerek kongreye nihayet verilmiştir | Kamyondan Düştü, Öldü Kozan (TAN) — Ceyhanda Kadir- liye gelmekte olan Cebelibereket - 7 numaralı ve şoför Hasanın idaresin- deki kamyonun üstüne çıkan yolcu- lardan Hüseyin oğlu Ahmet, Kadirli yakınında düşmüş ve hemen ölmüş” "tür. a Türkkuşu tesisatmı gezerken. Gümün Fesirmleri mezun olan bir muallim, her- hangi bir sebeple muallimliği bırakmak isterse, sekiz sene - lik mecburi hizmete tâbi ol - duğuna nazaran ne maker tazminat vermeğe mecbur İu- tulur? C — Muallim mektebine girer » ken her talebe bir taahhütname im- zalar. Bu taahhütnamede, sözünü tutmaz kendisine verilen vazifeyi yapmazsa, vereceği tazminat mıktarı da yazılıdır. Mecburi hizmet müdde- tini bitirmeden çekilirse, taahhüt ot- tiği tazminatı ödemeğe mecbur olur. —— Bay Stayn Sofyaya Gitti Iş ve Işçi sigortaları mevzuu üze. rinde tetkikler yapmak için İktisat Vekâletinin davetile Ankaraya gelen Milletler cemiyeti içtimai muavenet şubesi müdürü Ştayn, dün sabah An- karadan şehrimize gelmiş ve akşam ekspresle Sofyaya gitmiştir. Sofyada da ayni mevzu üzerinde tetkiklerde bulunacak ve cums günü tekrar İs- tanbula gelerek tetkiklerine devam edecektir. gama am İ TAKVİM ve HAVA 3 Nisan 1939 PAZARTESİ 4 ai ay i arsbi: 1358 | Sefer: 18 Güner 542 — Öğle İkindi: 1559 — Aks 1839 İ Yatı. 2007 — İmsâk: 305 Yurtta Hava Vaziyeti Yeşilköy meteoroloji İstasyonundan 4li“ non malümata göre, hava yurdun Traky Kocaeli bölgeleri ile Karadeniz kıyıların” da çok bulutlu ve mevzii yağışlı, yurdu diğer bölgelerinde umumiyetle o bulutlM geçmiş, rüzgârlar bütün bölgelerde şar” Xl istikametten orta kuvvette ssmiştir. Dün İstanbulda hava az bulutlu geç” miştir. Rüzgâr şimali şerkiden saniyede Öl 3-5 metre hızla ermiştir. Sant 14 te havf tazyiki 760.1 milimetre idi. Sükunet ef yüksek 156 ve en düşük 4,9 santigrat © Kasım: 147 Rumk 1355 Mart: 21 127 © Selânik beynelmilel fuarının takdirnamesini kazanan Kızılay Sanayi larak kaydedilmistir.
