2 Mart 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3
2-3-939 BUGÜN i Çin - Japon Harbi Yazan: Ömer Rıza DOĞRUL zakşark harbi, günün daha y: e kın hâdiseleri yüzünden, bi 4 #im için eski önemini muhafaza et- *€ ve Uzakşarkta sulh imkânları h €skisi kadar uzak bulunmaktad Çinin milli lideri Çang Kay Şekin,| Yin — Japon harbinin başlamasın. 4 İanberi takip ettiği hattı hareket, Çin | Mamuna felâketli, Japonya namına ka- ti mahiyetli bir netice veren memle- ket içlerine çekilmek, böylece Ja- Ponyayı büyük kuvvetler kullanmı- YA. Çin içlerinde muvasala hatlarını Watmıya sevketmek ve Japon ikti sadi kaynaklarını kemirmektir. Bu hattı hareketi harbin başlamasından. ile arkadaşları, bu yüzden sulh teşeb- i| büslerine yaklaşmıyor ve barbi uza- tarak Japon istilâsından kurtulmayı | UMUuyorlar İ | Japonların buna mukabil, Çin top- inin yarısından fazlasını istilâ etmiş olduklarına göre, geride kala- Dini da, | laşılıyor, v Gerçi bugünkü vaziyet, Çinlilerin Aponları yurtlarından kolay kolay *Üpürüp atacaklarını ifade etmiyorsa da harbi istedikleri kadar uzatabile | “eklerini anlatmaktadır. Japonların henüz hulül edemedik- leri Szechuan eyaleti, Çinin en çok Büfuslu eyaletidir. Çang Kay Şekin | “linde buna benzer bir çok eyaletler | Pulunduğundan onun asker bulmak» İ | | hiç bir sıkıntıya uğramıyacağı muhakkaktır. Sonra Çang Kay Şekin Paraca da sıkıntı çekmediği, Hindi Çini ve Bermanya — Çim yellarile küti derecede mühimmat tedarik etti- Zİ anlaşılmaktadır. Çin milliyetçileri, stratejik bakım- | dan müdafaası en güç olan eyaletleri 4) Kaybetmiş oldukları için bugünkü va- © Siyet Çinin lehinde ve Japonyanın a- .. Eni kğ ünçe sahillerde ve ovalarda çe- (| Slen zayint, bire beş nisbetinde Çin “e inde olduğu halde Çin içlerin- | Teki dağlık sahalarda bu nisbet daha İ tezin ı Japonya aleyhine dönmüş bu- | lunuyor, | Bütün bu saydıklarımız, Çin — Ja- () Peb harbinin uzadıkça uzamıya nam- | #** olduğunu apaçık göstermektedir. i , Kaldı ki, Japonlar tarafından ya- | Dancı devletlere karşı tutulan battı | Çareketin, ergeç Çin lehinde bir mü- | ünhaleyi davet edecek mahiyettedir. i eğ bir müdahale, yahut Japonya Bi Uzakşark devletlerinden bir baş- y wile yeni bir harbin kopması Çin €hinde yepyeni bir vaziyet ihdas e- debilir, i Gerçi Avrupa devletlerinin çoğu "gün Avrupadaki vazivet ile meş- ie olmakta ve bu yüzden Uzakşark lerine, kendi menfaatlerinin İcap “recesinde alâkadar olamamaktadır. d t vaziyetin sonuna kadar böyle *vam edip gideceğini sanmak da &- olur, Bir taraftan Amerika, diğer taraf- Uzakşark ile alâkadar olan Ayru- | PA devletleri, Japonya ile meşgul ol- ! ve Uzukşarktaki menfaatlerini ; çorumak için fırsat gözetlemektedir. *. Bu fırsat başgösterir göstermez, Sponya Uzkşarkta yalnız Çin ile de- * ona yardım eden bir cephe ile arşılaşacaktır. Te #ün bu devletler bir takım no- ikti; i fa ediyorlar. Yarın vaziyetin de- Smiyeceğini bir kimse söyliyemez. **çi Avrupanın işleri öyle kolay ko- > halledilecek gibi değildir. 2 kat Uzakşark harbi de kısa bir iman İçinde sona varacak gibi gö- Tünmüyor. a Hulâsa Uzaksarkta harp devam e- Yor ve sulh ihtimalleri pek uzaktır. m amaaa, Çemen | i KISA HABERLER A i 5 I (TAN Muhabirinden) — Er» daş mum Müdür muavinliğine eleli ve di, Melt umum müdür muavini Hat- l Memekle beraber hâlâ devam etmek- N İ Peri takip edegelen Çang Kay Şek)! işgal etmeyi düşündükleri an- T vermekle, protestolar yapmakla Nevyork Sergisi Recdyo Müdürünün Telgrafı Ankara, 1 (A.A) — Nafın Ve- İ kili Ali Çetinkaya, 1939 Nev- york dünya sergisi radyo direk- törü John Youngdan aşağıdaki telgrafı almıştır: Türkiye Cümhuriyetinin mil. | letlere selâmini Amerikan halkı ve matbüatı büyük hararet ve İ şevkle karşılamışlardır. Programınız, Reisicümhür haz- | retleri İnönünün güzide mesaj - İ ları ve filârmonik orkestra: ve mugannilerin temsillerile radyo | muvaffakıyetinin en büyüklerin- İl den biri olarak kaydolunacaktır, Bu pek çok muvaffak neşriyat- tan dolayı size ve mesai arkadaş, / larınıza samimi tekdir ve hay - Ciano Romaya Dönüyor İtalya Hariciye Nazırı Polonyayı Emellerine İmale Edememiş Varşova, (Hususi) -— Kont Ciano- nun ziyareti münasebetiyle neşrolu - jde Ciano - Beck tarar asınoa dostluk ve tam samimiyeti tebarüz ettirdiği anlatıldıktan sonra iki taraf siyasetinin de nizam ve adalete isti- nat ettiği izah olunuyor ve iki tara- hareket edecekleri ilâve ediliyor. Saat 21,30 da Kont ve Kontes Ci- ano, Viyana yolu ile Romaya dön - mek üzere Krakoviden hareket et- miştir, Bir Fransız gazetesinin neşriyatı İtalyan Hariciye Nazırı kont Cla- nonun Varşova seyahati neticelerini mevzuu bsâseden Journal diyor ki: Varşovwla dün sabah yeniden vü kubulan Ahaan aleyhtarı nümayiş - ler Berlinde çok fena bir tesir yap- mıştır. Husuşlle ki nümayişçiler ara- smda yüzlerce de sübay vardı. Şu ciheti “e kaydetmek lâzemdır ki Kont Cia onun -Varşovada elde ettiği neticelerden Berlin siyas! ma- hafili hiçte memnun gözükmüyor. Mezkür mahafikde bu hhşusta beyan olunduğuna göre, İtalya hariciye na- zarı İtalyan - Atman blokunun elçili- ğini tam bir dürüsti ile ifa etmis ve fakat İtalyanm Akdeniz hakkındaki metalibatı Roma . Berlin mihverini harekete getirecek bir ihtilâf doğur- duğu takdirde Polonyanın Fransa ile ni temin eyliyememiştir. İtalyanm Fransız - Polonya ittitakma karşı yaptığı hücum akim ka mıştır. in, iürlerinden Fuadın *syinle- İekarrür etmiştir. .. Bostan — Bir tramvay yoldan çık- dar ,b98 kişi ölmüş ve 30 kişi yaralanmış- * Tramvay yoldan çıktıktan sonra bir 4) Möca carpenıştar. Çinliler Yapanlar 10 | Şehri Geri Almağa Muvaffak Oldular Japon Askerleri Arasında İsyan Çıktı, Tedip Kuvvetleri İle Olan Çarpışmada 700 Kişi Öldü Honk - Kong, 1 (AA) İngiliz hududundan altı kilometre mesafe. de ve Kanton nehrinin mansabında Japon işgalinde bulunan Paoan ve Nantou nehirleri Çinliler tarafından geri alınmıştır. Şimal cephesinde mukabil Çin ta- arruzları umumileşmektedir. Çinli- ler Çahar ile Yuan arasmda 10 ka- dar mühim şehri geri almışlardır. İç Moğolistanda tek bir Japon askeri | | kalmamıştır. Palanhoda muharebeler mütema- diyen şiddetleniyor. Pekin yolu ile Tiençine 22 kamyon dolusu yaralı Japon askeri gönderilmiştir. Hopel vilâyetindeki Çin kuvvetle. ri Paotingin 25 kilometre cenubun- da bulunan Fangtu şehrine iki kok dan hücuma başlamışlardır. Diğer taraftan Çin tayyalereri san günlerde Vuhu civarında bulanan Japon harp gemilerine mütemadiyen hücum etmektedir. Bu beklenilme- dik taarruzlar karşısmda Japonlar a- ğır zayiata uğramaktadır. . Buraya gelen haberlere göre, Ja- pon ordusunda muharebe aleyhin- İngilterenin Yeni Deniz Üsleri Londra, 1 (A.A.) —- Bahriye neza- retinin 1939 . 1940 bütçesi 153 mil —— 000 Lin fi sir tes e zam Gila bit edilmiştir ki geçen bütçeye nis- betle 23 milyon 281 bin sterling faz- ladır. Bu senenin yeni inşaat progra İm müşterek menfaatler dairesinde | mında 2 zırhlı, 1 tayyare gemisi, 4 Hruvazör, 2 destroyer #ilotillâsı, 4 denizaltı gemisi, 22 hücum botu ve 10 mayn gemisi vardır. İngiltere Uzak doğuda üç büyük deniz hava Üssü inşa edecektir. Bu üsler Singapur, Tricanala “Seylin” ve Aden üsleridir. Şimdiye kadar Singapur için 7 rsilyon sterling sar- fedilmiştir. 1930 da fki milyon daha sarfedilecektir. İnşaat bitince Singa. pur dünyanın en kuvvetli deniz üssü olacaktır. Trineolanee, İngilterenin Uzak doğuda ikinci üssü olacaktır. Aden'in yeni tahkimatı 600 bin İngi- Tiz Urasma mal olacaktır. "İngilterenin bütün Akdeniz filosu tam mevcudile Maltadan Cebelütta- rık'a gelmiştir. Bu filo Anavatan fi- losuna iltihak edecek ve Anavatan filosile birkaç gün sürecek olan ta- Timlerde bulunacaktır. ll ep vira olen ittifakını hükümsüz addetmesi. | ma muhabiri Guilleume'un hudut h Fransızların Mukabeleibilmisili Journal des Debsts gereteminin Ro- De çıkarılması üzerine Fransız msi fı Cerrlere della Sara'nın Paris mul Morelli'yi memleket haricinç | çiksrm karar vermişlerdir. Yeni İngiliz Büyük Elçisi Sir Robert Montgomery Knat Chbull Hugessen'ın Reisicümhurumuza deki hareketler gitgide büyümekte- dir. Hankov civarında askerler arasın- da yeni bir kiyam hareketi olmuş ve bin kadar Japon askeri isyan etmiş. tir, Vuku bulan müsademede her iki taraftan 700 kişi ölmüştür. Âsiler nihayet teslim olmuşlardır. . Çin kuvvetleri Hainan oadasmda Japonlarm ilerlemesine şiddetli bir mukavemet göstermektedir. Japon- lar Formose adasından alelâcele takviye kıtaatı gönderiyorlar, . Fransa hükümeti başka bir yerde meşgul olduğü takdirde Hindi - Çi. ninin kendi kendini müdafaa etmesi için tedbirler almağa başlamıştır. . Londra, 1 (Hususi) — Çin devleti- nin Londra sefiri bugün söylediği bir nutukta Çin milli lideri Çang-Kay- Şekin Idaresinde 2,400,000 asker bu- lunduğunu, bunlardan üçte birinin harp cephelerinde, üçte birinin çete harbile meşgul olduğunu ve üçte bi- rinin yüksek kumanda emrine tâbi bulundüğunu söylemiştir. Yeni Papa Seçiliyor Vatikan, 1 (A.A) — Yeni Papanın pazardan evvel intihap edilmesi mubtenicidir, Birçok zevat, Monsenyör Pucelli- nin âraya ilk müracaatta ecnebi rey- lerin kâffesini ve İtalyan kardinalle- rinin reylerinden on kadarmı kaza- nacağını tahmin etmektedirler, Konklavın başlamasına delâlet e- den Ruhulkudüs âyini bugün, bütün kardinaller huzurunda Paulins kü- İçük kilisesinde en eski kardinal Bel- monte tarafından icra edilmiştir. Bu merasimde kardinal Bacci bir hutbe irat ederek, “Bazı memleket gençliğinin Hıristiyanlık nurundan uzak ve mazinin yanlış yollarıma mü- teveccih bir tarzda yetiştirilmek ö- zere olduğu bir zamanda yeni Papa- ya düşecek vazifenin ciddiyeti” üze- rinde ısrar eylemiştir. Bunu müteakip Sikstin kilisesinde yart aleni bir tarzda kardinellerin yemin merasimi yapılmış ve nihayet Sen Damas avlusuna (yerleştirilmiş olan çanın çalmasını müteakip, saat 19 da, konklava iştirak eden altmış iki kardinalden gayri herkes dişarı naller ve dışarıdan da Vatikan Mare- şali Prens Chigi tarafından sürme- lenmiştir, Yeni Papayı seçecek olan konklav toplantısı başlamıştır. mala 2 Denizlide Zelzele Denizli — Dün anat 9,45 te senüptan #imale doğru hafif bir zelzele daha ol- muştur, gama itimat- name takdimi merasiminden bir intiba, çıkmıştır. Kapılar, içeriden kardi-| Leninin karısı Krupskaya Leninin Karısının Cesedi Bu Gece Yakılacak Moskova, 1 (A.A) — Leninin zev- cesi Krupskaia'nın cesedi 2 mart ge- cesi yakılacak ve cenaze merasimi de 2 martta saat 17 de Kızıl meydan- da büyük tezahüratla yapılacaktır. #EELEK Mürekkep Balığı Sifozları Yazan: B. FELEK Dün geç ve biraz da münasebetsiz bir vakitte bir dostumun ziyaretine müisa» “uğradım... Yumuşak huylu, mahal ve insaflı bir tum bu sefer mutadı hil lâlhi ve gazaplı görünüyordu, Odaya girer girmez şapkasını çengele şöyle attı ve uzattığım elimi görmemezlik- ten gelerek sıkmadıktan sonra yanım. daki koltuğa oturdu. Doğrusu halindeki hu değişikliği ilk vehlede pek farkedemedim. Lâ. kin lâfa başlayıp da sözlerini işitmi- ye başlayınca şemailine dikkat ettim ve hiddetli olduğunu o zaman sezdim, Şöyle başladı: — Sen temizliği seversin! — Sevetim. bildiğine. Zaten kanımi hükümler de mevcut. —Tamam. Sokağa tükürenlere ke- za değil mi? Hattâ bunun için de ye- ni Belediye reisi bir takım levhalarla vazifelerini hatırlatıyor. — Öyle. — Peki! Bir araba geçer, üzerimize sifoz sıçratırsa memnun olur mw Yahudiler Yardım İstiyorlar —— Bu Maksatla Fransız, İngiliz ve Amerika Amele Liderlerine Başvurdular Londra, 1 (Hususi) — Filistin konferansına iştirak eden yahudi mu rahhasları, dün müstemleker nazırı Mister Makdonald ile görüştüler Yahudiler, İngiliz plânına itiraz - ları müzakere edilmiş, müzakereler- den bir netice alınamamıştır. Arap - İar arasında doğum nisbetinin yül sek olduğunu iddia eden yahudiler, muhaceret için yüksek bir rakamın tesbitini istemektedirler, Konferansa iştirak eden İngiliz ve arap murahaslar bugün bir İngiliz - Arap komitesi teşkil etmişlerdir. Ko mite, iki tarafın tekliflerini telif ile meşgul olacaktır. Filistindeki Siyonist yahudiler, Fi Metinde müstakil bir Arap devleti teşkili takdirinde İngiltere ile teş - Tikimesai etmemek vaziyetini alma - ğa başlamışlardır. İki ayda 101 kişi öldü Filistindeki tedhişviler tarafından yapılan suikastler neticesinde hasıl olan gerginlik bütün Filistine yayt- mıştır, Tel - Avivde toplanan yahudi sendikaları meclisi, Fransız, İngiliz ve Amerikan amele liderlerine hita- ben bir beyaname neşrederek “milli yahudi ocağının mahvolmasını,, intaç edecek olan İngiliz plânına karşı yar dım istemiştir. Hayfada vaziyet ciddiyetini mu - hafaza etmektedir. Araplar burada Sinagoku yakmağa teşebbüs etmiş - lerdir. Arap dükkânlarının büyük bir kısmı kapalıdır. Ateş söndürme saati ilân edilmiştir. Hayfada atılan son bamba hâ - disesi yüzünden ölen arapların sayı- sı yirmi sekize varmıştır. Macdonald Avam Kamarasında yap - tığı bir beyanatta 20 kânünuevvel - den 20 şubat 1939 tarihleri arasında Filistin karışıklıkları yüzünden 101 kişinin öldüğünü ve bunlardan on sekizinin polis memuru ve asker ol- duğunu bildirmiştir. Eden Kabineye Giriyor Londra, 1 (A.A) — Havas: Eylül intihabatından evvel “Adenin iş ne zaretine getirileceği muhafazakâr ma hafillerde söylenmektedir. Beynelmilel vaziyetteki gerginlik zail olduğu takdirde işsizlik mesele- sinin halli, intihabattan evvel İngik tere hükümeti için en mühim mese- leyi teşkil beyan edilmektedir. edeceği bu mahfillerde yuz? — Bu nasıl sual? Pislikten kim memnün olur? — Ya soba zifiri damlayıp üzerini leke ederse, ona ne dersin? — Fena halde içerlerim, Mundarın lekesi çıkmaz da. — E birisi yeni boyattığın kundu- ranın üzerine basarsa ne düşünür - sün? — Bak bilhassa buna çok kızarım. — Ya yeni, açık gri renkteki şap- kanı kuş uğurlarsa... — Gayri mesul bir hayvan olma- sına rağmen ona da kızarım. — Hepsi âlâ gidiyor, fikirlerimizde ayrılık yok! Ya yeni yapılmış bir bi- nanın duvarına çocuklar kömür par. çası, kurşun kalemi, veya tuğla'kırık» latile bir takım abur cubur resimler yapar ve yapının cephesini kirletir! lerse... — İçimden yumurcakları yakalayıp pataklamak gelir. — Güzel! Ya birisi yemek yerken aksırır da yemekleri suratına püskü- rürse... — ÖK Pek iğrenç şeydir. Çek i, çerlerim. Terbiyesizliğin sıfır numa- rası. — Eh, lâf ederken muttasıl tükrük saçanlara ne dersin? — Şemsiye açıp konuşmalı derim. — Hattâ, hattâ, yemek yerken ken. di üstüne döküp lekeletenler, yazar- ken parmaklarını mürekkeple kirle- ten adamlar hakkindaki fikrin? — Muaşeret adabına ve en iptidai temizliğe vakıf olmıyan kaba, saba, gayri medeni bir adam sayarım, — Eh yetişip ermiyesice! Önüne gelenin alnına mürekkep silozu sıç- ratan rastgeleni kirletmek için tük- rük hakkasına batıp çıkan kalemler var, onlara ne dersin! Benim gafil yâ- rim? Ha? de bakayım şimdi! Yere tükürmek ctirümdür, ayıptır, pistir. Lâkin bir bardak su, bir süpür- ge ile temizlenir. Sifoz sıçratmak yasaktır, mundar- dır. Yarım saat sonra bir fırça çekin- ce lekesi kalmaz. Soba lekesi, yemek lekesi, mürekkep lekesi, yağ lekesi, hepsinin temizlenmesi nihayet bir i- ki liralık bir iştir. Böyle iken bunlar yasaktır, ayıptır, günahtır, şudur, bu- dur. Ya kalemlerden sıçrıyan sifozlar, matbaa mürekkebinin yağlı kara le- keleri için kanunda, nizamda, ahlâk- ta, âdatta ve insaf denilen insanlığın en son sığınağında hiçbir kayıt, hiç- bir yasa yok mudur yahu! Yok mu- dur? Nasıl kanserin ilâcı yok diye be- şeriyet bunu bir âfet sayıyorsa biz de bu tasasız, kaygusuz leke fiskiye- lerini öyle mi telâkki edelim? Öyle telâkki edersek sonra onları nasıl severiz? Halbuki bizim en bü- yük kuvvetimiz biribirimizi sevmek değil midir? Hele kalemleri baş tacı etmek değil midir? diye sözünü bi. tirdi. Benim cevabımı beklemeden çıktı gitti, Hâlâ onun sözlerinin tesiri altın. dayım.
