2 Mart 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

öti 2-3-939 © ! BUG UN Yazan: Ömer Rıza DOĞRUL | | zakşark harbi, günün daha ya- 1 n kın hâdiseleri yüzünden, bi- v Fim için eski önemini muhafaza et- | Memekle beraber hâlâ devam etmek- fe ve Uzakşarkta sulh imkânları hâ- eskisi kadar uzak bulunmaktadır. || Çinin milli lideri Çang Kay Şekin, in — Japon harbinin başlamasın- , danberi takip ettiği hattı hareket, Çin hamına felâketli, Japonya namına ka- Hi mahiyetli bir netice veren memle- ket iclerine çekilmek, böylece Ja- Ponyayı büyük kuvvetler kullanmı- Ya, Çin içlerinde muvasala hatlarını Uzatmıya sevketmek ve Japon ikti- Sadi kaynaklarını kemirmektir. Bu h“îl hareketi harbin başlamasından- !'m takip edegelen Çang Kay Şek uf arkadaşları, bu yüzden sulh teşeb- büslerine yaklaşmıyor ve harbi uza- farak Japon istilâsından kurtulmayı Umuyorlar, Japonların buna mukabil, Çin top- rıkannıu yarısından fazlasını istilâ etmiş olduklarına göre, geride kala- | | t| | | İ | | Bi | 1 da işgal etmeyi düşündükleri an- | Taşılıyor. Gerçi bugünkü vaziyet, Çinlilerin aPonları yurtlarından kolay kolay SÜpürüp atacaklarını ifade etmiyorsa da harbi istedikleri kadar uzatabile- teklerini anlatmaktadır. 'ılüponlanıı henüz hulül edemedik- | ıe"'l Szechuan eyaleti, Çinin en çok | mffuslu eyaletidir. Çang Kay Şekin l& elinde buna benzer bir çok eyaletler 4| ı“lluııv:hığuudım onun asker bulmak- ı* hiç bir sıkıntıya uğramıyacağı | Muhakkaktır. Sonra Çang Kay Şekin d pffaca da sıkıntı çekmediği, Hindi |— Çhi ve Bermanya — Çin yollarile f i 'ff*fi derecede mühimmat tedarik etti- | | a | J 8i anlaşılmaktadır. Çin milliyetçileri, stratejik bakım- dan müdafaası en güç olan eyaletleri 4 k')'betmiş oldukları için bugünkü va- &| fiyet Çinin tehinde ve Japonyanın a- Er a F ĞA eli 'rgâhâ.üuce sahillerde ve ovalarda çe- İ &n zayiat, bire beş nisbetinde Çin | ;ıe’îhi“de olduğu halde Çin içlerin- | (ekl dağlık sahalarda bu nisbet daha azla Japonya aleyhine dönmüş bu- | lunuyor. | t $< Aa cavılan Bi makhi-- Bütün bu saydıklarımız, Çin — Ja- :on harbinin uzadıkça uzamıya nam- *t olduğunu apaçık göstermektedir. Kaldı ki, Japonlar tarafından ya- ancı devletlere karşı tutulan hattı areketin, ergeç Çin lehinde bir mü- l'l.huleyi davet edecek mahiyettedir, iıeyle bir müdahale, yahut Japonya _Ulıkşuk devletlerinden bir baş- asile yeni bir harbin kopması Çin lehinde yepyeni bir vaziyet ihdas e- debilir. | Gerçi Avrupa devletlerinin çoğu Tgün Avrupadaki vaziyet ile mMmeş- 8ul olmakta ve bu yüzden Uzakşark işlerine, kendi menfaatlerinin icap *recesinde alâkadar olamamaktadır. at vaziyetin sonuna kadar böyle devam edip gideceğini sanmak da a- olur. l Bir taraftan Amerika, diğer taraf- ân Uzakşark ile alâkadar olan Avru- | Pa devletleri, Japonya ile meşgul ol- | Mak ve Uzakşarktaki menfaatlerini İ ı:mmak için fırsat gözetlemektedir- y T. Bu fırsat başgösterir göstermez, APonya Uzkşarkta yalnız Çin ile de- klıı Ona yardım eden bir cephe ile | Tşılaşacaktır. â Bu gün bu devletler bir takım no- falar vermekle, protestolar yapmakl Nevyork Sergisi Radyo Müdürünün Telgrafı Ankara, 1 (A.A.) — Nafıa Ve- kili Ali Çetinkaya, 1939 Nev- york dünya sergisi radyo direk- törü John Youngdan aşağıdaki | telgrafı almıştır: Türkiye Cümhuriyetinin mil- | letlere selâmını Amerikan halkı ve matbuatı büyük hararet ve | şevkle karşılamışlardır. | — Programınız, Reisicümhur haz- | retleri İnönünün güzide mesaj - mugannilerin temsillerile radyo muvaffakıyetinin en büyüklerin- den biri olarak kaydolunacaktır. | Bu pek çok muvaffak neşriyat- | tan dolayı size ve mesai arkadaş- larınıza samimi takdir ve hay - Romaya Dönüyor İtalya Hariciye Nazırı Polonyayı Emellerine İmale Edememiş Varşova, (Hususi) -— Kont Ciano- nun ziyareti münasebetiyle neşrolu - nan resmi bir tebliğde Ciano - Beck konuşmaıarmm iki tarar arasınaca dostluk ve tam samimiyeti tebarüz ettirdiği anlatıldıktan sonra iki tarat siyasetinin de nizam ve adalete isti- nat ettiği izah olunuyor ve'iki tara- fın müşterek menfaatler dairesinde hareket edecekleri ilâve ediliyor. Saat 21,30 da Kont ve Kontes Ci- ano, Viyana yolu ile Romaya dön - mek üzere Krakoviden hareket et- miştir. N Bir Fransız gazetesinin neşriyatı İtalyan Hariciye Nazırı kont Cia- nonun Varşova seyahati neticelerini mevzuu betseden Journal diyor ki: Varşovirda dün sabah yeniden vu kubulan Ahaan aleyhtarı nümayiş - ler Berlinde çok fena bir tesir yap- mıştır. Husuşile ki nümayişçiler ara- sında yüzlerce de sübay vardı. Şu cihetl #e kaydetmek lâzımdır ki Kont Cia onun Vârşovada elde ettiği neticelerden Berlin siyasi ma- hafili hiç te memnun gözükmüyor. Mezkür mahafilde bu hhsusta beyan olunduğuna göre, İtalya hariciye na- zırı İtalyan - Alman blokunun elçili- ğini tam bir dürüsti ile ifa etmiş ve fakat İtalyanın Akdeniz hakkındaki metalibatı Roma - Berlin mihverini harekete getirecek bir ihtilâf doğur- duğu takdirde Polonyanın Fransa ile olan ittifakını hükümsüz addetmesi- ni temin eyliyememiştir. İtalyanın Fransız - Polonya ittifakma karşı yaptığı hücum akim ka muştir. TAN Çinliler Japonlardan 10 Şehri Geri Almağa Muvaffak Oldular Honk - Kong, 1 (A.A.) — İngiliz hududundan altı kilometre mesafe- de ve Kanton nehrinin mansabında Japon işgalinde bulunan Paoan ve Nantou nehirleri Çinliler tarafından geri almmıştır. Şimal cephesinde mukabil Çin ta- arruzları umumileşmektedir. Çinli- ler Çahar ile Yuan arasında 10 ka- dar mühim şehri geri almışlardır. İç Moğolistanda tek bir Japon askeri kalmamıştır, Paianhoda muharebeler mütema- diyen şiddetleniyor. Pekin yolu ile Tiençine 22 kamyon dolusu yaralı Japon askeri gönderilmiştir. Hopei vilâyetindeki Çin kuvvetle- ri Paotingin 25 kilometre cenubun- da bulunan Fangtu şehrine iki kol- dan hücuma başlamışlardır. Diğer taraftan Çin tayyalereri son günlerde Vuhu civarında bulunan Japon harp gemilerine mütemadiyen hücum etmektedir. Bu beklenilme- dik taarruzlar karşısımda Japonlar a- ğır zayiata uğramaktadır. e Buraya gelen haberlere göre, Ja- pon ordusunda muharebe aleyhin- Japon Askerleri Arasında İsyan Çıktı, Tedip Kuvvetleri İle Olan Çarpışmada 700 Kişi Öldü deki hareketler gitgide büyümekte- dir, Hankov civarında askerler arasın- da yeni bir ktyam hareketi olmuş ve bin kadar Japon askeri isyan etmiş- tir. Vuku bulan müsademede her iki taraftan 700 kişi ölmüştür. Âsiler nihayet teslim olmuşlardır. e Çin kuvvetleri Hainan adasında Japonlarım ilerlemesine şiddetli bir mukavemet göstermektedir. Japon- lar Formose adasından alelâcele takviye kıtaatı gönderiyorlar. e Fransa hükümeti başka bir yerde meşgul olduğu takdirde Hindi - Çi- ninin kendi kendini müdafaa etmesi için tedbirler almağa başlamıştır. e Londra, 1 (Hususi) — Çin devleti- nin Londra sefiri bugün söylediği bir nutukta Çin milli lideri Çang-Kay- Şekin idaresinde 2,400,000 asker bu- lunduğunu, bunlardan üçte birinin harp cephelerinde, üçte birinin çete harbile meşgul olduğunu ve üçte bi- rinin yüksek kumanda emrine tâbi bulundüğunu söylemiştir. İngilterenin Yeni . . Deniz Üsleri Londra, 1 (A.A.) —- Bahriye neza- retinin 1939 - 1940 bütçesi 153 mil- yem 000 Lin Bilin Heraaı olanak tcs bit edilmiştir ki geçen bütçeye nis- betle 23 milyon 281 bin sterling faz- ladır. Bu senenin yeni inşaat progra- mında 2 zırhlı, 1 tayyare gemisi, 4 HMruvazör, 2 destroyer filotillâsı, 4 denizaltı gemisi, 22 hücum botu ve 10 mayn gemisi vardır. İngiltere Uzak doğuda üç büyük deniz hava üssü inşa edecektir. Bu üsler Singapur, Tricanala “Seylân” ve Aden üsleridir. Şimdiye kadar Singapur için 7 rsilyon sterling sar- fedilmiştir. 1939 da iki milyon daha sarfedilecektir. İnşaat bitince Singa- pur dünyanın en kuvyetli deniz üssü olacaktır. Trineolanee, İngilterenin Uzak doğuda ikinci üssü olacaktır. Aden'in yeni tahkimatı 600 bin İngi- liz lirasına mal olacaktır. 'İngilterenin bütün Akdeniz filosu tam mevcudile Maltadan Cebelütta- rık'a gelmiştir. Bu filo Anavatan fi- losuna iltihak edecek ve Anavatan filosile birkaç gün sürecek olan ta- Himlerde bulunacaktır. RRE TeskclE 0aP LAŞ NDĞ v Fransızların Mukabeleibilmisili Journal des Debats gazetesinin Ro- ma muhabiri Guillaume'un hudut harici- ne çıkarılması üzerine Fransız makamla- rı Corriere della Sara'nın Paris muhabiri Monelli'yi memleket haricine çıkarmağa karar vermişlerdir, Yeni Papa B L Seçiliyor * Vatikan, 1 (A.A.) — Yeni Papanın pazardan evvel intihap edilmesi mmuhtenıcldir, Birçok zevat, Monsenyör Pucelli- nin âraya ilk müracaatta ecnebi rey- lerin kâffesini ve İtalyan kardinalle- rinin reylerinden on kadarmı kaza- nacağını tahmin etmektedirler. Konklavın başlamasına delâlet e- den Ruhulkudüs âyini bugün, bütün kardinaller huzurunda Paulin2 kü- çük kilisesinde en eski kardinal Bel- monte tarafından icra edilmiştir. Bu merasimde kardinal Bacci bir hutbe irat ederek, “Bazı memleket gençliğinin Hıristiyanlık nurundan uzak ve mazinin yanlış yollarına mü- teveccih bir tarzda yetiştirilmek ü- zere olduğu bir zamanda yeni Papa- ya düşecek vazifenin ciddiyeti” üze- rinde ısrar eylemiştir. Bunu müteakip Sikstin kilisesinde yarı aleni bir tarzda kardinallerin yemin merasimi yapılmış ve nihayet Sen Damas avlusuna yerleştirilmiş olan çanın çalmasını müteakip, saat 19 da, konklava iştirak eden altmış iki kardinalden gayri herkes dışarı çıkmıştır. Kapılar, içeriden kardi- naller ve dışarıdan da Vatikan Mare- şali Prens Chigi tarafından sürme- lenmiştir. Yeni Papayı seçecek olan konklav toplantısı başlamıştır. FASLERK'E P Zeç N L M Denizlide Zelzele Denizli — Dün saat 9,45 te csenuptan şimale doğru hafif bir zelzele daha ol- muştur. ıim'- ediyorlar. Yarın vaziyetin de- ş""_!"eceğini bir kimse söyliyemez. ı.;rç' Avrupanın işleri öyle kolay ko- halledilecek gibi değildir, ı_"ılm Uzakşark harbi de kısa bir Man içinde sona varacak gibi gö- Nmüyor, di Hulâsa Uzakşsarkta harp devam e- Yor ve sulh ihtimalleri pek uzaktır. Tei Nn A ğ KISA HABERLER Mamamama niçkara, 1 (TAN Muhabirinden) — Fm- Yet mum Müdür muavinliğine sicil ve | ")uamelm ümum müdür muavini Hali- , onun yerine de nüfus umum müdür- | “fl:u Şube müdürlerinden Fuadın tayinle- D Fİ tekarrür etmiştir. Boston — Bir tramvay yoldan çık- beş kişi ölmüş ve 30 kişi yaralanmış- : B Tramvay yoldan çıktıktan sonra bir «4 *Baca çarpmıştır. Miş, G Yeni İngiliz Büyük Elçisi Sir Robert Montgomery Knat Chbull Hug name takdimi merasiminden bir intıba, 'm Reİsietimh Leninin karısı Krupskaya Leninin Karısının Cesedi Bu Gece Yakılacak Moskova, 1 (A.A.) — Leninin zev- cesi Krupskala'nın cesedi 2 mart ge- cesi yakılacak ve cenaze merasimi de 2 martta saat 17 de Kızıl meydan- da büyük tezahüratla yapılacaktır. Yahudîl.er Yardım İstiyorlar — Bu Maksatla Fransız, İngiliz ve Amerika Amele Liderlerine Başvurdular Londra, 1 (Hususi) — Filistin konferansına iştirak eden yahudi mu rahhasları, dün müstemleker nazırı Mister Makdonald ile görüştüler. Yahudiler, İngiliz plânına itiraz - ları müzakere edilmiş, müzakereler- den bir netice alınamamıştır. Arap - lar arasında doğum nisbetinin yük - sek olduğunu iddia eden yahudiler, muhaceret için yüksek bir rakamın tesbitini istemektedirler. Konferansa iştirak eden İngiliz ve arap murahaslar bugün bir İngiliz - Arap komitesi teşkil etmişlerdir. Ko mite, iki tarafın tekliflerini telif ile meşgul olacaktır. Filistindeki Siyonist yahudiler, Fi listinde müstakil bir Arap devleti teşkili takdirinde İngiltere ile teş - rikimesai etmemek vaziyetini alma - ğa başlamışlardır. İki ayda 101 kişi öldü Filistindeki tedhişçiler tarafından yapılan suikastler neticesinde hasıl olan gerginlik bütün Filistine yayı!- mıştır. Tel - Avivde toplanan yahudi sendikaları meclisi, Fransız, İngiliz ve Amerikan amele liderlerine hita- ben bir beyaname neşrederek “milli yahudi ocağının mahvolmasını,, intaç edecek olanm İngiliz plânına karşı yar dım istemiştir. Hayfada vaziyet ciddiyetini mu - hafaza etmektedir. Araplar burada Sinagoku yakmağa teşebbüs etmiş - lerdir. Arap dükkânlarının büyük bir kısmı kapalıdır. Ateş söndürme saati ilân edilmiştir. Hayfada atılan son bamba hâ - disesi yüzünden ölen arapların sayı- sı yirmi sekize varmıştır. Macdonald Avam Kamarasında yap - tığı bir beyanatta 20 kânunuevvel - den 20 şubat 1939 tarihleri arasında Filistin karışıklıkları yüzünden 101 kişinin öldüğünü ve bunlardan on sekizinin polis memuru ve asker ol- duğunu bildirmiştir. Eden Kabineye . . Giriyor Londra, 1 (A.A.) — Havas: Eylül intihabatından evvel Adenin iş ne- zaretine getirileceği muhafazakâr ma hafillerde söylenmektedir. Beynelmilel vaziyetteki gerginlik zail olduğu takdirde işsizlik mesele- sinin halli, intihabattan evvel İngil- tere hükümeti için en mühim mese- leyi teşkil edeceği bu mahfillerde beyan edilmektedir. #ELEK Mürekkep Balığı Sifozları Yazan: B. FELEK Dün geç ve biraz da münasebetsiz bir vakitte bir dostumun ziyaretine “uğradım,,. Yumuşak huylu, müsa- mahalı ve insaflı bir adam olan dos- tum bu sefer mutadı hilâfına pek ce- lâlli ve gazaplı görünüyordu. Odaya girer girmez şapkasını çengele şöyle attı ve uzattığım elimi görmemezlik- ten gelerek sıkmadıktan sonra yanım- daki koltuğa oturdu. Doğrusu halindeki bu değişikliği ilk vehlede pek farkedemedim. Lâ- kin lâfa başlayıp da sözlerini işitmi- ye başlayınca şemailine dikkat ettim ve hiddetli olduğunu o zaman sezdim, Şöyle başladı: — Sen temizliği seversin! — Severim. — O halde sokakları kirletenlere ne yapmalı? — Ceza alabildiğine. Zaten kanuni hükümler de mevcut. —Tamam. Sokağa tükürenlere ke- za değil mi? Hattâ bunun için de ye- ni Belediye reisi bir takım levhalarla vazifelerini hatırlatıyor. — Öyle. — Peki! Bir araba geçer, üzerimize sifoz sıçratırsa memnun olur mu- yuz? — Bu nasıl sual? Pislikten kim memnun olur? — Ya soba zifiri damlayıp üzerini ,|leke ederse, ona ne dersin? — Fena halde içerlerim. Mundarın lekesi çıkmaz da. — E birisi yeni boyattığın kundu- ranın üzerine basarsa ne düşünür - sün? — Bak bilhassa buna çok kızarım. — Ya yeni, açık gri renkteki şap- kanı kuş uğurlarsa... — Gayri mesul bir hayvan olma- sına rağmen ona da kızarım. — Hepsi âlâ gidiyor, fikirlerimizde ayrılık yok! Ya yeni yapılmış bir bi- nanın duvarına çocuklar kömür par- larile bir takım abur cubur resimler yapar ve yapının cephesini kirletir!. lerse... — İçimden yumurcakları yakalayıp pataklamak gelir. — Güzel! Ya birisi yemek yerken aksırır da yemekleri suratına püskü- rürse,.. — Ödff! Pek iğrenç şeydir.. Çok i; çerlerim. Terbiyesizliğin sıfır numa- rası.. — Eh, lâf ederken muttasıl tükrük saçanlara ne dersin? — Şemsiye açıp konuşmalı derim. — Hattâ, hattâ, yemek yerken ken- di üstüne döküp lekelet , yazar- ken parmaklarını mürekkeple kirle- ten adamlar hakkındaki fikrin? — Muaşeret adabına ve en iptidait temizliğe vakıf olmıyan kaba, saba, gayri medeni bir adam sayarım. — Eh yetişip ermiyesice! Önüne gelenin alnına mürekkep sifozu sıç- ratan rastgeleni kirletmek için tük- rük hokkasına batıp çıkan kalemler var, onlara ne dersin! Benim gafil yâ- rim? Ha? de bakayım şimdi! Yere tükürmek cürümdür, ayıptır, pistir. Lâkin bir bardak su, bir süpür- ge ile temizlenir. Sifoz sıçratmak yasaktır, mundar- dır. Yarım saat sonra bir fırça çekin- ce lekesi kalmaz. Soba lekesi, yemek lekesi, mürekkep lekesi, yağ lekesi, hepsinin temizlenmesi nihayet bir i- ki liralık bir iştir. Böyle iken bunlar yasaktır, ayıptır, günahtır, şudur, bu- dur. Ya kalemlerden sıçrıyan - sifozlar, matbaa mürekkebinin yağlı kara le- keleri için kanunda, nizamda, ahlâk- ta, âdatta ve insaf denilen insanlığın en son sığınağında hiçbir kayıt, hiç- bir yasa yok mudur yahu! Yok mu- dur? Nasıl kanserin ilâcı yok diye be- şeriyet bunu bir âfet sayıyorsa biz de bu tasasız, kaygusuz leke fiskiye- lerini öyle mi telâkki edelim? Öyle telâkki edersek sonra onları nasıl severiz? Halbuki bizim en bü- yük kuvvetimiz biribirimizi sevmek değil midir? Hele kalemleri baş tacı etmek değil midir? diye sözünü bi- tirdi. Benim cevabımı beklemeden çıktı gitti. Hâlâ onun sözlerinin tesiri altın- dayım. çası, kurşun kalemi, veya tuğla'kırık, .,