2 Mart 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2
PENGEREMDEN Seyyar Edebiyat Yazan: M. Turhan TAN debiyat da fikir cümle ve züm- resinden olduğu için ülkeden ülkeye, kıtadan kıtaya geçer. Nite- kim geçiyor da.Fakat benAemirakada basılmış edebi bir eserin Finlândiya- ya, orada çıkmış bir kolaylıkla gidişinden bahsedecek de- gilim. Böyle ber yere girişini hatırlatmıya benzer. Ben “seyyar edebiyat,, tabirile ba- vullar içinde yurdumuzun her tarafı. na götürülen, sudan ucuz olarak ede- biyata susamış yurttaşlara sunul bir seri kitabı kastediyorum. Gerçi Aşık Garip, Aşık Kerem, Tahirle Zühre, Ferhatla Şirin, Vamıkla Az- ra gibi halk masallarını da Anadolu- nun en uzak köşelerinden İstanbula - muayyen mevsimlerde » gelen mad- rabazlar sandık, sandık satın alırlar ve Anadoluya götürürler. Fakat bu madrabazlar o eserleri âdeta mura-| vesilesi yaparlar, Çünkü bura-| üz paraya aldıkları bir kltapçağızı Anadolu köylüsüne elli kuruşa satarlar, bu parayı da keçi, da tanesini parayı eşyaya çevirmek ahi ayrıca yüzde yüz kâr| ederler. “Seyyar edebiyat,, sistemini mem- leketimizde kuran Numan Kıyat, fi- kir tefecisi değildir, o, yurdun şu veya bu köşesinde yaşamış, güzel şi. irler yazmış, muhitinde tanınmış ol. duğu halde edebiyat kitaplarına isim- leri girememi: edebiyat hocaları ta- rafından eserleri okunmamış ya ölü - güzideleri meşguldür. Yorulmadan, hattâ din- lenmeden geziyor, dolaşıyor, bakir şiirler ve - tabir esizse . bakir şair- ler meydana çıkarıyor ve bu keşifle- rini küçük, küçük risaleler halinde basılrarak yine kendi ayakcağızile A- tabın Tahrana | bir hareket, gün ışığının; yumurta, bal ve yağ olarak a-|$ TAN Müntehibi Sani Seçimi 75 Mebus intihabı dolayısile rarını vermiştir. Karar itiraz sabip- lerine tebliğ edilmiştir İntihabı mebusan kanununa göre, Miraz sahipleri, heyeti teftişiyenin kararlarını kabul etmedikleri tak- dirde böş gün zarlında mahlekme: müracaatla itiraz e edebileceklerdir. Kanun bu itirazlarda bulunacak” o lan vatandaşlar için de ayrica sekiz günlük bir müddet vermektedir. Bu müddetin bitmesinden hiçbir itiraz kabul edilmiyecektir. İlk beş günlük mühlet evvelki gün- den itibaren başlamış bulunmakta. dır. Bu müddet yarın akşam hitam bulacaktır. Bunu takip edecek olan sekiz günlük mühlet te «4 mert ak- ektir, O vakte kadar d lar da ikmal edile i ta ikinci müntehiplerin seçi- mine başlanacaktır. Bu seçim 6 gün devam edecek, sandıklar 20 mart ak- kaldırılarak 21 martta reylerin tasnifine başlanacak ve o gün İkmal| edilecektir. İntihap listelerine göre intihabata 670 bin kişinin iştirak etmesi icap etmektedir. Heyeti teftişiye müstakil - mebus- luk için namzetliklerini koyanların sağ Ve|da talepnamelerini tetkik ve hüvl keşif, etmekle| vetierini tesbit etmiştir. Bunlardan birisi eski evkaf müdürlerinden Ri- za Ertundur. Diğerleri: Bahçekapıda Hamidiye enddesinde Mina hanında Doktor N. Numan, Beyoğlunda mu- kim Ali Sacit, Fransızca İstanbul gazetesinde neşriyat müdürü Louis nadolu kasabalarına, Anadolu köyle-|de Grati, Cihangirde Güneş sokağın- i Mavsooğlu. rine götürüp dağıtıyor. Numan Kıyat, her biri görülme- miş ve duyulmamış bir çok şiirlerle dolu risalelerine “edebi âbideler,, a- dını vermiş. Eğer o ismi kitaplarının üzerine koymadan önce benimle isti- şare etseydi, hiç tereddütsüz, “sey- Yar edebiyat., adını tercih ederdim. İstanbul gibi büyük şehirlerimizde edebiyat, ya teverrüm etmiş bir mev- yu ya maskara olmuş bir tufeyli ha- Jinde strünürken Numan Kıyatın köy köy dağıttığı edebiyat en kuvvetli bir revaç içinde... Çünkü edebi âhide- lerin her biri sekiz, on kore basılmış ve yirmişer otuzar bin nüsha olarak satılmıştır. Şimdi önümde Ada, antep şehirlerinde çıkan Gi bir kaçı duruyor ve bunların Bepsin- da Nikolaki BELEDİYEDE : Taksim - Harbiye Arasında Yeni Bir Cadde Yeni şehir plânında Ayaspaşadan, şimdiki Taksim kışla ve bahçesinin arkasından geçmek üzere Harbiyeye kadar bir cadde açılacaktır. Cadde nin mebdei Ayaspaşadaki apartıman ların arka tarafıdır. Belediye bu cad. başlamıştır. Çırağan Sarayı Çırağan sarsyınin raodern “ir otel ha Yine getirilebilmesi hakkındaki tetkik de Numan Kıyatla onun Anadolu köy lerinde ve kasabalarında kapiş kapış edilen kitaplarına dair hararetli ya, zlar var, Ediplerimizin ve kendilerini edip syanlarımızın acaba kaç tanesi isim- lerini bu vilâyet gazetelerine duyur. muşlardır ve eserlerinin adlarını on: ların sütunlarına geçirebilmişlerdir. * 1 Bay Cüneyit Benligile: Cvabim, suğl cevap sütühumuzda- dır, 2 — Yalova muhabirimiz Safa Tü- zünataca: p : Size de sual ve cevap sütunumuz da cevap verdim. — M. T. 7. Et Narhı Toptan et satışlarında nâzımlık vazifesini ifa etinekte olan Devlet Ziraat Kurumu, dört gündenberi Ka Taman etini toptan 44 kuruşa ve Ar- ck maliyet fiyatını muhafaza ede - rek vermeğe başlamıştır. Belediye” nin perskende satış narhı 45 kuruş - tur. Perakendeciler bir kuruş da nak liye ücreti ödemeğe mecbur oldukla- ri için, kasaplar bu vaziyetin, Kuru- mun da mevcut narhın kifayetsizli- gine kanaat getirmiş bulunduğunu öne sürüyorlar. Onlara göre, narha girmeyen kuzu eti, arz ve talep kai- desine tabi olarak daha ucuza veri - lebiliyor. Bir kısım perakendeciler, bu mülâhaza ile narh işinin yeni baş ö ye er bitmiş, buradaki bina bskiyesin- den İstifade imkânı mevcut olmadığı anlaşılmıştır. Maamafih belediye ge - rek şehir için, gerekse toristler için şehirde muhtelif oteller tesis etmek niyetindedir. Bir taraftan yeni otel - ler kurulürken diğer taraftan da eski oteller ıslah edilecektir Sıhhat Projesi Hazırlandı Bu seneden itibaren sehir sıhhat iş lerinin esaslı surette ifası #çin bir pro je hazırlanmıştır. Bu proje belediye sıhhat işleri müdürlüğüne sit 030 senesi bütçesine ©sas teşkil edecek - tir, Martta Başlıyor ha- zırlanan listelere şimdiye kâdar 190 | kişi itiraz etmiştir. Heyeti teftişiyea bütün bu itirazları tetkik ederek ka- sonra | 0 nden | denin başlayacağı sahanın tanzimine | Denizbankm Vekâletçe tasdik edi- len kadrosunun dünden İtibaren tat İbikma başlanmıştır. Yeni ke İfüze yakın memur açıkta kalmıştır. Bunlardan başka teftiş ka İda tensikat yapılmış ve şubesinde e açıkta kal) mıştır. Bu mühendisler hükümet be- sabina Avrupada tahsil gördükleri için Denizbank kadrosuna hükümete tazminat verilerek alınmışlardır. Haber verildiğine göre kadroda yapılan değişiklik bu kadar değildir Birçok işler bir iki ay icinde santra-| ize edilerek kadroda tedrici surette ensikat yapılacaktır. Umum müdür Yusuf Ziya Erzin! dün sabah kadro harici kalan me| murları ayrı ayrr kabul etmiş ve kendilerine zaruri olan vaziyet kar- sısında teessürünü bildirmiştir. | Öğrendiğimize göre; açıkta kalar memurlar kendilerine daha önce malümet ve len ve bir tazmi- nat kaydma tâbi tutulmadan vazife- lerine nihâyet verilmenin mevzuat ahkâmma mugayir olduğunu Vekâ- ete bildirmeğe karar vermişlerdir. Umum Müdürün sözleri : Umum Müdür Yusuf Ziya Erzin dün kendisile görüşen bir muharriri- mize yeni kadro vaziyeti etrafında, şunları söylemiştir: “ — Denizbankta tasarruf maksa- dile bazı tensikata lüzüm hasıl'ol muş, istihbarat ve propaganda, oi ie izasyon, bakim servislerile"Ten” dav f1fsae”ermetir: ve mü iresinin bazı büroları kadrosu lâğvedilmiştr. Bü büroların vazifeleri ait oldukları servislere ve- rilmiştir.” POLİSTE: Birbirlerini | Yaraladılar rasında alacak yüzü yaştır. Neticede Kanber Kâmili bı - çakla kasığından Kâril de Kanberi tasla Başmdan yaralarıstır. Yaralı - lr Beyoğlu hastahanesinde tedavi altina alımnışlardır. 5 Küçük Deniz Nakliyecilerinin Dünkü Toplantıları Deniz küçük vasa'ti nakliye es - İ nafı dün Eminönü Halkevi salonun- da intihap yapmışlardır. Kongrede cemiyetin bir senelik raporu okunup kabul edildikten sonra yeni idare heyeti intihabına başlanmıştır. Neti- cede Galatada kayıkcı Mehmet Ali, Yağkapanından Mustafa, Kasımpaşa- Denizbanktan Yüz Memur Açıkta Kaldı Bir İki Ay İçersinde Kadroda Yeniden Tedrici Bir Tensikat Yapılacak - noktası üzerinde de şöyle demiştir: Umunt müdür açıkta kalan me- murlara bir tazminat verilip ver! miyeceği ve iş kanunu şümulü için- de buluran memurlara on beş gün önce malümat verilmesi icap ettiği “— Açıkta kalan memurlar için kanuni mevzuat vardır. Bunlar hak- kında kanunun hükümleri dairesin de muamele yapılacaktır.” Devlet sermayesile kurulan mü- esseseler kanununun Denizbankta İlk tatbiki cümlesinden olarak Ge Maktul Sabahat Kurtarma Şirketi şirket halinden ç- karılmış ve Defizbanka bağlı bir müessese haline getirilmiştir. Almanlarla yapılan müzakere: Almanyada yaptırılan gemilerdeki noksanlık yüzünden - Denizbankla, Krupp müessesesi arasında çıkan ih tilâfları halletmek üzere gelen Al man heyeti dün de Denizbank mü- dürlüğünde teşkil edilen muhtelit| komisyonla temaslara devam otmiş-| lerdir. Denizbank bu ihtilâfla noktat nazarı Etrösk've Etrüsk tipi vapur-| ların şariname ahkâmının tama-| men yerine getirilmesidir. Yusuf Zi- ya Erzin dün bu mesele üzerinde de ları söylemiştir: Teşkil ettiğimiz muhtelit ko- misyonla Almanyadan gelen heyet| müzakerelere devam ediyor. Evvel ve de söylediğim gibi heyet her nok- İni nazardan hükümetin ve Deniz-| bankın arzularmı yerine getirmek ve mevcut ihtilâfları en geniş bir hüsnüniyetle halletmek | arzusunu Bu netice ile müzakerelerin bir kaç gün içinde müsbet şekilde nt| hayet bulacağından şüphe edilme- mektedir, MAARİFTE : Türkçe Muallimleri Bugün Toplanıyorlar Ecnebi ve ekalliyet lise ve orta mekteplerinde Türkçe; Tarih, Coğ - rafya derslerini veren Türk mual - limler, bugtin öğleden sonra Senbe - nuva erkek lisesinde toplanarak bu mekteplerdeki türkçe tedrisat hak - kında görüşecegklerdir. Sabahatin Katili Dün Teslim Oldu Dün Beyoğlunda feci bir cinayet işlenmiş yirmi üç yaşında Sebahat isminde bir kadm tabanca ile öldürül müştür. Vakanm tafsilâtı udur: Maktul Sebahat Beyoğlunda Ka - pan sokağında 20 numaralı evde o - turmaktadır. Bundan bir ynüddet ev- vel Orhangazinin Orhaniye köyün - den olup İstanbulda misaf'reten bu- lunan Rahim isminde bir adamla ta- nışmıştır. Rahim çok sevdiği Seba - hatle günün birinde evlenirim ümi- diyle ona 1300 lira para yedirmiş - tir. Fakat son zamanlarda Sebaha - tin annesi ile kızkardeşi Melâhat Rahimden yüz çevirmiş ve evlerine | gelip gitmesine müsaade etmemiş. lerdir. yl Rahim. Ain. kızın, esine. ve sikak kapisi önünde onu yârak kendi ile be gelmediği takdirde öldüreceğini söylemiştir. Bunların kapı önünde konuştuk- larını gören Gülzar da Rahime kü- für ederek kızinı yukarı Rahim tabancasını şekmiş ve Seba - hati göğsünün üç yerinden vurmuş. tur, Kızsağız aldığı yaraların tesirile derhal ölmüştür. Katil Rahim de ta- banları kaldırıp kacmış, ve kaybol - muştur. Ceset Adliye tabibi Enver Ka - ran tarafından muayene edilmiştir. Tahkikata müddelumu:s! muavinle - nden Fehmi Çeğil el koymuştur. Katil Rahim dün gece saat 22 de yanında bir avukat olduğu halde nö- ber çağırınca Dahiliye Vekilinin Dünkü Tetkikleri Şehrimizde bulunan Dahiliye Ve- kili Faik Öztrak, dün öğleden #on- ra da Cümhuriyet Halk partisine uğ- rumaş, bir müddet parti işleri ile meş- gul olmuştur. Saat 16 dan sonra bele- diyeye giderek belediye işlerine ve bilhassa İstanbulun imar plânına alt meseleler üzerinde Dr, Lütfi Kırdar- dan Şükrü, gene Galatadan Sadık, Azapkapıdan Rerizi azalıklara seçil mişlerdir. Bunlar kendi aralarında bir de reis intihap edeceklerdir. geçtiler. la görüşmüş ve imar maketini göz den geçirmiştir. Saat 17,30 da da be- lediye erkânını kabul ederek kendi- leri ile görüşmüştür. betçi müdürü Şevkete müracaat ede. rek teslim olmuştur. Sabahati niçin öldürdüğü hakkında sorulan suale; — Beni çok mutazarrır etmişler. di, Tamam 1300 lira paramı yediler, Parasız kaldığımı farkedince dışarı atmak İstediler. Buna kızdım, Saba. hati öldürerek anası Gülizarden in. tikamımı aldım. İlk defa kaçmak ve yakayı ele vermemek istedim. Fakat aklım başıma geldiği zaman bunun imkânsız olduğunu anladım. Şimdi size teslim oldum. Cezam; çekmeğe hazırım). cevabini vermiştir Günün Resimleri müavini Süruri dün tramvay vrakmı işzalıyorlar, Milâdi ve Hicri Tarihler Nasıl Çevrilir ? S — Milâdi tarihleri hicri ye ve hleri tarihleri milâdiye çevirmek için 584 rakamını i- Jâve veya tenzil elmek kâfi değil midir? C — Rumi dediğiniz tarihi. M ye ve Milâdiyi de o tarihe çevirmek için dediğiniz şekilde hesap yapmak küfidir. Meselâ şimdi (Rumi) tarih 1355 tir. Buna 584 ilâve edersek Mi- lâdi sene, yani 1939 rakkamı elde e dilir. Fakat Hleri tarihi Milâdiye ve Milâdi tarihi Hicriye çevirmek için yapılacak hesap başkadır. Çünkü Hic- ri tarih kameri olduğundan yüz se- nede otuz üç yıl fark eder. Onun #- çin 564 rakamını ilâve veya tenzil suretile Milâdi ve Hicri tarihlerini bulmak imkânı yoktur. Bu tahvil şu biçimde yapılır: Şimdi Hicri tarih 1358 değil midir? İlkin bunu (33) ile taksim edeceğiz. Harici kısmet (41) dir. Bu harici kısmeti (1358) den -in- dirir ve üzerine (621) rakkamını ilâ- ve edersek Milâdi tarihi buluruz. İBunun aksine olarak (1939) rakka « İmından (621) tenzil ve hasılı tarh (33) jile taksim olunarak elde edilecek ha- İrici kısmet o hasılı tarha ilâve olu- nur, i- * $ — Her amatör kendi maki- nesindeki ârızayı bulmak için o makinenin şemasına ihtiya- ct var mıdır? Yoksa bu şema- yı makinenin altındaki örüm- cek ağlarını teşkil eden renkli kablolara bakarak yapmak mümkün müdür? Bu kabil ol- madığı takdirde gazeteniz va- stasiyle doğrudan doğruya fabrikadan celbetmek külfe- tini ihtiyar eder ve birer....? C — Evet her amatör kendi ma- kiresindeki ârızayı bulmak için o makinenin şemasına ihtiyacı vardır. | Amma amatör olmak şartiyle. Ama- li dedi “ANY devrelerine"sit az. ii le bir amatör şi sa dövrelöfik iğöMlasını kendi tıküra- bilir. Fakat yeni makinelerde o ka- dar karışık devreler Var ki bunü çi- .arabilmek epey 20r olduğu gibi u- zun vakte de ihtiyaç gösterir. Bu- nün için her makineye alt hususi şe- malar yapılır. Bunlara ait ârızaları süratle bulan cihazlar var. Bu ci- hazlarla mücehhez olanlar ârızaları kolay bulabilirler. Yeni radyoların devreleri —dediğiniz gibi— örüm- cek ağı gibi pek karışık olduğundan her bir tipin ârızalarını bulmak için bususi broşürler vardır. Radyo makinelerine ait umumi â- nzalardan maada her tipe nit hususi ârizalar da vardır. Bunları buraya sıkıştırmak imkânsızdır. * 5 — (Asrı saadet) kimin e- seridir, kaç cilttir, kim tercü- me etmiştir, kaca satılır? C — (Asrı sendet) tercüme ve telif suretile Ömer Riza Doğrul tarafından yazılmıştır. Bu eser “İslâm tarihi, se- risinin birinci kısmını teşkil eder. İ- kinci serisi “Sadri islâm,, adını taşır. Şimdiye kadar on cildi neşrolunmuş- tur. Fiyatı (Asarı ilmiye) kütüphane- sinden öğrenilebili | TAKVIM ve HAVA a Mart 1939 PERŞEMBE Kamm: 148 Rumh 1380 Şubat 17 #ünüay Günl Arabi 1858 İ Muharrem: 11 | Sümer e — Ömer | Hindi: 1534 — Aesam: 109 İ vts: azn — İmei: 436 Yurtta Hava Veriveti « Yeşilköy meteoroloji istasyonunda al. dığımız maldmata göre yurtta hava kurak ve Kocaeli ve Epe bölgelerinde kapslı ve mevrit yağışlı, diğer bölgelerde kapali ve yer yer yağışı geçmiştir. Rüzcürlnr ce- nup doğusunda cenubi, diğer bölgelerde ümümiyetle simli istikamette, Karsde- nizin şark kısmında kuvvetli, diğer yer- lerde orta kuvvette esmiştir. Dün İstanbulda hava bulutlu gecmiş, rüzgr şimeli şarkiden saniyede 4 - & metre hızla esmiytir. Saat 14 te hava taz yikı 255,8 millmetreydi. Sühunet on yil sek 106, ve en düşük 4 suntiğrat kayde- dilmiştri, ; 21
