2 Nisan 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 10

l k i ; $ | , ,. — fırsat arıyan bir kuvvettir. ığ" bir anlaşma için İtalyanın istiyeceği - bedeli, Chamberlain ödiyemez. Bu- -— Nün için varılacak anlaşmanın hük- b | 'b h N » â İ 4 BAŞMAKALEDEN MABAT Olan Oldu Siyaseti iyaseti (Başı 1 incide) ladı, İş; haricf siyaset sahnesinde ve Avusturyanın içinde okadar iyi pi- şirilmişti ki insanlık bir sabah uyan- dığı zaman bunu âdeta günün tabit bir hâdisesi şeklinde duydu ve şöyle düşündü: - “Ya, Anşulus adı altında korku ile beklenen hâdise olmuş bitmiş mi? Vah vah, Avusturya kötü bir millet değildi amma, ne yapalım. Bu yüz- den harp olmadı ya, iş orada...,, Inglltere hükümeti, asırlardan- beri Avrupa — müvazenesinde en büyük hakem, sıfatiyle oynadığı Tolden o dakikada resmen istifasını verdi. “Benim büyük alâkalarım Vi- yana, Prag, Bükreş, Pariste değil, - Hong Kong, Singapur, Delhi, Kap'- tadır.,, şeklinde bir karara vardı. Şimdiye kadar İmparatorluk muva- sale yollarına alâkası olan işlerde hiç şakaya gelmezken ve son hadde kadar titizlik gösterirken, İtalyayı, bu yolları tehdit edebilir bir kuvvet diye tanıdı. İspanyadan Somaliye kadar varan uzun bir hat üzerinde Büyük Britanya müvasale yollarını tehdit eden bu kuvvetle pazarlığa o- turdu. -— Resmi İngilterenin hesabı şudur: “Almanyanın kuvvetlenmesi netice- sinde İtalya Berlin — Roma mihve- rinde ikinci role düşmüştür. İtalyan- ların Brenner geçidinde ve Cenubi Tirolde Alman tazyikini duymaları bir zarurettir. İşte hem bu endişe- den, hem de İtalyaya gösterilecek maddi menfaat ve kolaylıklardan is- tifade ederek İtalya ile anlaşmıya çalışmak hiç olmazsa tecrübe edil- ü miye değer bir gayedir.., Chamberlain, yalnız harici siyase- tinin muvaffakıyetini değil, dahili siyasetteki mevkiini de bu anlaşmı- © ya bağlamıştır. Fnkat bugünkü İtalya, atılgan, li kendi üstünlüklerini ve kar- şısmdakmln tereddüt ve zâfını bilen, Hakiki mü, ölü doğan “centilmence anlaş- ma,, dan çok fazla birşey olmıyacak / tır. İngiltere, Avrupa müvazenesini - bozmasına rağmen asıl gayesine va- |ramıyacak, yani muvasale yolları- nın emniyetini kurtaramıyacak, boş yere dünyanın her köşesindeki oto- rite ve itibarı sarsılacaktır. Bugün'ku dünyada; hâdiselerin hareket sürati, siyasi konuş- /|malardaki süratten çok fazladır. Dünya siyasetinin tutacağı gidiş, Ro- adaki anlaşma müzakerelerinde ve Londra Ademi Müdahale Komitesi- /— nin konuşmalarında değil, İspanya ve Uzak Şark muharebelerinde belli - olacaktır. Bütün dünyanın hakiki kuvveti /— İngiltere, Amerika, Rusya ve Fran- O sanın elindedir. Para, ham madde, ı ! Di ı__£ :ğ,n!.ere yarıyacak en zengin kaynak- | lar oradadır. Bunların arkalarında — birçok barışçı memleketlerden mü- Vîrekkep bütün bir âlem de vardır. Ne BŞ "'çıre ki barış cephesi içinde elbirliği Şoktur Başlıca demokrat memle- ş etler dahilen milli birlikten de m bulunuyorlar. HAdiselerin tazyiki bu birliği ku- |— Yarsa â “Olan oldu,, siyasetinin kapı- lan çok kolay kapanabilecektir. Dar örüşler neticesinde çok fazla vakit ybedılir ve İş işten geçerse kısa — bir zaman içinde bütün bir âlemin " çökmesini ve yerine bütün dünya n yeni bir karanlık âlem, yeni bir ğ — zorbaliık ve kölelik devri geçmesini r bek'hyebıhnz Ahmet Emin YALMAN İzmir Yunan Konsolosluğunda.. !zımr (TAN) — Yunanisatnın kur- hjıluş bayramı münasebetiyle İzmir- ki Yunan konsolosluğunda ruhani âyin ve onu müteakıp bir ka- resmfıynpılunştır Mısırda Seçim Mücadelesi Veftciler Yukarı Mısır Seçiminde Kaybettiler (Başı 1 incide) Mahmut Paşa, bunların lideridir. Sa- distler, Vefd partisinden ayrılan züm redir. Müstakiller hiçbir partiye men sup değillerdir. Vefd partisi ise 1922 denberi yapılan her umümi seçimde kahir bir ekseriyet kazanagelmiştir, Bu defa partinin en tanınmış şefle- rinin de muvaffak olamadıkları hay- retle karşıilanacak bir hâdisedir. Vefd lideri Nahas Paşanın âdeta sağ kolu sayılan Mahram Ubeyd Paşanın mu- vaffakıyetsizliğe uğraması, Vefd na- mına bir facia teşkil etmektedir. Na- has Paşanın kabine arkadaşlarından Zeki Arabi Paşa da kaybedenler a- rasındadır. Ayan reisi Basyuni Paşa da mebus,seçimine iştirak etmiş ve muvaffak olamamıştır. Yukarı Mısırda alınan bu netice- den sonra, Aşağı Mısırda yapılacak seçimin neticesi büsbütün ehemmi- yet kazanmıştır. Vefd partisinin burada kendini toplıyarak kuvvetli rey alması çok muhtemeldir. Hükümet intihabat es- nasında hâdiseler" çıkmaması için tedbirler almıştır. Dün, Yukarı Mısırda altı kişi öl- müştür. Veftçilerden bir grup Sa- mallutda belediye reisine taarruz e- derek bıçakla yaralamışlardır. En son' vaziyet Kahire, 1 (A.LA.) — Neticesi alı- namıyan uzak seçim daireleri hariç olmak üzere, yukarı Mısirda yapılan seçim hükümet kualisyonuna ezici bir ekseriyet temin etmiştir. 110 mebusluktan 45 ni hükümet partileri, 23 ünü Muhammed Mah- mud kabinesine taraftar müstakiller kazanmışlardır. Yeni Sadi partisi 18 âza kazana- 110 Mebusluktan 67 sini Hükümete Müzahir Partiler Kazandı .- Jelesı' sır yaralananlar rak aşağı Mısırın bu partiye yeni mecliste nüfuzlu bir mevki temihn e- deceğini gösteren bir muvaffakıyet kazanmıştır. Vefd partisinden ancak dört âza seçilmiştir. Veftçiler, kendilerine mu- arız partilere bağlı büyük mülk sa- hiplerinin hâkim bir vaziyette bu- lundukları Yukarı Mısırda bir hezi- mete intizar etmekle beraber bu ka- darını beklemiyorlardı. Birkaç ölüye mal olan müteaddit müsademelere rağmen, seçime evvelkilere nisbetle sükünet içinde cereyan etmiş, gözile bakılabilir. Südetler Boş (Başı 1 incide) rından ayırmak fikrindedir. Diğer bazılarının fikrine göre ise, yalnız tamamile Çek olan mıntakalar istik lâlini muhafaza etmeli, diğer ekalli- yetler mensup oldukları millete, ya- ni Polonyalılar Polonyaya, Macarlar Macaristana ve Slovaklar ise kısmen Polonyaya kısmen de Macaristana verilmelidir. Diğer taraftan Deyli Herald gaze- tesinin bildirdiğine göre, Çek nasyo- nal sosyalistleri Prag hükümetine karşı bir hükümet darbesi hazırla- maktadır. Paris, 1 (Hususi) — Pöti Parizien gazetesi, Çekoslovakyanın ekalliyet- ler meselesini İngiltere ve Fransa ile görüşmesini tavsiye etmekte ve bulunacak hal süretinin sulhü seven bütün milletler tarafından kabul olu nacağı ve Almanyayı da tatmin ede- ceğini kaydetmektedir. Hükümet birliği partileri arasında ihtilâf Prag, 1 (A.A) — Di Zayt gazetesi yazıyor: Hükümet birliğini teşkil eden sağ ve sol cenah partileri arasındaki iki- lik gittikçe fazlalaşmaktadır. Bütün sol cenah Çek partileri, komünistler de dahil olarak, bir halkçı cephenin ilk esasını teşkil etmek üzere bir müşterek komite kurmuşlardır. Sağ cenah partileri ise saâ cenah gençliği teşekküllerinin bir elden idaresi için daha bundan birkaç gün evvel bir milli komite vücude getirmişlerdi. Almanya, Avusturyadaki kıtalarını çekiyor Londra, 1 (A.A) — Öğrenildiğine göre ll Martta Avusturyaya gönde- rilmiş olan mühim miktardaki Al- man kıtaatı Almanyaya avdet etmek "e |tedir. Almanya, Avusturyada ancak iki fırka bulunduracaktır. Bu fırka- ların biri zırhlıdır. Bundan başka bir de sahra topçu livası bulunacak tır. Almanyanın bu şekilde hareketi siyasi mahfellerde iyi bir tesir bırak mıştır. Ve bu hâdise beynelmilel ger ginliğin izalesi namına bir unsur sa- yılmıştır. Çünkü Avusturya vaziyeti nin müsait olmadığı bir işgalin ipka- sı Çekoslovakyaya karşı cebri bir teşebbüste bulunulacağı zehabını tev .|Hit etmişti. Avusturyadaki kıtaların Durmuyorlar geri alınması, söylendiğine göre, bu ihtimalin halihazırda mevcut olma- dığımı göstermektedir. Siyasi mahfellerde sureti umumi- yede zannedildiğine göre, Fransa hü kümeti tarafından ilk günden beri ittihaz edilen azimkârane hattı hare- ket ile bu hareketi teyit eden Cham berlain'in beyanatı Almanyanın mer kezi Avrupada arzularını muvakka- ten durdurmuştur. Avusturya Major generali Loehr, Avusturyada bulunan Alman hava kuvvetleri başkumandanlığına ta- yin edilmiştir. Avusturya arazisi için bir Alman propaganda ofisi teşkili hakkındaki emirname resmi gazete ile bugün neşredilecektir. Hitlerin yeni nutku Her Hitler, dün plebisit dolayısiy- | . le söylediği nutukların altıncısını irat etti. Ve Avusturyanın ne gibi şartlar altında Almanyaya katıştığı- nı izah ettikten sonra, beş sene için- de Versay muahedesini sayfa sayfa yırtıp attığını, fakat, bu hareketle de kanunu ihlâl etmediğini, bilâkis kanunu ihya ettiğini anlatmıştır. Hitler yarın Avusturyada buluna- tak ve muhtelif Avusturya şehirle- rinde birer nutuk söyledikten sonra 9 Nisanda Viyanada bulunacak ve son nutkunu söyledikten sonra 10 Ni sanda Viyanada rey verecektir. Yahudilere karşı yeni tedbirler a- lınmıştır. Bu tedbirlere göre; Bundan sonra dini Yahudi cema- atleri, katolik ve protestan cemaat- lerinin müstefit oldukları imtiyazla rı kaybedecekler ve sivil cemiyetler gibi vergiye tâbi tutulacaklardır. Yahudilere ağır bir' darbe indir- mekte olan bu emir, Yahudi cemaat- lerinden bazılarının ortadan kalkma sını intaç edecektir. Tahmin edildiğine göre, Yahudx cemaatlerinin adedi 1933 senesinden beri takriben yüzde yirmi nisbetin- de azalmıştır. Museviliğe sadık kal- mış olan Yahudilerin adedi ise hicret | ti ve doğumlara nisbetle ölümlerin faz lalığı dolayısile şimdi 360.000 - kişi- den ibarettir. Bu miktar 1933 sene- TAN Ankara Borsası Açıldı ( Başı 1 incide) rin yekdiğerile olan alâka ve irtiba- tını ahenktar bir surette tanzim ve idare için Cümhuriyet merkezinin ona göre, teşkilâtlandırılmasını âmir bulunmaktadır. Işte bu luzum ve zaruretle mali iz da toplanmış ve bunun neticesinde de mali transaksi- yonlar vüsat kesbetmiştir. Milli paranın fili istikrarının mu- hafaza ve takviyesine programının başında yer vermiş olan hükümet, borsanın bu sahadaki rolünü nazarı itibara alarak Ankarada bir kambi- yo borsasının açılması lüzumunu tak dir etmiş ve bu kararını bugün ta- hakkuk ettirmiştir. Ankara kambiyo borsasını açar- ken bu mühim müessesesnin mem- leketimiz iktisadiyatı için hayırlı ve verimli olmasını dilerim.,, Büundan sonra borsa idare meclisi reisi Ferit Ferhat Demirtaş da Cüm- huriyet hükümetinin borsadan hek- lediği hizmeti ifa için borsa acente- lerinin kendilerine düşen vazifeyi hakkile yapmakta hiçbir vakit tered- düt etmiyeceklerini söyledi. Bunu müteakip Maliye Vekili Fu- at Ağralı ilk önce nukut ve ondan sonra da menkul kıymetler muamele- lerine ait kısmın kordelasını muvaf fakıyet temennisile kesti ve bu esna- da çalınan kampana ile esham ve h tahvilât üzerinde ilk satışlara baş- landı. Birinci muamele: Birinci tertip Türk borcu üzerine yapılmış ve 19,50 den 20 tane satılmıştır. Bunu takip eden muameleler de şunlardır: Anadolu mümessil senedi 70 tane 40,50 den, İş Bankası senedi 50 tane 10,80 den, Iş Bankası senedi 50 tane 11 den, Merkez Bankası 10 tane 98,50 den. Seni Kim İstismar Ediyor ? (Başı 3 üncüde) “Esasen bol bol rakı parası buldu- ğu halde nedense bir tas çorba ve bir lokma ekmek bulmaktan âciz kalan muallimin macerasına daha fazla e- hemmiyet — vermemiştik,, diyorlar. Gördün mü gafil dostum! Senin kim- bilir ne kıymetler biçtiğin ve “TAN,, ın satışını arttırdığına kail olduğun yazılarını okuyanlar, hakkında ne düşünüyorlarmış. Ve sen işte sana kü çücük te olsa iyilik etmiş olanları madrabazlıkla —itham içn onlara müracaat ettin Keşki yine Karacaah- mette maddi sefalete düşse idin de bu ahlâki hezale uğramasaydın! Çünkü; oradan seni çekip çıkara - cak bir talihsiz daha bulunabilirdi amma, bugünkü vaziyetini gördük - ten sonra senin için özür tasavvur edecek benden başka kimse bulamaz sın. Benim de artık bizzat sana karşı bile yüzüm yok. Allah yardımcın olsun! Ne diye - yim?!.. Roma Mü;akerelerî Neticelenmek Üzere (Başı 1 incide) üzerinde şimdiden mutabakat hâsıl olan mektuplar teati edilecektir. İngiliz topraklarında propaganda meselesi hakkında yatıştırcı teminat verilecektir. Anlaşmanın akdinden sonra, Lib- yadaki Italyan kuvvetleri en az yarı- ya indirilecektir. Bu vaziyete göre, anlaşmanın ya- zılmasına başnalılmış olduğu görü - lüyor. Maddelerden önce umumi bir dek- lârasyon bulunacak ve bu da iki mem leketin Akdeniz havzasındaki menfa- atleri bilhassa İtalyan menfaatleri - nin hayati mahiyeti gözönüne alın- mak suretile, karşılıklı olarak tanı- nacaktır. Nihayet, Fransanın menfaatleri de gözden uzak tutulacaktır. Filhakika, müzakereler başlarken Lord Perth'in dikkati bu noktaya çekilmiş bulun - maktadır. Mü seler — başl önce, İngiliz Başvekili meclisteki be yanatında, İspanyadaki yabancı gö- nüllüler meselesinin hallini bu itilâ- fin akdi için şart olduğunu bildirmiş ı 'Bu münasebetle İngiliz mahfilleri, hükümetin bu meselenin ademi mü dahale komitesi tarafından halli için sinde 580.000 kişiye 'baliğ olmakta bütün gayretini sarfettiğini hatırlat- maktadırlar. Lerida Mukavemet Edıyo 24938=J (Başı 1 incide) lerin bütün tazyikine mukavemet e- decek gibi görünüyor. Son dakikaya kadar bu takviye kıtaları henüz gelmemiştir. Havas muhabirinin bildirdiğine göre, Alkaniz'in cenubu şarkında Italyan kıtaları Testavin şehrini geç mişler ve Toredel Konte kasabasını zaptetmişlerdir. Cümhuriyetçilerin Kastellor' vilâyeti dahilindeki mu- kavemetleri artmaktadır. Hükümet kuvvetleri Madritin şi- mali garbinde taarruza geçmiş ve Guadehera cephesinde ilerliyerek a- razi kazanmışlârdır. Asiler bu taar- ruzu püskürttüklerini söylüyorlarsa da hükümet, bugün cephede yeni i- lerilemeler kaydetmektedirler. Hü- kümet kuvvetleri Terul cephesinde de taarruza geçmişlerdir. Asiler bu taarruzları püskürttüklerini söylüyor lar. Salâhiyetli mütehassıslara göre hükümetin bu cephelerde yaptığı ha- reketlerden maksadı Aragon üzerin- deki asi tazyikini zayıflatmak ve asi- leri bu cepheleri takviyeye mecbur etmektir. Bu hareketin tesirini hâdi- seler gösterecektir. Asilerin son tebliği Saragossa, 1 (A.A.) — Franko kuv vetleri tarafından hemen hemen ta- mamile muhasara edilmiş bulunan Leridanın her an zaptı bekleniyor. Mamafih hükümetçiler dehşetli bir mukavemet göstermekte ve tank, a- ri kullanmaktadır. Frankocular si- ğır topçu ve mühim hava kuvvetle- leri birer birer zaptetmek mecbu- riyetinde kalmışlardır. Hükümetçile- rin Barazad gölü bentlerini yıkarak şehri muhasara etmekte olan Franko küuvvetlerinin arka ile muvasalasını kesmek teşebbüsleri akim kalmıştır. Fransaya iltica edenler Fransa hudut şehri olan Lüşon- dan alınan haberlere göre Vensasc boğazı yolile Fransaya iltica — eden milislerin ve sivil mültecilerin adedi 6000 i bulmuştur. İçlerinde zabitler ve bir general . bulunmaktadır. Hepsi de erzak ve mühimmatsız- lıktan kaçtıklarını ve tekrar Barselo- naya dönmek istediklerini si ylüyor- lar. Bunların arasında otuz birinci fir- kaya mensup bir livaya kumanda et- miş olan bir hükümet komiseri bu- lunmaktadır. Bu zat, Havas ajansı muhabirine aşağıdaki beyanatta bulunmuştur: “24 marttanberi gece gündüz mu- harebe ettik. Hüeska önünde ihtiyat kuvveti halinde bulunuyorduk. Mü- teakiben çok mühim bir sevkülceyş noktası olan bir tepeyi müdafaa et- mek üzere ilk hatta geçtik. O sırada Italyanlardan, Faslılardan ve Falan- jistlerden mürekkep bir kuvvetin ta- arruzuna maruz kaldık. Yirmi dört saatten fazla tayyarelerin ve obüsle- rin bombaları altında kaldık. — Fır- kamıza mensup güzide iki liva, he- men hemen tamamen mahvoldu. Er- kânıharbiye, bize rüc'at emri verdi, çete muharebeleri yapmak üzere değ lara çekilmek niyetinde idik, Fakat ,tamamile ihata edildik. iBzim için yapılacak şey, ya kendimizi öldür- mek, veya hududu aşmaktı.., Mültecilerin ekserisi, hastahanele- re yatırılmıştır. İspanyada Alman tayyareleri ve tayyarecileri Barselona Milli Müdafaa Nezareti, ecnebilerin İspanya harbine iştirak- leri hakkında aşağıdaki malümatı vermektedir: Passajares ve Bilbao, Alman üssül harekeleri haline getirilmiştir. Son Alman tayyareleri buralara getiril- miştir. Henkel markalı kırk sekiz av- cı tayyaresi, yine bu markalı on iki bombardıman tayyaresi, Messarşmid markalı elli iki avcı tayyaresi, Yün- kers markalı seri altı tayyare, — iki tane dört motörlü Yünker tayyaresi. Bütün bu tayyareler, Burgos, Vi- torya, Avila tayyare meydanlarına nakledilmiştir. Avila tayyare meydanı müstahde- mini, tamamile Alman teknisyenlerin den mürekkeptnr. SANTE a Fransa Hududuna Ilt" Eden İspanyolların Sayısı 6 Bini Buldu . AŞi A 15 martta Stanvel adındaki liz gemisi bombardıman etmiş deniz tayyarelerinden birinin rettebatının tamamen Alman ol! ğu anlaşılmıştır. Bunlar, müşahit rinci mülâzim Rudolf Ruker , pi ikinci mülâzim Alfred Tonello, te! memuru ikinci mülâzim He Strongseyer, çavuş makinist So tir. Bu deniz tayyaresi, Vinoroz ile dekona arasında bir trene karşı ralyözle ateş ederken düşürülmi Bu deniz tayyaresi, Hainkel kalı bir tayyare idi. Esirler, ken rinin bir Alman filosuna mensup duklarını, bu filonun üssülhareki nin Majork adasında kâin Polle oldu,ğunu, Ispanya sahillerini bardıman etmiye memur olduk lerdir. Filo kumandan, binbaşı Halliri havsen'dir. Bütün müstahdemin, Alman aski Ti tayyare idaresine mensuptu. Esirlerin mübadelesine başlanıyor k İngiltere hükümeti, Feld Mareşf Sir iFlip Şetvod'un nezareti altınd Ispanyol esirlerinin mübadelesi! başlıyabileceğini ümit etmektedir. Franko, bu hüsustaki teklifi kabi etmiş bulunuyor. Şimdi Barselonan? cevabına intizar edilmektedir. Cevâl gelir gelmez, Mareşal Şevod Tolozd birleşecek: ve biri Burgos, diğeri B& selonaya gidecek, ve üçüncüsü TU luzda kalacak olan bir Ingiliz komis yonuna riyaset edecektir. | Mareşal Şetvod, kendisine arzedi lecek oğan haller hakkında - istinaf gayrikabil kat'i kararlar almak haki kına malik bir hâkem olacaktır. Ingiltere, hükümeti, esirlerin n li mesarifini deruhte etmemekle raber komisyonun mesarifini tesvi; edecektir. Kontrol işi suya düşüyor Ademi müdahale kontrol sistemi ni gelecek ayın başından itibaren t& - kedeceği anlaşılıyor. Sebebi beş b yük devletin altı aydanberi masra! iştirak etmemeleridir. Vaziyet telâfi edilmişse, ademimi dahale memurları aybaşında bırak! caklardır. Repulse adlı İngiliz zırhlısı sal günü Barselonadaki Ingilizleri nak!' decektir. (Hikâyeden Mabaat) Alicenaplık (Başı 6 ıncıda) — Hangi maziden bahsediyor- süun? diye sordu.. — Senin mazinden sevgilim.. A- ilenden.. Senin varlığın bana guür rur yveriyor. Böyle yetişmiş olma ne saadet.. Mantes'li bir kapıcını! ve çamaşırcının kızı bu kadar m rur, ince olsun!.. Ne saadet ne j tihar vesilesile benim için. Bu ka” dar.. Claire bu sözler üzerine sarar- dı: — Biliyor muydun? Biliyor muy dun! diye kekeledi. — Bunları öğrenince seni daha çok sevdim.. Daha çok.. Claire artık onu dinlemiyord Bir gözyaşı sağanağı yanaklarıni yıkamaya başladı. Birden elini o- nün avucundan çekti; hızla ayağa kalktı ve: — Ben gidiyorum.. Beni artık bir daha göremiyeceksin! diye ba- ğırarak bir çılgın gibi kapıdan dı- şarı fırladı., n © âğî—îğ kaean ÖZRE Yaçıl: |< a