2 Nisan 1938 Tarihli Türk Dili Gazetesi Sayfa 1

TÜRKDİLİ 2.NİSAN CUMARTESİ 1938 Çekoslovakyada Politik Mahiyetteki Her Türlü Tezahürat Ve Toplantılar Yasak Edildi, GÜNDELİK SİYASAI GAZETE ON İKİNCİ YIL SAYI; 3819 Ankara Borsası Dün ÇekoslovakyadaSüdetİngiltere AvrupaHâdise Merasimle Açıldı.. Maliye Vakili B. Fuat Ağralı, bu münasebetle söylediği anlattı Nutukta borsanın açılmasındaki gayeyi Ankara, 1 (A.A.) — Men- kül kiymetler ve kambiyo 'Orsası bugün saat 10 da Merasimle açılmıştır. Maliye — Vekili B. Fw Ağralı, — verdiği nü- tukta Cumhuriyet hüküme tinin — rasyonel çalışmağa verdiği ehemmiyetin fayizli heticelerinden birisine daha bugün şahit olduğumuzu ve rejimimizin, — bütün — işle- rin yekdiğerile olan alâka Ve İrtibatını tanzim ve idare için Cumhuriyet merkezinin Ota göre teşkilâtlandırılmasını âmil bulunduğunu - ve milli Paranın flili istikrarının mu- hafaza ve takviyesine proğ: "-:ı başında yer vermiş ve sebeple bu sahada borsanın rolünü nazarıltiba- Ta alarak Ankarada bir kam- —a S B. Fuat Ağralı biyo borsasının açılması lüzu: munu takdir etmiş ve bunu bugün tahakkuk ettirmiş ol duğunu söylemiş ve bu mü him müessesenin memleke- Umiz iktisadiyatı için hayır: h ve verimli olmasını dile miştir. Köy Okul Proğramları Değiştirilecek.. Bakanlıkca, köy okulları için bir möfredat proğramı hazırlanmak üzere teşebbüslere geçildi, Şehir ilk okulları için ha: zırlanan müfredat proğramın dan sonra köy okulları için de bir proğram hazırlanma G4 karar verilmiş, teşebbüs lere başlanmıştır Şimdiye kadar köy okul larında tatbik edilen proğ- ram köy haytiyle ve köy lüye lâzım olan yenilik ve- rilmesi noktansından bir çok ı':ııılm ihtiva — etmekte Kültür Bakanlığı bu nok taları tesbit ederek yeni pro: Üramla telâfisine çalışmak- tadır. Proğram hazırlanırken köy işleriyle alâkadar olan muh: telif bakanlıkların - fikirleri sorulmuş, gelen cevaplar Üzerinde tetkikler yapılmış, tedris noktasından ve - ilk tedrisat umdelerine göre uy” gun görülenler yeni proğra ma alınacaktır. Yeni Proğram ön safha tında köyün ioşaat ve tarım işleri gelmektedir. Köy zira- atı bakımdan — öğretmenler talebeye lâzım gelen bütün Razari ve ameli malümatı vereceklerdir Bundan başka, yurt sev- glsl ve yurt bilgisine de yer verilecek millt günler köy- lerde de şehirde olduğu gi- bi törenle kutlanacaktır. Köy Socuğu bu arada sa- #lik bakımından gereken bilgileri de öğrenecektir. Yapılacak iş köy müfre t proğramının en başında gelmektedir. Aynı zaman da «ile bilgisi de köy müf- Tedat proğramında yer ala- caktır. Yeni müfredat proğramı kararlaştırılmak üzere önü- müzdeki haziran ayında An- karada büyük bir komlsyon toplanacaktır. Komlsyon tesbit — edilen ( Köy müfredat proğramı taslağını| tetkik edecek ve önümüzdeki ders senesi ba- gından itibaren tatbik edil- mek üzere meriyet mevkii- ne koyacaktır. Fransa Deniz — proğramı için 6 milyar frank sarfedecek Paris, 1 (A A.) — Mebusan meclisi Bahriye encümeni Bahriye Nazaretine 31-1 İlk- kânun 1939 dan evvel iki hattıharp gemisiyle bir kro- vazör, 7 tahtelbahir, hacim- leri yekünu 24,000 baliğ olan küçük harp ge mileri ve 3 petrol gemisinin inşaat tezgâhların konulma- sına müsaade eden — istisnai tecrübe proğramı kısmının kabulü lehinde bulunmuştur. Derpiş edilen masraf altı milyon franga baliğ olacak ve yeni gemilerin inşası 1942 den evvel ikmal edilmiş bu- lunacaktır. Bu inşaatın ev- velce idare edilmiş bulunan kanunlar mucibince verilmiş olan mezuniyetler baricinde dettaal bir kısım olduğu tar- rih edilmektedir. lerin Muhtariyet talebi lerineEhemiyet Veriyor Çek hükümeti politik mahiyetteki har törlü tezahörat | B. Lord Halifaks; ingilterenin, Avrupa - hâtiselerine karşı alâkasız kalmıyacağını söyledi ve toplantıları yasak etti. , Prağ, 1 (A.A.) — Çekos- |— lovakyada bugünden itiba- ren politik mabhiyette her törlü umumi toplantı ve te- zahürat yasak edilmiştir. Prağ, 1 (Radyo) —Çekos lovakya matbuatı uzun ma- kaleler yazmakta ve mütte: fikan azlıklara hücum et- mektedir. Prağ gazeteleri Slovak azlıkları için şiddetli bir li- san kullanarak bu azlıkların vatana ihanet ettiklerini ve Almanlara âlet olduklarını yazıyorlar. Prağ, 1 (Radyo) — Bra tislavda yapılan bir miting - de bütün Slovak üniversite- Hler iştirak etmişler ve nu tuklar irad ederek, muhta riyet istiyen Slovakları tak- bih eylemişler ve bunların, Slovaklar namına söz söyle- mek salâhiyetini haiz olma- dıklarını, Çekoslovakyanın müstakil yaşaması (âzımgel. diğini söylemişlerdir. Prağ, 1 (Radyo) — Südet Almanlarının tesis ettikleri siyasi partiye aza olanlar, her gün biraz daha çoğal- maktadır. Şu bir kaç gün içinde partiye yazılanlar yüz kırk bin kişiye baliğ olmuş tur. İktisat Vekili Viyanaya gitti. B Şukir Kesebir İstanbul, | (Hususi) — İktisat Vekili Şakir Kesebir, tedavide bulunan kızını gör- mek üzere bugün Viyanaya hareket etmiştir. İş Bankasının 1937 YılıPlânçosu.. Banka bir yılda, her törlü lüzumlu ihtiyatların tefrikin- v Ka & den sonra 751,260 lira kâr temin etti. İşbankası umumüi merkezl Ankara, (Hususlb — Türkiye İş Bankası hisse darlar umumi heyetine arzedilecek olan müessesenin on dördüncü ça- lışma yılına ait idare mec- lisl raporu ve 1937 plânço- su hazırlanmıştır. Raporda dünyanın umum! ekonomik vaziyeti, iç vaziyetimiz, mah- suüllerimiz, dış — ticaretimiz, bankanın işleri ve 1937 plân çosu geciş bir tahlile tâbi tutulmuştur. Plânçoada her türlü İüzuüumlüu ihtiyatların tefrikladen sonra 751,260,45 Hralık kürin tevzlata cene It thazı teklif olunmaktadır. Bu suretle mücssesenin ih - tiyat akçesinin 1936 yılına nisbetle 220,000 İlra bir faz- lalıkla 3,470,000 lira ola- rak tesbiti — istenmektedir. Bankanın plânçosunda tas: arruf tevdlatının yılbaşında 27 milyon lirayı geçtiği 1f Uharla görülmektedir. İdare meclisi raporunda 1937 yılı kârimin — tamamı ödenmiş, on İiralık beher hisse sene- dine 92 kuruş, beher müer sle hissesine ise — dokuz İira dağıtılmasına karar verilme- sini, tevzlata 15 olsanda baş- lanmasıdı hissedarlar umumi heyetine teklif eylemektedir. Londra, I (AA) — İngi- liz Hariciye Nazırı Lord Ha. Ufaks, yabancı gazeteciler birliğinde söylediği bir nu- , tukta; İngiliz milletinin biçbir zaman Avrupa hâdiselerine | karşı alâkasızlık göstermi. yeceğini ve bu hâdiselerin dışında kalmıyacağını beyan etmiştir Londra, 1 |Radyo| - Ec: | nebi matbuat mümessilleri, | İngiltere — Hariciye Lord Halifakı çerefine bir ziyafet vermişlerdir. Bu zi yafette, bütün devletler se firleri hazır bulunmuşlardır. Ziyafet münasebetile bir söylev veren Lord Hali- fake; siyasi barometrenin, bir haftadanberi istikrar gös: termekte olduğunu söyledik- ten sonra şunları ilâve eyle miştir: — İngilterenin, — Avrupa işlerile lüzumu kadar alâ kadar olmadığı hakkındaki kanaat yanlıştır. Nazırı | Lord Halifaks kadar olmaktan hiçbir za- man geri kalmadık. Sulhun temini için elden geldiği ka. dar gayret ediyoruz. İngiltere, sözünü işittire- bilmek için daima kuvvetli olmak ister. Bu da sulhun muhafazası içindir. Lord Halifaks, hükümetle umuümi efkâr arasında hiç bir ihtilâf mevcut olmadığı- Biz, Avrupa - işlerile alâ | ni ilâve etmiştir. Hayatı Ucuzlatma Tet- kikleri İlerliyor.. Hayat pahalılığı ile mücadale için hükümetçe celbeti- İen isveçli iktisatçı dört bö'gede tetkiklerde bulundu. Memlekette hayat pabalı- liğı ile mücadele vadisinde ilmi tetkiklerde bulunarak müsbet tedbir ve tavsiyeler de bulunması için memle- ketimize celbedilen İsviçre- nin maruf — iktisatçılarından Lorens, tetkiklerine başla- mıştır. İsviçreli âlim, memleketin ayrıldığı iktisat mıntakaları na göre seyahat ederek tet- kiklerde bulunmuştur. Şim- diye kadar Ankara, Eskişe- hir, Aydın ve Afyonkarahi- sar — vilâyetlerini dolaşmış, buralardaki malşet vaziyeti- ni, hayat endekslerini, pti dai maddeler istihsalât tarz- larımı, havayici zaruriye fi- atlarını, nakliyat ve satış işlerini ayrı azrı gözden ge- çirmiştir. İsviçreli mütehar: ssn bu tetkikleri bugün memlekette mevcut hayat pahalılığına müessir olan ta- bit sebepleri bulmağa matuf bulunmaktadır. Bu itibarla, mahallerinde ber nevi istih. lâk maddelerini halka aza- m! şekilde ucuza mal etme- nin çarelerini de aramakta- dır. Bu meyanda ihtikâr ve pahalılıkla — mücadele için büyük devlet ve belediye ko- operatifleri kurulmasının ameli surette ne gibi vetice ler verebileceğini de — anla- mağa çalışmaktadır. Hayatı ucuzlatma hususunda Lsviçredeki mesaisi takdire şayan neticeler vermiş olan mütehassıs, tetkikatına esas tuttuğu mevzular hakkında tenevvür edebilmek için bir çok notlar hazırlamıştır. Vi- lâyet ticaret odaları bu not- lara göre raporlar — hazırlı caklardır. î'örçilı'n Beyanatı Eski İngiliz nazırlarından ve bugünün kuvvetli siyasi- lerinden Vinston Çörçil bir müddet evvel Parise gelmiş ve, ziyareti “hususi, mahi yette olmasına rağmen, bir çok Fansız - diplomatlarile görüşmüştür. Vinston Çörçil, Lyadraya dönerken beyanatta buluna- rak şöyle demiştir: *— Dost bile olsa yaban cı bir memleketin dahili iş lerine karışmak âdetim de- gildir. Fakat, Fansız İngiliz iş birliğine müessir bir su- rette yardım edebilmek için şahsen bazi malümat elde etmek ihtiyacında Idim.,, Diğer taraftan, İogiliz ha riciye retine en yakın bulunan “Deyli — Telgraf,, gazetesinin “ mühim olduğı anlaşılan,, bir haberini tef- sir ederken Parisuar gaze- tesi şöyle diyor “İngiltere, artık müstakar olduğunu lân edan bir Fr: ansız hükümeti ileciddi bir surette görüşmek arzusunda- dir.- ;;