2 Nisan 1938 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

r MAYIS GECESİ Hasan Ali Ediz Vasıf Onat Fi. 50 kuruş Türkçeye çevirenler: N. Dünya muharrirlerinden tercilmeler serisi: 18 G O G OL REMZİ KİTABEVİ raın • yinoe ISTANBUt CAĞALOGLD Sujl ! 4aoO Telgral ve mektub adresi: Comüurlyet, tstanbul Posta fcutusu: lstanbul No 246 Telefont Basmuu&rrir ve evl: 22366 Tahrlr hevett; 24298 tdare ve matbaa fasnu 24299 • 24290 umhuriyet lL FRANSIZCA T Ü R I & ] 3 | Büyük Dil KılaVtfzV 1. H. Danişmend, A. Süha Delilbajji,; l Reşad Nuri, N. Ataç 3 BÜYÜK CİLD Fransızcadan türkçeye & • * mükemmel lugat Her üç cildin fiatı 12,5 liradır KANAAT KİTABEVİ Müthiş bir muharebeden sonra Frankistler öğle üzeri şehre gîrdiler ispanya harbi bittikten sonra doğacak harb tehlikes Franko'nun kat'î muvaffaki yetile beraber Avrupa, İspanya yüzünden yeni bir harb tehlikesi geçirecektir. Temenni edelim ki diplomatlar bu dikenli meseleyi de hal le muvaffak olsunlar ve Avrupayı müthiş bir haileden korusunlar. LERİDA DUŞTU Feci bir kaza Eskişehirde bir işçi öldü bir diğeri de ağırca yaralandı Eskişehir 1 (Telefonla) Dün öğleden sonra saat üç sularmda Devlet Demiryollan yol atelyesinde feci bir kaza olmuş ve bir işçinin ölümü, bir diğerinin de ağır surette yaralanmasile neticelenmiştir. Hâdise şudur: Devlet Demiryollarınm buradaki yol atelyesinde epeyce bir zamandanberi büyük bir demir depo inşa Ankara 1 (Telefonedilmektedir. Her zaman olduğu gibi a la) Devlet teşkilâtınmele dün de öğle tatilinden sonra bu de da bazı değişiklikler yaponun yanmda çalışmağa başlamıslardır. parak yeni vekaletler ih~ Saat üç sularmda henüz iyice anlaşılmıyan das eden projeler üzebir sebebden dolayı deponun kenarmda rindeki hazırlıklar pek yığılı bulunan demirler birdenbire çökmüş yakında kat'î bir karave orada işliyen 774 numaralı işçilerden ra varılacağmı gösterir Sıvash Hüseyin oğlu Nuri çöken demir bir safhada bulunmak lerin altmda kalmıştır. Bu kazayı gören tadır. Bu çahşmaların diğer işçiler derhal arkadaşlarının imda istikameri, Büyük Önder dına koşmuşlar, fakat tam bu sırada Atatürkün yüksek direkikinci bir demir kümesi de çökmüştür. tiflerile bu direktiflerin îşçilerden 460 numaralı Salih de bu çö tatbikata intikali safhasıküntüden kendini kurtaramamış ve aya nı teşkil etmek üzere Ceğmdan ağır surette yaralanmıştır. lâl Bayar hükumeti prog Millî Ekonomi Vekâleti mühim rol oynıyacak Hazine Vekilliğine Muammer Erişin, Ziraat Vekâletine de Faik Kurdoğlunun getirilmesi ihtimalinden kuvvetle bahsedilmektedir temin edecektir. Bu tak« dirde Ziraat Vekâletinin Orman ve Ziraat, İktısad Vekâletinin de T i * caret ve Sanayi ünvanını alması muhtemeldir. Teşkili derpiş edilen Hazine Vekâletine de şimdi Maliye Vekâleti teşkilâtında bulunan Bütçe, Muhasebat, Nakid işleri ve Muntazam Borclar Umum Mü dürlüklerinin bağlanma"* sı muhtemeldir. Bu &« rada mevcud diğer Vekaletler ve vekillikler obnıyacağı da tasrih edi Yeni kurulacak Vekaletler I 1 l ı 1 Lerida'nın sukutundan bir gün evvelki vaziyeti gösterir harita spanya dahilî harbi bitmek üzere bu lunuyor. Gerçi Franko'cular, hükumetçileri henüz kat'î bir hezimete uğ ratmış değillerdir; fakat, bu netice yaklaş mıştır. Ebro vadisi cenubunda inkişaf eden Franko taarruzu, Akdenize dayan dığı gün, hükumetın elınde bulunan Ispan yol arazisi ve kuvvetleri ikiye ayrılacaktır. Ondan sonra, Franko için evvelâ Katalonya'dakıleri* sonra da Ebro nehSaragos 1 Havas ajansmın muha lerinin hududuna kadar ilerlemişlerdir. rinin cenubundakileri ayn ayn ve birer biri bildiriyor: Bu suretle şimalde Solşaga kolordusu ve Nevyork 1 «Haricî münasebetler birer mağlub etmek güç bir i§ olmıyacak Dün öğleden sonra ve akşam üzeri cenubda Lerida'yı sıkıştıran Yague'nin meclisi» nin ziyaŞehir umumî meclisi, nisan devresinin tır. Vakıâ, çıkmamış, candan ümid kesil General Moscardo kumandasındaki kı kolordusu arasında hasıl olan delik ka fetinde bir nutuk ilk içtimaını, dün öğleden sonra saat 15 F>ez, derler; hele harbde, ancak mağlu taat Esplus'u zapt ve Altorrikon'a vâsıl panmış bulunmaktadır. söyliyen M. Huver, te Necib Serdengeçtinin reisliği altında biyeti kabul edenler mağlub olur. Hüku olduktan sonra Saragos ve Lerida eyaletlArkası Sa 8 sütun 4 te] Amerikanın takib akdetmiştir. Geçen celseye aid zabıtlar metçiler, bu maglubiyeti kabul etmiş göedeceği hattı hareokunup kabul edıldikten sonra 938 bütrünmüyor, bilâkis bütün kuvvetlerile müketin «millî mü çesi, tetkik edilmek üzere, bütçe encümecadeleye devam ediyorlar. Amma kuv dafaanm sağlam nine havale edilmiştir. bir surette tensiki vetler denk değildir. Çünkü Franko'nun ile birlikte mutlak Müteakıben, sıhhati bozacak her nevi arkasmda Almanya ile İtalya vardır bir siyasî istiklâl> eşya ve levazımı satanlar hakkında yeni Bu iki otoriter devlet, istikbale aid plânolması lâzım j*ele M. Huver Belediye zabıtası talimatnamesine konuflannı tahakkuk ettirmek için, hükumetçiceŞini beyan etmiştir. ması icab eden bazı maddelere dair olan leri mağlub ettirmek ve Franko'yu galib M. Huver, Avrupa ile Amerikanın si teklif ile Haydarpaşa garında Üsküdar çıkarıp bütün İspanyaya hâkim kılmak Dün Şehir Meclisine riyaset eden yasî, malî ve iktısadî sahada birbirine Kadıköy arasındaki demiryolu geçid yeNecib Serdengeçti ve azadan Ethem daha doğrusu kendileri İspanyaya hâkim merbut olduğunu kabul etmekle bera Ankara 1 Ankara Menkul Kıy Akif Battalgil rinde yapılacak fevkani köprünün inşa o ^ a k azmindedirler. Birkaç ay evvel ber bu hattı hareketin dünyanın men metler ve Kambiyo Borsası bugün saat masrafma Belediyenin iştirakine ve ga hükumetçiler Teruel'de muvaffakiyet kafaatlerine, Amerikava ve ferdî hürriyecümenlerinin müşterek mazbatasî ve sular 1 1 de açılmıştır. Bu münasebetle yeni zoz imalâthanelerinin sıhhî şartlara ria te daha ziyade hizmet edeceği mütaleazandıktan sonra, Almanya ile italya, idaresinin 937 bilânçosu aid oldukları borsa binasında yapılan merasime başta yetleri için. Belediye zabıtası talimatna smda bulunmaktadır. Franko'ya her türlü yardımda bulunduencümenlere havale edilerek, Belediye Maliye Vekili Fuad Ağralı olduğu halİArkası Sa. 8 sutun 2 de] mesine konulacak maddeler hakkındaki zabıta talimatnamesinin müzakeresbe delar. Bugün hükumetçilerin karşısında, de C. H. Partisi Genel Sekreterlik yarteklifler bütçe encümenlerine, Belediye vam olundu ve değirmenciler, fırıncılar, hemen hemen hepsi Almanlar ve îtalyan" dımcı üyesi Münir Akkaya, Maliye Veve hususî idarelere aid mektum emvali ve ekmek satanlar hakkındaki hükümler, 1ar tarafından idare edilen ve yepyeni kâleti Müsteşarı Cezmi Erçin, Cumhu hbar edenlere ikramiye verilmesi kanuna madde madde okundu. 700 tayyareden mürekkeb büyük bir hariyet Merkez Bankası Genel Direktörü bağlı olduğuna dair kavanin ve bütçe enİArkası Sa. 8 sütun 3 te] va kuvveti bulunuyor. Buna karşı, hüku Kemal Zaim Sınal ve bütün diğer ban ıııııııı • ııı ıııııt ıııı ııı ııı ıı ııı KIII lllllllllll IMIIIIIII1IIIIII 1IIMIII1IIIM1 MIIIMIItlMIIMIIIMIIII 1 • II1111111111 > I I I ••• metçilerin elinde ise çetin bir mücadele ile kalar direktörlerile bankaiar idare mec tyıpranmış ve yorulmuş 250 tayyare var lisleri üyeleri, Maliye Vekâleti erkânı, dır. Almanlarla Italyanlar, ayrıca Fran" Belediye reis muavini ve Ankarada bu ko'ya kuv^vetli bir topçu ve bol cepane lunmakta olan yerli ve ecnebi matbuat de vermişlerdir. Bu üstün topçu karşısın mümessilleri istirak eylemişlerdir. da hükumetçilerin yalnız piyade ve mahMaliye Vekili Fuad Ağralı borsayı a" dud topçu ile mukavemet etmeleri çok çarken demiştir ki: güç ve çok pahalıya mal oluyor. FranAnkara 1 (Telefonla) Memur ve Maliye Vekılimiz Fuad Ağralı « Cumhuriyet hükumetinin rasyo ko topçusu, her yerde hükumetçilerin emüstahdemlerden alman vergide tahfifsasen zayıf olan müdafaa hatlarını peri nel çalışmağa verdiği ehemmiyetin feyiz rada şahid oluyoruz. Ier yapan proje, son şeklini almıştır. Mai neticelerinden birisme daha bugün buİArkası Sa. 3 sütun 1 d $an ediyor, sonra taarruza geçen piyade IIIIIMIIIIIIIllllllllllMMMIMtllltlllllllllllllllllllllllllllllllllltlllllllllllillllltllllilllMIIIIIIIIIIHIIIIMIIUinilMllllllllMMIMIIIIIIMIIIIIMllllllllMIIIMIIIIIIII um olduğu üzere, yapılması derpiş edikolay muvaffakiyetler kazanıyor. Alman len tahfifler dolayısile uzun uzadıya tetve İtalyan tayyareleri, hava hâkimiyetikiklerde bulunulmuş ve Maliyece muhni tamamen ele geçirmiş oldukları için, telif formüller hazırlanarak, Vekiller cephede, cephenin hemen gerisindeki Heyetinin tasvibine arzedilmişti. yollarda ve nihayet Barselona ile Valan[Arkasr Sa. 8 sütun 6 da] sıya arasında bütün sahil şehırlerınde bü~ yük bir faaliyet gösteriyorlar, hükumetçi kuvvetleri olduğu gibi sivil halkı da müthiş surette bombalıyorlar. Hava kuvvetlerinin bu müessir müdahalesi halkın maneviyatını kırdıktan başka, şehirlerin ve cephedeki kıt'aların iaşe ve ikmal işlerini de altüst etmektedir. Hükumetçiler, son bir gayretle belki Franko'nun taarruzunu durdurabilirler. Fakat neye yaPrag 1 Di Zayt gazetesi yazıyor: Ankara 1 (Telefonla) Hariciye Verar ki Franko tekrar daha büyük yarkili Tevfik Rüştü Aras, yarın akşam Hükureet birliğini teşkil eden sağ ve dımlar görerek yeni yeni taarruzlar yaMısıra gitmek üzere Ankaradan hare pacak ve bu mukavemeti de kıracaktır. ol cenah partileri arasındaki ikilik git ket edecektir. Doktor Aras, nisanm alikçe fazlalaşmaktadır. Bütün sol cenah Dediğimiz gıbi bir tarafta dostlarından tısında Kahirede bulunacaktır. Harici ek partileri, komünistler de dahil ola ve taraftarlarından az ve gizli yardım e Vekilimize Emniyet îşleri Umum gören hükumetçiler, diğer tarafta ise Al~ ak, bir halkçı cephenin ilk esasını teşkil müdürü Şükrü Sökmensüer, Hariciye manva ve Italyanın açıkça ve bol mua :tmek üzere bir müşterek komite kurmuşVekâleti Birinci daire reisi Cevad A Mısırda intihab münasebetile halk nümayişlerinden venetine mazhar olan Franko var. İki lardır. Sağ cenah partileri ise sağ cenah çıkalın. Hususî Kalem müdürü Refik Amir. Türkofis ikinci reislerinden Ni muharıb tarafın mücadele vasıtaları, ik gencliği teşekküllerinin bir elden idaresi Londra 1 (Hususî) Mısır intiha tisi mensubları da 6 meb'usluk kazan için daha bundan birkaç gün evvel bir had, Hariciye Vekâleti memurlarmdan batı, hükumet fırkasının kahir zaferile mışlardır. mal, takviye ve iaşe bakımından müsavi Seyfullah ve İktısad Vekâleti memurla neticelenmiştir. degildir. Nihayet silâh ve malzeme üs millî komite vücuda getirmişlerdi. Rakibleri olmadığı halde namzedlikrmdan Cevad refakat edeceklerdir. Meclisin ekseriyetini şimdiye kadar e lerini koyan 21 kişi derhal intihab edil tünlüsü, nekadar büyük kahramanlık gb's" ingiltere telâşta linde bulundurmakta olan Vefd fırkası mişlerdir. Bunlardan on dördü hükumet terirlerse göstersinler, hükumetçileri mağLondra 1 Çekoslovakyadaki vazi 264 meb'usluktan ancak 80 ini kazana taraftarı, altısı müstakil ve bir tanesi de lub edecektir. Bu mağlubiyet tahakkuk et efkârı umumiyeyi ve bilhassa sol cebılmiş ve hemen hemen her tarafta kay Vefd partisine mensubdur. ettiği zaman, Avrupanın tekrar bir harb lah gazetelerini meşgul etmekte devam Dün mündericatımızın çoklu • betmiştir. fcuhranı geçireceği muhakkaktır. 65 meb'usluk için konulan namzed * diyor. Sol cenah gazeteleri, bu sabahki Çek Südet Almanları reisi Hanlayn ğundan geri kalan Çocuk SahifeKahire 1 Yukarı Mısırda yapılan liklerin neticesi henüz belli değildir. ıüshalarında, Çekoslovakyanın hergün da bulunduğunu tebarüz ettirmektedir. AB1DİN DAVER miz bugün 9 uncu sahifemizdedir. intihabattan alman yarıresmî neticelere Sa. 7 sütun 4 te] iddetlenen kuvvetli bir tehlike karşısın , İArkası Sa. 6 sütun 5 te] lArkası Sa. 8 sütun 6 da] göre, hükumet taraftarları 24, Vefd par Milisler kaçıyor Milisler mütemadiyen kaçıyorlar. Ingiliz tebaası Eski Amerika ReisicumBarselondan çıkıyor. Mülteciler için huru Huver tetkiklebir komisyon kurulacak Büyük Şefin iadei afiyeti büyük sürurla karşîrini anîatıyor landı ve kendilerine bir tazim telgrafı çekildi ve Marksizm, faşizm ölüme mahkumdur Faik Kurdoğlu lArkasi Sa. 8 sütun 5 te] ramında zikredilmiş olan esaslar üzerindedir. de bir tebeddül Evvelce de bildirdiğim gibi, bir Millî lebilir. Ekonomi Vekâleti, ziraat, ticaret, sanaHazine Vekâletine Partice namzedlîyi ve nafıa işleri gibi bir kül teşkil eden ği ilân edilen İş Bankası umum müdürü iktısadî çalışmalar arasındaki ahengi lArkası Sa. 8 sütun 6 da] Şehir Meclisinde tezahür Ânkara Borsası açıldı Maliye Vekili dikkate şayan bir nutukla millî rejimin ehemmiyet verdiği hususları anlattı, ilk muamelelere başlandı Muvazene vergisinde yapılacak tenzil Nisbetlerin yüzde ondan yiizde sekize indirileceği anlaşılmaktadır Mısır intihabını büyük farkla hükumet kazandı Vefd partisi 264 meb'usluktan ancak 80 ini kazanabildiler, Nahas Paşanın birçok arkadaşları açıkta kaldılar Çek Millî Birliğinde inhilâl başgösterdi Başvekil, Südet Almanlarile temasa girişti. Ingiltere, Nazilerin bir darbei hükumet yapmalarından korkuyor Hariciye Vekilinîn Mısır seyahatî Dr. Rüştü Aras bugün hareket ediyor Hitler bugün tekrar Avusturyaya gelecek Çocuk Sahifemiz