27 Mart 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 10

10 İspanyada Son Vaziyet Frankistler, Dün Bir Şehir Daha Zaptettiler Frankistlerin ileri hareketini gösterir harita (Başı 1 incide) hareketin tespiti için toplanmış, ve #aat müzakerelerde bulunmuştur. Bir şehir işgal edildi Havas ajansı muhabirinin Saragos- sadan haber verdiğine göre, Franco kıtaları dün saat 17 de Bujaralaj'u gal etmişlerdir. Bu kuvvetler, generel Yugüe ku mandasında bulunan Faslı kıtalarla Lejyonerler ve Navar kuvvetlerin den mürekkepti. Şehir, çok siddetli bir topçu ve tay yare bombaj r sonra önde tanklar olduğu halde Frankistlerin üç koldan yaptıkları bir taarruz neti cesinde ve nispeten kolaylıkla zapte- dilmiştir. Cümhuriyet kuvvetleri şark istika metinde ricat etmektedirler. Hükü - met cephesi 20 kilometre genişliğin - de yarılmıştır. Asi kaynakları, Hüucs- ka civarındaki temizleme hareketinin nihayete erdiğini ve birçok yerler iş- gal ettiklerini bildiriyorlar. Bir Alman kruvazörü İspanya sularında Barselonadan alınan bir habere göre; başlarında amiral Şer olduğu tahmin edilen bir Alman kruvazörü ile Möve tipinde iki muhrip dün sa - bah Punta Sabina açıklarında görül. müştür, Şimali şarki istikametinde gi den bu gemiler yedi ticaret gemisine | refakat etmekte idiler, Burada tahmin edildiğine göre, bu! Alman harp gemileri Majork istika- metinde giden askeri kıtalar ve mal- xeme yüklü vapurları himaye etmek tedirler. C.2 tahtelbahiri davası devam ediyor Brest, 26 (A.A.) — İspanyol hükü metine ait (C 2) markalı tahtelbahiri kaçırmıya teşebbüs eden kumandan | “Troncoso ile talebe Serratz ve Oran-! “dalın altı ay ve beş günden ibaret o - Jan hapis cezalarını ikmal ederek bu lardır. Kumandan Troncos ile Sarratz bir polis müfettişinin o refakatinde ceza mahkemesi huzuruna hakeme edileceklerdir. Sariemena muhasara edildi Asi kaynaklarından alınan son bir eo kıttları Lorlada yolu üzerinde Kan İşletmesi seferlerinde bir ârıza yok- daşana'yı işgal.etmişler ve Alkanza Sumtakasında Güsdaleraba mehrini| © Dünkü sis çok kesitti Denizler birçok yerlerinden geçmişlerdir. | yirmi senedenberi, bu kadar devam” Kastellon vilâyetine giren kıtalar, İı ve kesif bir sisi görmediklerini Akdeniz, sahillerinden ancak 68 Km. mesafede bulunmaktadır. Sarlemena muhasara edilmiştir. Pariste nümayişler si) — Paris mınta- 21 ” " kalabalık bir halk kütlesinin iştirik ettiği, bir miting tertip etmiştir. Söz söylemek üzere kürsüye gelen, ürü- mi mesgi konfederasyonu reisi Juho halkını “lâf değil, icraat isteriz!,, söz leri arasında söz söyliyemeden kürsü den inmiştir. j Juho miting mahallinden ayrılma dan evvel; “icraat isteriz'diye bağır- mak kâfi değildir. Bu keyfiyet evvelâ işçi teşkilâtları arasında iyiden iyiye tasarlanmalıdır.!,, demiştir. Söz alan bircok hatipler, Cümhuriyetçi. İspan ya lehinde milessir yardımda bulu - nulmasını istemişlerdir. . .. , Dünkü Sis (Başı 1 ncide) yolcu iskeleleri doldurmuş vaziyette idi. Saatler geçtiği halde sis açılma- yinca, birçokları, evlerine dönmek ü- midini keserek, tanıdıklarının yanla- rına veya otellere gitmişlerdir. Köprüden Haydarpaşaya ilk vapur saat 22,20 de kalkabilmiştir. Sis saat 22,30 da hafiflemiye başla, Sis Yüzünden Kazalar 4 iş Vapurların işliyememsi yüzünden trenle Haydarpaşaya gelen birçok yolcular da İstanbula geçememişler, saatlerce garda beklemek o mecburi- yetinde kalmışlardır. Sis başladığı esnada Büyükadaya gitmek üzere yo la çıkan Halep vapuru Haydarpaşa- da kalmıştır. Haydarpaşadan Istanbula gelmek- te olan Posta idaresinin 4 numaralı motörü de, sis yüzünden Alurkapı önlerine düşmüş ve karaya olurmuş- tur. Motörün imdat seslerine derhal cevap vermek mümkün olamamış, an cak, sis açıldıktan sonra, kurtarılma» sına gidilmiştir. Posta idaresinin 5 numaralı mo- sonraya kadar, sabah Brest hapisanesinden çıkmiş -| 4 numaralı motörü kurtarmak için ia uğraşmış, fakat muvaffak olamaamış- törü gece yarısi tar. Bir yolan motörü de Kızkulesi ön- Hendaye gönderilmişlerdir. Orandain | lerinde hafifçe karaya oturmuş, ve ise Bayon'a sevk edilmiştir. Üçü de| kurtarılmıştır. Limanda bağlı bulu- çıkarak İnan bir Alman şilebinin şamandıra Dezdlerinde patlayıcı maddeler bu - | zincirleri ile Heybeliada vapurunun Yundurmak cürmünden dolayı mu -İzincirleri biribirine sarılmış, bir ka- zaya meydan verilmeden, vapurlar biribirinden ayrılmıştır. Dün öğleden sonra, Pendik ve habere göre, Ebre nehrini geçen Fran | Yalova vapurları gelmemiştir. Deniz tur. söylüyorlar, de de se ilk Keşfi Profesör Pittard, Beşinci Konferansını Verdi Ankara, 26 (A.A) — Profesör Pittar bugün saat 16 da Halkevinde beşinci kanferansını vermiştir. Seç- kin bir dinleyici kütlesi tarafından takip edilmekte olan bu seri konfe- m şunları söylemiştir: Prelstorik sanatın ilk defa olarak keşfi tarihinin yüzüncü senesini pek yakında tesit etmek kabil olacaktır. Bu keşif Cenevre civarındaki Fran sa topraklarında - Veyrier - de vaki olmuştur. Preistorik sanat eserleri bakımın- dan dünyanın en Zengin Memleketi olan Fransada, önceleri, ne bu ilk keş fin ne de bunu takip eden diğer ke- şiflerin farkına varılmadı. Orinyasiyenlerin heykeltraşlığı ve gvavürü keşfetmiş olduklarını söyle- miştik, Fakat bunların sanatları Mag daleniyen'lerde bulduklarımız kadar kemale varmamıştır. Tk işe yarar keşifler 1871 - 1875 tarikleri arasında olmuştur. İ Bugün Prelstorik - Mebilier - mo- bilye sanatını en iyi gösteren kollek- siyonlara malik olmak şerefini iki müze paylamış bulunuyor. Bunlar Paris civarındaki, Senjermen, mü- zesile Britiş Müzeumdir. Senjermen müzesi, öbürkünden, kıyas kabul etmez derecede zengin- dir. Preistorik sanatta mağaralar sa- natı, mobilier sanatı olmak üzere iki İ hususi vasıf farkolunur. Bilhassa kendilerinden bahsetme- miz icsp eden - Magdaleniyen « ler perdah ve cilâ taşları, kurgılar, ok fırlatıcıları ve bançerler... gibi kul landıkları bütün şeyleri süslerlerdi. Oyma ve kabartma bir takım zinet eşyası icat ettiler ve bumları puntan- &f olarak kullandılar. Ayni zamanda taştan, tahtadan, Ren geyiği boynuz- larından ve fildişinde de bir takım oy malar ve kabartma işleri yaptılar. Fakatbonlar ne Dier metti, Ede müzeyyenat, Meydana çıkarılan bu son piyesler preistorik sanatın izahı noktasından çok ehemmiyeti haizdirler. Temsil e dilen resimler hemen tamamiyle hay vanlardır. Pek az olarak nebat resmi yapmışlardır. Hele insan resimi en- derdir, İnsan resimlerinin bü eksikliği, â- 'deta hemen hemen yok gibi oluşu be şeri, sanatkâr olmıya sevkeden €sba- bi anlamak, daha doğrusu anlamıya çalişmak bâkımınden da ayrıca dik- kate şayan bir vakıa arzeder. Eğer bu sanatı heyeti umumiyesile tetkik edecek - olursak, vehleiulâda nazarı dikkatimize çarpan şey, bu sa İ natkcârlarda mutat olan realizmdir, onların bu sanatları o kadar kuvvetli idi ki, yaptıkları hayvan resimlerini tayinde hiç tereddüde düişmemekte- yiz. Bundan başka hayvanların isti- rahat halinde resimleri yapılmamış olması da ayrı bir hâdisedir. Bu re simlerde ren geyikleri atlarla, koşar- lar veya ölürler, hiç hareketsiz değil dirler. Atla dörtnala giderler, Mağaralardaki rağdalenyen £6- sim ve gravürlerinin en kuytu yer- lerde ve ekseriya bu mağaraların met hallerinden 500 - 800 metre içerlerde yapılmış olduğunu unutmıyalım. Sanatkârların küçük kandillerle etraflarım aydırlattıkları tahmin o- İunabilir, Fakat şaşılacak şey, onla- rın bu kadar tabii nisbetlerini muha- faza etmiye muvaffak olmalarıdır. Mağaralar içindeki sanat eserleri iki türlüdür. Bunların bir kısmı çizi- lerek yapılmış eserlerdir. Diğerleri de boyanarık yapılmış olanlardır. Bazan gravürlerin üzerine boya sü- rülerek bunları daha parlak bir hale getirmişlerdir. Ben bu süslü mağaralardan bir çoklarını gezip dolaştım. Doğrusu insan bunlara hayran olmaktan ken- disini alamıyor. Hele bu mağaraların içinde bulunan sanat eserlerinin çok —— —— tramvaylar, otomobiller, arabalar güçlükle işliyebiliyordu. Sisin devam ettiği saatler zarfın- da köprü altı ve köprü üstü, hınça- hımç dolmuş, görülecek bir manzara arzediyordu. Birçok kimseler, köprü Jaltındaki vapur bekleme odalarında İŞ in lam, Git rih sata liiia| ranslârdan bugünkünde profesör Pit | »İ TAN Preistorik Yeni Müstemleke Sanatın Meselesi (Başı 1 mcide) dığımızı söylemek doğru değildir. A- vusturyada şimdiye kadar hiçbir yer de görmediğim kadar büyük bir seri pati dalgası ile karşılandım. Avustur yayı fetheden hoyrat bir kuvvet de- gil, fikir kuvvetidir Bir kaç gün için» de vücude getirilen eser en büyük za ferle kazanılan harplerin neticesin - den daha büyüktür.,, Her Hitler, Avusturyanın eköno- mik kuvveti ve bünyesi olmadığı için güçlükler çektiği gibi Almanyanın da ekonomik sahasının darlığı yüzün den istırap çektiğini söylemiş ve Al- manyanın müstemlekelerini istediği- ni anlatmıştır. Avusturya ekonomisinde Yepyeni bir çehre Her Hitler Pazartesiye de bir nu - tuk söyliyecektir. Tuna üzerinden vapurla Avustur- yaya giren Mareşal Göring Volkiser Beobahter gazetesi muharririne be- yanatta bulunmuş ve yakında alma- cak tedbirlerin Avusturya ekonomisi ne yepyeni bir çehre vereceğini bil- dirmiştir. Yapılacak işler arasında büyük Alman nehirlerinin ve bilhas- sa Ren nehrinin Tunaya bağlanması da vardır.,, demiştir. Daha sonra “Bu hususta o kadar çabuk iş görülecektir ki, Amerikan çabukluğu bunun yanında sümüklü böcek sürati gibi kalacaktir. demiş- tir, Viyanadan resmen bildirildiğine göre, Anşelus tatbikatındanberi 1600 kişi tevkif edilmiştir. Bunlardan 300 ü serbest bırakılmıştır. Geri kalan- lardan bir çoğu 10 Nisandan evvel serbest bırakılacaktır. * manya mültecilerine yardım etmek için beynelmilel bir komite teşkil e- dilmesi ohususundaki teşebbüsüne muvafık cevap vermiştir. Viyana, 26 (A.A) — Pazartesinden itibaren Avusturyada Şilin ile bera- ber mark da tedavüle girecektir. Bü- tün bankalarda, posta gişelerine ve diğer müesseselere icap eden tedbir- lerin alınması için emir verilmiştir. * Romanyada heyecan Bükreş, 26 (A.A) — Alman hükü metinin Tuna üzerinde bir harp filo- tillâsı teşkili hakkında verdiği karar Romanya efiçârı umumiyesinde keye can uyandırmıştır. Son zamanlarda bile bu kararı protesto etmektedir. Üniversul diyor ki: Ne Macaristan ne Çekoslovakya ne Yugoslsvya ne İde Romanya Almanyaya taarruz fikir İleri beslemekle #ttiham olunamaz. Bi İnaenaleyh Tuna filotillâsı tedafüi bir mahiyette olamaz. Curentul de şöyle yazıyor? Alman ya 1917 de Tuna vâdisinin neye ya- radığını ispat etmiştir. Bugün ise Al- manyanın Romanya petrollerine ih- tiyacı her zamandan ziyadedir. ———— eski oluşları, onları vücüde getirmek bususunda çekilen güçlükler ve bu kayalarda yazı ilham ettikleri esas- larını düşündükçe insanın takdir ve bayranlığı bir kat daha artmaktadır. Renkli resim yapmak için sanat- kârlar ancak iki boya tedarik edebil- mişlerdir. Biri “Perokist dö manga- nez,, madeninden elde ettikleri siyah boya, ikincisi de aşı boya dediğimiz diğer bir nevi madenden çıkardıkla- ri turuncu renk boyadır. Bunların kimyevi tahlilleri yapıl- mıştır. Şimali İspanyada dünyada olmı- yan çok güzel bir sanat eseri vardır. 'Bu freskin 14 metre uzunluğu vardır. Ve bunun üzerinde birçok cins hay- van resmi mühtelif vaziyetlerde gös- terilmiştir. Bilhassa bunların içinde, Bizonlar harikulâdedir. Magdalenyen periyodu bitince bu sanatın da tamamile ortadan kalktı- ğ görülüyor, bunu takip eden peri- yotta bunlara ait hiçbir iz bulunma- maktadır. Ne olmuştur? Içtimal ve Brüksel, 26 (A.A) — Belçika hükü| meti, Amerikanın Avusturya ve Al-| Almanyaya taraftarlık eden gazeteler |” YENİ MAYN GEMİMİZ “ Atak,, Mayn Gemisi Gölcükte Merasimle Denize Indirildi (Başı 1 ncide) yanına gidildi. Gölcük halkı ile, İz mitten ve civar köylerden gelen bin lerce kişi burada toplanmıştı”, Saat 15,30 da geminin üzerine otur duğu kızak gevşetildi. Genç mühen- dis Ata Nutku, bu hazırlıklara neza- ret ediyordu. Biraz sonra mühendisin genç refi- kası, Namiye Nutku kurdeleyi kesti. Ucuna bağlı duran şampanya şişesi Hızla vapurun teknesine çarptı. Kö- püklü şampanya, geminin saçlarını yıkarken, kara ile olan son rabıtenı da kesilmiş bulunuyordu. Türk bay- rakları ile bir gelin gibi süslenmiş ©- lan “Atak,, kızaklar üzerinden deni- ze doğru kaymıya başladı. Bir taraf- tan Yavuzun bandosu çalıyor, diğer taraftan bütün fabrikaların ve gemi- lerin düdükleri, balkın “Yaşa, var ol!,, sadaları, bu mesut hâdiseyi her tarafa ilân ediyordu. Gemi yağdan kıl çeker gibi kaydı ve bir kaç saniye sonra Atak, lâcivert sular üzerinde ayyıldızlı bayrağını keyifli keyifli © dalgalandırıyordu. Halk, büyük bir coşkunluk içinde bu muvaffakıyetli eseri, durmadan alkış yordu. Yerli malzeme, yerli emek Bu neşeli dakikalar devam eder - ken, Yavuzun bandosu İstiklâl mar- şını çaldı ve fabrikalar müdürü adı- na ön yüzbaşı Ethem Baykal misafir lere teşekkür ederek şunları söyledi “— Atak mayn gemisi, burada yap tığımız gemilerin dördüncüsüdür. Ha cim itibarile ufak olan bu geminin her çivisine çok emek vermiş bulunu yoruz. Geminin Türk kavga kuvvetle ri içinde aldığı vazife hacmile nispet edilemiyecek kadar büyük ve şeref- li değmemiştir. yaratmış olmakla bahtiyarız.,, rını hatırlattı. Atatürkün bu yold: gösterdiği hedefe söyledi ve: büyük kuvvetler indireceğiz!,, dedi. Bundan sonra Amiral, fabrikalar müdüriyle arkadaşlarına ve bu ara- da bilhassa geminin genç ve mükte- dir mühendisi yüzbaşı Ataya teşek - kür etti. “Atak,, gemisinin milleti - miz için faydalı ölması ve icabında memleketin tarihine şanlı menkibeler kazandırması temennisi uzun uzun alkışlandı. Yavuz bandosu, marşını çalmıya başlamıştı. Yeni gemimiz: Dalgıç Gölecükte dünkü bayram sevinci, ni bir kat daha arttıran yeni bir gemi nin tezgâha konması oldu. Bu gemi, sayıları gittikçe artmakta olan deni- zaltlarımızın herhangi bir vaziyette imdadına koşarak onlara hava veya gıda gibi şeyler yetiştirmek ve ica - bında 200 metre derinlikte çatlıyan saç kısımlarını tamir etmek eysafını baiz son sistem bir dalgıç gemisi ola- caktır. “Dalgıç,, Gölcük tezgâhlarının beşinci eseridir. Bu geminin umur - gası da dün tezgâha merüsimle kon- du. Ve ilk çivilerinden birincisini Tümgeneral Bakü, ikinci çivisini de İzmit valisi Hâmit Oskay koydular. Bu coşkun tezahürat arasında me- rasime son verildi, Atak gemisinin isim anası, mü- hendis Atanın eşi Bayan Naciyeye, kurdelayı kestiği makasla berâber bir de altın bilezik hediye edilmiştir. Bu bileziğin içine şu kelimeler uyul- muştur: “Atak mayin ii indirme an- nesi Naciyeye Deniz Fabrikalarının hatırasıdır.,, “Atak,,ın hususiyetleri siyasi hâdiseler mi veya de ğişmesi mi? Yoksa kendi hayat tar- zını, ruhi telâkkilerini icbar eden yes ni bir halk mi ortaya çıkmıştır? Boyu 44 metre, (genişliği 8 metre, çektiği su: 3.28, yüklü maf muhreç: 530 ton. Çift pervane 1025 minin en büyük hususiyeti çekmf) kuvvetidir. Bilhassa Yavuzun temi lik için havuzlanması işinde çok ist” İade edilecektir. Atak, Yavuzu mil süratle çekebilecektir. dirmeğe muvaffak olan genç disimiz yüzbaşı Ata Nutku, 1923 linda Bahriye mektebinden mi olmuş; mektepte hususi profesörler! on sene Amerikan usulüne göre görmüş, Almanyada büyük havu: hazırlanmasında bulunmuş, ve 2 Hollandâda kalarak İnönü det gemimizin inşaatını takip et Yavuzun tamiri sırasında da sızlarla beraber çalışmıştır. Bul fakıyetli işler başarmıştır. üzere yakında Amerikaya gide tir. “Atak, in uğurlu ve faydalı olması candan temenni ederiz. Çekoslovakyada Huzursuz'uk fabrikalara nüfusları nisbetinde bullerini, idarenin en yüksek mev lerine kadar Lehli hâkim, noter memur tayinini ve kendileri için nomik tavizler yapılmasım ve İl mu kadar mektep istemektedirler. Mate Yatır Türk öğün atterile' yuğurulmuştur. Hiçbir yabancının e» “Her şeyi kendimiz yapacağız., di- yen Ulu Önderin direktifine yürek- den iaatimizin küçük bir senbolünü Bundan sonra Amiral Hulüsi Gök- İ dolay söz alarak tarihte Türklerin, bütün gemilerini kendileri yaptıkla- doğru gidildiğini! Bu tezgâhlardan yakında çok yet arasında Çekoslovakyadan bu sırada Atatürk 21-3-938 90 bin liraya malolmuş olan bu Dördüncü gemisini de denize Ata Nutku, tahsilini tam; Şanlı (o donanmamıza (katil (Başı 1 neide) Lehler, devlet tarafından işli Yahudi aleyhdarlığı > Vi va, 26 (A.A) — Meclis a ii ve e zam neden kanunu dün ikinci veüçür Ookunuşunda kabul etmiştir. Ayni celsede, bir mebus farm luğun ilgasına matuf bir kanun te fi vermiştir. Varşova, 26 (A.A) — Litvanya buatınin ilk mümessili olarak zw Zig Anzjus gazetesinin muhabiri “ buraya gelmiştir. Litvanya hududuna yakın Ang” tov şehrinde de posta ve telgraf # haberelerinin tekrar başlaması b kında müzakerelere dün başlanrı tır. Berlin, 26 (A.A) — Yeni Avu ya vilâyetile Silizya vilâyeti da en kısa demiryolu muvasalası $ köslovakyadan geçtiğinden iki a sit nakliyat yapılması hususunda kında Almanya - Çekoslovakya sıbda müzakerelere başlanacaktır. —— —— Pariste Maden Amelesinin Gre“| Devam Ediyor Paris. 26(Hususi) — Paris m endüstrisindeki amele grevi ediyor. Işgal edilen fabrikalarda ta sükünet hüküm sürmektedir. ve asayişi temin etmek için t almak lüzumu hissedilmemiştir. Ö ciler tarafından konulan nöb #tölyeleri işgal ve fabrikalara leri kontrol etmektedirler, İşgal hareketine pek 62 grevci tirak etmiştir. “Mesuller,, fabri” rı işgal eden amele ile evleri turup hâdiselere intizar eden arasındaki irtibatı süratle ve ya motosikletle temin etme! Patronlar grupunun ' beyannamesi Dün öğleden sonra, son #'€, hareketleri hakkında, Vonsan © ic maden endüstrileri petro'yğ. mümessilleri* arasında yapıla” 4 görüşme neticesinde Paris maf düstrileri grupu şu beyannameYi”| retmiştir: A “Müesseseler amelenin işgali da bulunduğu müddetçe amel iğ , beygir kuvveti, yolu: 13 mil, alacağı meme Bel rahhasları ile hiçbir suretle Te etmeğe imkân yoktur. Muv ten olsa da yevmiyelerin Y*