27 Mart 1938 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

r İÇ SAHİFELERDE 3 üncüde: Büyük davalar: Yakın şark ve Ingiliz İtalyan miizakeratı Jorj Meyer 5 incide: Pazardan pazara. Server Bedi 6 ncıda : Spor ve disiplin. Nüzhet Abbas UllÖOrÖUflCÜ J . JÛQn ÎSTANBUL CAĞALOĞLD S3]fl! 4uoU Telgral ve melttub adresl: Cumnurlyet, tstanbuj Posta Kutusu: îstanbnl No 846 Teleton: Başmunarrtı ve evl: 22360 rahrlı heyetl: 24298 tdare ve matbaa marrn 24299 • 24290 u m h u r iyet „ «7 » . 1Q«p rüZal L\ IYIUTI luUÖ YENİ ÇIK Atatürk Ruzoe ÜÇ A Birleşik Amerikaj Camhuriyetleri J eski Ankara sefirji General Şeril'in üç büyük devlet reisi hakkında bütün dünyada alâka •tıyandıran eseri frsolirii Her kitabctda arayınız. Südet Almanları Çekoslovak Franko 'nun zaferi genişliyor hükumetini tehdid ediyorlar Dün Bujaraloz şehrile bir çok Haynlayn ((Hükumet dahilde sulhu muhafaza etmek istiyorsa Alman ekalliyetine karşı tuttuğu siyaseti değiştirmelidir» dedi kasaba ve köyler de zaptedildi Milletler Cemiyeti Müşterek emniyet ve Küçük Devletler üşterek emniyet demek büyük küçük bir çok milletlerin elbırlıği ederek ayrı ayn her birinin istiklâllerıni ve mülkî tamamlıklannı toplu bir halde tekeffül etmek demektir. Bu güzel teşebbüs ilk defa olarak Milletler Cemiyeti paktile ortaya atılmıştı. Oh, deniyordu, artık cennetin anahtarını bulduk. Bu prensip sayesinde cemiyetlerin birbirlerini gırtlaklamalarına imkân kalmıyacak. Bundan sonra herkes kardeş gibi geçinecek. Şayed günün birinde bir devlet uygunsuzluk etmeğe kalkacak olursa işte karşısında koskoca jnsanhk duruyor. Ona karşı gelmek kimin haddi? Aradan yirmi sene geçti. Bugün müşterek emniyet bir masaldır; Milletler Cemiyeti de bir hatıra olmak üzere bulunuyor. Zaman denilen korkunc kuvvetin 5nünde ergeç her hakikatin rüyaya döneceğini bilıriz, fakat milyonlarca ve milyonlarca insanın hayatı pahasına elde edılen tecrübelerden sonra özene bezene yaratılan bir eser yirmi sene bile yaşıyamazsa bu, ömürlerini insanlığın saadeti uğrunda harcadıklannı iddia eden idealist devlet adamlarına içimizin yanması için kâfi bir sebeb değil midir?. Bugün Milletler Cemiyeti, içinde bir kaç memurun sadece maaş almak için kırtasiyecilik yaptığı öyle acayib bir müessese haline gelmiştir ki mevcudiyetini ispat için aza devletlerin bütçelerindeki yekundan başka hiçbir şahid göstermeğe imkân yoktur. Müşterek emniyet çoktan bırakıldı. Şimdi gene tanhten evvelki devirlerde olduğu gibi, hatta belki daha vahşi bir ihtirasla herkes kendi canının telâşında. Milyonlar, milyarlar harcamyor. Saatte bilmem kaç yüz kilometre giden tayyareler, mermilerile kilometrelerce uzağı yerin dibine geçiren toplar, dokundu mu insanın elbisesini delip derisini yüzen gazler, hatta bütün bir cemiyeti yok etmeğe muktedir aşısı bulunmamış basiller hazırlamak için delicesine bir hızla çalışılıyor. Cemiyetler bırbirlerile anlaşamamazlık yüzünden giriştikleri bu masrafların semeresini yalnız bir harb çıktığı zaman mı idrak edecekler? Hayır. Diş bilemek için harcanan milyarların kurbanları günden güne kabarmakta. Açlıktan midesi kuruyan insanlan görmek istiyen meraklılann Uzakşarka gitmelerine lüzum kalmamıştır. Süprüntü tenekesinden, atılmış tavuk kemiklerini anyarak sıyıran zavallılar artık Paris, Londra, Berlin veya Romada da görülüyor. * * * Müşterek emniyet neden yıkıldı? Bu, tahakkuku mümkün olmıyan bir fikir mi idi> Eğer öyle ise kendi halimize ağlamaktan ve yerlere kapanıp dizlerimizi döğmekten başka birşey yapmamalıyız. Çünkü karşılıklı itimad esaslanna dayanmıyan bir sulh siyaseti daima sakat ve geçici kalmıya mahkumdur. O halde şimdi tarihe karışmış bulunan yirmi sene evvellji müşterek emniyet sisteminin kusurlarını, zayıf noktalarını hatırlamalıyız ki ıleride kurulacak teşekkülün daha sağlam, daha devamlı bir hayata kavuşması temin edilebilsin. Hatanın başlangıcı yirmi sene evveline aiddir. 1918 kahramanları acayib insanlardı. Bunlar hem kindar ve adaletsiz idiler, hem de idealist görünüyorlardı. Sulh muahedelerinde, vatan mefhumuna dair en ufak bir fikir sahibi olan iptidaî bir insanın bile kabul etmiyeceği Polonya Litvanya münasebatı başlıyor Posta, telgraf muhabereleri açmak üzere müzakereye girişilecek Barselon'da telâş artıyor Aragon cephesinde Frankistlerin büyük bir çevirme hareketi yapmasından korkuluyor Berline giden Avusturya askerleri geçid resmi yapıyor Hitler de yeni bir nutuk söyledi «Avusturyada vücude getirilen eser, en büyük zaferle kazanılan harblerin neticesinden daha büyüktür» Prag 26 Südet Alman partisinin merkez bürosunun toplantısında bir nutulc söyliyen Haynlayn demiştir ki: « Devletin ve Çek milletinin tnenfaatlerine dayanarak yeniden umumî intihabat yapılmasını istiyorum.» Hatib, 81 meb'us ve âyan azası çı karmıs. olan ve 1,600,000 Alman müntahibinin arzusunu temsil eden kendi partisinin Çekoslovakyanın en mühim partisi oldugunu ehemmiyetle kaydetmiş ve şunları ilâve etmiştir: [Arkası Sa. 9 sütun 1 de] Litvanya Reisicumhuru M, Simetoaa Varjova 26 Litvanya matbuatınm ilk mümessili olarak Zvan Zig Anzjus gazetesınin muhabiri dün buraya gel miştir. Litvanya hududuna yakın Angustov şehrinde de posta ve telgraf muhaberelerinin tekrar başlaması hakkında müzakerelere dün başlanmıştır. [Arkası Sa. 8 sütun 3 tei Barselon bombardımanlanndan sonra alınmış bir resim Saragos 26 Havas Ajansının muHükumet cephesi 20 kilometre genişlihabiri bildiriyor: ğinde yanlmıştır. Frankistler ayni za Franko kıt'alan dün saat 17 de Bu manda Torralba dö Aragon'u da işgal jaraloz'u zaptetmişlerdir. Saat 17,30 da etmişlerdir. bir Frankist kıt'ası şehre girmiştir. [Arkast Sa. 8 sütun 5 te\ Dün yapılan millî küme maçları Kesif sis, dün akşam limanı altüst etti Iki motör karaya oturdu, «Heybeli» vapuru bir tehlike atlattı lükle yapılabilmiştir. Öğleden sonra saat on beşten itibaren sis limanda ve Marmara ağzında fevkalâde kesafet kesbetmiş ve saat 16 da şehrin üzerini tamamen örtmüştür. Saat 18 de sis o kadar kesif bir ha! almıştır ki, şehrin sokaklarında bile otuz metre ileriyi görmek kabil olamamıştır. İArkası Sa. 5 sütun 2 de] Dün Istanbul limanı, Boğaz, Marmara ve şehrin üzeri son senelerde görülmemiş, âerecede kesif bir sisle örtülmüş, sis yüzünden denizde münakalât kâmilen durmoştur. Sis, dün sabahtan itibaren Karadenizden esen rüzgârlarla evvelâ Boğaz mm takasında görülmüştür. Bu sebeble Bo ğaz mıntakasında vapur seferleri güç Yunan Kralı dün bir nutuk söyledi Harbiye Galatasarayı Güneş Alsancağı yendi Harbiye güzel bir oyundan sonra üç gol attı, Güneş de ancak 2 1 netice alabildi «Ordu icabmda milletin ümidlerine lâyık olduğunu gösterecektir » Atina 26 Atina ajansı bildiriyor: Kral, Atina radyosunun açılması münasebetile Yu nan milletine aşağıdaki hitabeyi neş retmiştir: « Atina radyo Sunun açılması bana, millî istiklâl yıldönümü senlik leri hakkındaki inS. M. Jorj Harbiye muhacimleri Galatasaray kalesi önünde tibaı aziz tebaama bildirmek fırsatını Millî kümede plâsman maçlanna dün mile Galatasaray arasında, îzmirdekî verdi Önümde yapılan askerî geçid, şehrimizde ve İzmirde devam edilmiştir. müsabaka da Güneşle Alsancak arasınmemleketin silâhlı kuvvetlerinin ten Buradaki maç Ankaranın Harbiye takı da oynanmıştır. [Arkası Sa. 6 sütun 1 de] sikinin tam bir başarıya doğru gittiği •••ıııııııı ııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııiıııııııııııııııııııııtıııııııııııııııııııııııııiııııııiııııııııiMiııııııııııııiKiııııııııııııııııııııııııııııınııııııııı ni, generalden nefere kadar orduyu teşkil edenlerin sarsılmaz bir disiplin ve vazife aşkile muttasıf bulunduklarım ispat etti. Bu suretle. silâhlı kuvvetle rimizin icabında yurdun ümidlerine lâyık olduklarmı göstereceklerinden e min olabiliriz. Diğer taraftan mekteb gencliği de, yeni neslin sağlam esaslar üzerine vetisti&i ve kendilerine baçla dığımız ümidlerin yerinde olduğunu gösterdi. Nihayet. halkm bütün Yuna nistanda bu şenlikler esnasmda gösterdiği şevk ve hevecan kuvvei maneviyenin nekadar yükseldiğini ispat etmek tedir. Memnuniyet ve hevecanmıza tamamen Mirak eder ve müşterek gayretimize Allahm yardımım dileyerek hepinize en candan selâmlarımı gönderi rim.» (a a ) ıııııııııııııııııııııııiııııııııııııııııiıııııiııııııiııııııııııııııııııııııııııııııııııni|iiHiıııııııııııııııııııııııınııuıııııııııııııııııUiiı<ııuııııiıııııınııııınııııııııı Istimlâke aid tahsîsat, Belediyeye gönderildi Elektrik Şirketile yapılmakta olan müzakerelerde munzam 926 mukavelesinin kaldırılacağı şüphesiz görülüyor Ankara 26 (Telefonla) Nafıa Vekiîı Ali Çetinkaya, Eminönündeki istim lak işleri, Ankara ganndaki yeni tesisat \e elektrik şirketile müzakereler hakkmddki suallerime cevab olarak bana şu malumatı verdi: Nafıa Vekilimizin yeni beyanatı Atak mayin gemisi dün törenle denize indirildi Dalgıç adlı bir geminin de omurgası konuldu Hükumet, 50 milyon lira sarfile Gölcükte modern bir tersane yaptırıyor. Harb gemilerimiz, yerli malzeme ile burada inşa edilecek « Valdeham grupunun ki bu adada Evkafa aid olan kısım, sahanm %85 idir. istimlâki için İstanbul Belediyesin den gelen teklif, Vekâlette müteşekkil komisyon tarafından tetkik edilmiş, mu amelesi ikmal olunarak icab eden para da gönderılmiştir. Bu suretle muamelesi hazırlanarak Vekâlete gelecek olan diğer parçaların derhal tetkik ve intac edileceği şüphesizdir. Ankara istasyon meydanmın tanzimi icin istimlâk edilecek sahada hazineye aid olanların tapulan almmıştır. Diğerlerınin istimlâk muamelesi de yapılmak üNAD1R NADI lArkası Sa. Ş sütun 5 U\ i {Arkası sa. 3 sütun 3 de\ zeredlr. Hariciye Vekili Nisan içinde Kahireyi ziyaret edecek Kahire 26 * Salâhiyettar makamlar, Türkiye Hariciye Vekili doktor Arasm ziyaretini tehir etmiyerek nisan içinde Ankaradaki Mısır sefirile Kahireye geleceğini, ziyareti esnasında bazı mua hedelerin akdini, ezcümle ticaret muahedesini görüşeceğini söylemektedir • ler. Dün donanmaya iltihak eden «Atak» denize indirildikten sonra Jîaiıa yekilimiz Ali Çetinkaya (Yazısı 8 inci sahifede)Â