5 Ocak 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

B3 —ai drekı Yazan: ÂAli Haydar Mithat Paristeki SAPAŞANIN HATIRALARI (Tercüme ve iktibas hakkı mahfuzdur,) Jon Türk Kongresi Bazı Ayrılıklara Yol Açtı Pariste toplanan kongre.. —3i — * smail Kemal Beyin Avrupa. l ya kaçtığı sıralarda ortada bir kongre batısi vardı. Abdülha. midin istibdadına karşı ayrı ayrı bayrak açan ve birer köşede mü. cadele edenlerin bir araya toplan. maları ve müşterek bir program. da birleşmeleri düşünülüyordu. Ismail Kemal Bey, 23 temmuz 901 tarihile bana yazdığı bir mek. tupta bu tasavvuru münakaşa edi. yordu. Diyordu ki: “Bu kongre hakkında bende ev. velâ tereddüt vardı. Kongreye kim ler gelecekti? Hangi ko. nuşulacaktı? Neticede şu kanaate vardım ki, Osmanlı kavimlerinin el birliğile çalışmaları, müsavi şartlar altında yaşamaları ve memleketin idaresi. ne karışması için bir kongre top - lanması münasiptir. Bu kongre un surlar arasında emniyet uyandırır ve medeniyet âleminden takdirler toplar. Böyle bir kongre toplanır. Ba buna karışmak benim için borç tur. Maksat için de faydalıdır, Bence memleketi ancak Meşruti. yet idaresi kurtarabilir. Fakat bu meşrutiyeti bir Sultan Hamitten veya ondan sonra gelecek hangi pa dişah olursa olsun ondan istersek bizden evvel gelenlerin hatasını tek rar etmiş oluruz. Para tarafma gelince parası o- lan kongreye gelir. Gelemiyenlerin masrafı için bir çare düşünülür. He le bir kere köngrenin lüzum ve im. kânında birleşelim de teferrüatı ondan sonra konuşuruz. Bana mü taleanızı bildinirseniz minnet du . yar,'m'" *" gmail Kemalin babam hak- kında tarizli bir lisan kul. Jandığı kulağıma geldi. Ben de de. dikodulara mukabele ettim, Bunun üzerine İsmail Kemalden şu mek - tubu aldım: W “Mithat Paşa merhuma karşı ta. rizli bir dil kullanıyorum diye şi. kâyet ettiğinizi ve Babanızı benim Bözlerime karşı müdafaa ihtipacını duyduğunuzu bana haber verdiler. Böyle bir düşünceye nasıl ihtimal verdiğinizi anlıyamıyorum. Mithat Paşa sizin babanızdır. Fakat benim kendisini sizden çok takdise hak- kgym vardır, Çünkü yüksek fikirle. rini ve vatani hareketlerini gözüm. le, kalbimle görmüş ve takdir et. miş bulunuyorum, Yazı ile Mithat paşa hakkmda ortaya koyduğum bütün düşünceler bu hususta kâfi bir delildir. Mesleğimi hiçbir za . man değiştirmiyeceğim. Bunu si . zin hatırınız için söylemiyorum. Bu seciye bende fıtridir. Babanızdan aldığım terbiye buna kuvvet ver - miş ve fikrimin sağlamlığını art - tırmıştır. Yersiz yere telâşa düşüp benim gibi özü sözü bir adamı ten kide kalkışmanızı hiç beğenmem.., Ademı merktziyet fihirlerîlün köngre hazırlıkları” arasın. da fazla ölçüde ileri Ssürülmesi bende kongreden uzak kalmak ar- zuları uyandırmıştı. Bunun üzerine İsmail Kema| ba. na 16 eylâl 1902 - tarihile yazdığı mektupta Şunları söylüyordu: #Londraya gelip sizinle uzun u. zadıya görüşmek emelindeyim. Bu nun için yazıyı uzatmayı lüzüumsuz buluyorum. Kısaca şu kadarını söy liyeyim: Siz içimizde bulunanların en gen cisiniz. Fakat vatanın hayat bul . ması için canını veren Mithat pa- ganm oğlu, bu itibarla da halefisi. niz, Babanız hürriyet mesleğinde bulunanların âdeta pini ve yol gös tericisidir. Bunun için siz de ço . cukça bir acele ile değil, pirlere ya kışır bir sabır ve sükünla hareket etmelisiniz. Kendinizi hiç kimseye benzetmeyiniz ve hepimizden üstün sayımız. Mithat Paşanın oğluna ya |kışacak bir şekilde bize yol göste- riniz. Babanıza olan sevgi ve bağ. lılığım size bu tavsiyelerde bulun . mak cesaretini vermiştir. Hürriyet perverler arasında bir çok mü İş İhtilâfları İçin Hakem Bulunacak İş kanunu mucibince geçen ayın on beşinde çıkarılması icap eden üç nizamname ile meclise verilmesi Jâ- zımgelen bir kanun lâyihası, hazırlık larm bitirilemeyişi yüzünden geri kalmıştır. Bu nizamnamelerden biri- si ağır ve tehlikeli işlerle mesleki hastalıklara aittir. İkincisi, iş emni- yetini koruma ve işçilerin sağlık ni- zamnamesidir. Üçüncü nizamname de kanunun 78 inci maddesi ile ta- yin edilen iş ihtilâflarınm uzlaştırıl- ması ve tahkim nizamnamesidir. Bunlar, iş kanununun en esaslı ve mühim neticelerini verecek olan rü- kümlere taallük etmesi itibarile, bir an evvel çıkarılması beklenen nizam namelerdir. Hem işçi, hem de iş veren | asıl bu nizamnamelerle vazife ve mü- î kellefiyetlerini esaslı olarak anlamış | olacaklardır. [ Hakem heyetleri kurulacak | İş ihtilâflarmı uzlaştırma ve tah- | kim nizamnamesi, bilhassa iş ihtilâf- |ları ile meşgul olacak hakem heyet- |lerinin kurulması bakımından çok mühimdir. Bu nizamnamenin tatbiki için de ayrıca altı ay müddet Verile- cektir. Borçlar Kanunu hükümleri dahilinde-hükuk mahkemeleri tara- fmdafi tetkik edilmekte olan bu ihti- “fâflar, nizamname çıktıktan sonra, her iş mmtakasında kurulacak olan (iş ihtilâfları hakem kurul)ları tara fından halledilecektir. Hakem kurül ları her mmtakada vali veya vali mu avininin reisliğinde olarak mmtaka iş âmiri ve hukuk işleri müdürünün iştirakile toplanacaktır. Bir iş ihtilâ fı evvelâ işçi mümessilleri ile işve- renler arasında görüşülecek ve halle dilemediği takdirde iş dairesi vasıta sile vilâyete bildirilecektir, Vali, ha- kem kurulunu üç gün içinde toplrya- rak ihtilâfm halline çalışacak ve ka- rarını verecektir,. Karara itiraz edilirse İki taraftan biri bu karara itiraz ettiği takdirde mesele, “yüksek ha- kem kurulu,, na verilecektir. Yüksek hakem kurulu, Başvekilin Şürayi devlet ikinci reisleri arasından seçe- ceği bir reisin başkanlığında, iktisat vekilinin seçeceği br profesör ile iş dairesi reisi, ihtilâfim Iktısat Vekâle tinde taallük ettiği dairenin en bü- yük âmiri, Adliye Vekâleti hukuk işleri umum müdürü, İktısat ve Dahi liye Vekâletleri hukuk müşavirleri- nin iştirakile toplanacaktır. Ayrıca İktısat Vekili iki bitaraf zatı da bu heyete seçebilecektir. Bu hakem kurulları haziranm bi - rinden itibaren kurulmuş olacaktır. betsiz adam da bulunsa Mithat Pa. şatım oğlu böyle bir zümre içinden ayrılamaz. Ayrılırsa babamızın ru hunu memnun etmiş olmazsmız. Onun yoluna gitmek istiyenleri kı. rarsınız. Mülâkatımıza kadar her halde süküneti muhafaza etmeni. zi dilerim.,, Kong're. ntnayet 1YUZ senesi. nin sonlarına doğru Paris. te toplandı. 7T0 kadar aza müzake. relere iştirak etti. Bunlar arasında merkeziyetçiler de, ademi merke. ziyet taraftarları da vardı. Ade- mi merkeziyet fikirleri ve ecnebi müdahalesini davet arzuları şid - * detli münakaşalara yol açtı. Kon. gre, nihayet bir karara varamıya. rak başka bir gün toplanmak üze. re dağıldı. Kongrenin son toplantısı Fransız enstitüsü azasından Leferpontali. sin Trokadero tarafındaki evinde olmuştur. Bu toplantı birlik kurm:ya hiz. met edecek yerde aksine olarak bü tün düşünce — ayrılıklarını açığa vurmuştur. Merkeziyetçilerle ade- mi merkeziyetçiler iki zıt grup ha linde biribirlerinden ayrılmışlardır. Ermeniler de Berlin kongresinin 23 üncü ve 61 inci maddeleri kabul e. dilmek şartile ademi merkeziyet taraftarlarma katılmışlardır. Böylece Avrupada Abdülhamit aleyhine çalışanları birleştirmek ve müşterek bir mücadele programı kurmak maksadile uzun hazırlık - lardan sonra toplanan Jön Türk kongresi, aradaki fikir ayrılıkla. rmın şiddetini daha açık bir su . rette ortaya koymaktan başka bir şeye yaramamıştır. ' (Arkası var) Aleyhimizdeki Davada Mahkeme, Duruşmanın Tatiline Karar Verdi Bir kısım belediye memurlarma ha karet — edildiği — iddiasile — müd- deiumumilik — tarafmdan — gaze - temiz aleyhine açılan da - vaya dün sabah asliye birinci ceza mahkemesinde bakılmıştır. Başmu - harririmiz Ahmet Emin Yalmanla Neşriyat müdürü Sabri Salim mah - kemede bulunmuşlardır. Ahmet Emin Yalman, resmi ve hu- susi hiç bir şahsa — resmi, hu- susi hiçbir heyete hakaret kastile ya- zı yazmadığını, ancak umumi menfa- at endişesile neşriyatta bulunduğunu söylemiş, Neşriyat müdürü Sabri Salim de — Ahmet Eminin cevap- larma aynen iştirak etmiştir. Müdei- umumi muayvini İhsan, suçlulara ce- Za verilmesini istemiştir. Muhakeme, müzakereye çekildik - ten sonra yazıda ibham bulunmadığı- na, doğrudan doğruya madde üzeri- ne tenkitler yapıldığına, bu gibi hâdi selerde kanüunen ancak şikâyetname Üzerine takibata başlanılabileceğine, dosyada böyle bir şikâyetnameye te- sadüf edilmediğine, bu itibarla böyle bir şikâyetname gelirse ayrıca tetkik edilmek üzere duruşmanın tatil edil- mesine müttefikan karar vermiştir. İngiliz Sefirinin Eşi Londraya Gitti Bir müddettenberi rahatsız bulu- nan İngiltere büyük elçisi Sir Persi Lorenin eşi Bayan Persi Loren, dün akşamki ekspresle Londraya hın - ket etmiştir. TAN Tahsin Uzer Şehrimizde Doğuda Kısa Zamanda Büyük İşler Başarıldı Üçüncü umumi? müfettiş B. Tahsin Üzer, dün Eğe vapurile Trabzondan şehrimize gelmiştir. B. Tahsin Uzer, birkaç gün şehrimizde kaldıktan son ra tedavi için Viyanaya gidecektir. Umumi müfettişlik mali müşaviri Hayrettin de ayni vapurla gelmiştir. Üçüncü umumi müfettis, dün ken disini gören bir murarririmize, Do- ğgudaki kalkınma calısmaları hakkın da şunları söylemiştir: “— Bütün Doğu mıntakasında tam ve şuurlu bir sükünet içinde kalkın- ma, genişleme ve ilerleme hareketi var, Cümhuriyet hükümeti, son iki yıl içinde şarka karşı pek büyük fe- dakârlıklar yaptığı için güzel eser- ler meydana gelmiştir. Bu sene, Do- ğunun daha çabuk ve daha genis in- kişaf hamlelerini göreceğiz. Türk parası ve Türk emeği ile yaprmlakta olan demiryolu inşaatı, geçen sene Divriği, Eğin ve Kemahın sarp boğaz larmı-geçmiş, Erzincana biraz daha yaklaşmıştır. Erzurumdan Erzincana döğru. şi- mendiferin en büyük köprüleri, tü- nelleri bitmistir. Bu büyük cümhuri yet eseri, Doğünüm-eehresini şimdt. den değiştirmiştir. Trabzondan-itihba ren İran hududuna kadar 600 küsur kilometrelik transit yolunda büyük bir faaliyet vardır. Bin bir cüdale Üçü incü Umumi Müfettiş B. Tahsin UZER sahne olan harap Erzurum, yepyeni medeni bir şehir kisvesine bürünü - yor. Her“tarafta mücadele halinde bifgayret ve Çâhgşma görülüyor, Na fia ve 'küftüı—ıalerı Mömanuniyete şa - yan bi vaziyettedirHülâsa; Doğu- dan memnun olarak geliyorumtaş. — Çantaköyde Bir Korucuyu Öldürdüler İki gün evvel Silivrinin Çantakö- yünde kanlı bir hâdise olmuş, köy korucusu iki hırsız tarafmdan ağır sürette yaralanarak öldürülmüştür. Hâdisenin tafsilâtı şudur: Cumartesi gecesi, Silivrinin Çanta köy korucusu Bekir, köy icinde devwv. riye gezerken Bakkal Niyaziye ait dükkânın duvarında büyük bir delik görmüş, elindeki feneri içeri uzatım- car iki kişinin dükkândaki eşyaları toplamakla meşgul olduklarını far - ketmiştir, Bunların hresız olduklarını anlayınca yakalamak istemiş, fakat, ötekiler daha atik davranmışlar ve sopalarla üzerine yürüyerek korucu yu başından tehlikeli surette yarala mışlardır. Bekir, ancak sabaha karşı yarı ö- lü bir vaziyotte köylüler tarafından bulunmuş ve Cerrahpaşa hastanesi- ne gönderilmiştir. Zavallr korucu, birkaç saat içinde ifade veremeden ölmüştür. Jandarma, meçhul hırsız- larm izi üzerindedir. Amerikaya Talebe Gönderiyoruz Nevyorkta Sechool of Social Work mektebinde iki sene tahsi etmek üze- lre iki talebe gönderilecektir. Bu mekteu içtimaf hizmetlerde mütehas sıs yetiştirir. Aranılan şartlar şun- lardır: 1 — Lise mezunu olmak. 2 — İn- gilizce bilmek, 3 — İçtimaf yardım müesseselerinden birinde hizmet edip tecrübe görmüş olmak ve avdetinde yine böyle bir müessesede çalışacağı hakkmda teminat vermek. & — Tah- sil, yemekı içmek ve yatmak mektep tarafmdan verilecektir. Yol parası ve oradaki Şahsi masrafı kendisine aittir. Bu şartları haiz olan muallim ve- yadiğer taliplerin tahriren TAN gaze tesinde M. Zekeriya nâmma müra- caatları rica olunur, ÇEBÜK van VN ö eee Damızlık Hayvanlar İçin Hususi idarelerin alacakları damız lrkları evvelâ haralardan tedarike çalışmaları, imkân olmadığı takdirde Başvekâletten izin alarak yarışlar - da muvaffakryet kazanmıs olan da- mızlıklar arasından seçerek satın al-- maları lüzumu vilâyetlere tebliğ edil miştir. Gazi Köprüsü İnşaatı Gazi köprüsünün inşaatını üzerine alan firma, köprüyü vaktinde teslim edebilmek için yapı işlerine hız ver- miştir. Unkapanı ayakları gelecek ay, Azapkapı tarafındakiler nisanda bitirilecektir. Girdiği Evden Yazma Kitap Çalan Hırsız Zabıta, Kasrmpaşa tahakkük me- muru Hazımın Rumeli Kavağındaki evini soyan Üsküdarlı İsmailin yeni bir hırsızlığını tespit etmiştir. İsma- il, ayni yerde oturan Mahmudun e- vinden de birçok eşyalar çalmştır. Fwinda hulunan asmalar. bir “Fenni tabahat nedir,, başlıklı ve | el yazması bir kitap çıkmıştır, İsma- il, bu kitabr nereden çaldığını soran memurlara şu cevab vermiştir: — Üsküdarda Ihsaniye mahallesin de bir €&vi gözüme kestirdim. İki gün uğraştktan sonra bin güçlükle gece yarısı girebildim. Evin içinde tam iki saat dolaşarak kıymetli eşya aradım bulamadım, Nihayet elime bu kitap geçti, belki işime yarar diye aldım, fakat aldanmışım.' Bu kitabın nereden çalındığı da tespit edilmek üzeredir. —— —— ——— Muallimler Ders Yılı İçinde Değiştirilemiyecek Maarif Vekâleti, mekteplerin va - zıyetmm bozulmaması için ders yılı içinde, fevkalâde inzibati tedbirler hariç olmak üzere, hiçbir muallimin değişmemesi için Vekâlete katiyyen müracaat edilmemesini vilâyetlere bildirmiştir. A a A Oturan Vapur Kurtarıldı Dört gün eyvvel Çanakkale Boğa- zında Galata feneri mevkiinde fırt- na yüzünden karaya oturan İngiliz bandıralı Arlon vapuru dün sabar Türk gemi kurtarma şirketinin A- lemdar vapuru tarafından yüzdürül üş ve Geliboluya getirilmiştir. Gemi dalgıç muayenesinden geçi- rilecek, sefere devamına mâni bir va ziyet görülmezse hareketine müsaa- ue edilecektir. Gemi kurtarmanm bu ameliyesi, şirketin denizbanka intikalinden son ra ilk aldığı iştir. Şirket, İngiliz kum panyasından takriben 60 bin lira ka dar bir ücret alacaktır. 5—-l1- 938 >gRomanya İle Anlaşma İmzalanıyor Yeni ticaret anlaşması müzakere ri için Bükreşe giden ticaret heye miz, perşembe günü Polonya vapu! ile Köstenceden şehrimize dönecel tir. Heyetin çalışmalarıma iştirak e mek üzere Romanyaya giden den ticaret müdürü Müfit Necdet, dü Köstenceden dönmüştür. Müfit Ne uet, müzakereler sırasında deniz na liyatımı alâkadar eden kısımlar üz rinde izahat vermiş ve bu arai Köstence limanında bazı tetkikli yapmıştır, Öğrendiğimize göre, Bükreş mü zakereleri tam bir anlaşma ile netir lenmiştir. Yeni ticaret mukavelesi nin bugün imzalanması muhtemeldi Öğrendiğimize göre, Romanya il aramızda yapılan yeni ticaret muki velesinde şu esaslar üzerinde ue al laşmaya varılmıştır. Romanyanım, bizde iki milyon lir kadar bloke parası vardır. Buna m kabil bizim de Almanyada 18 milya liradan fazla bloke paramız mevcı tur. Romanyaya olan borcumuzu! Almanyadaki alacağımız paranm b kısmile ödenmesi imkânları bulun muştur. Bundan başka, Romanyadanm, di viz vermeden petrol almak ve bun mukabil de yine döviz almadan pa muk vermek esağı üzerinde de alna şılmıştır. ——— >/"Nazım,, Göçmen Getirdi “Göçmen nakliyatı yapmakta ola Nınh*qbopum dün İstanbula Roma yadan 1690 göçmen getirmiştir. Nı zım, havanm “bozukluğu yüzünde tahâffuzhaneye gidememiş ve dü geceyi Büyükdere koyunda geçirm tir. Bu sabah erkenden tahaffuzhan ye gidecek ve öndan sonra Marmar Ereğlisine giderek göçmenleri çıkar: caktır, —— lcycn Sabiha Zekerîyqıııı a—i Muha.rrırlenmwdaı Baya.n Sabihi Zekeriya, müddelimumiliğe mtra caat ederek Cumhuriyet gazetesi S9 hip ve neşriyat müdürleri aleyhin bir hakaret davası açmıştı. Müdde! umumilik, tahkiatını bitirmiş ve dü yayı asliye ikinci ceza mahkemesin vermiştir. Yakında muhakemeye ba lanacaktır. Iİ BİRKAÇ SATIRLA — M #ktrısat Vekâleti iş dairesi memur rımdan Saip —Evrensel, Marmat mıntakası ölçüler başmüfettişliği kadrosil müfettiş olarak tayin edilmiştir, e 937 yılı içinde Istanbul vilâyetin 150,777 evrak gelmiş, vilâyette 33,740 evrak gönderilmiştir, Bundan bi ka 17,603 mahrem evrak gelmiş, 1,126 çıkmıştır, e Emmomi Halkevinin yem pavyonu îd inşaata ancak Cümhuriyet Bayramına yedıdn bilecektir, e W 'ni yapılacak sebze hali binası, il güne kadar eksiltmeye konulacal Mayısta belediyeye teslim edilmek üze ihale edilecektir, DA Blr müddettenberi Ankarada bı!l makta olan belediye reis muavin rinden Ekrem dün sabah şehrimize e M uımele ve istihlâk vergileri için rimizde yeni bir müdürlük ku muştur, Evvelce maliye tahsil şubelerii birer masa halinde görülen işler buni sonra bu müdürlük tarafından ve tek den görülecekştir, YURTTA HAVA VAZİYETİ Yurdumuzda hava umumiyetle fazla bu lutlu ve yağışlı geçmiştir, Yağışlar, Anka kara, Antalya, Adana, Diyarbakır ve Kon yada yağmur, Edirne, Çorlu ve Sivasta kar şeklindedir, Rüzgârlar Trakyada şimal den kuvvetli, Karadeniz kıyılarında şark tan, cenubi Anadoluda şimalden orta kuv vette esmiş, Kayseride fırtma olmuş, oşar ki Anadoluda sakin kalmıştır, Şehrimizde Hava Dün Istanbulda kısmen bulutlu geç miş, rüzgârlar şimalden saniyede 2 ile - metre hızla esmiştir, saat 14 de Kincikânun 1938 ÇARŞAMBA 1inciay — Gün: 31 — Kasım: $ Arabi: 1356 Rumi; 1313 Zilkade; 3 Birincikânun: ’33 Güneş: 7,26 — Öğle: 1319 Ikindi: 14441 — Akşam: 1652 Yatsı: 18,81 — İmsâk: 539 | re 755,4 milimetre idi, Hararet en çok © ve en az 0,2 santigrat olarak hyd;â