18 Eylül 1936 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

Z ——— — Londra mektubu Bir Ingiliz gazetecinin dikkate değer yazısı İspanyol âsileri,ele geçirdikleri esir- leri merhametsizce kurşuna diziyor D eyli Ekspres gazetesinin İspanya âsileri nezdinde bulunan ve cepheleri gezen muhabiri Stefton Del- man, âsilerin hoşuna gitmiyen bir yazı yüzünden İspan- yadan çıkarılmıştır. Muhabir, İngiltereye dönmüş ve âsilerin ne yaptıkla- rını anlatan dikkate değer bir yazı yazmıştır. Bu yazıyı aynen alıyoruz: Esirler kurşuna diziliyor " spanya âsilerinin eline düşen I her esir, derhal kurşuna dizi- İiyor. İruna vardığımız zaman- iki esirin kurşuna dizilmesi için şehrin dışımda yirmi dakika beklemeğe mecbur olduk. Biz yalnız kurşunla- rın gürültüsünü işittik. Kurşuna di- zilme merasimine riyaset eden yüz- başı geri döndüğü zaman: — Esirlerin biri 17 yaşındaydı! Dedi ve ilâve etti: — Hem de yalancınım biriydi, Faşist olduğunu söylüyordu. Fakat biz bu çeşit hezeyanları dinlemiyo- ruz. Bu kızıllarım kökünü muhakkak kıracağız! Kurşuna dizme bugunlerde rovel- ver ile yapılryor. Muhafızlar vura « cakları esire: — Tepemizde bak! diyorlar. Ve esir kafasını kaldırır kaldır - maz kurşun beynine işliyor. İdamlara devam ediliyor spanyanın şimalinde bü t ün I şüpheli eşhas taranmaktadır. Cenubi İspanyada da ayni şeyin ya- pıldığı şüphe götürmez. Gazetel>-in sayfaları yeni tevkifat ile ve şüphe- “ )i sayıldıkları için idam olunanların isimlerile doludur. Son günlerde binlerce kişinin isimleri neşrolun - madan ve muhakeme edilmeden kay boldukları göze çarpmıştır. Bu ılar yollarda yakalanıyor, bir otomobile tıkılıyor, otomobilde bulunan papaz bunlara telkinatta bulunuyor ve ni- hayet siyasetgâha varılıyor ve ora - da idam cezası tatbik olunuyor. Asiler kazanıyorlar adrit cephesi ile cenubu garbi cephesini ziyaretten sonra hâ- sıl ettiğim kanaat, âsilerin kazan - makta olduklarıdır. Asiler, Guadra- mara dağlarında durdurulmuş bulu- nuyorlar, Bunlar, son dört hafta i- çinde ancak birkaç tepeyi işgal ede- bildiler. İki cephede bulunan as - kerler ateş mübadele etmekle bera- ber biribirlerile sohbet te ediyorlar. İhtilâf ve kıskançlık silerin topçu kuvvetleri ç o k iyi değildir. İrun dışında dört pusluk bir âsi topunun bir tek eve on mermi attıktan sonra mermiyi eve isabet ettirdiğini ve beş mermi daha atarak evi yıktığını gördüm. Daha başka yerlerde de buna mü- masil hâdiseler gördüm. Asileri tehdit eden en büyük teh- like muvaffak olduktan sonra ihti - lâflara dalmak ve biribirini kıskın- maktır. Bu ihtilâf ile kıskançlık şimal ile cenup orduları arasında mevcuttur, dolaşan tayyareye Sonra kraliyetçiler ile cümhuriyet - giler arasmda da göze çarpmaktadır. Karlos dö Burbon ile Kral Al- fonsun oğlu Don Juan taraftarlırı arasında, faşistler ile nasyonalistler ve faşistlerle herkes arasında bu hal vardır. O biller dere Burgosta gıda maddeleri kıtlığı yoktur. Yalnız petrol hususi bir müsaade ile veriliyor.* Yollarda Hhususi otomobil kalmadı. — Hepsi de musadere edildi. Son günlerde bir- çok postâ ve telgraf memurlarile makinistler sabotaj töhmetile idım edildiler. Biri hatları yanlış tınir etmek, biri tayyareler hücumuna a- AilA: it bir telgrafı geciktirmek töhmeti ile idam olunmuştu. General Mol kuvveti eneral Molanım kuvveti 160 bin kişiden müteşekkildir. Bun- ların 50 bini nizami askerdir. 50 bi- ni kur'a ile toplanmıştır ve kendi yurttaşları ile muharebeye sevkedil. mektedirler. Köylerden toplattırılan bu gençler ne faşisttirler, ne de ko- münisttirler. Fakat daveti kabul et- medikleri takdirde kızıl olmak töh - metile ölüme mahküm olurlar. Askerler içinde pek azı muntazam ayakkabı giyiyor. Ekserisinin ayak- larında çarık ve pabuç görünmekte - dir. İspanyollar çarık ve pabuçların kunduralardan daha rahat olduğunu söylüyorlar. Asilerin ordusu, bir bolşevik gene- ralini dahi hayrete düşürecek dere - çede demokrattır. Askerler, zabitle- rinin önünde sigaralarını tüttürüyor ve zabitlere nadiren selâm veriyor - lar. _ General Molanın ordusunda fa sist kızlar kolları vardır. Mavi blüzlu ve lâcivert etekli olan bu kızların h-psi de güzel ve zarif. Genera|l Mola bunları dudak boya- Bı, kullanmaktan menetmiş — olduğu halde dudaklarının rengi değişme - miştir. Fakat bu faşist kızların va- zifesi muharebe etmek değildir, pro- paganda yapmaktır. Bu vazifeyi çok iyi yapmaktadır. Hat gerisinde erkeklerle çocuklar polislik ve jJandarmalık vazifelerile meşgul oluyorlar. Polislerin bir kıs- mı son derece gençtirler. Bir kere otomobilimi durduran ve bana doğ- ru tab çeviren p an'ak 14 yaşında bir çocuk olduğunu gör- düm. Asilerin ordusunda mühimmat az- lığı yok. Fakat tıbbi istihzarat ve morfin gibi. lüzumlu maddeler çok az. Bu yüzden yaralılara, en müthiş ıstırap içinde ameliyat yapılıyor. El ve ev işi ' Sergiye sanatkârlar da iştirak edecekler İktısat Vekâleti, 29 Teşrinievvel - de Ankarada açılacak el ve ev işle- ri sergisine küçük san'atkârların ve bu işle uğraşan ailelerin de iştirik » lerine çalışıltmasını alâkadarlara bil- dirmiştir. Bunun için yeniden — bir komisyon kurulmuştur. Bu iş - için çalışan komisyon, ticaret odası umu mi kâtibi, sanayi müfettişi Daniş ve Topkapı Sarayı Müdürü Tahsirdan mürekkeptir. Komisyonun dünkü toplantısında Müsteşar Vekili Hüsnü de hazır bulunmuştur. Sergiye işti » rak edecekleri kaydetmek üzere teş- kil edilen büroda hususi bir memur bulunmaktadır. Memur ay sonuna kadar sergiye iştirak edecekleri kay- dedecek ve kendilerine bir makbuz verecektir. Bu makbuzla nakled''e » Gayrimübadiller Küçük hak sahipleri cemiyeti tanımıyorlar Gayrimübadiller nihayet ikiye ay- rlmışlardır. Küçük istihkak sahip - leri hükümetçe yapılan tevziatlarda kendilerinin düşünülmediğini ve bu- günkü cemiyet idare heyetinin de tamamen büyük istihkak sahiplerin. den mürekkep olduğunu ileri süre . rek çemiyeti tanımamağa karar ver. mişlerdir. Bunlar, gayrimübadiller komisyonunun sattığı emlâk kıyme - tinden birçok misli fazla masraf yap- tınıiddia ederek komisyonun kaldı « rılması isteğindedirler. cek eşyalar ve sahipleri bedava seya- hat edeceklerdir. Sergi sonunda Jü « ri heyeti tarafından seçilecek eser- — TAÂAN aa âgw Şarap fiatlerinde tenzilât yapıldı Piyasaya yeni tip şa- raplar - çıkarılıyor Inhisarlar Vekâleti, şarap fiyatla- rında yapılacak tenzilâtı kararlaş - tırmış ve İnhisarlar Umum Müdür - lüğüne bildirmiştir. Yapılan tenzilâ- ta göre evvelce 70 santilitrelik şişe ile elli kuruşa satılan şaraplar 45 ku- ruşa ve 150 kuruşa satılan 3,5 kilo - luk galon şaraplar da 125 kuruşa in- dirilmiştir. Eskiden 70 santilitrelik şişeler geri almmazken idare şimdi - den sonra ön küuruş mukabilinde bu şişeleri geri alacaktır. Asıl mühim tenzilât açık şarapiar- da yapılmıştır. 27,5 ve 35 kuruş ola- rak iki cins üzerirtden satılan bu şa- raplar birleştirilmiş ve 22 kuruştan satılmasi kararlaştırılmıştır. Idare ayrıca 85 kuruşa iki litrelik galonlar da yeni bir şarap çıkaracaktır. Bu şarabın şişesi de on beş kuruşa geri almmacaktır. Misket üzümünden ya - pılan misket şarabı da piyasaya sev- kedilmiştir. Idare yeni fiyatlardan sonra şarap satışının artacağını dü- şünerek stok mal hazırlamaktadır. Türkiyedeki bütün bayiler ellerin- deki malları bir beyanname ile inhi- sar müdürlüklerine bildirecekler ve inhisar memurlarının kontrolünden sonra fiyat farkları idare tarafından kendilerine ödenecektir. Bu iş biti- rilirse yeni fiyatlar ilkteşrinin on be- şinden itibaren tatbik edilecektir. .. . . Otobüs imtiyazı Belediye, işe başlamak için hazırlık yapıyor İstanbul belediyesi, üzerinde bulu- nan otobüs imtiyazını en kısa bir za da, kull karar ; t Ancak ;belediye bu kararını tatbi- ka başlamadan önce tamamile asri tesisatı haiz yüz ötobüs getirtecek- tir. Bunun için şimdiden muhtelif ee- nebi firmalarile temasa girişilmiş ve bazı teşebbüslerde bulunulmuştur. Otobüsler taksitle almacak ve 'be - delleri beş sene de ödenecektir . Şehirde — otobüs münakalâtının nerelerde yapılacağı otobüsler gel - dikten sonra tesbit edilecektir. Oto - büslerin şimdilik Beyoğlu 'ile İstan - bul arasında işletilmesi muhtemel . dir . KH 4 Acentalar, navlun fiatlerini arttırmıyacaklarını bildirdiler Türkofisin teşebbüsü üzerine tif - tik ve hububat gibi ihracat eşya'a - rımızm navlunlarında tenzilât yapın ecnebi vapur acenteleri diğer madde- ler üzerinde merkezlerinden aldıkla - rı cevapları dün Türkofise bildirmiiş- lerdir. Bunlar diğer maddeler için şimdilik tenzilât kabil olmadığını, yalnız dünya navlun fiyatları artsa bile ihracat mevsimi sonuna kadar bugünkü fiyatları tatbik edecekleri- ni temin etmişlerdir. Tarifelerin kat'i bir gekle bağlanması da piya - sada memnuniyet uyandırmıştır. Harbiye mektebinin nakli Harbiye Mektebinin nakli için ter. tibat bitmiştir. Mektep 25 eylül cu- ma günü taşmacaktır. O gün Anxa- ra ve İstanbulda büyük merasim ya- pılacaktır, Mezarları açıp diş söküyormuş! Bir sabıkalı, mezar kazarken yakalandı Üsküdarda Karacaahmet mezarlı- ğında, mezarları İğçarak ölülerin a- gızlarındaki altım dişleri söken ve bunları satan Hasan Basri isminde bir sabıkalı yakalanmıştır. Hâdise şöyle meydana çıkmıştır: Pazartesi günü saat beşe — doğru Üsküdarda Karacaahmet mezarlı- ğinda mezarcı Mustafa ile Salih yeni ölülerin gömüldüğü tarafta bir ada- mın bir mezarı kazmakta olduğunu görmüşlerdir. Mezareılarm © tarafa doğru geldi- ğini gören Hasan Basri hemen kaç- mıştır. Bunun Üzerine mezarcılar, Üsküdar merkez memurluğuna vâği- yeti haber vermişlerdir. — açanm sabıkalı Hasan Basri olduğu- nu tesbit etmiştir. Hasan Basri, bir- kaç gün önce bir mezarı daha açmış, ölü ağzından üç altın diş sökmüş, bu dişlerden birini de borcuna karşılık kâhveci Rızaya vermiştir. Tahkika- fa devam edilmektedir. Bir çocuk kayboldu Yerebatanda Alemdar nahiyesi kargşısında oturan Hulüsinin 2,5 ya- şındaki kızı Betül Çarşamba günü ıBokakta oynamakta iken — ortadan kaybolmuştur. Ailesi derhal polise müracaat etmiştir. Kız siyah saçlı, kara gözdür . Üstünde beyaz ve kırmızı güller- le işlenmiş entari vardır. Zabıta es- rarengiz surette kaybolan bu küçük kızı aramaktadır. Fatih noteri dün tevkif edildi Zımmetıne para geçir- diği iddia ediliyor Kullanılmış pulları kullanmak su- retiyle mühim miktarda bir parayı zimmetine geçirmekten suçlu olan Fatih noteri Şükrü, yedinci sorgu hâkimi kararile tevkif edilmiştir. Suiistimal, Fatih noterliğinde maliye müfettişleri tarafından yapılan tetkikat neticesinde anlaşılmıştır. Para ve eşya çalmış! Bundan bir müddet evvel, elli lira kadar para ve bir miktar eşya ça - larak İğdirde bulunan “akrabasının yanımma giden İzzet isminde birinin İstanbula döndüğü haber alınmış - tır. İzzet zabıtaca yakalanarak, müd- (deiumumiliğe gönderilmiştir. Dün, birinci sulh ceza mahkeme - sinde sorguya çekilen suçlu, !gdırden Liseler de on iki sınıfa çıkarılıyor Yeni şeklin gelecek yıl tatbiki muhtemel Maarif Vekâletinde kurulan bir koömisyon liselerin müfredat programlarını incelemektedir. Bu komisyona yapılan müracaatlar da müfredat proğramlarının çok yüklü olduğundan şikâyet edilmiştir. Ko - misyon —müfredat programlarında bazı tadilât yapmayı muvafık gör - müştür , Ayni zamanda liselerin on iki se- neye çıkarılması üzerinde de ayrıca tetkikat yapılmaktadır. Bu şeklin kabul edileceği ve gelecek tedris yılı bidayetinden itibaren tatbik oluna - cağı anlaşılmaktadır. İlkemekteplerin yeni müfredat programını tesbit eden ve burada da bu programın tatbik şekli için tbir program hazırlayan komisyon yarım işini bitirecektir . Yabancı diller' mektebi — Komisyonun 'lağve ka- rar vermesi: muhtemel Üniversiteye bağlı yabancı diller mektebinin vaziyetini tayin etmek üzere kurulan komisyon dün de Üniversitede toplanmış, müzakere - lerine devam etmiştir. Tahkikatımıza — göre, bu mektep için üniversite bütçesinden 85 bin li- ra tahsisat ayrılmaktadır. Bu kadar para sarfedilmesine rağmen bu mek- tepten randıman alımmaması ayrıca kayde şayan görülmektedir. Esasen bir kaç sene sonra bir ta - lebenin —üniversiteye yazilabilmesi için behemehal her hangi bir ecnebi Hsanını , Mukemmel , SUretLe, Dililesi şart tutulacak ve bu yıldan itibaren liselerde ecnebi dili tahsili buna gö- re ıslâh ve tadil olunacaktır. Bu noktai nazardan bir kaç sene sonra ecnebi dil mektebi lâğvedile- cektir . Komisyon, bu mektebin randıman vermediğini görerek bu seneden iti- baren lâğvini muvafık görmüş, fakat bugünkü üniversite talebesine ecne- bi dilinin ne suretle okutulacağı me- selesi üzerinde durulmuştur. Bugünkü toplantıda yalnız bu nok- ta görüşülecek, bir formül bulunur- sa, mektebin lâğvi cihetine gidilecek- tir. Aksi halde ders saatlerinin de- ğiştirilmesi ve talimâtnamenin tadil edilmesi süretiyle mektebhin iki veya üç sene daha devamımna karar veril- mesi muhtemeldir. geldiğini, para filân çalmadığını, İğdirde Aakrabaları bulunduğunu söylemiştir. karar vımlçur Suçlu, mahfuzen memleketine gönderilecektir. Ü aya mahküm oldu Annesi Eleniye hakarette ve fena mahkemesinde Üç ay hapse mahküm olmuştur . K Takas yolsuzluğu Takas suliistimali dolayısiyle hak- larında lüzumu muhakeme kararı ve- rilen 26 kişi hakkındaki evrak, ü- Dericiler dün toplandılar Muamele vergisinde yapılacak ta- dilât için ticaret odasında toplantı - lara devam edilmektedir. Dün deri - ciler toplanmışlardır. Bunlar evvel- ce muamele vergisine tâbi tutulma - dıkları halde şimdi buraya çağırıl - malarını protesto etmişler ve kendi- lerinin büyük fabrikalar gibi değil, ancak birkaç kişi ve bir ufak makine kullandıklarını söylemişler ve itizaz- da bulunmuşlardır. çüncü ceza mahkemesine verilmiştir. Mahkeme evrakı tetkik etmektedir. Bu husustaki dosya yirmi beş kilo. dan fazladır . TARVİMEALHANVA | Bugünkü Hava : AÇIK Rasat merkezlerince tesbit edildiğine gö- re butlı;' hıvınm açık olacağı anla; fırtma olması muhtemeldi! Dünkü hıvı Diıırıııı hava açık ıu;mîıur Birkaç gün ev- k İmak- tadır. görülmemektedir. "ı barometre Me!mhedir Dn itlbırlı bir Güni 262 — Hızırı 136 1352 RUMİ $ Eylül Güneş: 5,43 — Öğle: 12,08 İkindi: 15,37 — Akşaem; 1814 Yatsı: 19,48 — İmsak: 4,$ Vı uncu ay 1355 HICRİ Recep: 1 yerine güzel bir ıünıı vardı. Göç — kaçı- ran denilen havaların biraz düzelmesi, :ııiyfiycde oturanların yüzünü ımdümu( » n Dün hava tazyiki 771.90 milimetreydi. lere lnymetlı hodıyehr vırllıeıktir. i Hırıret de:eceıı içerde 17,2, dınrdı 11.5 şimalden esmiştir. Sür'ati saatte yir » giüomı&ıdlr. y Memlekette hava Yürdümüzda hava — kısmen bulutlu g; Rüzgârlar gimal istir cektir. hmatlerdeı ve her tarafta kııvveul ese « 34 : 10,11 iz 14 15 16 1718 19 021 2223242526, Uarşa * 'azar ır li 4 Cuan Perse , 8 ŞiT 7 - © dar 0 aa e 18 - 9 - 936 Siyaset âlemi Küçük 1itilâfin kuvveti STARİI ü ( yEBE Şi Avrupada 50 milyonluk bir kitle teşkil eden Küçük İtilâf devletleri koııuyi toplmın.k çok mühim me- tu. Avr geçirdiği bu buhranlı günler, Küçük İtilâf devletlerinin, bir taraftan kendi ara- larındaki ,diğer taraftan kendilerile müttefikleri olan Fransa arasındaki askeri beraberliği sağlamlamalarını gerekleştirmiştir. Bu yolda atılan ilk adımlar Çekoslovakyanın — Ro « manyayı silâhlamak için kredi aç « ması idi, Orduları motörleştirmek: Daha sonra Yugoslavya ile Ro- manya arasında, Küçük İtilâf ordu- larınm — motörleştirilmesini kölay « laştıracak ve çabuklaştıracak bir anlaşma imzalandı. Bunün için Yu- goslavyanın muhtaç olduğu bütün petrolü Romanya temin edecek ve bu sayede Yugoslavya orduları di- ğer modern ordular gibi motörlü va« sıtalardan azami derecede istifade imkânlarını haiz olacaktır .. Çekoslovakya: Küçük İtilâf devletleri içinde vazi«s yeti son günlerde en fazla göze çar- pan devlet Çekösloyakya idi. Sebe -« bi, Almanyada irat olunan siyasi ve resmi — nutuklarda Çekoslovakya « Soyyet Rusya paktma şiddetli hü « cumlar yapılması ve Bolşevikliği im« ha lüzumundan uzun uzadıya bah- sedilmesidir. Çekoslovakya hükümeti buna karşı neşriyatta — bulunarak paktın Milletler Cemiyeti ruhundat mülhem bir sulh paktı olduğunu, Sovyet Rusya ile Çekoslovakya ara- sındaki münasebetlerin iyi olması yüzünden iki h.rıtm biribiri aley « hinde propag; dıklı nihayet Sovyetlerin Çek Iiopn.khrm da tayyare karargâhları yaptığına dair vuku bulan neşriyat tamamiyle musanna olduğunu bildirmeğe mec « bur olmuştu . Fakat bu neşriyat ve vaziyet Kü« cük İtilâf birlizini takviyeye îı;dııı etmiştir. - Son zamanlarda ya ile İtalya arasındaki çalışma be« raberliğinin daha göze çarpar bir mahiyet alması da bu birliği sağlam- lamağa hizmet etmiş bulunuyor . Küçük İtilâf ve Sovyet Birliğiz ! Küçük İtilâf devletleri Avrupayı Garbi Avrupa, Şarki Avrupa diye ikiye ayıran ve birinde sulh ve sti« küneti temin etmek mukabilinde diğe- rini huzursuzluk ve karışıklık içinde Avrupa sulhu ile meşgul ohuk toplantılarda temsil edlüimeğe taraf. tardırlar. Çünkü bu sayede ıııMl bütün Avrüpaya teşmil etmek im « kânı elde edilmiş olacaktır . Küçük — İtilâfm Sovyetlılr!lliıı karşı vaziyeti de anlaşılmış bulun yor. Yugoslavya, Sovyet birliği ile münasebetlerini sıklaştırmak mese lesini henüz ileri sürmek fikrinde ııeyhmedooepheıhnkwk- ğildir. Bu da Çekoslovakyayı tatmin etmeğe kâfi gelmiştir. Küçük İtilâf emrivakiler siyaseti- ne şiddetle muhaliftir. Onun için A« vusturyanın muahede ahkâmımı ih» lâl etmesine; Macaristanın silâhlan « masına karşı gelecektir . Hulâsa Küçük İtilâf kuvvetini arte tıracak ve kuvvetinin. tesirini daha iyi hissettirecek bir vaziyet almış görünüyor . Ö. R. DOĞRUL BİRKAÇ SATIRLA eçen ay zarfında Tstanbul mez- bahasında — 34.606 — karaman, 3!54 dağlıç, 2.995 kıvırcık, 330 keçi: 30 oğlak, 12.028 kuzu, 1.144 öküz, 26 inek, 270 manda, 865 dana, 436 malak ve iki boğa olmak üzere 55,38$ hayvafi kesilmiştir. Y ugoslavya bandıralı Kraliçe Mar“ ya vapurile yarm 400 Fransız seyyahı gelecektir. a ark vilâyetlerinde Inhisarlar kilile beraber tetkik seyahâ- € bulunan İnhisarlar Umum Müdil- rü mm ay sonunda — gehrimize dönt” P Osta Telgraf Tötanbul Başmüdürü Mazhar dün Ankaraya gitmi$” tir. Mazhar yeni alıman radyo iılm"" si için Nafia Vekâletile temaslarda bü” lunacaktır. l nebolu Kaymakamlığına — tayif edilen belediye levazım müdü! Mıhmut dun. vuıieıinı gitmiştir. 'rii' / ? * a - Geçen sene bugün Hararet derecesi güneşte 58,6, gölgede yin edilen muvazet" Mudürn Cemal de huıîln rldeeekdr si 88 idik