19 Eylül 1936 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1
TA CUMARTESİ | 19 EYLOL 1936 İstanbul Ankara caddesi TELEFON : 5 K Canakkale ve Karadeniz | Boğazlarında gecis yolları TELGRAF : TAN, İSTANBUL İKİNCİ YIL — No, Si N EVİ S2, 24319, 24316. URUŞ KARNI BAŞMUHARRIRİI: AHMET EMİN YALMAN Onların derdi ve bizim derdimiz O —>— derdi fazla istih- Bizim derdimiz ibtiyacrmıza yetmiyen az istihsal, Onlarm derdi o çıkardıklarmı ve yaptıklarmı sarfedememek. Bizim derdimiz ihtiyacımızı karşılıyacak kadar mal yapama- mak. Onlarm derdi makine; onlar Onlar bolluk içinde kıtlık ve sefalet çekiyorlar. Biz kıtlık içinde mes'ut olmı- Dertlerimiz, meselelerimiz, ihti- yaçlarımız, yaşayışımız, çalışışı. muz taban tabana zıt. ».. nlarda ziraat makine ile yapı- yor; bir çiftçi 50 kilo buğ- day istihsal etmek için 314 saat sar- feder, bizde 57 saat. Bizde bir trikotajcı elle çalışırsa dakikada 150, makine ile çalışırsa 5400 düğüm yapar; onlarda ayni işçi 360,000 düğüm. Bizde bir-işçi ancak iki günde bir çift kundura çıkarabilir. Onlarda bir o... Bizde bir işçi günde bir metre mi- kâbı beton yapabilir. Onlarda O&yni adam 137 metre mikâbı beton döker. Bizde bir adam günde 450 tuğla çı 'karabilir. onlarda ayni adam günde 22,000 tuğla yapar. Bizde 100 kişinin 3 ay çalışarak yaptıkları binayı onlar 15 günde ya- pabiliyorlar. Onlarda herşey makine ile yapılı. yor. İnsanım yerini makine almış bu- Tunuyor. Ekmeği makine pişiriyor. yemeği makine pişiriyor. Evi makine temizliyor, havayı makine mutıp ma- Kine soğutuyor. Hulâsa her yerde, her işte, her sahada insanm yerinie makine görünüyor. Makineleşmiş olmak onlarm en büyük derdi. Çünkü makine şimdi insanı boğuyor. Onu işsiz barakıyor, Befalete sürüklüyor. Bizde aksi, Herişelle yapilıyor. Her sahada onlardan yüzlerce, bin- Merce defa yavaş gidiyoruz. ... İz bu moksanımız biliyoruz Mi ve makineleşmeye — çahşıyu- Memleketin ber tarafında fabrika bacaları yükseliyor. Elle yapılan bir gok işlere makine tatbik ediliyor. Makine atölyelerimize, © evlerimize, hayatımıza kadar giriyor. Az zaman #onra biz de toprağımızı makine ile İşliyeceğiz, biz de tabiatin Kuvvetle. rini enerjiye kalbedeceğiz. Biz de işi. mizin çoğunu makineye ve elektriğe Bördüreceğiz. . 4 Ss akat, diyeğeksiniz, Avrupanın bugünkü derdi makine İse, Makineleşmiş - olmak ise, biz neden bile bile kendimizi bu tehlikeli yola atıyoruz? Akmtıya kürek çekilmez de on- dan. Cemiyetin - bu seyrine uymıya Wecburuz. Yalnız Garp medeniyeti- Rin makineleşmekten doğan istırabi- Bı önliyebiliriz. Onların yaptığı tec- tübe bizim gözümüzü açabilir. Onlarda makinenin bir belâ oluşu Mânsıztıktan, istihsalin iyi tevzi odi- emesinden geliyor. Bir tarafta iş- tihsal bolluğu, öte tarafta açlık var. İP tarafta hayvanları öldürüyorlar, tarafta yüz binlerce kişi yiyecek * bulamıyorlar. Kanadada buğdayla. M denize döktüler. Brezilyada kahve TArkam 3 üncüdel m | Hükümet kararını verdi: ; Boğazlarda havadan ve denizden geçilecek yol- lar, yerler tesbit edildi Vekiller Heyeti, iki Boğaz hakkında memnu mıntaka esaslarını hazırladı Fransız Başvekil Leon Blum bir mutuk söylerken Londra radyosunun neşriyatı aramda dün gece şunları da dinledik; Fransız Baş- vekili Leon Rlum'un dün. Hitlere cevap olarak söylediği nutuk derin akisler syan- darmıştr. M. Blum bu mutkuyla Her Hitlerin mütecavizane telâkki edilen sörlerıne m bir cevap vermiş oluyor. Moskovada dün yapılan ik maçta yenildik Netice: 4 - O aleyhimizde Türk takımında dün en iyi oynayan oyuncu kaleci Cihattı gi Moskova, 18 (Radyo - Tan) — Dün oynıyanlar| Türk ve Sovyet futbolcüleri bugün seat 16,10 da Dinamo Stadyomunda karşılaştılar. 80 bin kişi kadar tah - min ettiğim bir seyirci mahşeri ö- nünde ilk maçımızı dost Sovyet fnt- boleülerile oynadık. Bizim takım şöyle çıktı sahaya: Cihat - Lütfi, Hüsnü - Fikret, Hak Ha, Reşat - Eşref, Şeref, Gündüz, Fu- at, Niyazi. Takımlar sahaya çiktıkları zaman önce bizim kafile namma Kemsi Halim nutuk söyledi ve bizim İstik- Mi marşı çalındı. Sonra Sovyetler na mma dostane bir nutuk söylendi ve Sovyet marşı çalmdı. Hakemin kes- kin düdüğü ile başlıyan maçm İlk dakikasında Eşrefe bir favl yapıldı. 3 dakika kadar iki takım kendi me totlarnı hâkim kılmak için didişti- ler, Bu dakikalar esnasmda Sovyet- lerin cenahlardan oynamak istediği ve bilhassa sağaçıklarmı çok besle- dikleri görülüyor. Sağ açıkları aldığı topu iyi kaçırıyor, fakat ekseriya of sayt vaziyette kaldığı için Sovyet hü cumları kesiliyor. 4 üncü dakikaya (Arkas 6 mcıda| Dinarlı Mehmet kaçmak istiyor! 500 lira mükâfat koyduğumuz güreş Kendisine dünya şampiyonu unva- amı veren Yunanlı Cm üeuvs reşmek için iddialara. girişen profes- yonel pehliv: er ir mü- sabakaya çağırmış, şampiyon çıkacak : güreşçiye de 500 Jlira 9 J Dünkü takıma giren oyuncular, sra Sm m zy da - z ve Manis mumarasile; Haklı, Niyasi, LGtfi, Sa-| se rabe etö. Fakat çDinatli “Meh 4, Faruk, Cihat (kaleci), met kaçamak yollarına sapmaktağır. ii Spor maharririmiz Eşrei Sel Gündüz, Hüznü. savar spor mayfamızda, / belki. Ankara, 18 (Hususi muhabirimiz telefonla bil- dirdi) — Montrö Boğaz- lar mukavelenamesi üze- rine Canakkale ve Karade niz Boğazlarından hava ve deniz yollarile geçiş husu - sunda dikkate alınacak €- saslar Vekiller Heyetinde tesbit edildi ve iki Boğazm ikinci memnu mıntaka me- yanına ithali kabul olundu. Bu husustaki esasları bildi- riyorum: Boğazlar memnu mmtakası: Çanak kale Boğazı, Anadoluda: Karatıga kasabası garbındaki Karaburuntar eski gayriaskeri mmtaka hududun'tan Saşlıyarak oski hududu takip eden ve Bayramiçin 14 kilometre şimalimar- bisindeki Çeltiksırtmdan sonra Fizine sarkı ve Ayancik garbı üzerinde Siv- rice burnuna kadar uzanan hattın ger bi. Rumeli mıntakastında: Şarköyün beş kilometre garbından Evreşe şima İinden Yerlisu cenubundan, İbrice bur nu garbmdan Tuzla gölüne kadar u- zanan hattım cenubu. Marmaradaki Marmara, Paşalimanı, Ekinlik, Avşar ve civarmdaki küçük adalar grıpı ile Bozenada ve Imroz adaları ve Kü- çüktavşan adaları grupu ve Saros körfezindeki küçük adalar grupu. İstanbul Boğazı: Anadolu 'mıntaka- sında Serviburnu gimalinden,. yani gaz tanklarmın bulunduğu yerin he- men şimal okenarından, Karakulak şimali, Alibahadır köyü (dahil) Kara burun. (dahil) hattınm garbı. Rume- li mintalasında: Yenimahallenin be- men şimal kenarından, Zekeriya kö - yü, Kısırkaya hattıdır. (Bu hatda - hildir) Geçiş hususunda esaslar; Bo- Zazlardan geçiş tarzı: Bugün Yedinci sayfada: Çocuk yazıları mana “TAN,, ın büyük röportajları Büyük röportajlarımıza dünden itibaren başladık. Bugün de beşinci sayfada Baş muharririmiz Ahmet Emin Yalmsnın Yağoslavyâ röportajını, muharrir arkadaşımız Suat Dervişin de İrmirden röportalmı bulacak ve zevkle okuyacıksınız. Resimde, başmuharririmiz sir okuyuculara Belgrattan nefis bir manzara gösteriyor, Burası Kraliçe Natah caddesidir. Vekâletin 12 senelik i Lise tahsili kararı kar- şısında bir anket yaptık Bize dediler ki: Bu gidişle 12 değil, 112 sene de olsa boştur, favdasızdır >) Bize Wise - tahsik hakkında fi- kirlerini söyleyenlerden Hüseyin Tarkası 3 üncüde) Cahit Yalçın İstanbul caddelerinde, sokakla- rında sağ - sol emri! Alınan ve verilen karar yanlış tatbik edildiği için yanlışlıklar oluyor İstanbul Emniyet Müdürlüğü şe -| hirde, bilhassa molörlü nakil vasıta- ları yüzünden vukubulan kazaların! ve bazan da faciaların önünü almak düşüncesile caddelerde ve sokaklarda gidiş gelişi tanzim etmeye karar ver- mişti. Son birkaç gündenberi Emini- yet Müdürlüğü bu kararı tatbik et- meye başlamış bulunuyor. Bu karar daha ziyade endde ve sokaklarda ya- ya yürüyenler için alınmıştır ve e- sası da şudur: Yolda yaya olarak yü. rürken yayakaldırımı takip etmek herkes kendi. sağmdan gitmek ve karşıdan karşıya geçerken amut bir istikamet üzerinden yürümek. Halbuki Emniyet Müdürlüğünün bu işe tahsis.ettiği mermırlardan ba- gılarmın, halkı tenvir.edetekleri yer-i de kendilerinin büyük hatalar yap- tığı görülüyor. Esasen, şimdilik yal nız akşamlar şebrin çok kalabalık vi birkaç yerinde tatbik edilen bu karar yüzünden halk ile alâkadar memur- lar arasında miinakaşalar'da olmak tadır, Meselâ: Dün Beyoğlundu kar. gdıklı yayakaldırımlarmda vazife gö- ren memurlarm yaptıkları yanlıklık lar yüzünden yolcularm rahatlari kaçmıştır. Halbüki bu meselede'a sıl dikkat edilecek nokta, herkesin bizzat kendi sağindan gitmesidir. A- lâkadar memurlar bu noktayı ihmal edip başka taraflar-üzerinde durduk- ları için birçok yanlışlıklar olmuş, ve halk yoktan yere eziyetler çekmiş. tir. Dün bazı memurların, yolcuları sağ taraflara toplamak ve o cihetten yürütmek için yaptıkları yorucu uğ- raşmaların hatalı olduğunu gördük. (Bu sağ - sol meselesini tahlil e- den güzel yazıyı bugün üçüncü say- fada bulacakemz.) Önce muallim ve kitap derdi halledilmelidir Kitâplar ilâç şişeleri üzerindeki etiketlere benziyor Maarif vekâleti, lise ve orta mektep programları- nı yeniden tetkike lüzum gördü ve buna sebep ola - rak şunu ileri sürdü; Lise- yi bitiren gençler, Üniver site programlarını kolay - lıkla hazmedemiyorlar. U- mumi bilgileri noksan ol- duğu için, meslek dersle - rinde büyük güçlüklerle karşılaşıyorlar. Bunun: niçin böyle olduğunu araş- tıranlar, şu neticeye varmışlar: 11 sınıfa sığdırılan lise dersleri, çocuk- lara ağır geliyor. Bu ağırlığın en bü- yük kısmı, Üç seneden ibaret olan lise sınıfları üzerine yüklendiği için, gençler çok yorgun ve hakikatte bü- yük bir şey öğrenmiş oolmuıyarak, meslek derslerine başlamak zarure - tinde kalıyorlar. Ve hela yabancı dil derslerinde, birçokları, lise me - zunları için gülünç denecek kadar aşağı notlar alıyorlar, Işte bütün bunları gözönünde tu » tan Maarif Vektletinin lise. smıfla- rmın (11) den (12) ye çıkarılmasını, ehemmiyetli bir surette tetkike baş- ladığmı gazeteler yazdılar: Fakat, lise tahsilini 12 seneye cı « karmak acaba doğru mu? Ve bunun kültür hayatımız Üzerinde tesirli ve faydalı bir rolü olacak mr? Biz, mem leket kültürünü çok yakından elâ- kadar eden bu, mevzu etrafında slâ- kadarların düşüncelerini toplamak istedik ve hatırmmıza birçok isimler geldi. Bu arada, pek yakında tahsil ve terbiye mevzuu üzerinde birkaç makale yazan Hüseyin Cahit nı da hatırladık ve dün kendi: rüştük. Hüseyin Cahit bana, Şi niş bahçeli evinin, caddı odasında, şunları söyledi: TArkası 6 instdn)
