19 Eylül 1936 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Bugün 12 sahife 2 nci sahifede: Siyasî İcmaL 3 üncü sahifede: Adlî musahabe Haydar Özkent. 5 inci sahifede: Ahmed Refık. Tarih araştırmalan 6 ncı sahifede: Ademotu 7 nci sahifede: Çocuk sahifesi. V . 4 umhuri Almanyanın teklifi l i Cumarîesi 19 Eylul 1936 Avrupada söylenen nılh nutuklann V bir ciimle: Sulh istiyoruz! J tSTANBUL CAĞALOĞLU / Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İatanbul Posta kutusu: Istanbul, No 248 Telefon: Başmuharrır ve evl: 22366. Tahrir Heyfctt: 24298. İıjare ve matbaa kısmı 24299 . 24290 Avrupada nutuk Bombardımanları! Imanyada şiddetli nutuk bombardımanlannın sonu bu manevrayı hulâsa eden bir sulh projesüe nihayetlenmij} gibidir. Parisin verdiği bir habere göre Almanyanın Londra Büyiik Elçisi olup mezunen memleketinde bulunan fon Ribbentrop, îngilterenin Berlin sefirine tevdi ettiği bir muhtırada Almanya hesabına müstakbel sulhun temeltaşlan şunlar olacağını kaydetmiştir: 1: Fransız Sovyet ittifakının feshi. 2 : Kiiçük îtilâfm feshi. 3 : Alman müstemlekelerinin iadesi. Bu muhtıranın ifşa ettiği vaziyet bilhassa Nuremberg nutuklarının hangi maksadlara binaen irad edilmiş olduklarını göstermesinde tecelli eder. Nuremberg nutuklan müstacel bir harb ilânından ziyade Almanyanın siyasî müzakerelerde takıb edeceği hattı hareketlerin mesnedlerini teşki' ediyormuş demektir. Bizim de tahmin etmiş olduğumuz veçhile pek yakında toplanacağından bahsolunup duran ve Ingilterece fazla ehemmiyet verildiği görülen Lokarno Konferansı veya ona benzer milletlerarası müzakereleri Almanya hesabına yukanki şartlann ileri sürülmesile temayüz edecektir. Görülüyor ki Avrupa bu işlerde dahi Milletler Cemiyetini çok düşüren kendi eski aczinin cezasını çekmeğe namzed bir vaziyete intikal etmiş bulunmaktadır. Ren sol sahilinin 7 martta vaki işgalindenberi Avrupa siyaseti bugün açık surette göze çarpan tahavvüller geçirmiştir. Almanya 7 martta Renin sol sahilini işgal etmekle beraber bundan çıkabüecek neticeler hakkında çok mütereddid ve hatta halecanlı idi. Kendisine o zaman: Hayır bir muahede bir taraflı olarak bozulamaz! * EHyegefecek kat'î bir urtard«n Jii ip» düz 'ıakikî bir har'ü çıkabilirdi. Almanyanın bundan telâş etmekte hakkı yok değıldi, böyle bir harekete karşı bütün tedbirlerini almış ve îtalyanm hayırhah bitaraflığını temin etmiş olmasına rağmen. Lokamonun bozulmasma karşı öteki tarafın gösterebildiği hassasiyet Alman yanın umud ettiğinden çok aşağı çıktığı icin zamanla vaziyetler değişmiş ve şimdi Almanya işi daha yüksek bir tonla ele almak için zemin ve zamanı pek müsaid görecek bir merhaleye terakki etmiş bulunuvor. Almanya o zaman: Fransız Rus ittifakına karşı tedbir almaklığım lâzım. Onun için Renin sol sahilini işgal ediyorum. Demişti. O vakit garb devletleri Almanyanın orada hiç olmazsa şimdilik tahkimat yapmamasmı niyaz ve tazarru edecek bir vaziyet göstermiş olduklannidan Almanya: Şimdiden tezi yok, hemen tahkimata baslamalıyım. Krarına çabuk vâsıl olduktan sonra şimdi de: Eğer sulhtan bahsetmek istiyorsanız evvelâ şu Fransız Rus ittifakını ortadan kaldınn! Demeğe kadar terakki etmiş bulunuyor, ve bunun yanıbaşına Kiiçük Itilâfın da bozulması ve müstemlekelerinin kendisine iadesi şartlannı katıyor. Renin garb sahili işinde Almanya nihayet haksız sâyılmıyabilir, ve nihayet Alman müstemlekeleri üzerinde konuşulması gavritabiî ve gayrimakul birşey değildir. Fakat Fransız Rus ittifakının ortadan kaldınlması ve Küçük îtilâfm infisahı talebleri: Fransa ile Sovyet Rusya arasında "Anthropos,, nedir? yapılan ittifak feshedilecek «Güneş Dil» teorisinin sıkı bir disipline tâbi i.. Hı Türk Dili üzerinde TETKiKLER Kendisine ve Italyaya müstemleke verilecek, silâhlar tedricen azaltılacak. Ancak bu takdirde hakikî bir sulh teessüs edebilir. \S *> , metodile varılan mantıkî netice... I Nuremberg kongreri kapamrken yapılan büyiik geçid reiimleri kelimeleri sine geçerek «Menşei meçhul» dedikTürk dilinden ibaret büyük bir kül ten sonra «Muhtemel» kaydile (â vitür esasına irca etmek mümkün olu »age d'homme) fikrini ifade etmek yor. Biz bu sanımızı siyantifik yol üzere erkek, adam ve insan manasılarla ispata çalışıyoruz. na (andr) ile çehre anlamına (ops) Bu esastan hareket ederek bugün temlerinden mürekkep bir söz diye (Anthropos) kelimesini tetkik ede gösteriyor. ceğiz. A 1 o i s W a 1 d enin «Verglei Kültür dillerine Grekçe yolile ge chendes Wörterbuch der indo gerçen türkçe kelimelerden biri de An manischen Sprachen» namındaki e thropologie, Anthropographie, An serinin cilt I, 45 inci sayfasında muhthropoide gibi terimlerin teşkiline telif etimologların bir takım garip yarayan (Anthropos) sözüdür. Garp tefsirlerini buluyoruz: âlimleri bunu Grekçeye maletmek 1 (Antr [o] opos) «mit bariçin gülünç denecek derecede aykırı tigen Gesicht» yüzü sakalh. iğzahlara girişmişlerdir. Bunlann i 2 (Antir opos) «mit blühen < çinde en mağkul hareket eden [Lutfen sahtfeyi çeviriniz] Bütün kültürel âlemdeki Türk dili, ana kültür dilidir derken B a i 11 y Grekçe diksyonerinin bütün diller Türk dilidir demek iste 164 üncü sayfasında, anlamlarını mediğimizi açık söylemek lâzundır. tesbit ettiği, bu kelimenin etimoloji Şahtta Bolşevîkliğe çatıyor İtalyanlar Blumun nutkundan memnun kalmadılar Milletler Cemiyeti konseyi dün toplandı Belgrad 18 (Hususî) Almanyanın Londra büyiik elçisi, hükumeti na mına Ingiltereye üç maddelik bir muhtıra vermiştir. Bu muhtıra, umumî bir dünya sulhu için M. Hitlerin tekliflerini taşımakta dır. Muhtıranın maddeleri şudur: ! Bılumum mıntakavî ittifaklar, fcflhassa Fransız Sovyet Rusya ıttifakı feshedilecek. 2 < Terki teslihat yoluna gidebil mek, silâh fabnkalannda çahşan işçilere çalışma sahalan temin etmek için Al manya ve îtalyaya müstemleke verile cek. 3 Umumî bir terki teslihat kongresi akdedilerek silâhlar umumî olarak ve tedricane azaltılacak. [Arkest Sa. 8 sütun 1 de] Türk îskenderun ve Antakya için Pariste yeni müzakereler olacağı umuluyor Suriyeye istiklâl verilmesi esasile Fransa Suriye arasında bir mua hede imzalanmış olmasına rağmen îskenderun ve Antakyanın vaziyeti hakkında hâlâ bir haber alınama mışhr. Son malumata nazaran elyevm Cemiyeti Akvam meclisleri içtimaına iştirak için Cenevrede bulunan Hariciye Vekilimiz Tevfik Rüştü Aras bugünlerde Parise giderek Suriye muahedesile muhtar bir idare verilmesi Fransızlar tarafından da ha evvel kabul edilmiş olan Isken * derun ve Antakyanın bu muahede ye nazaran alacağı vaziyet hakkında Fransız Başvekil ve Hariciye Nazırile görüşecektir. Bu müzake relerin iyi bir netice vereceği umulmakta ve bugünlerde müspet malumat alınması beklenmektedir. Futbol takımımız dün Moskovada 40 yenildi Dinamo stadyomunda 100 bin kişinin önünde oynanan maç çok heyecanlı oldu. Ikinci maç yarın yapılacak Moskoval8(Hu susî muhabirimiz den) Turk Halk evi sporculan dün saat on yedıde bu raya geldıler ve is tasyonda hararetli bir surette karşılandılar. Iki merrileket a rasındaki dostluğu takviye edici nutuklar söylendi, kafıle reisi Cevdet Ke rim Incedayı ile spor culanmıza birçok bu ketler verildi. Günlük siyasî ve spor gazeteleri Türk Halkevi sporculan na birçok sütunlar tahsis etmekte ve bu ziyaretten kuvvet alacağı şüphesiz o lan dostluk hisle rinden dolayı memnuniyet beyan et mektedirler. Bundan evvel Moskovada yapılan temastan bir Türk takımı'o hattra: Iki taktm kaptanı yanyana yunculan günler denberi devam eden yolculuk neticesinde men bugün Dinamo futbol takımile ilk çok sarsılmış ve yorulmuş olmalanna rağ[Arkası Sa. 6 sutun 1 de] llllllllllllllllinilllllllllllllllllltlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllltlllllllll llltllllllllMIMMIIllllllllllllllllllllllllll Ihtilâlciler Madrid yolunda ilerlîyorlar Alkazar sarayı, içindekilerle beraber berhava edildi. Görülmemis vahşetler Nüfus yazımı gelecek yıla kaldı Nüfus Müdürlüklerinde esaslı ıslahat yapılacak Memleket için yeni bir nüfus kütuğü tanzim etmek maksadıle bu sene nüfus yazjmı ya pılması mukarrer di. Bu suretle herkesin elinden eski nüfus tezkereleri alınacak, onun ye rine yeni nüfus cüzdanlan verile ceği gibi bütün nü Nüfus Umum müfus kayidleri de dürü Muhtar toptan değişecekti. Müteaddid harbler dolayısile altüst olan nüfus kütüklerinin bu suretle deİArkası Sa, 8 sutun 3 te] Huesco cephesinde hükumet Hendaye 18 (A.A.) Havas Ajansı muhabirinin bildirdiğine göre Guipuzcoa ihtilâlcileri, Orio ile son derece mühim bir sevkülceyşî noktanın zaptedilmiş olduğunu haber vermişlerdir. kuvvetleri istirahat ediyurlar Krallık zamanında Barselon Valili ğinde bulunmuş olan General Anido, dün Saint Sebastiende General Molaya refakat ediyordu. Nasyonalistler, mehalArkast Sa. 8 sütun 4 te] Şarkta tetkikler iktısad ve Maliye Vekilleri dün Zonguldaktan Sarka hareket ettiler Beni Rusya ile istedigim gibi Bir harbe girişmekte serbest bırakın! Demekten başka bir manaya gelmiyeceğini söylemege hacet bile yoktur, ve bu talebelrin çok fazla olduğunu herkes kolaylıkla takdir eder. Binaenaleyh vaziyet vahim olan mahiyetini muhafazada Idevam ec*iyor demektir. Iş yalnız Alman manevra bombar • chmanlarile kalmamıştır. Sözle yapılan bu cenge Rusya ile Fransa cevab veriyorlar. Günlerdenberi Rusyada Harbiye Komiseri Kamarad Voroşilof Alman bombardımanlarına mukabele ettiği gibi Fransız Başvekili M. Blum dahi radyo île neşrolunan çok ehemmiyetli bir nutku ile bu bombardımana iştirak etmiştir. Kamarad Voroşilof: Rus toprağına hiçbir yabancı düşînan ayak basamaz. Bize hücum etmek Romen siyasetinin son istikametleri Romanya Başvekili Tataresko diyor ki: «Almanya ile münasebetimiz iyidir, Rusya ile de dostuz, fakat daha da yakınlaşmağı düşünmüyoruz» Berlin 18 ( A . A.) RheinischeWestphaelische Zeitung, Bükreş mu habirine M. Anto neskonun yapmış olduğu beyanatı neş retmektedir: « Romanyanın Von Noyrat Sovyet Rusya ile olan münasebetleri, Romanya • Alman ya münasebetleri ile mukayese edilemez. Rumen Alman münasebatı iyi faal vasıflarile tav H K . 2J»>sif edilebilir. Sovyet Ro manya münaseba tına gelince, bunun bariz vasfı Rusya ile Romanya ara sında ticarî müba M. Tataresko deleler bulunmamasıdır. lArkası Sa. 8 sutun 3 te] Müstemlekelere yapılan ihracat Yeni bir kararla çok kolaylaştırıldı Hükumet, müstemlekelere yapılan ihracatm ve takas muamelelerinin tanzimi için çok mühim bir kararname neşret miştir. Bu kararname piyasada büyük bir memnuniyetle karşılanmıştır. Para koruma kararnamesinin 92 nci Celâl Bayar Zonguldakta Turk antrasit ja'brikasını ziyaretten sonra İran sefin maddesinin tatbik edildiği memleketlere Halü Fehimî ve Musteşarı Nuri Isfendiyariye izahat veriyor takas yolile gönderilen mallann o memZonguldakta bulunmakta olan İktısad tertib edilen çay ziyafetinde bulunmuş leketler gümrüğünden geçtiğine dair güm ve Maliye Vekilleri bugün Üzülmez ve lardır. Vekiller Ege vapurile şark seya ruklerce tasdikli ve Türk konsoloslukla Kozlu madenlerinde tetkikat yapmışlar, hatine devam etmek üzere buradari ay [Arkası Sa. 8 sutun 3 teî Zonguldak Parti merkezinde sereflerine nlmışlar ve teşyi edılmişlerdir. YUNUS NADt lArkast Sa. 3 sütun 3 te}