3 Haziran 1935 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 8

FİNANSAL KRONİK| aa elt ö e aeBileddrir 0 AA Frank'ta Yapılan Spekülâsyonlar “Bir şeyin şüyuu, vukuundan beterdir,, diye eski bir söz var- dır. Paranın kıymetinden düşü- rülmesi, yani “devaluation,, u da böyledir ve hattâ daha kötü- dür. “Devaluation,un ismi, yapıl- mış devaluation kadar ekono - mik; ve finansal bünyeyi sarsar, ve hakiki devaluation da bazı müesseselerin gördükleri istifa- | de burada tezahür etmediği için daha kötü neticeler doğurur. b İşte Fransada son - günlerin finansal ve siyasal krizi, bu “i- s:m.,den doğmuştur. Başbakan Flandin, finans bakanı Ger - main Marten bir çok defalar, Fransız frangının kıymetini mu h_ıl'ızı edeceklerini, para üze - sinde her hangi elleme yapıla - mıyacağını temin ettikleri hal- de yine Devaluation'un korkurıç ismi, göze görünmiyen bir kud- Tet şeklinde tesirini yapmıştır. Bunun sebebi şudur: Çünkü Fransız bütçesi, bu se nede diğer yıllarda olduğu gibi 10 milyar açık vermiştir. Yeni- den Borç alıp, bütçe açığını ka- patmanın imkânı görülmüyor - du. Bundan ötürü, ortalığı bir şŞayiadır aldı: “Hükümet bütçe açığını ka- patmak için muhakkak bir de- valuation'a müracaat edecek - tir.,, Bu şayiayı stok malları bu lunan ve paranın düşmesile fi - yatların yükseleceğini hesapla- yan bazı müesseselerde tuttu - lar, Ve hep bir ağızdan tekrar- ladılar; — Para kıymetten düşürüle- cektir! Hükümet bu haberleri resmi ağızlarla yalanladı. İnananlar inandı. İnanmıyanlar inanmadı. Ve hattâ bazı inananlar - bile i- nanmamış göründüler. Bünun üzertine frank üzerin - de spekülâsyon — başladı, ve Bangue de France'daki altınlar, yavaş yavaş erimeğe ve akma * ğa yüz tuttu. Spekülâsyon nasıl oldu; ev- velâ onu anlatalım: Umumi bir tabirle diyebiliriz ki,para yüzünden kazanmak, ve yahut muhtemel bir kaybı önlemek istiyen her müessese Veü- her şahıs böyle bir işe giriş- Onun için bunları iki kısma ıyılrmık ısnıınıkun ündür: — Spekülâsyonu muhte- mel bir kaybı önlemek maksa - dile yananlar, Ki bunlar endişeli, korkak ve bazan dürbiu — kimselerdir. Bir devaluation'un kendi servetleri- ne tedı'_ edeceğini düşünerek, emnlyetı!u temin etmek mak - sadile, kâğıt para mukabilinde altın alırlar. Çünkü altın daima altındır. Ve bugünkü istihsalâ. ta nazaran kıymetten düşmesi, No 142 imkân dahilinde değildir. İşte Fransada bu çeşit adam- lar derhal ulusal bankaya gide- | rek kâğıt paralarını altına kal- bettiler. Bu altının bir. kısmı memleket dahilinde kaldı. Di- ğer kısmı ise, altın garanti mu- kabilinde kredi açtırmak mak- sadile diğer memleketlere ihraç | olundu. | 2 — Para yüzünden kazan - mak maksadile spekülâsyon ya panlar, Yani para canbazları... Bunların maksatları şudur: altını az frank mukabilinde elde ettikten sonra, bunu saklayıp ilerde çok franga satmak ve pa- ra farkından istifade etmek. İşte Fransada, bilhassa bu sene 10 mayıstan sonra, bu gibi spekülâsyon işleri aldı yürüdü. Ve devaluation - taraftarlarının propagandaları yüzünden Bank dö Frans'ın gişelerine hücum | başladı. Altın, bir oluk halinde | dışarı aktı. Spekülâsyon yapanlar, Belçi- | kayı misal alıyorlardı. Çünkü Belga'nın düşürüleceğini vak - tinde öğrenenler bundan çok kâr etmişlerdi. Bu altın akışı diğer taraftan bankalardaki depolara tesir et - ti. Bir çok kimseler bankalara yatırdıkları paraları çekip bunu Bangue de France'a götürerek altın almak sevdasına düştüler, Neticede Frank, devaluation şayiaları yüzünden daha kıy - metlendi. Ç sahasında da sermaye Jâzımdı. Bu işe bir çare bulmak gerek- ti. Onun için Flandin kabinesi parlâmentodan tam salâhiyet istedi. Ve düştü. Fernand Boulsson da frangı kurtarmak için yarın kamıtây - dan yine geniş salâhiyet isti; cek. Fakat Böuisson bu salâhi- yetin hududunu çizmiş ve Flan- din gibi açık kapı bırakmamış- tır: Bouisson bu salâhiyeti, fran gt korumak uğrunda kullanacak tır. Ve başka bir şey için bu si- lâhı eline almayacaktır. * * ——— Yunan ulusa! bankası direktörünün İslifası Atina, 2 (Hususi muhabiri - mizden) — Dün bakanlar top- lantısında ulusal banka müdürü Çüderosun istifası meselesi tet- kik edilmiştir. Toplantıdan son ra gazetecilerle konuşan Çal- daris istifanın kabul edilip edil- miyeceğine dair bir karar veril- mediğini keza bankaların birleş tirilmesi hakkmda yapılan tek- Tif için de bir karar alınmadığını söylemiştir. Devlet bankaları- nın birleştirilmesi fikrini muha- lifler tetkik etmektedirler. — KIRMIZİ VE SİYAH ve bahçe kanapesinde, yanı ha- şına oturmuş o kibar bayana, deminki sözleri yolculuğu sıra- gında dostü oduncudan işitmiş olduğunu anlattı. Kendisi onla- STENDHAL miş. Bu zengin smıfının en korktuğu insanlar hiç $üphesiz ki, iyi Bir tahsil — gördükleri hakde bir işe girmek için para- ünkü azalıyordu. İş | ları olmıyan genclerdir. Onlar, AAA AA 1HAZİRAN CUMARTESİ PARALAR Alış Batış Sterlin 617 Gdi lar 1 125 20 Fransz Framzı 16/ 168 20 Liret 203— 20 Belçika Frangı 8a— 20 Draheni W 20 İsviçre fr, BüB— 20 Leva B Florin 8— 20 Çek Kuron Şöm Avusturya şilin Ri— Mark " Zloti Pengo 20 Ley Dinar Yen İsveç Kuron Altın Mecidiye Banknot ÇEKLER Kapanış PFransız Frar 1 İagille lam : eet Dolar 0.79,35 Liret 9,62.90 Belga 464904 Drahmi 837150 İsviçre Frangı ZASBA Va 64.42,36 Elorin LIT 44 Çekoslovak kuronu 19.07.25 Avusturya 42475 Pezeta S8143 Mark 19596 Zloti ; A2 Pengo 4 S1.40 Ley 785443 Dimar 349633 Yen 2.78.50 Çernovets 1998 İsveç kuronu 3,12,60 ESHAM TIş Bankası Mü- bi * Anadolu ©Ç 60 ». 70 100 Sirketihayriye Tramvay Boraonti - Nektar Terkos Reji Aslan Çimemto Merkez Bankanı Osmanlı Bankası Telelon İ İttihat değirmencilik T. A. $. Şark Değirmenleri merker “VST'KRRYLER 'Türk Borca 1 Kupon Kesik — 2810 n ” - 2610 HE 2665 Hrdkra dahili 9450 ——— Paraların istikrarı için bir konferans Nevyork Times'e Vaşingtondan bil diriyor: *Salâhiyetli bir kaynaktan öğren- diğimize göre Birleşik Amerika dev- letleri, dövizlerin istikrarı ve gümrük engellerinin indirilmesi için arsıulu « sal bir anlaşma temellerini kuracak acunsal bir konferansa başlıca ülus - ları çağıracaktır. . Bu teşebbüs, Hull'ün sebatlı çalış- malarile sonuçlanmıştır. Hull'ün teş- vikile yabancı hükümetleri iskandil eden Amerikan idaresi, elde ettiği so nuçları memnuniyet verici mahiyette sayıyor, konferans toplanacak olursa delegelerin sayısı madud olacakmış. Çünkü Amerikalı finansal ekaperler 1933 Londra konferansının kısır kal- masını delegelerin çokluğuna hamle. diyorlarmış... ni göstermek gerekti, ama bü- nu hermen yapmalı idi; madame de Rönal Julien'in sözlerine $a- şırmıştı, çünkü kendi gibi kibar olan kimselerin söylediğine gö- yine gelirse bu ancak böyle adam evladı denilemiyecek, Fa- kat çok iyi okuyup yazmış genclerin yüzünden olacaktı. Madame de Rönal soğuk dur- TAN re Robespierre idaresi bir gün |" Hava Tehlikesi- ne Karşı (Baş tarafı | inci sayfada| makamları toplanarak, mahal - lelerde ve nahiyelerde kurula - cak yardım heyetleri etrafında görüşeceklerdi. Bazı kaymakam lar vazife başında olduğundan, dün bu toplantı yapılamamıştır. Bu hafta içinde, bütün kaza kay makamları Vali muavininin baş kanlığında mühim bir toplantı yapacaklardır. Mahalle mümes- silleri, her mahallede, hava ku- rumuna yardım edebilecek, vak ti ve hali yerinde vatandaşları tesbit edeceklerdir.Bu vatandaş BAA AAAAA AAA Uçak Tehlikesi Ve Bulgarlar (HUSUSI MUHABIİRİMİZ TELE- FONLA BILDIRIYOR) Solya 3 Haziran Dün Zağrada, halkın zehirli gaz lardan korunması tecrübeleri yapıl mıştır. Tecrübelere asker, talebe, itfaiye müferezeleri ve halk iştirak etmiştir. Halka tayyare tehlikesi öğretilmektedir, Zehirli gazlar ve tayyare hücumları hakkında konfe ranslar verilmiştir. Mahmud Necmeddin BAA A MA lar açrlacak taahhüt defterleri - ne isimlerini yazdıracaklar, ve- rı:-cekleri parayı bildirecekler - Üyeter Ankara, V (A.A.) — Hava tehlikesini bilen üye listesi: Abdullah Ungan, Metkez hıfzıssıh ha mües. Kimya Mut. 20, Aran Arav ve çocukları, Anafarta cadde. Hırda- vat mağazası 20, Nuri Tamaç Kasta- monu saylavı S0, Vehbi Demirel Da- hiliye müsteşarı 100, Şükrü Sökmen- sücr, Emniyet işleri umum müd. 60, L Sabri Çitak teftiş heyeti reisi, 60. Naci Kıcıaman, maballi idareler v- mum müd, 40, Ekrem Ergüven hu- kuk müşaviri 40, Vedat Nedim, Mat- buat umum müdürü 60, Edip Gürel, muhasebe müdürü 25, Fehmi, Sefer berlik müdürü 25, Feyyaz emniyet işleri umum müdür müavini 25, Ha- AAA N UŞ G muavini 25, Hilmi Balcı nürus ığlefi utmum müdür muavini 25. Cavit Ün- ver bukuk müşaviri muavini 25, A- gâh mülkiye müfettişi 25, Muzaffer mülkiye müfettişi 25, Abidin V. İ. um. $Ş. 2 müdürü 20, Ahmet Fehmi Voİ. Um, $Ş. 3 müdürü 20, Hilmi M. İ. um. müdürü Ş. 2. müd. 20, Akil İş. Ş. 2. müdürü 20, Sabri nüfus İş. Ş. 3 müdürü 20, Nadi Aklan Em. İş. um müdürlüğü başmüf. 20, Faik Kok sal Em. İş. um. müdürlüğü Ş. 2 mü. 20, Osman Sabri Em. İş. um. müldür lüğü $. 4. müd. 20, Şükrü Yumak Ern. İş. Ş. 6 müdürü 20, Burhan Bel- ge, matbuat um. müd. başmüşaviri 40, Sadri Ertem Matbuat um. müd. müşaviri 30, Şekip Matbuat um. müd müşaviri 30, Emin Matbuat um. müd müşaviri 30, Gayyur Matbuat um. müd. müşaviri 30, Selmin Matbuat üm. müd. müşaviri 30, Nazlı Matbu- at um. müd. müşaviri 30. Otomobil ticareti Türk anonim şirketi 200, Ke mal Zaim Ziraat Bankası um. müd. 300, Dr. Abravaya Niğde — saylavı 25s0, Hıdır Mehmet Eskişehirde mü- teahhit 25, Sait Kurt Eskişehirde ki- remit fabrikası sahibi 25, Binbaşı Sırrt Eskişehirde askert hastahane o- peratörü 20, Menahem Pessah, İstan bul Türk Milli sigorta şirketi ikinci evde dolaşırken türlü mana verebilirdi; bunun için madame de Rönal Julien'in odasına gelirse daha iyi ola- caktı. Ancak bunun da mahzurları vardı. Julien. kendi gibi bir pa- pas namzedinin bir kitabcıdan istemesi caiz olmryacak kitah- ları Fougu&'ye yazıp getirtmiş- ti. Onları ancak geceleri açabi- Habeş İşi Uzlaşma komisyonu Milânoda toplanıyor Roma, 2. A. A. — İtalya- Habeşistan uzlaşma ko- misyonu üyeleri gelecek yedi gün içersinde Milânoda topla - nacaklardır. Toplantı günü da- ha belli değildir. İtalyan üyeleri, Refael Mon- tanya ile eski Buenos Ayres bü- yük elçisi Luici Aldovrandi Ma- resko'dur. Habeş üyeleri de Fransalı Alber dö Lapradel ile Ame-ika h Pitman*Potterdir. n İngiliz Roma, 2 A.A. — İngiliz bası- nının nesriyatına, İtalyanın ver diği karsılık şudur: “İtalya, Stersa siyasasına ta- İngiliz basının İtalya - Al- manya arasındaki münasebet - lerin düzelmesini, batı devl-tle- rinin birleşik cephelerinden ay- rılış sayan neşriyatını İtalya bir gütge ile yapmış sayar. Üstüste yapılan seferberlik tedbirleri, sevk edilen askere rağmen, İtalya ana yurdurun süel değerini düşürmemek ve hattâ arttırmak amacile yapıl - mıştır. Eğer İtalya, Avusturya er - kinliğine kefil olduğundan ötü- rü bütün mesuliyetleri üzerine almış ise Brenner üzerinde tek başına jandarmalık etmek ve Tuna havzasında, bütün devle* leri ilgilendiren bir durumu tek başımna korumak ödevini (vazi- fesini) de üzerine almayı re ide- der, İtalya, Stresa andlaşmasını imzalamış olan bütün devlette- re eşit kolaylıklar gösteren Hit lerin tekliflerini birdenbire red. detmek lüzumuna kail değildir. Hitlerin iş birliği dileği Fran- sa - İngiltere ve İtalyanın Stre- bir sonucu (neticesi) gibidir. İtalya, batr devletlerinin Av- Tupa dışında da elbirliği ile ha- reket etmelerini dilemektedir. direktörü 20, Refael Kazes ve mah - dumu Fincancılar 2141 — manifatura tüccarı S0, Refacl Kazes ve mahdu- mu Fincancılar 21-1 manifatura tüc: carı 150, Mordo Galimidi İstanbul Kurban han dişçi 20, Hicri İstanbul T. H. K. Ş. idare memuru 20; Bedri İstanbul T. H: K. dava muakkibi 20, Savni İstanbul T. H. K. Beynelmilel tayyare kontrol memuru 24, İhsan Mermercizade İstanbul Aşir ef. cad. No. 1 manifaturacı 100, Salti Franko Tatanbul Riza paşa cad. - 89-91 No. mefruşat tüccarı 300, $. B. Yakar İş- tanbul Haçopolo han No, 35. 84, Sa- batay Kamhi Sultanalımet —mevsim mağazası 120. Ural dilek Galata Bü- yük tünel han 5, 6, 7, avukat. 20, Nesim Mizrahi ve Benardet mücsse- sesi SO, Nesim Mizrahi ve Benardet müessesei 150, Piyas Anadolu sigor- te şir. direktörü 160. len bu aşk terbiyesi, pek güzel bir şey oldu. Julien kibarlar âlemini tam bugün olduğu gibi görmeğe başladı. Önun iki bin yıl önce, yahud sadece altmış yıl önce, mesela bir Voltaire, bir XV inci Louis zamanında ne biçim olduğunu öğrenerek zihni körlemişti. Gözlerini ör- ten perde birdenbire sıyrıldı ve Julien, tarif edilmez bir sevinc 3-6- 935 Amerikada 4 Milyar Dolarla İşsiz- lere Yardım Vashington, 2. A.A., — Ruz- velt, son defa kabul edilmiş o- lan işsizlere yardım tahsisatın- dan 4 milyar doların — kullanıl- ması için talimat vermiştir. Bir milyardan fazla bir para, on iki komisyon arasında tak- sim edilmişdir. Hükümet, ko- misyonlar tarafından bu para- larım kullanılmasıma başlan- mazdan evvel, kendilerine iş verilmiş olan adamların günde- liklerini belitecekdir (tayin ede- cekdir). 1 — Geçid yerlerini ortadan kaldırmak üzere, yol yapısı içizn 500 milyon dolar kullanılacak- dır. Yapı, femmuz ayında başla- * nacakdır. Fakat ilk teşrinden evvel işletmeğe — açılacağından şüphe edilmektedir. 2 — Yeniden ağaç dikimi, av hayvanlarını korunması ve zor- da bulunan çiflik sahiblerine yardım için 100 milyon — tahsis edilmişdir. 3 — Bataklıkların — kurutul- ması için, Maine hükümetine 100 milyon dolar verilecekdir. 4 — Kanalizasyonların mo- dern bir hale konması için Nevyork şehrine yedi milyon dolar tahsis edilmişdir. $ — Yardım ve yeniden yapt projelerini tatbik etmek üzere, Visconsin hükümetine 100 mil- yon dolar verilecekdir. illincis hükümeti, yardım kurumuna ayda hissesine düşen üç milyon doları vermediği müddetce, kendisine ayrıca bu gibi tahsisat verilmeyecekdir. Davalar Vaşington, 2. AA, — Ruz- yerine getileittinin.. kararmı kanuna karşın (muhalif) hare- ketlerde bulunmuş olanlara kar- Ş açılmış olan 411 dâvaya ilişik takibatı bırakmış olduğu- nu bildirmişdir. Amerikada sel'er Dhanis (Texas), 2. A.A. — Evlerin coğunu yıkan, fırtınalt büyük bir yağmurda dört çocuk boğulmuşdur. Hayvanların bir çoğu ve ürünler bütün bütün mahvolmuşdur. —— | Bir köyde üç ev yandı Bilecik, 2 A.A. — Söğüdün Sıraca köyünden bir samanlıkta çıkan yangında üç evle evlerin içinde bulunan hayvanlar yan- mıştır. Köylünün — tarlalarındâ bulunması bu evlerde bulunan kozaların kurtarılamamasına 5€ bep olmuştur. Zarar ne kadar olduğu henüz belli değildir. İns san zayiatı yoktur. nin M. de Rönal'in sofrasında sarfettikleri imali sözlerin ma - nasını anlamağa başladı. Bu imr tiyazlı kimseler, başmuavin s€“* çimi işine, şehir halkının, helt liberallerin varlığını bile bilme” dikleri bu işe son derece ilgit * lik gösteriyorlardı. Bunu ehem” miyetli kılan da Verriğres ca' desinin şark tarafmım, herkes€* malüm olduğu üzere, dokuz Kâ” rı ancak: “İşte dinsiz imansız-« KDi ada egit a lar böyle düşünüyor!,, diye tek- la çarpışmak için elimizde on- larınkiler gibi silahlarımız ol- ması hayli sürdü ve Julien bun- | liyordu. Onları okurken rahat- | duydu: 'artık Verriğres'de olup rüâr etmişti. Madame de Rönal, en ateşli şefkat tavurlarından sonra bir- denbire takınmış olduğu o s0- ğuk duruşunu büsbütün bırak- madan cevab verdi: — Sizin de öyle adamlar içinde ne işiniz var! Bu kaş çatılması, daha doğ- rusu ihtiyatsızlık ettiği için duyduğu nadimlik, Julien'i sü- sa, bu kişi oğullarının hali ne olurdu? Mesela ben Verriöres belediye reisi olsam... iş görmek istiyen, namuslu bir adamım... M. de Rönal de doğrusu na- musludur ya!... Ben belediye te- isi olsam o papas muavini de, M. Valenod da, bütün dalar leri de bir gün kalmaz, süi| gider. Onlarda beni korkutacak iliyet, bir bilgi mi var?.. dan alımdı. Julien'in sözü ma- dame de Rönal'i adeta tiksin- g':miıti: fı:ı:t] bundan sonra kadınca, fulien'e, T- dan doğruya olmasa bile.'it.îıız bir şey söylemiş olmaktan kork müuştu, Bu üzüntü yüzünden onun, cansıkıcı — ki Kü kurtulup da içinde sevine duy- duğu anlar pek masum ve pek saf olan yüzünü de kapladı. Artık Julien kendini hulyaya sız edilmek istemezdi, madame de Rönal tarafından dahi olsa... Halbuki yemiş bahçesindeki o küçük hadiseden önce olsaydı Julien, madame de Rönal'i bek- lerken, hiç kalkıp da kitab mı okuyabilirdi? Madame de Rönal'in sayesin- de şimdi kitabları büsbütün başka ütrlü anlıyordu. Cesaret edip ondan birçok küçük şeyler üzerine malümat almıştı; bun- bitenlerin manasını anlıyordu. Gözüne ilk çarpan şeyler, iki yıldanberi Besançon ilbayı nez- dinde çevrilen gayetle karışık dalavereler oldu. Bunlar Paris'- ten, en tanınmış kimseler tara- fından yazılmış mektublardan kuvvet buluyordu. İstenilen şey de, oraların en sofu adamı olan M., de Moirod'yu, Verriğres be- lediye reisinin ikinci değil, baş muavini olması idi. idi, çünkü artık memleketin aN? yolları o caddeden geçecekti. Kesilmesi istenilen evlerde? üçü M. de Moirod'nun idi; d€ ” mek ki, o başmuavinliğe get! lir, M. de Rönal saylav takdirde de belediye reisliğit” geçerse, bu işe gözünü kapar $ kanunca gösterilen hattı geçeli evlere ufak bir tamir konulma ile iktifa edebilirdi; böylece bırakmağa cüret edemedi. Da- ha sakinleşmişti ve eskisi kadar aşık değildi; madame de Rö. Görüyoruz, hep bocalayıp dü- ruyorlar.,, Y O gün Julien, samimiğ ol- rükleyip giden tatlı vehimlerin uğradığı ilk mağlübiyet oldu. Juken içinden: “Bu kadın iyi ve ları bilmemek, tabüğ zekâsı ne olursa olsun, kibarlar âlemi dı- şında doğmuş bir gencin anla- evler hiç olmazsa daha yüz XP M. de Moirod'nun bu İşte ra- kurtulurdu.M.de Rönal sofulu I_:ipi gayet zengin bir fabrikatör idi; ne yapıp yapıp bu adamın . » 4 'i i in bir 3) ve gayetle namusluluğu ile tâ' şefkatli bir kadın, dedi, benden | mak cüretini gösterebilseydi, | nal'in odasına gitmenin bir ih-| yışını daraltıverir. ikinci muavinliğe indirilmesi lâ- m:uy:mı yine de Mğ"nh anlâş de çok hoşlanıyor, ama o bize | bahtiyarlığı artık sonsuz olabi- | tiyatsızlık olacağını duqund!ı_ endisi de son derece acemi | zım geliyordu. ğ eli düşman olanlar arasında yetiş- | lirdi. Savaşa girişmek cesareti- | Uşaklardan biri onu geceleyin | olan bir kadın veri- | — Julien, Verriğres büyükleri - SN ATA' N, * İ Kiş