29 Mayıs 1935 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 5

—— N0.3.08$ BİRLEŞİK AMERİKADA Cumur Başkanı Bir Hezimete Uğradı Ekonomi Kalkınma Ofisi Ana Yasay Harp sonu buhranını ve eko- formsal darlığı ortadan kaldır- Mak için Amerikada bir ulusal kına ofisi yapılmıştı. Bu ofi- #& ait kanunun üçüncü maddesi Sümur başkanına endüstri için tüzükler çıkarmak hakkını veri- Yordu. Bu iş için milyarlarca Paralar tahsis olunmuş, Roose- Velte çok geniş salâhiyetler ve- işti. Cumur başkanı, buna ayanarak şimdiye kadar beş tüzük çıkarttı. Dün Amerikadan gelen tel - Braflara göre Yüce hakyeri dr Supreme) doğrudan doğ Tuya hükümetin cumur başka - Tuüm aleyhinde sayılacak çok Snemli bir karar vermiştir: ' “Kalkınma ofisi, ana yasaya :Xkındır. Buna ait kanunun hü üimleri tatbik edilmiyecektir.., Böylece Amerikan kalkınması. Hm dayandığı en sağlam temel lmış oluyor. üce hakyerinin diğer 'bir ka farı da çiftçi borçlarını beş yıl iSin moratoryoma tâbi tutan ka hünun ortadan — kaldırılmasına dirdir. Bunun da ana yasaya Aykırr olduğu anlaşıldı. Mora - yomun kalkmasile sıkıntıda çiftçinin ve tarım adamla. “k!::ulzğı bir kat daha arta- tı,.:m"ikz"m ekonomsal haya- & yeni yeni karışıklıklar do- a Aykırıdır ROOSVELT guracak olan bu karara ait tel- grafları aşağıya yazıyoruz: Vaşington 28 A.A.— Brook- lyn'de kümes hayvanları yetiş- tirenlerden bir kaçr ulusal kal - kmma ofisi tarafından konulan tüzüğü saymadıkları için hapse dilmeleri üzerine yüce hakyeri- ne başvurmuşlardır. Hakyeri de parlâmento tarafından bir ulusal kalkınma ofisi kurmak ve hususi endüstride gündelik ve çalışma saatleri hakkında tüzüğü çıkarmak için Cumur | başkanr Roosevelte verilen er « tiğin ana yasaya uygunsuz oldu ğuna karar vermiştir. Bu karar üzerine ulusal kal - kınma ofisi ortadan kalkmış ©- luyor. BALDWİNİN BiR SÖYLEVi Avrüpayı En Korkutan Çok Uçaklardır Silâhlar Azaltılmalı Bir Hava Anlaşması Yapılmalıdır R Londra, 28 (AA.) — Bay dvin, dünkü söylevinde bu - Avrupada en başta gelen v“"mlınn sebeplerini anlatmış * demiştir ki: N geniş anlamiyle birge gü- ğa:hk idesi şu demektir ki: Bu kö, Avrupa hiç bir harbi hoş m"nemekıedir. Herhangi bir &mleket bir harbe başlar ve- Dütü ika bir deyimle saldırırsa öteki memleketler birle- '€k onu durdürürlar, lişPöYylece anlattığım bir güven #in meydana gelmesinden he- An5, Uzak bulunuyoruz. Fakat Ki'li bir bölgede buna benzer kerf€Y, Lokarno andlaşmasının *üdisinde vardır, . Tayeneğ andlaşmasını imza “kl! olan devletlerin ilk yapa * şeylerden biri, Lokarno * 'Osu içine özel bir hava pak Papokmak idesi sürmektir. Bu Angı Ayrıca bir silâhları tahdid qm::ıluıını da içine alabilir ve l.uu N da isterim ve ümarım. t meselelerin kendi Ptenez, NĞE"P_İH_ine uygun olduğunu k"’mııtır. I(“.“Bün Avrupayı en çok kor - d“ $ey, ordular ve donanma Sicııı' süel uçaklardır. — lıb_,,'f’“a" tahdid etmek, si - Tp Zlanmak veya bir hava an- d Sı yapmak çok lüzumlu - *'ııleç— ikü bir orduyu seferber "'ldık için vakta lüzum olduğu Stmaj HAva kuvvetlerini seferber ıılv. için buna lüzum yoktür. tek g; Füvvetlerini, hattâ yük - dig Çi7 rakamla bile olsa, tah - “uh*ıînek. havacılıkta yapılan m?:nı yarışlarına bir son * “an sonra Bay Baldvin, Amerika birleşik hükümetleri- nin uluslar kurumuna girmemiş olmasına eseflenmiş ve demiş - tir ki: “Ben daima şuna inandım ki dünyanın her tarafında en bü - yük güvenlik, ancak Ingiltere i- le Amerika birleşik hükümetle- ri arasında sıkı bir iş birliği ile meydana gelebilir. Aradan bel- ki yüzlerce yıl geçecek ve çok isteğe değer olan bu sonuç bel- ki gene elde edilemiyecektir. Fakat böyle bir kuruntuda bu- lunabiliriz. Bay Baldvin, İngiliz hava kuvvetlerinin arttırılmasına lü- zum gösteren sebepleri de anlat mıştır. Ve gene hava paktma geçe - rek şunları söylemiştir : Bu gün bu meseleyi kökün « den araştırmak ve incelemek için elimize yıllardanberi geç - miyen fırsat geçmiştir. Ben hiç bir ulusun, hiç olmazsa şimdiki halde, harb istediğine inanmam Avrupada bugün, kendi iç.risin deki güçlüklerle bile uğraşmak tan kurtulamamış hiç bir ulus yoktur. Avrupadaki yatıştırmak için en büyük yar - dım, büyük devletlerin birleşe- rek silâhları tahdid etmek ve e- ğer mümkünse, silâhları orta - dan kaldırmak idesini yeniden ele almalarıdır. Benim amacım ve hükümetin amacı, ne bahası- na olursa olsun, adalarımızın güvenini sağlamak ve bütün di- ğer uluslarla tam bir uyun için- de çalışarak - silâhları tahdide ve Avrupa ulusları için bir gü- ven elde etmeye çalışmaktır. Yeni bir deniz konferansı - Maşington, 28 (A.A,) — Bah VKN FRANSADA FiNANSAL BUHRAN S ON HABER Cumaya Kamutayda Şid- detli Aytışmalar Olacak Hükümete Verilecek Salâhiyet ingiliz kabinesi Loid Corc kabi neye girmiyor Londra, 28 (A.A.) — Kabine değişikliklerinin Pantkot yortu- larının başlangıcında yapılma- sı muhtemeldir. Mac Donaldin, gelecek hafta neşredilecek olan onur listesinde yazılı olacağı Söylendiğine göre, kabine is- tifa edecek ve Kral, Baldwin'i yeni kabineyi kurmıya memur edecektir, Kabinede yapılacak değişik - likler, bilhassa dış ve - iç işleri, sü, hava, iş ve sağlık bakanlık- larında olacaktır. Neville Chamberlain, Finans bakanlığında kalacak ve deniz bakanlığı birinci lordu Sir Bol- ton Eyres Monsell, daha mü - him bir yere geçirilecektir. Churehill'in, sü bakanlığına geçirilmesi şimdilik şüphelidir, Bu bakanlığın teşkili de henüz kararlaştırılmamıştır. Lloyd George'un kabineye girmesi de şüphelidir. italyada çay ve Kahve savaşı Roma, 28 A.A, — Çay, kah - ve ve yabancı memleketlerde ye tişen maddelere karşı Gado - no - Riverada bir savaş başla - mış ve bu maksatla yapılan top lantıda eski ziraat müsteşarı, dünya sürat rekortmeni Fran - çesko Amelio, senato üyelerin- den Mareslachi ve Milâno vilâ- yetinin erkânı hazır bulunmuş- lardır. Milâ&no şarapçılık birliği da - vetlilere karışık İtalyan şarap - larr sunmuştur. Bu toplantı, İtalyan sarapla- rı lehine olarak e kahve i- Etrafında Ayrılıklar Var Paris, 28 (A.A.) — B. Ger - men Martin'in bugün parlamen- toya vereceği proje, bütçe kal - kınmasını sağlamak, frangı ko- rumak ve ekonomik hayatta ye- niden işçimenliği - faaliyeti - vü cude getirmek için hükümete lâzım olan tükel yetkeyi (tam salâhiyeti) parlamentodan iste- mek amacını gütmektedir. Bu yetke (salâhiyet) 31 birincikâ - nuna kadar istenecektir. Bu ka- nunun tatbikı için çıkarılacak e- mirnameler, 31 Mayıs 1936 yani toplantı devresinin nihayet bu- lacağı tarihe kadar, parlamen - toya sunulacaktır. Bay Flandin'in cuma günkü aytışmalarda - hazır bulunacağı sanılmaktadır. Paris, 28 (A.A.) — Bay Flan din'e verilecek tükel yetkeler sorumu hakkında parlamento - da fikir ayrılıkları vardır. Bu - gün, Finans Bakanı tarafından söylencek söylevden sonra par- lamento gurupları gelecek cu - ma aytışmalarda alacakları du- rum hakkında karar vermek ü « zere toplanacaklardır. Parlamentodaki çoğunluk ü- yelerinden bir çoğu bu günkü durümu 1926 yılı durumuna benzetmekte ve kabineye yardı ma eğgin (mütemayil) bulmak- tadır. Bununla beraber, bütçe masraflarının kısaltılmasına ol- duğu kadar paranın da değer - den düşürülmesine karşın (a - leyhtar) bulunan bir kısım radi kal sosyalistler, yoğaltmanların (müstehliklerin) vermekte bu - lundukları vergilerin fazla ek - siltilmesinin ekonomik kalkın - maya yahdım edeceği ve geçici çilmesine karşı bütün ülkede a- çılacak savaşın ilk adımıdır. -- Takipleri alıkonulan asiler Atina, 28 (Hususi muhabiri- miz bildiriyor) — İsyana alâka- dar olup takibi icap edenlerin seçim faaliyet başladığı cihetle 27 mayıstan 15 hazirana kadar takip edilemiyecekleri hakkın - daki istisna ve kanun bakanlar heyetinde kabul edilmiştir. Kralın resmi asılmıyacak Atina, 28 (Hususi muhabiri- miz bildiriyor) — Dahiliye ba - kanı eski kralın ve ailesinin res- minin neşri ve duvarlara asılma sının yasak edileceğini gazete - cilere söylemiştir. ——— —— riye Bakanlığı Almanya ve Sov yet Rusyanın da bulunacakları bir deniz konferansını toplamak için İngilterenin uğraşmasını yakındatı gütmektedir, Amerika, deniz silâh yarışını durdurmak için toplanacak bir konferansa ielegelerini gönder meye hazır ise de Londra ant- laşmasında söylendiği gibi böy- le bir konferansı çağırmak işini üstüne almıyacaktır. Amerika kendi küvvetleri ile Japon kuv- vetleri arasındaki 5-3 nisbetini tutacak her türlü anlaşmayı ka- bul edecek ve Avrupa deniz me- seleleriyle ilgili anlaşmaların yapılması işini İngiltereye bıra kacaktır. Eden'in bir söylevi Londra, 28 (A.A.)—Eden bir söylevinde demiştir ki: “Amerika ile dostluğumuzun önemi pek büyüktür. Bu dost - luk bugün vardır ve ileride de büyüyecektir. Ö dostluğu kuv - vetlendirmek için yapılması ge- reken bütün şeyleri büyük bir haz ile yapacağız. Ulusal hükümetin dış siyasa sı değişmez bir şekilde uluslar kurumuna bağlıdır. Kurum yal- nız ülkümüzün ifadesi değil, fa- kat uluslar arasındaki anlaşa - mamazlıkları gidermek için pra tik bir âlettir.,, — Ş bir bütçe açığından sonra gele- e d i ili- ni temin edeceği fikrinı . 55 bin memur açıkta bırakılacak Paris, 28 (A.LA.) — Germen Martin, Matin gazetesine şun - ları söylemiştir: “Franga karşı arsrulusal spe- külâsyonun çok kuvvetli ve çok faal araçları (vasıtaları) vardır. Hükümetin, düşmanları derece- sinde kuvvetli araçları olması Tâzımdır, Hükâmetin istediği tü kel yetke projesi, bütçe kalkın- ması kadrosuna giren geniş bir plân şeklinde yapılmıştır. şünülen tetbirler arasında, de - ğer düşkünlüğü oyununu yapan ların bugünkü devlet borçları - nın zorla faizi indirmek suretiy- le yeni bir şekle konacağına da ir çıkardıkları şayialara Tağ - men, Fransız devlet borçlarına ilişikli hiç bir tetbir yoktur. Ördr gazetesi, 55,000 memu- run açığa çıkarılacağını söyle - mektedir. Hükümetin Kamutay dan 250 oya karşı 300 oy kaza - nabileceği umulmaktadır. 55 o- yun müstenkif kalacağı sanılı- yor. Paris borsasında kararsızlık Paris, 28 (A.A.) — Değerler borsası büyük bir kararsızlık göstermektedir. Herkes parla - mento konuşmalarının sonunu beklemekte ve alım satım dur - maktadır. Bütün değerlerde ay- kırı hareketler vardır. Ulusal esham üzerindeki muameleler ağır başlamış ise de sonları açıl mış ve iyi bir gidişte kapanmış- tur. Geniş yetke projesi Paris, 28 (A.A.) — Geniş yet keler kanun projesi bir madde- liktir. Bu maddede şöyle denili- yor : Parlamento ve sanat kurulla- rı, devlet finansının düzeltilme- si, ekonomik işcenliğinin (faali yet) tekrar başlaması, kredinin korunması ve paranın muhafa - zası için kanunun kuvvetinde ol mak üzere 31-12-933 tarihine ka dar lüzumlu bütün tedbirleri al- ması için hükümete yetke verir ler. Bu yetkelerin istenme se - bepleri arasında Fransa banka- SI altın saknısının (ihtiyatının) azaldığı ve bunun daha ziyade azalması frankı tehlikeye dü - şüreceği, speklilâsyonun florin ve İsviçre frankından sonra şim di de Fransız frâankına hücum ettiğini bildirilmektedir, Çıkan altın sayısı 17 Mayistan 24 Ma- yısa kadar üç milyar frankı bul- müuştur. Gösterilen diğer sebepler ara sında da paranın kıymetten düş mesi ve bütçe meselesinin kur - tarılması lüzumu kaydedilmek- tedir, Buna göre verilecek yet- keler ekonomik işleri de kapsa- yacak demektir. . izümet per- şembe günü kanunun düşünü is teyecektir. Yeni Türk Rejimi Ve Diktatörlük Kıvanca (4) değen bir nokta varsa o da iki yabancıya, birkaç ta yerlimize karşı, birçok yabancıla- rın ve hemen bütün Türklerin ha- kikatleri görmüş olmalarıdır. İtalyanın, eski Başbakanların- dan (Nitti) 1934 te "Demokrasi) adlı iki ciltlik bir kitap bastırdı. Bunda yeni Türk rejimi, değerli yazıcı tarafından heyecanla anıl- maktadır. 'az da taptamaya (5) bakabi- liri Hadiselerin lojiği bize hakikat- leri her şeylen doğru söyliyecek- lerdir. Yeni Türk rejiminde diktatör- lükten söz açanlara soruyoruz: Diktatör kim ve nerede?! Han- gi yanımız ve işimiz diktatörlüğü andırıyor?. Kamutay mı? Kamutayın çıkar. dığı kanunlar mı? Hükümetin Kamutay önündeki mes'uliyeti mi? Cumuar başkanının dört senede bir seçimle iş başına gelişi mi? Gerekinec unun bile mes'ul edi. lebilmesi mi? Müstebit bir saltanatla hain hi- lâfetin ortadan kaldırılması, yeri- me ulusal egemenliğin şartlarından olan cumuriyetin kurulması mı? Askerliğin bir buçuk seneye in- dirilmesi - i? Aşar denilen zulmün, belânın kaldırılması mı? #unu müstemleke haline koyan ka- pitülâsyonların Türkiyeden kaldırılması, yeni l Koskoca Osmanlı Imparatorlu- Ka ğ aK bugünkü Türkiyenin | çıktı. IBaş tarafı 1 inci sayfada| hak bakımından acunun en büyük devletlerine eş olması mı? Büyük Savaş sonunda yok edil- mek isten — yurdun ve “ürk ulu- sunun kurtuluşu mu? Okonomsal alandaki faaliyet mi? Fabrikala - rın açılması, hemen her şeyimizin de yapılması mı? Yurdun tarafının şimendifer yollariy- Vapurlarımızın denizlerde bay- rağımızı dalgalandırmaları mı? Bütün ökonomsal işlerin öz Türklerin eline geçmesi mi? On beş sene önce kapkara bir bilgisizlik içinde kalan büyük Türk ulusunur yeni alfabe ile okur yazar hale girmesi mi? En ileri mill tlerin en son ni- zamlarına, kanunlarına göre yur- dun ve ulusun organize edilmesi mi? Bunların icabatına göre yeni bir hayata girilmiş olması mı? Kadımların saylav ve hâkim ol- ması mı? Türk bankalarının yabancı kre- di ıı.ıüe'ueıelerim galebesi mi? i Yok olmuş bir halr düştükten sonra şimdi acunun saygile andığı dipdiri, güçlü kuvvetli, onurlu ve yepyeni bir Türkiyenin on senede kendi kendini yaratması mı7 — On oönbeş yılda başarılan bu iş- ler saymakla biter şeyler mi?! Bütün bunları kısaca anmak lâ - zımsa, denebilir ki Türkiye Feniks gibi yandı ve küllerinden yeniden doğdu. On yılda orta çağlardan Zamanımız medeniyetinin $ —— | Yunanistanda Seçim Muhalifler seçime girmekten kaçını- Pangalos ve Metaksas Atina, 28 A.A. — Azı basılır basılmaz Çaldarisin ulusal hükü meti, memleketin normal duru- ma dönmesi için içten istek gös termiş ve bu uğurda yeni seçim yapılacağını bildirmişti. Bu yeni seçimde parlâmento- ya, ulusal kurul yetkeleri veri- lecektir. Hükümet ayrışın seçi- me hazırlanabilmesine düşen ödevi çoğuyla yaptığı halde en ağır suçlanmalardan henüz kur tülmüş olan ayrış başkanları kendi ödevlerinin memleketi nomal hayatına sokmak oldu « ğunu anlamamışlar ve harp di vanında Venizelosla olan çaliş- | malarının bir görünüşten başka bir sey olmadığını söyliyerek memleketin rahata kavuşması - na çalışacaklarına söz verdik « leri halde bunu yapmamışlar « dır. Bunlar, seçime girmek için yeni yeni isteklerde bulunmuş- lar, hattâ kasanıkların salıve « rilmesini bile istiyecek kadar i- leri gitmişlerdir. Hükümetin en azılı düşmanlarından olan Me « taksas ve Pangalosun hüküme- te karşı seçime girmeleri eski (Ulusal birlik) ayrış fırkaları başkanlarının hükümete karşı i- leri sürdükleri savın boş oldu - ğunu göstermiye yeter. İste görülüyor ki ,daha düne kadar Venizelosla beraber ça - lışmış olanlar eski seçmenleri- nin oylarına güvenemedikleri için seçime girmekten kaçını - yorlar. Boğazlar ve Bulgarlar Sofya 28 (Hususi muhabiri « mizden telefonla) — Bulgar as keri yazarlarından ve ihtiyat za bitleri cemiyeti belli başlı aza « | larından Ceneral Sabunarol yaz dığı bir makâlede boğazların si- lâhlanmasından bahsetmiştir. General şunu demektedir: “Bulgaristan için Çanakkale- nin tahkimi bir tehlike teşkil et mez, Bizim Türkiye ile alıp ve- receğimiz yoktur.,, Bulgar komünistleri Sofya 28 (Hususi muhabiri - mizden telefonlay — — Bugün Sofya mahkemesinde Bulgar mendiferlerinde — komünist! propagandası yapmakla suçlu olanların muhakemesine başlan dı, 31 Komünist suçludur. Bun « lar rejime karşı isyan hazırla - makla ittiham edilmektedirler. —a sembollerinden biri oldu. Ve bu, her bakımdan.. Atatürk başta sallanan bir bay » rak.. ve biz, durmadan ilerliyoruz.. Yarınlara doğru.. Biz, neredeyi; Biz, nereye gidiyoruz? Ne yapıyoruz? Ne yapacağız? Bütün bunları biliyoruz. Bil, oruz. Diktatörlük! Bize anlamı olma- yan terimlerdendir. Diktatörlük, hulyacılarına, ona baş eğenlere kutlu olsun! Fakat bayır! lüştükleri hastalık- tan kurtarmak lâzım.. Tnsanların ve ulusların hâkimli- ği, eçemenliği Türk devriminin hoşgörülük (6) kabul etmez pren- | siplerindendir. , , Yeryüzünde, tutsak (7) görmek istemiyoruz. Mahmut Esat BOZKURT Ankara: 24 . 5- '3!1 (4) Memhuniyetr (5) Tatbikata.