14 Mayıs 1935 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 7
dan Lâ.d“n.vayn gözünü kapayan Mapatanın — milli kahramanı Ti Teşal Pilsudski devlet işle- Çüde daima akıl danıştlar bü- Küklerden biri idi, Umumt Har- zi lar geçen hayatı sergü- ı:“ Tomanlarına bol bol mevzu- " Yerecek kadar heyecanlıdır. t 07 de, eski bir prens aile- leı.'n doğan Josepli Pilsuds- Tnin babası muteber çiftçiler- yaş birisi idi. Çocuk, daha aile t.""a!ır.da iken babasının da iş- Tak ettiği 1863 isyanı ve Kov- kmda terkedilen topraklar hak- da birçok şeyler işitmişti. Mektepte ve lisede iken leh- & k_"““şu'.ma.—. ın menedilişi, *histanın tarihi hakkında ©- tulan uydurma masallar Pil- Sudski'yi muztarip eder ve dü- Sündürürdü. Daha on yedi ya- iNda iken “Tredünyon” ismin- € bir vatanperverler kulübü te- ederek, ihtilâlci talebe — ile Smaslara girdi. Yirmi yaşında _"'_Uçün:u Alexandre'a karşı Ertip edilen ve akim kalan sui- ASte iştirak etmişti. Bu yüz- '€n beş kişi idama, on kişi men- âya mahküm edildiler. Pil- Südski de beş sene müddetle S.îb"ya'ya sürüldü. Etrafını çe- tn Kazak askerlerile yola Şiktr, fakat yol uzundu. Ancak | “Say sonra kafile Irkutsk'a Vardı. Örada mahkümların yal- IZ satranç oynamalarına mü- Saade ediliyordu, fakat bu da Renç ihtilâlcinin hareket ihtiya- Cihr tatmin etmiyordu. Ö kadar F, orada da bir kıyam çıkarmak Stedi. Muvaffak olamadı. Bu Sebepten de yüzüne şiddetli bir ©a kabzası yedi ve Siber- şimalinde iklimi son de- Tece soğuk Kirenk'e sürülmeğe Joseph Pilsudski Jimnay telebesi iken ğş!&oın edildi, Nihayet oradan limi daha müsait olan Tunka- | Ya nakledildi. Müstakbel mare- l B ayı avlarından boş vakit likça okuyor, öğreniyor Ve d%“Wrdu.xrunkf’dı 1863 is- dalna- iştirak etti; kendisin- €n daha yaşlı diğer menfilerle idasa girdi. Yirmi beş yaşında ı Ve bu yaşta, menfasında iken Pilte kadar yorulmaksızın ta- €ttiği siyas! umdelerini kur- : Leh sosyalizmi ya milli kaç Siydi, ya olmamalıydı! Far N'onrıım vatandaşlarını bu tlere imale etmekte hayli Üğan gilât çekti. 1892 de menfa- "şnüşmıde, Leh ıoıyılî:* içinde yeni umdeleri ile i*h,_ atıldı. Fakat partinin hr ç, Endelerinden şaşmadığı- leriçe Pilsudski'nin milli istek- K Yanaşmadığını görünce, Vi k î’az atlerini terketmek- ü g, Ttisini terketti. Çar Te- Dım;ı:"“'nde Rus aleyhtarı pro dalar yapmak öyle kolay Bt aalar ş tene, CEZildi. İnsanın hergün İ e.lıı'“*"“ğnnun altında ol- hdaı Zindı. Pilsudski hudut- iları halPeyda etti, hattâ ba- Büğangelisten getirilecek pro> .”&'n.; kâğıtlarını memlekete | M' kolaylaştırmak - için " Bu ç Memur olarak girdi- Süretle Rus makamat- Bn eti * h"kk“mm rağmen, Pil- — u s.0s T Te L — MAREŞAL PiL GU ue CDO P e e 1 Evvelki gün kalp durmasm- | sudski sesini memleketine du- yurmağa muvaffak oluyordu. Bu muvaffakıyetten cesaret ala rak “Amele” adında gizli bir | gazete de çıkardı. Bu gazetenin muharriri de, idarecisi de, bas- kıcıst da kendisi idi, Gazetesini, dostlarından bir eczacının evine gizlediği küçük bir matbaada basıyordu. Altı yıl, polis evvelâ Vilno civarında, sonra Lodz'da, bütün büyük şehirlende bu giz- li matbaayı bulmak için arama- dık ev bırakmamıştı. Fakat 21 Şubat 1900 de polis en nihayet gizli matbaayı — bulabilmişti. Bunun üzerine Pilsudski bir da- fa daha tevkif edildi, ancak o zaman ameleyi umumi kıyama teşvik eden müthiş adamın kim olduğu anlaşılmıştı. K e Gizli gizli Razete çıkaran bu adam muhakeme edildikten son ra sekiz sene şakka hizmetleri- ne ve ölünciye kadar da Siber- yaya nefye mahküm edildi. Kendisini Varşova hapishane- sine attılar, Pilsudski zaten yal- nızlığa ve düşünmeğe alışmıştı. Lâkin oradan da bir yolunu bu- lup kaçmak yollarını arıyordu. Bereket versin, Lehli bir kadın- la evli olan hapishane müdürü muavini bu nevi siyaşi mah- kümlara iyi muamele ediyordu. Bu memurun göz yumması sa- yesinde, Pilsudski — dostlarile muhabereye başladı. Bunlar kendisine hapishaneden kaça- bilmek için en iyi yolun yalan- dan delilik göstermek olduğu- nu bildirdiler. Pilsudski bu ro- lünde de o kadar muvaffak oldu ki, doktor kendisini Petresburg trmarhanesine gönderdi. Örada ” n sosyalist partisine mensup genç bir doktor Pilsudski'nin tedavisi ile uğraşıyordu. Her ziyaretinde birer parça çamaşır ve elbise getiriyordu. Az sonra Pilsuds hise t nl- na sahip olmuştu: 14 Mayis 1901 de milli bayram münasebe- tile hapishane müstahdeminine Verilen mezuniyetten istifade ederek, kıyafetini değieri-si .- kimse €----14 Varmadan hapis- naneden kaçtı. Bilâhare Londraya yap- tığı kısa bir tetkik seyahatin- am bir e --dan surıra; tekrâar Lehistana dö- nerek tekrar faaliyetine başladı. Rus - Japon muharebesi bu fa- aliyetini de hayli kolaylaştır- “iştı, Fakat vatandaşları isya- na henüz hazırlanmış değiller- di. Pilsudski Japonyadan tahsi- sat koparmağa da çalışarak Le- histanda yeni bir ayaklanmaya da girişmişti, fakat bunda da muvaffak olamadı. Yeis getirmiyordu. Vaziyet onun nazarında işin bir parça daha geriye kalmış olması gibi SUDSK 'Ni N HAYATI Mareşal Pilsudskinin İstanbula geldiği zaman, camileri dolaştığı esnada alınan resimlerinden bir şeydi. Tabil boş durmadı, münevvyer zümreler ve amele vermiyordu. 1 Ağustos 1914 te kıt'alarma sıntfı arasında propagandaları- şöyle yevmi bir emir verdi: na devam ediyordu. Milletin “Yeni kılıçlarla vatanımızın kafasını daima teyakkuz halin- | canlı vücudu üzerinde yeni hu- Mareşal'ın Bir akrabası ile ğörüştük Mareşal Pilsudskinin ölün. dolayısile dün şehrimizdeki bay raklar yarrya kadar indirilmiş - tir, Lehistanın Ankara sefareti towtt u )sha et ettik ve Mareşalin akrabası sı- fatile büyük Leh vatanperveri- nin hayatı hakkında bize malü- mat vermesini rica ettik. Gas - — Ztowtt, aymi zamanda birçok iş- lerde Mareşalin yanında çalış - mıştır. “Bu itibarla sözlerinin müstesna ehemmiyeti olmak lâ zımgelir. Gasztowtt diyor ki: — Pilsudski bir âsi ailesine mensuptur, Hayatında daima Lehistanın istiklâli için Çalış « mıştır. Talebe iken Rusya Çart 3 ün besti verildi. Legionlar umumt harb başlar başlamaz Rus hudu- dunu geçtiler, Az olmalarına rağmen Ruslara çok zayiat ver- dirdiler. Ve birçok yerler zaptet tiler. Bu teşkilât ta bu suretle ileride kuvvetli bir ordu teşi ne yarayacak surette genişletil- dı. Nihayet devletler Lehista - nın istiklâlini ilân ettikleri za- man Pilsudskiye güveniyorlar - dı. Varşovada bir Lehistan kr: lığı niyabet meclisi teşkil di, Pilsudski de askeri işlerin i- daresini üzerine aldı. Fakat dev- letler kendisine Almanya impe- ratoruna sadakat yemini etme- sini teklif ettikleri zaman şid - detle reddetti ve Legion'lartn muvakkaten dağılmalarını retti. Almanya, Pilsudekiyi tev. kif ve Mağdeburgda hapsetti. Mütareke ilân edilince Var - şovada bulunan Alman garnizo. nu küvvetli olan Leh Legionla- rına teslim olmak mecburiyetin de kaldı. Bundan sonra Alman- yada ihtilâl koptu. Pilsudski bundan istifade ederek kurtul - du ve Varşovada halk tarafın - dan karşılandı. İlk hükümeti teşkil eden Mareşal Pilsudski « dir. Mareşal, bundan sonra ısla. hat ile meşgul oldu. Fakat ilk teşkilâtı esasiye Reisicümhura az salâhiyet verdiğinden Lehis« tanda çıkan karışıklıklar üzeri» ne çekildi. Biraz sonra ordu kendisini telsrar Varşovaya ça « | ğırdı ve asayişi temine muvaf « fak oldu. Mareşalin son eceri ye ni teşkilâtı esasiyenin tanzimi « Pilsudski kızlar arasında dutlar çizilmek istendiği şu sı. cü Aleksandra yapılan bir sui - Pilsudski Sibiryaya ını:uı. kasdda medhaldar olmakla itti- - düğü zaman vaktini oku- zaklarına ve polisine karşı te- de bulundurmak - için Rus Ka- ! cavüzler sıklaşıyordu. 1906 da dostlarile beraber sosyalist par- tisinden atılınca, ayrı bir parti teşkil etti. Bu parti kurtuluş mücadelesinde, artık sosyalizm umdelerine hiç te ehemmiyet ralarda, hiçbir Lehin hitabımızı cevapsız bırakacağını zannet- mMmiyorum.” 4 Ağustosta seferberlik ilân etti, 6 Ağustosta yüz elli iki ne- fer ve yedi tirendazla Ruslara karşı gitti. Pilsudskinin Romanya Kralı Ferdinandı ziyareti zamanında alınmış resimlerinden l Yoce £ DĞ DAĞ B AlaLa 7 ei Si ham cdildiğinden Siberyaya nef yedildi. Orada birçok seneler kaldı. Pilsudski menfada ken - disini deli gibi göstermeğe ve birçok doktorları aldatmağa mu vaffak olduğundan bir hastaha- neye kaldırıldı. Orada bulunan Leh hekiminin yardımile kaçtı ve ilk iş olarak Lehistan Sosya. list Partisini kurdu. Bu partinin hedefi Lehistanın istiklâli idi, Pilsudski fikirlerini her tara. fa yaymak için Robotnik adın - da bir gazete neşrediyordu. Rus zabrtasının kendisini şiddetle a- ramasına Trağmen o Varşovada çalışır, gazetesini kendisi basa - Tak her tarafa dağıtrdı. Rusya hükümeti o zaman Pilsudskinin başını getirenlere mükâfat bile vadetmişti. 1005 Rus ihtilâli öl- duğu zaman — Pilsudski de ilk askeri teşkilâtımı yaptı. Bu teş- kilâta mücadeleci mânasına ge- len Labayufka denilir. Rus ihti- lâli muvaffak olamz.yınca P sudski Avusturya Lehistanı o- | lan Galiçyaya gitti. Orada da as keri teşkilâta başladı. Bu teşki- lâttan Rusyaya karşı istifade et mek istediğinden bunun büyü - tülmesine izin verildi. Büyüyen bu teşkilâta da Legion denildi. mak ve avlanmakla geçirdi dolayısile tütün siyasi fırkaları kendi etrafında toplaması ol - muştur. Mareşal artık - viicud « den düşmüştü. 67 yaşımda olma- sına rağmen daima mücadele ve meşakkat ile geçen hayatı kendisinde çalışmak imkânını bırakmamıtşı, Yeni yaptığı teş- kilâtı esasiye Lehis >- istiklâ - Tinin yıldönümü olan 3 Mayıs 1935 de Parlamento tarafından tasdik edildi.,, VA VEKAUKUGUKADAUAEAAYURAA CA KAT ORARDA LA V # VAPURCULUK Türk Anonim. Şirketi Istanbul Acentalığı Liman Han, Telefon: 22925, Izmir Sürat yolu SAKARYA vapüru her 'hafta PERŞEMBE i saat 16 da £ istanbuldan İzmire ve PAZAR £ günleri de İZMİRDEN İstanbu- £ a kalkar. b lll LT TT LN |8 Kİ OPERATÖR — Doktor Nimet Ankara — caddesi Zorlu apartmanı No. 21. Legionların başlıca hedefi istik | iâ1 olduğundan, serbest çalışa - | bilmeleri için bunlara biraz ser- ı"_:' eder. Cumadan maada hergün saat ?-6 hastalarını kabul 3232 aA
